Γάτες που γνωρίζουν επακριβώς πότε θα τις πάνε στον κτηνίατρο. Σκύλοι που νιώθουν ότι το αφεντικό τους πλησιάζει, ακόμα και αν είναι πολλά χιλιόμετρα μακριά. Και πουλιά που πενθούν το θάνατο των ανθρώπων που είναι κοντά τους. Τα κατοικίδιά μας και άλλα ζώα φαίνεται πως έχουν διαισθητικές δυνάμεις, έχουν όμως στ’ αλήθεια μια μυστηριώδη έκτη αίσθηση; Ένα νέο βιβλίο από δύο πολύ σημαντικούς κλινικούς επιστήμονες που έχουν ασχοληθεί με τις επιθανάτιες εμπειρίες, ο Δρ. Peter Fenwick και η γυναίκα του Elizabeth, εξετάζει τις αξιοπρόσεχτες περιπτώσεις ζώων με ψυχικές δυνάμεις. Ας δούμε λοιπόν στη συνέχεια μερικές τέτοιες περιπτώσεις:

Δεν υπάρχει τίποτε το καινούργιο στην ιδέα ότι τα ζώα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω μιας επιπλέον αίσθησης που οι άνθρωποι έχουμε χάσει ή που δεν είχαμε ποτέ. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν κατοικίδια μπορούν πιθανότατα να αναφέρουν κάποιο παράδειγμα από τη γάτα ή το σκύλο τους που έδειξε συμπεριφορά σα να μπορεί διαβάζει τη σκέψη. Τα σκυλιά συχνά συμπεριφέρονται με τρόπο που μοιάζει σα να ξέρουν πότε τα αφεντικά τους ξεκινούν για να γυρίσουν στο σπίτι αν και μπορεί να βρίσκονται πολλά χιλιόμετρα μακριά και συχνά τους περιμένουν στην πόρτα πριν φτάσουν. Και οι γάτες είναι περιβόητες για την ικανότητά τους να νιώθουν πότε πρόκειται να τις πάνε στο κτηνιατρείο.

Ένας ακαδημαϊκός, ο Rupert Sheldrake, συγγραφέας του 'Σκύλοι που Γνωρίζουν Πότε οι Ιδιοκτήτες τους Επιστρέφουν στο Σπίτι' επικοινώνησε με 65 κτηνιατρεία στο Λονδίνο και ρώτησε εάν είχανε κάποιο πρόβλημα με ιδιοκτήτες γατών σχετικά με την τήρηση των ραντεβού που είχανε κλείσει. Όχι μόνο οι 64 στους 65 είχανε τέτοια προβλήματα, αλλά επιπρόσθετα μερικοί είχαν σταματήσει να κλείνουν ραντεβού σε άτομα που είχαν γάτες εξηγώντας ότι "τα ραντεβού για γάτες δεν μπορούν να λειτουργήσουν." Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι οι γάτες προσέχουν τον ιδιοκτήτη τους που πλησιάζει με το ειδικό κλουβί μεταφοράς, η γάτα κρύβεται πολύ νωρίτερα όταν νιώσει ότι ο άνθρωπος που την έχει, αρχίζει να σκέφτεται ότι είναι καιρός να ψάξει τη γάτα για να μην αργήσει στο ραντεβού με τον κτηνίατρο.

Παρομοίως, η προαίσθηση του θανάτου δεν περιορίζεται μόνο στους ανθρώπους. Το υπερβολικό ενδιαφέρον που προκάλεσε η περίπτωση μιας διαισθητικής αμερικάνικης γάτας με το όνομα Όσκαρ, αποτελεί ένα παράδειγμα των περίεργων συμπεριφορών που επιδεικνύουν τα ζώα. Ο Όσκαρ μένει σε μια νοσηλευτική κλινική και έχει μια αλλόκοτη ικανότητα να νιώθει πότε κάποιος που μένει εκεί πρόκειται να πεθάνει. Όταν ένας ασθενής πλησιάζει να πεθάνει σχεδόν πάντα ο Όσκαρ εμφανίζεται και πηδάει επάνω στο κρεβάτι. Το προσωπικό τελικά αναγνώρισε και σέβεται τα ένστικτα του Όσκαρ και καλεί τους συγγενείς του ασθενή που επιλέγει κάθε φορά ο γάτος. Αλλά δεν μπορούν να εξηγήσουν το φαινόμενο. Ο Όσκαρ δε δείχνει ενδιαφέρον σε ασθενείς που η υγεία τους φαίνεται πολύ άσχημη ή που έχουν λίγες μέρες ζωής. Σύμφωνα με μια θεωρία, η οξυδέρκεια της οσφρητικής αισθητικότητας των γατών μπορεί να τους παρέχει τη δυνατότητα να ανιχνεύσουν κάποια μικρή μεταβολική αλλαγή που προηγείται της ώρας του θανάτου, αλλά κανείς δεν έχει βρει το λόγο, γιατί ένας γάτος θα έβρισκε ενδιαφέρον στο να πλησιάσει κάποιον που είναι έτοιμος να αναχωρήσει για τον άλλο κόσμο.

Ιστορίες με σκύλους

Με τα παραπάνω δεδομένα, δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη το γεγονός ότι τόσο πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ακόμα και τρομακτικά περιστατικά που αφορούν γάτες και σκύλους.

Η Ann Liddell περιέγραψε την παράξενη συμπεριφορά του σκύλου της, ράτσας Newfoundland, τη νύχτα που πέθανε η μητέρα της: "Περίπου στις 4:30 π.μ. ο σκύλος άρχισε να γαβγίζει, όχι με το συνηθισμένο του τρόπο, αλλά κραύγαζε πολύ άγρια. Ήξερα αστραπιαία ότι η μητέρα μου πέθανε και λίγο αργότερα λάβαμε το τηλεφώνημα από το νοσοκομείο, που μας επιβεβαίωσε το γεγονός."

Η μητέρα του Michael Finch πέθαινε από καρκίνο. Ένα βράδυ ο Michael έφευγε από το νοσοκομείο και επέστρεφε στο σπίτι για να βγάλει βόλτα το σκύλο του. "Δεν θα το ξεχάσω ποτέ αυτό σ' όλη τη ζωή μου. Στις 10:45 μ.μ. ο σκύλος άρχισε να ουρλιάζει σα λύκος. Σου προκαλούσε ανατριχίλα στη σπονδυλική στήλη. Και τότε αντιλήφθηκα ότι αυτό γινόταν επειδή η μητέρα μου πέθανε. Για πέντε λεπτά ούρλιαζε ανεξέλεγκτα και μετά πήγε για ύπνο. Ο σκύλος ήταν ένα βασιλικό Cavalier Spaniel και ποτέ πριν δεν είχε βγάλει έναν τέτοιο βαθύ, άγριο και οξύ ήχο. Όταν αργότερα επέστρεψε ο πατέρας μου και η αδελφή μου, επιβεβαίωσαν ότι η μητέρα πέθανε στις 10:45 μ.μ."

Ιστορίες με γάτες

Μια άλλη περίπτωση είναι αυτή της Susan Burman που αφηγείται το περιστατικό που συνέβη όταν ο άντρας της ήταν στο κρεβάτι του θανάτου. Η γάτα τους κουλουριάστηκε γύρω από τα πόδια του. Καθώς έβγαζε την επιθανάτια εκπνοή του οι τρίχες στην πλάτη της γάτα σηκώθηκαν σαν από στατικό ηλεκτρισμό. Μια παρόμοια ιστορία αφορά έναν άνθρωπο που κοιμόταν σε μια κλινική. Η γάτα μπήκε στο δωμάτιό του τη στιγμή που πέθαινε και μια νοσηλεύτρια που βρισκόταν εκεί ανέφερε: "Γρύλιζε και γύρναγε γύρω γύρω στο δωμάτιο δύο φορές και μετά ξαφνικά πετάχτηκε έξω σα να μην ήθελε πλέον να βρίσκεται εκεί."

Μια ακόμα πιο παράξενη ιστορία αφορά την οικογένεια Cox και τη γάτα τους. Ο Brian Cox είναι βιοχημικός και εργάζεται στο ερευνητικό τμήμα ενός πανεπιστημίου, ένας άνθρωπος που δεν είναι επιρρεπής στο να φαντάζεται πράγματα και να βγάζει εύκολα συμπεράσματα. Λίγα χρόνια πριν από το θάνατό της, η γριά θεία του Brian τους επισκεπτόταν με μεγάλη συχνότητα. Κάθε φορά που ερχόταν περνούσε την περισσότερη ώρα καθισμένη σε μια συγκεκριμένη καρέκλα και η γάτα (που όπως οι περισσότερες γάτες τους αρέσει να βρίσκουν ένα άτομο που να κάθεται ήσυχα σε ένα συγκεκριμένο μέρος για αρκετή ώρα) κούρνιαζε επάνω στα γόνατά της. Η θεία πάντοτε επέμενε πως στο θάνατό της ο Brian θα την έθαβε δίπλα στο σύζυγό της αλλιώς, έλεγε, θα στοίχειωνε τον ανιψιό της. Μετά από κάμποσο καιρό, πέθανε.

Μεταξύ της ημέρας του θανάτου της και της ημέρας που έγινε η κηδεία η συμπεριφορά της γάτας ήταν περίεργη. Καθώς έμπαινε στο καθιστικό ολόκληρη η γούνα της ανασηκωνόταν. Απέφευγε την καρέκλα της θείας και κρυβόταν πίσω από τον καναπέ. Μετά τη κηδεία όταν η θεία όντως θάφτηκε δίπλα στον σύζυγό της, η συμπεριφορά της γάτας επανήλθε στο φυσιολογικό.

Σε αντίθεση με τη συμπεριφορά του γάτου Όσκαρ, που ποτέ δεν έχασε την ηρεμία του μπροστά στο πρόσωπο του θανάτου αλλά έμοιαζε κιόλας σα να το αναζητούσε, τα περισσότερα ζώα που εμφανίζουν αντιδράσεις στο θάνατο φαίνεται ότι ενοχλούνται. Οι σκύλοι γαβγίζουν ή ουρλιάζουν και η γούνα των γατών σηκώνεται. Ίσως βιώνουν την παρουσία του θανόντα, ή έχουν κάποια επίγνωση για το θάνατο, αλλά δε φαίνεται πως βρίσκουν την όλη υπόθεση ευχάριστη.

Ιστορίες με πουλιά

Παραδοσιακά συνδεδεμένα με το θάνατο είναι τα πουλιά, συνήθως ως προάγγελοι δυσάρεστων συμβάντων. Έχουν αναφερθεί δύο περιπτώσεις όπου πολύ λίγο μετά από κάποιον θάνατο, ένα μικρό πουλί μπήκε μέσα σε κάποιο σπίτι και κούρνιασε επάνω σε ένα έπιπλο πριν φύγει ξανά μακριά. Μια εμφάνιση ενός πουλιού στο σπίτι δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο, αλλά το να εμφανιστεί το πουλί με τέτοια άνεση χωρίς να πετάει εδώ κι εκεί με αγωνία και να χτυπάει στους τοίχους με πανικό για να ξεφύγει, αυτό είναι αρκετά ασυνήθιστο. Στην αναφερόμενη περίπτωση οι άνθρωποι που ήταν μπροστά στο γεγονός ένιωσαν πως το πουλί είχε μια σύνδεση με τον θάνατο.

Η νοσοκόμα Alison Hole έγραψε στους δύο συγγραφείς (Peter και Elizabeth Fenwick) περιγράφοντας τις στιγμές μετά το θάνατο ενός από τους ασθενείς της. Η αίσθηση γαλήνης που υπάρχει στην ατμόσφαιρα ενός δωματίου μετά από έναν θάνατο και η αίσθηση ότι κάτι απελευθερώνεται αργά, έχει αναφερθεί από αρκετούς άλλους ανθρώπους που ήταν παρόντες σε μια τέτοια στιγμή. Η Alison ανέφερε: "η πορεία μέσα στο δωμάτιο ήταν αργή καθώς η ατμόσφαιρα ήταν βαριά και στο πάτωμα έμοιαζε να έχει στρωθεί πίσσα. Καθώς άνοιξα το παράθυρο, η ατμόσφαιρα στο δωμάτιο καθάρισε και πρόσεξα ένα λευκό πουλί στην άλλη άκρη του παραθύρου. Αν και είναι συνηθισμένο για τα πουλιά να ξεκουράζονται ή και να φωλιάζουν στις άκρες των παραθύρων σε νοσοκομεία, η ώρα ήταν περίπου 4 π.μ. και η εποχή χειμώνας. Ήταν σκοτεινά και πολύ νωρίς για να ξημερώσει και το πουλί δεν ήταν γλάρος. Δεν είχα ξαναδεί τέτοιο πουλί στην περιοχή."

Η ακόλουθη ιστορία περιγράφει την παράξενη συμπεριφορά πουλιού που απέχει πολύ από αυτό που θα περίμενε κανείς από ένα φυσιολογικό πουλί σε φυσιολογικές συνθήκες. Μια κουκουβάγια σύμφωνα με αναφορά του Oliver Robinson έκανε την εμφάνισή της λίγο καιρό μετά από ένα περιστατικό θανάτου και η περίπτωση μοιάζει περισσότερο με μεταθανάτια επικοινωνία παρά με εμφάνιση την ώρα του θανάτου. Η περίεργη συμπεριφορά της κουκουβάγιας μαζί με τα αισθήματα που προκάλεσε στη μητέρα του Oliver τον έκαναν να αναφέρει την περίπτωση που θα δούμε στη συνέχεια.

Η πρώτη εμφάνιση της κουκουβάγιας ήταν ένα ζεστό πρωινό του Απρίλη, μερικούς μήνες μετά από το θάνατο της γιαγιάς του Oliver. Η μητέρα του περιγράφει το γεγονός: "Υπήρχε φοβερή οχλαγωγία έξω από την κουζίνα που την προκαλούσαν τα πουλιά που σύχναζαν στον κήπο. Όταν βγήκα έξω για να διαπιστώσω τι προκαλούσε την αναταραχή είδα ότι τα πουλιά πετούσαν επιθετικά γύρω από μια κουκουβάγια που καθόταν σε ένα από τα χαμηλότερα κλαδιά μιας βελανιδιάς. Φαινόταν περίεργο που μια κουκουβάγια ήταν εκεί μέσα στο φως της ημέρας και παρόλο που τα μικρά πουλιά προσπαθούσαν να την τρομάξουν εκείνη καθόταν ήρεμη επάνω στο δέντρο.

Καθώς η ημέρα προχωρούσε άνοιξα τα παράθυρα στη νότια πλευρά του σπιτιού. Όταν βγήκα στον κήπο πρόσεξα ένα δυνατό χτύπημα φτερών και η κουκουβάγια πέταξε προς τα κάτω φτάνοντας ακριβώς μπροστά μου στο γρασίδι. Ήταν μια μεγάλη κουκουβάγια με ύψος περίπου 30 εκατοστά. Με κοίταξε με τα μεγάλα καφέ μάτια της και έκραξε. Φαινόταν πολύ εξημερωμένη. Κατά τη διάρκεια της ημέρας κάθε φορά που έβγαινα έξω η κουκουβάγια ερχόταν προς τα κάτω και καθόταν μπροστά μου. Ήταν σχεδόν σα να προσπαθούσε να μου πει κάτι. Τα μεγάλα καφέ μάτια της έμοιαζαν τόσο πολύ με ανθρώπινα και μου θύμιζαν τη μητέρα μου, που ήταν επίσης καστανή, και που είχε πεθάνει το προηγούμενο καλοκαίρι."

Αλλά η περίεργη συμπεριφορά του φτερωτού επισκέπτη δεν τελείωσε εκεί. Η μητέρα του Oliver συνεχίζει την αφήγησή της: "Όταν ο σύζυγος και τα παιδιά μου επέστρεψαν στο σπίτι τους είπα την ιστορία με την κουκουβάγια και μετά βγήκε από το μυαλό μου η όλη υπόθεση. Πάντα κοιμόμαστε με τα επάνω παράθυρα ανοιχτά και τη νύχτα εκείνη ακούγαμε γδαρσίματα και θροΐσματα στο παράθυρο. Η κουκουβάγια ήρθε και έκατσε στο παράθυρο, μια συμπεριφορά που δεν άρεσε καθόλου στον σύζυγό μου. Την επόμενη ημέρα άνοιξα τα παράθυρα της κουζίνας. Μόλις άνοιξα το μεγάλο παράθυρο ακούστηκε ένα δυνατό φτερούγισμα και η κουκουβάγια πέταξε κατευθείαν μέσα στην κουζίνα.

Φάνηκε καλύτερο στον άντρα και τα παιδιά μου να βγούμε έξω και να κλείσουμε τις πόρτες ανοίγοντας την εξώπορτα ώστε να φύγει το πουλί έξω, αλλά εκείνο καθόταν σαν στο σπίτι του άνετα μέσα στην κουζίνα. Πέταξε προς την άλλη άκρη και κάθισε στο κουρτινόξυλο κοιτάζοντάς με. Είχε τρομακτικό άνοιγμα φτερών και ήταν εντυπωσιακό το γεγονός πως πέταξε χωρίς να ρίξει κάτω κάτι. Τελικά πέταξε έξω από το παράθυρο και κάθισε στη βεράντα.

Όταν βγήκαμε έξω για το αυτοκίνητο αργότερα ήρθε κατευθείαν προς τα κάτω και σκαρφάλωσε επάνω στη γλάστρα που κρατούσα. Καθώς φεύγαμε, κάθισε μπροστά στην πόρτα και μας κοιτούσε. Ήρθε και πάλι στο παράθυρό μας εκείνη τη νύχτα και στη βεράντα την επόμενη ημέρα αλλά δεν κατέβηκε κάτω μπροστά στα πόδια μου. Μετά από μερικές ημέρες εξαφανίστηκε. Κάποιες φορές μου φαίνεται πως την ακούω κάπου κοντά στην περιοχή."

Η δυνατότητα του πετάγματος είχε θεωρηθεί από παλιά ως μαγική δύναμη και αποτελεί συχνό περιεχόμενο των ονείρων. Ίσως γι' αυτό το λόγο τα πουλιά είχαν θεωρηθεί πως έχουν ένα υπερφυσικό στοιχείο και σε πολλούς θρύλους και μύθους κατέχουν μια θέση σύνδεσης μεταξύ του ανθρώπινου κόσμου και τους μυστηριώδους αγνώστου, ενώ συνδέονται και με τη ζωή αλλά και με το θάνατο. Σε μερικούς πολιτισμούς η ανθρώπινη ψυχή πιστεύεται πως φτάνει στη γη σαν πουλί και σε πολλές κοινωνίες τα πουλιά θεωρούνται ως φορείς ή σύμβολα της ανθρώπινης ψυχής, ιπτάμενοι φρουροί των ουρανών ή φύλακες που οδηγούν την ψυχή στην άλλη ζωή.

Μοιάζει σαν διαφημιστικό σποτ για την επόμενη σειρά των X-Files: Ένας άνθρωπος που έχει περπατήσει στο Φεγγάρι, ο Edgar Mitchell της αποστολής Apollo 14, δήλωσε πως του έχει ειπωθεί ότι παντοδύναμοι εξωγήινοι βρίσκονται εδώ και 60 χρόνια ανάμεσά μας και πως οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν συγκαλύψει προσεκτικά την όλη υπόθεση. Οι ισχυρισμοί του Mitchell έχουν προκαλέσει μεγάλη εντύπωση τις τελευταίες ημέρες (τέλη Ιουλίου 2008) όταν ακούστηκαν στον αέρα σε μια βρετανική ραδιοφωνική εκπομπή. Αλλά με μια πιο προσεκτική εξέταση, αυτά που δήλωσε ο απόμαχος αστροναύτης πιθανότατα δεν ήταν ούτε τόσο κοσμοϊστορικά, ούτε τελικά και τόσο νέα.

Οι εξωγήινοι έχουν επικοινωνήσει με τους ανθρώπους αρκετές φορές αλλά οι κυβερνήσεις έχουν κρύψει την αλήθεια για 60 χρόνια, ισχυρίστηκε ο έκτος άνθρωπος που περπάτησε στο Φεγγάρι. Ο αστροναύτης του Apollo 14 Δρ. Edgar Mitchell είπε πως ήταν ενήμερος για πολλές επισκέψεις UFO στη Γη κατά τη διάρκεια της καριέρας του στη NASA και πως κάθε τέτοια επίσκεψη έχει συγκαλυφθεί. Ο Mitchell που είναι 77 ετών, δήλωσε κατά τη διάρκεια ραδιοφωνικής συνέντευξης πως πηγές από την υπηρεσία διαστήματος που είχαν έρθει σε επαφές με εξωγήινους περιέγραψαν τα όντα ως 'μικρά ανθρωπάκια που έχουν περίεργη όψη'. Είπε πως οι υποτιθέμενοι εξωγήινοι μοιάζουν με την παραδοσιακή εικόνα ενός μικρόσωμου όντος με μεγάλα μάτια και κεφάλι.

Ισχυρίστηκε ότι η τεχνολογία μας δεν είναι ούτε κατά διάνοια τόσο ανεπτυγμένη όσο εκείνων και εάν η στάση τους ήταν εχθρική απέναντί μας θα είχαμε ήδη εξαφανιστεί. Ο Δρ. Mitchell μαζί με τον διοικητή του Apollo 14 Alan Shepard είναι εκείνοι που έχουν κάνει τον πιο μακρόχρονο περίπατο στη Σελήνη που έφτασε στις 9 ώρες και 17 λεπτά στην αποστολή τους το 1971.

"Συμβαίνει να έχω το προνόμιο να γνωρίζω το γεγονός ότι έχουμε δεχτεί επισκέψεις στον πλανήτη μας και πως τα φαινόμενα που σχετίζονται με τα UFO είναι αληθινά", ήταν η δήλωση του Mitchell που τράβηξε την προσοχή της κοινής γνώμης. "Έχει συγκαλυφθεί πολύ καλά από τις κυβερνήσεις μας εδώ και 60 χρόνια, αλλά σταδιακά διαρρέει και κάποιοι από εμάς έχουμε το προνόμιο να έχουμε ενημέρωση σχετικά με το γεγονός."

ο Mitchell που είχε Bachelor of Science στην αεροναυτική μηχανική και Doctor of Science στην αεροναυτική και αστροναυτική ισχυρίστηκε ότι το Roswell είναι μια πραγματικότητα και πως παρόμοιες εξωγήινες επισκέψεις συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο έρευνας. Είπε στον έκπληκτο Nick Margerrison του Kerrang Radio: "Η υπόθεση αρχίζει πραγματικά να ανοίγει. Πιστεύω πως βρισκόμαστε κοντά σε μια πολύ μεγάλη αποκάλυψη και κάποιοι σοβαροί οργανισμοί κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση."

Ο κ. Margerrison σχολίασε: "Νόμιζα πως βρισκόμουν αντιμέτωπος με κάποιο είδος χιούμορ των αστροναυτών αλλά εκείνος δήλωσε με απόλυτη σοβαρότητα ότι οι εξωγήινοι υπάρχουν σίγουρα και δεν υπάρχει κάποια αμφισβήτηση γι' αυτό."

Αξιωματικοί της NASA ωστόσο, αντέδρασαν γρήγορα για να κάνουν τα σχόλια να καταλαγιάσουν. Σε μια δήλωση ένας εκπρόσωπος είπε: "Η NASA δεν ανιχνεύει UFO. Δεν είναι αναμειγμένη σε οποιουδήποτε είδους συγκάλυψη αναφορικά με την εξωγήινη ζωή στον πλανήτη αυτό ή οπουδήποτε αλλού στο σύμπαν. Ο Δρ. Mitchell είναι ένας σημαντικός Αμερικάνος, αλλά δεν μοιραζόμαστε τις απόψεις του στο ζήτημα αυτό."

Είναι οι δηλώσεις του Mitchell πραγματικά τόσο σημαντικές όσο φαίνονται;

"Τυγχάνει να έχω το προνόμιο να γνωρίζω το γεγονός ότι έχουμε δεχτεί επισκέψεις στον πλανήτη μας και ότι το φαινόμενο των UFO είναι πραγματικό παρόλο που έχει καλυφθεί από τις κυβερνήσεις για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα," ήταν λοιπόν η δήλωση του Mitchell στον Nick Margerrison του Kerrang Radio, που ξεσήκωσε τις αντιδράσεις της NASA αλλά και το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων που ασχολούνται με το φαινόμενο των UFO.

Η παραπάνω δήλωση του Mitchell φέρνει στο νου εικόνες που παραπέμπουν στους μικρούς γκρι ανθρωπάκους που απεικονίζονται στις περισσότερες ιστορίες επιστημονικής φαντασίας και που κατέχουν τεχνολογία που είναι πολύ υψηλότερη από τη δική μας, τόσο υψηλή που θα μπορούσαν να μας εξαφανίσουν από προσώπου γης εάν το επιλέγανε. Αυτή είναι και η θέαση πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων που πιστεύουν ότι οι εξωγήινοι πιλοτάρουν τουλάχιστον μερικά από τα αγνώστου ταυτότητας ιπτάμενα αντικείμενα που έχουν αναφερθεί εδώ και 60 χρόνια. Αλλά το γεγονός ότι η δήλωση αυτή προέρχεται από έναν διάσημο αστροναύτη που έχει μιλήσει με στρατιωτικές πηγές που υποτίθεται ότι γνωρίζουν τα πράγματα από μέσα, δίνει στην αναγγελία του Mitchell μια μεγαλύτερη εγκυρότητα.

Είναι όμως πραγματικά έγκυρη;

Όπως τονίζει ο αστρονόμος Phil Plait στο blog αστρονομίας που διατηρεί, το ότι κάποιος έχει περπατήσει στη Σελήνη (ή ότι είναι αξιωματικός του στρατού και σχετίζεται με τέτοιου είδους αποστολές) δεν του δίνει αυτόματα και την πιστοποίηση πως οτιδήποτε δηλώσει ισχύει. Επιπλέον, σε ακόλουθες συνεντεύξεις που έδωσε ο Mitchell στο Discovery.com και στο BlogTalkRadio, προέκυψε ότι τα στοιχεία που έχει είναι στην ουσία τους απλές διαδόσεις.

Ο Mitchell τόνισε πως οι θεάσεις UFO στις οποίες αναφέρεται δε βασίζονται στη δική του προσωπική εμπειρία ως αστροναύτη της NASA, αλλά κυρίως σε ανεπίσημες συνομιλίες που είχε με αυτόπτες μάρτυρες που αφορούν στο περιστατικό του 1947 στο Roswell και σε άλλες θεάσεις. Έδωσε ιδιαίτερο βάρος στην εμπειρία ενός ναυάρχου του Ναυτικού που προσπάθησε να διερευνήσει τους ισχυρισμούς ενός αυτόπτη μάρτυρα αλλά από προσωπικό υψηλής μυστικότητας του στερήθηκε κάθε δυνατότητα να το κάνει.

Είναι γνωστό ότι κάποιοι αξιωματικοί του στρατού υποπτεύθηκαν πως υπήρχε κάτι περίεργο σχετικά με το Roswell, ακόμα και μετά από την ανακοίνωση της Αμερικάνικης Αεροπορίας το 1997 που έλεγε ότι είχε εξηγήσει πλήρως τις αναφορές που σχετιζόντουσαν με UFO και πως έκλεινε τα αρχεία αυτού του θέματος. Ο γνωστότερος από εκείνους που πίστευαν ότι κάτι περίεργο συνέβη τότε ήταν ο απόμαχος της αεροπορίας συνταγματάρχης Philip Corso, που διέδωσε όσα ήξερε (μαζί με όσα είχε ακούσει από άλλους) σχετικά με τη συνομωσία των εξωγήινων σε ένα βιβλίο με τίτλο 'Η Ημέρα μετά το Roswell' (The Day After Roswell).

Σε μια συνέντευξή του το 1997 ο Corso είπε στον Alan Boyle του cosmiclog ότι έγραψε το βιβλίο επειδή κάποιο άτομο που αποτελούσε πηγή κλειδί για όσα ήξερε έφυγε από τη ζωή, απαλλάσσοντάς τον από το να παραμένει στη σιωπή. Ο ίδιος ο Corso πέθανε ένα χρόνο μετά τη συνέντευξη αλλά υπάρχουν σίγουρα άλλες στρατιωτικές πηγές που κρατάνε μυστικά από δεύτερο ή τρίτο χέρι. Έτσι δεν είναι και τόσο φοβερό το γεγονός ότι ο Mitchell 'έχει το προνόμιο' να έχει ακούσει μερικά από αυτά τα μυστικά και ούτε είναι τόσο καινούργιο για να προκαλέσει τέτοια δημόσια προσοχή.

Το γεγονός ότι ένας άνθρωπος που είναι κατά κάποιον τρόπο 'μέσα στα πράγματα' προβαίνει σε δηλώσεις που επιβεβαιώνουν τις υποψίες και συνομωσιολογίες σχετικά με τη συγκάλυψη της υπόθεσης των UFO είναι κάτι που δεν μπορούμε εύκολα να αγνοήσουμε. Αλλά εξίσου επιπόλαιο θα ήταν να θεωρήσουμε τις δηλώσεις αυτές και ως αδιάσειστη απόδειξη, μιας και όπως φαίνεται δεν αποτελούν κάτι μοναδικό και καινούργιο, αλλά εντάσσονται σε μια ευρύτερη κατηγορία ανάλογων δηλώσεων που κυκλοφορούν κατά καιρούς από ανθρώπους που έχουν ζήσει την 'Οδύσσεια' της εξερεύνησης του διαστήματος από πιο κοντά. Οπότε, το μυστήριο για το εάν έχουμε έρθει ως Γη σε επαφή με εξωγήινους πολιτισμούς, συνεχίζει για την ώρα να αποτελεί ένα ανοιχτό ερώτημα.

Από τότε που ο Thomas Malthus προέβλεψε μαζικό λιμό για το ανθρώπινο είδος, πριν από περίπου 200 χρόνια, τα σενάρια των μεγάλων κρίσεων έρχονται και φεύγουν με τακτικότητα. Ο 20ος αιώνας ήταν πλούσιος σε τέτοια καταστροφολογικά σενάρια, το ίδιο ισχύει και για τον 21ο αιώνα που αυτή τη στιγμή διανύουμε. Θα συνεχίσουμε να ζούμε και να αναπτυσσόμαστε με ολοένα και πιο ταχύτερους ρυθμούς; Ή το τέλος μας είναι τόσο κοντά που θα ήταν προτιμότερο να μην το σκεφτόμαστε;

Το 1910 υπήρχε ο φόβος ότι ο ερχομός του κομήτη Halley θα έλουζε τον κόσμο σε ένα σύννεφο κυανιδίου. Υπήρχαν δημοσιεύσεις που ανακοίνωναν ότι το τέλος του κόσμου θα έφτανε στις 18 Μαΐου. Μια τολμηρή εταιρία έφτασε στο σημείο να πουλήσει 'χάπια για τον κομήτη' που θα προστάτευαν τους ανθρώπους από τα δηλητηριώδη αέρια.

Αργότερα, το 1950, ο ευαγγελιστής Billy Graham είχε τη δική του πρόβλεψη για το τέλος του κόσμου. "Μπορεί να μας έχει μείνει ακόμα ένας χρόνος, ή ίσως και δύο χρόνια. Μετά πιστεύω πως όλα θα τελειώσουν," ήταν η θλιβερή δήλωσή του. Ακόμα χειρότερη ήταν η περίπτωση του 1978, όπου πάνω από 900 άτομα που ακολουθούσαν τον ηγέτη της σέκτας του 'Ναού των Ανθρώπων' Jim Jones αυτοκτόνησαν, εκτός των άλλων επειδή πίστευαν πως ερχόταν ένα πυρηνικός Αρμαγεδόνας.

Φυσικά, όλες αυτές οι προβλέψεις είχαν ένα κοινό στοιχείο: Ήταν όλες λανθασμένες.

Οι τρομακτικές ιστορίες είναι το ίδιο δημοφιλείς σήμερα όσο ήταν και πάντοτε. Και προς μεγάλη ίσως έκπληξη, οι εμπνευστές αυτών των ιστοριών είναι πολύ συχνά επιστήμονες. Ας δούμε λοιπόν τρία σενάρια κρίσεων που κάνουν τον γύρο τους ανάμεσα στους ακαδημαϊκούς κύκλους.

Η μαύρη τρύπα που θα καταπιεί τον πλανήτη Γη

Ένα γνωστό σενάριο είναι αυτό της καταστροφής της Γης από μια μαύρη τρύπα. Μια ομάδα ανήσυχων φυσικών προειδοποιεί για τον τεράστιο σωματιδιακό επιταχυντή που είναι έτοιμος να ξεκινήσει τη λειτουργία του στο ινστιτούτο CERN στη Γενεύη. Ο γιγάντιος επιταχυντής, όπως είναι γνωστό, προορίζεται για να χρησιμοποιηθεί σε πειράματα που θα μας διαφωτίσουν σχετικά με το Big Bang. Αλλά υπάρχουν κάποιοι φόβοι, ότι θα μπορούσε να προκαλέσει ένα Big Bang.

Οι δέσμες σωματιδίων που θα πυροδοτηθούν από τον επιταχυντή θα συγκρουστούν με την ενέργεια ενός τραίνου 400 τόνων που τρέχει με 180 χιλιόμετρα την ώρα. Είναι θεωρητικά πιθανό πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να δημιουργήσει μια μαύρη τρύπα που θα κατάπινε τον πλανήτη μας.

Μια οργάνωση που λέγεται 'Ίδρυμα Σωστική Λέμβος' είναι τόσο ανήσυχη που προτείνει ένα άμεσο πρόγραμμα για να στείλει ανθρώπινες αποστολές σε άλλους πλανήτες προτού να είναι πολύ αργά. Δεν υπάρχει όμως αναφορά για το πώς θα μπορούσε αυτό να πραγματοποιηθεί.

Το σενάριο 'Μάντεψε ποιος θα έρθει απόψε στο Δείπνο'

Για αρκετές δεκαετίες, επιστήμονες που ασχολούνται με την έρευνα για εξωγήινη ζωή (SETI) ψάχνουν για νοήμονα ζωή στο σύμπαν. Χρησιμοποιούν ραδιοτηλεσκόπια για να ανιχνεύσουν μηνύματα. Αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει φανεί τίποτε και οι προσπάθειες αυτές συνοδεύονται από απογοήτευση. Αυτό έχει κάνει μια ομάδα ανεξάρτητων θιασωτών της ιδέας να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους. Κατασκεύασαν έναν φάρο που κατευθύνει παλμούς υψηλής ενέργειας στο διάστημα. Η ιδέα είναι να δει το σινιάλο ένας εξωγήινος πολιτισμός και να απαντήσει.

Ωστόσο, λιγότερο τολμηρά μέλη της έρευνας SETI έχουν βγει έξω από τα ρούχα τους αντιδρώντας στις προσπάθειες αυτές. Τι θα γίνει εάν οτιδήποτε λάβει το μήνυμα αυτό θα το ερμηνεύσει ως ένα διαγαλαξιακό ενοχλητικό μήνυμα; Τι θα γίνει εάν σκεφτούν πως οι άνθρωποι είναι ένα νόστιμο σνακ; Έχουν σταλεί γράμματα με εξαγριωμένα κείμενα και τους έχουν προτείνει να παραιτηθούν από το τόλμημα. Εντωμεταξύ, ο επίμαχος φάρος συνεχίζει να στέλνει παλμούς, είτε ως μια μαρτυρία της περιέργειάς μας, ή ως πρόσκληση για ένα επίσημο δείπνο στο οποίο εμείς θα είμαστε το κυρίως πιάτο, αν τα πράγματα δεν πάνε τόσο καλά.

Στενή επαφή με έναν Αστεροειδή

Και τέλος, υπάρχει το σταθερό φαβορί για τη μέρα της Κρίσης, που αφορά στη σύγκρουσή μας με ένα μεγάλο σώμα από το διάστημα. Έχουν υπάρξει διάφορες αφορμές στα τελευταία χρόνια όπου αστεροειδείς του τύπου εκείνου που πιστεύεται ότι είχε σκοτώσει τους δεινοσαύρους, έχουν πλησιάσει σε ένα σχετικά κοντινό βεληνεκές τον πλανήτη μας.

Αυτό έχει τρομάξει τους αστρονόμους, που τονίζουν πως κάποια από τις μέρες αυτές ίσως δε φανούμε και τόσο τυχεροί. Με μια ολοένα αυξανόμενη σιγουριά μας διαβεβαιώνουν πως θα μπορέσουν να πουν με ακρίβεια πότε θα έρθει η τελευταία στιγμή μας. Το πώς αυτή η γνώση θα μπορούσε να βοηθήσει δεν είναι ξεκάθαρο. Μέχρι του να υπάρξει η τεχνολογία που θα μας επιτρέψει να εκτρέψουμε έναν βράχο που έχει το μέγεθος του Γιβραλτάρ, η άγνοιά μας για έναν τέτοιο κίνδυνο είναι προτιμότερη.

Σε περίπτωση που φαίνονται ανησυχητικά τα παραπάνω, ας λάβουμε υπόψη πως οι πιθανότητες μιας μεγάλης σύγκρουσης με αστεροειδή στα επόμενα 100 χρόνια είναι λιγότερες από μία στο μισό εκατομμύριο. Και το ποσοστό της πιθανότητας ότι θα μας καταπιεί μια μαύρη τρύπα ή θα αποτελέσουμε το γεύμα κάποιων εξωγήινων βρίσκεται κάπου κοντά στο μηδέν.

Φυσικά, αυτό δε θα σταματήσει τους προφήτες για την Ημέρα της Κρίσης. Έχετε ακούσει για τους υπερ-νοήμονες υπολογιστές που ετοιμάζονται να καταλάβουν τον κόσμο;

Σύμφωνα με την κοινή γνώμη και γνώση η πρώτη αναφορά για UFO τοποθετείται στη δεκαετία του 1940 την εποχή περίπου των διάσημων θεάσεων στο Roswell, αλλά μια γρήγορη επίσκεψη στο παρελθόν μπορεί να δείξει ότι αυτό δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Έχουν υπάρξει πολλές αναφορές για θεάσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες που έγιναν πριν από την εποχή αυτή, κάτι που πιθανότατα ισχύει και για τον υπόλοιπο κόσμο, όχι μόνο στον τελευταίο αιώνα αλλά από πολύ παλιότερα ακόμα.

Αρχαιολόγοι έχουν βρει στις πυραμίδες της Αιγύπτου ιερογλυφικά που μοιάζουν πολύ με αγνώστου ταυτότητας ιπτάμενα αντικείμενα (ΑΤΙΑ), όπως αυτά που έχουν περιγραφεί πρόσφατα στη σύγχρονη εποχή. Στην πραγματικότητα, εάν ζητούσαμε σε ένα άτομο να σχεδιάσει πως πιστεύει ότι θα έμοιαζε ένα εξωγήινο σκάφος, αυτό που θα ζωγράφιζε πιθανότατα θα έμοιαζε πάρα πολύ σε κάποια ιερογλυφικά που ήταν σκαλισμένα στους τοίχους από τύμβους της αρχαιότητας.

Χωρίς να σημαίνει ότι κάτι τέτοιο αποτελεί και σαφή απόδειξη της ύπαρξης εξωγήινης ζωής, εάν το στοιχείο αυτό συνδυαστεί με την αιγυπτιακή μυθολογία πιθανότατα μπορεί να μας κάνει να αναρωτηθούμε για την προέλευση των θρησκευτικών στοιχείων που είχαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι. Η μυθολογία τους περιλαμβάνει ιστορίες από θεούς που ταξίδευαν στον ουρανό με ήχο και με φως και τους απεικονίζει συχνά με τρόπους που μοιάζουν με τις σύγχρονες περιγραφές ανθρωπόμορφων εξωγήινων.

Βέβαια οι Αιγύπτιοι δεν ήταν οι μόνοι που είχαν τέτοιες απεικονίσεις από ιπτάμενα αντικείμενα και πιθανολογούμενα, εξωγήινους επισκέπτες. Η αρχαία ινδική φιλολογία αναφέρεται στα Βιμάνας, ιπτάμενες μηχανές που χρησιμοποιούνταν σε μυθικές πολεμικές συγκρούσεις. Λεγόταν πως τα Βιμάνας μπορούσαν να πετάξουν στη γήινη ατμόσφαιρα αλλά και στο διάστημα, μπορούσαν να φτάσουν σε μακρινούς πλανήτες, αλλά και να βυθιστούν κάτω από το νερό.

Στη Μαχαμπαράτα υπάρχει η ιστορία για τον μυθικό μακρόχρονο πόλεμο μεταξύ των Κουράβας και των Παντάβας, που εμπεριέχει και στοιχεία που πιθανότατα αναφέρονται στην ινδική ιστορία. Αυτός ο πόλεμος ήταν επιθυμητός από τους θεούς γιατί ήθελαν να σταματήσουν τον υπερπληθυσμό στη Γη. Η Αυτού Αγιότητα A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada επιμένει πως δεν πρόκειται μόνο για ένα θρησκευτικό κείμενο, αλλά πως αποτελεί μια πραγματική ιστορία για τον λαό της Ινδίας. Σ' αυτή τη μάχη, λεγόταν, πως οι θεοί συμμετείχαν στον πόλεμο με ιπτάμενα οχήματα που χρησιμοποιούσαν όπλα με αποτελέσματα που σύμφωνα με την περιγραφή τους μοιάζουν πολύ με τα σύγχρονα πυρηνικά όπλα. Αυτό και άλλα ινδικά κείμενα αναφέρονται σε ταξίδια στους ουρανούς σε ένα ιπτάμενο όχημα που ταξιδεύει σε μια μεγάλη δέσμη φωτός με έναν ήχο σαν κεραυνός.

Πολλοί επίσης πιστεύουν πως διάφορες αναφορές στη Βίβλο αποτελούν ενδείξεις για αρχαίες επαφές με UFO. Παρόλο που αυτό είναι ένα αμφισβητήσιμο ζήτημα, πολλά από τα συμβάντα που αναφέρουν επαφή με τον θεό ή τους αγγέλους μοιάζουν πολύ στις λεπτομέρειές τους σε αυτά που αναφέρουν οι άνθρωποι που ισχυρίζονται πως ήρθαν σε επαφή με UFO ή εξωγήινους. Μια πιο εμπεριστατωμένη έρευνα σε τέτοια σημεία θα μπορούσε να φέρει στο φως στοιχεία πολύ ενδιαφέροντα σχετικά με την πιθανότητα επαφής της ανθρωπότητας από την αρχαιότητα με εξωγήινους πολιτισμούς.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που ίσως αποτελεί ένδειξη για την επαφή των αρχαίων ανθρώπων με εξωγήινους είναι τα διάφορα τεχνουργήματα και οι ζωγραφιές που έχουν βρεθεί σε ποικίλες τοποθεσίες και που σε πολλές περιπτώσεις μοιάζουν με σύγχρονα σκίτσα που περιγράφουν UFO. Χρυσά τεχνουργήματα που βρέθηκαν στην Κεντρική Αμερική και που χρονολογούνται στην προκολομβιανή περίοδο μοιάζουν σαν τέλεια μοντέλα ιπτάμενων σκαφών. Ζωγραφιές σε σπήλαια των Αβοριγίνων και σκαλίσματα των αυτοχθόνων αμερικάνων μοιάζουν σα να αναπαριστούν εξωγήινους επισκέπτες ή ακόμα και μια συντριβή UFO στην αμερικάνικη έρημο. Φυσικά θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι οι πρωτόγονες αυτές ζωγραφιές δεν αποδεικνύουν τίποτε, καθώς δεν μπορούν να ταυτιστούν με κάτι γνωστό και να ερμηνευτούν, αλλά αυτό ακριβώς είναι που αφήνει ένα ανοιχτό ερώτημα: γιατί αυτές ακριβώς οι απεικονίσεις δεν μπορούν να ερμηνευτούν; Σε κάθε άλλη περίπτωση οι απεικονίσεις μπορούν εύκολα να ταυτοποιηθούν και έχουν δημιουργηθεί με μεγάλη επιδεξιότητα. Το να προτιμήσουμε να θεωρήσουμε πως τα σχέδια αυτά είναι απλά κακότεχνα και γι' αυτό δεν μπορούμε να τα ταυτοποιήσουμε έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός ότι άλλα σχέδια που βρίσκονται στα ίδια σημεία είναι ξεκάθαρα και εύκολα αναγνωρίσιμα.

Ύστερα, υπάρχουν κάποια σχέδια της Αναγέννησης που σύμφωνα με τη γνώμη κάποιων αναπαριστούν πολύ καθαρές εικόνες από διαστημόπλοια. Αν και πολλοί ειδικοί τέχνης έχουν αρνηθεί έντονα ότι στις συγκεκριμένες αναπαραστάσεις βλέπουν διαστημόπλοια, κάποιοι άλλοι συμφωνούν ότι η σημασία των σχεδίων αυτών είναι προφανής. Για παράδειγμα στον πίνακα του Domenico Ghirlandaio που απεικονίζει μια Μαντόνα με τον Άγιο Giovannino υπάρχει ένας άντρας που κοιτάζει σε ένα αντικείμενο με σχήμα δίσκου που βρίσκεται επάνω από τον αριστερό ώμο της Μαντόνας. Έχει ζωγραφιστεί τον 15ο αιώνα και δεν είναι ο μόνος αναγεννησιακός πίνακας που απεικονίζει ένα τέτοιο αντικείμενο. Στον πίνακα 'Η βάπτιση του Χριστού' του Aert De Gelder (1710) βλέπουμε έναν ιπτάμενο δίσκο από τον ουρανό να φωτίζει τη σκηνή της βάπτισης, ενώ στο ακόμα παλαιότερο φρέσκο της Σταύρωσης (1350) που μπορεί να βρει κανείς στο Μοναστήρι Visoki Decani στο Κόσοβο, στις δύο επάνω γωνίες της ζωγραφιάς μπορεί να δει κανείς δύο σχήματα που μοιάζουν με ιπτάμενα σκάφη μέσα στα οποία βρίσκονται δύο μικρόσωμοι άνθρωποι. Και αυτά, είναι μόνο λίγα από τα πολλά τέτοια παραδείγματα ζωγραφικής.

Συνήθως όταν συζητείται ένα τόσο αμφισβητήσιμο θέμα όσο η ύπαρξη των UFO στη σύγχρονη εποχή και στην αρχαιότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν τις δύο ακραίες και αντίθετες μεταξύ τους εκδοχές. Έτσι, ενώ πολλοί βλέπουν σε κάθε προτεινόμενο στοιχείο τις αποδείξεις που ζητούν για να πιστέψουν στην υπόθεση των UFO, η άλλη πλευρά αρνείται πεισματικά κάθε ένδειξη, συχνά χωρίς διάκριση. Το τι πιστεύουμε επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ερμηνεία μας για τον κόσμο, για τις εικόνες που βλέπουμε, αλλά και για τις ιστορίες ή μαρτυρίες που ακούμε. Στις λίγες ενδείξεις που αναφέρθηκαν στο παρόν κείμενο, κάποιος μπορεί να ανιχνεύσει την απόδειξη που ζητάει για να πιστέψει, ή να τις προσπεράσει γρήγορα αρνούμενος να δεχτεί τις ερμηνείες που δεν ταιριάζουν στη θεωρία που έχει για τον κόσμο. Το δύσκολο είναι να λάβει κανείς υπόψη του τα στοιχεία και να τα ερευνήσει ο ίδιος με καθαρό μυαλό και χωρίς προκαταλήψεις προς τη μία ή την άλλη άποψη. Ίσως κάποια μέρα να βρεθούμε μπροστά από μια πολύ σαφή και ισχυρή απόδειξη που να μας λύσει όλες τις απορίες, μέχρι τότε όμως θα πρέπει να κρατήσουμε το νου μας ανοιχτό σε όλες τις εκδοχές.

Ελαφρώς εκκεντρικοί, ή θεοπάλαβοι; Αυτοί οι 10 χαρακτήρες με την εξέχουσα νοημοσύνη δεν χάραξαν μόνο τη δική τους πορεία στον χώρο της επιστήμης, αλλά κατάφεραν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.

Johann Konrad Dippel

Γεννημένος και μεγαλωμένος στο γερμανικό κάστρο του Frankenstein, ο αλχημιστής αυτός του 17ου αιώνα είναι γνωστός για την εφεύρεση του σκούρου μπλε χρώματος, μιας από τις πρώτες συνθετικές βαφές, αλλά είναι ακόμα περισσότερο γνωστός για την ατέρμονη αναζήτησή του για το ελιξίριο της μακροζωίας. Οι φήμες σχετικά με τα πειράματά του σε ανθρώπινα πτώματα πιθανότατα ενέπνευσαν τη συγγραφέα Mary Shelley για να επινοήσει τον τρομακτικό χαρακτήρα του μυθιστορήματός της, χαρακτήρα που έφερε το όνομα του κάστρου Frankenstein.

Wernher von Braun

Στην ηλικία των 12, ο ατρόμητος Wernher von Braun φόρτωσε ένα βαγόνι παιχνίδι με κροτίδες και το έστειλε στην κατεύθυνση ενός πολυσύχναστου γερμανικού δρόμου. Ο εγκέφαλος που βρισκόταν πίσω από το πρόγραμμα του Χίτλερ με τις ρουκέτες V-2 έφτασε στις Ηνωμένες Πολιτείες ως κρατούμενος πολέμου και κατέληξε να γίνει ένας πρωταθλητής στον αγώνα για το διάστημα και την εξερεύνηση της Σελήνης. Τον καιρό που έστελνε ανθρώπους στη Σελήνη, ο ίδιος ασχολούνταν με καταδύσεις και φιλοσοφία.

Robert Oppenheimer

Ο 'πατέρας της ατομικής βόμβας', ήταν ένας αμερικάνος θεωρητικός φυσικός και καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Berkeley. Ως επιστημονικός διευθυντής του Σχεδίου Μανχάταν (Manhattan Project) αποτέλεσε τον σημαντικότερο άνθρωπο που συνέβαλλε στην ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων για τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο στο μυστικό εθνικό εργαστήριο του Los Alamos (Νέο Μεξικό). Λίγοι θα τον θυμούνται για τη συμπάθειά του στον σοσιαλισμό και για τις εσωτερικές συγκρούσεις που του δημιούργησαν οι ρίψεις των ατομικών βομβών και τελικά τον απάλλαξαν από την επιστημονική και πολιτική του δύναμη. Οι φοιτητές του τον φώναζαν 'Oppie' και ήταν ένας άνθρωπος που είχε μάθει ολλανδικά και σανσκριτικά, απλά γιατί έτσι του άρεσε. Στην πρώτη δοκιμή της ατομικής βόμβας στο εργαστήριο του Los Alamos ο Oppenheimer πρόφερε κάποιες φράσεις από τη Μπαγκαβάτ Γκίτα, ενώ πίστευε πως η πυρηνική τεχνολογία θα μπορούσε να είχε υπάρξει στην αρχαία Ινδία.

Freeman Dyson

Καταξιωμένος πυρηνικός φυσικός και παραγωγικότατος συγγραφέας. Το 1960 διαλαλούσε την ιδέα ότι στο μέλλον οι άνθρωποι πιθανόν να χρειαστεί να κατασκευάσουν έναν τεχνητό κέλυφος, που σήμερα ονομάζεται 'Σφαίρα Dyson', μια κατασκευή που θα περικύκλωνε ολόκληρο το ηλιακό σύστημα και θα αξιοποιούσε στο μέγιστο την ηλιακή ενέργεια. Ο Dyson πιστεύει ολόψυχα στην εξωγήινη ζωή και σκέφτεται ότι θα κάνουμε μια τέτοια επαφή μέσα στις ερχόμενες δεκαετίες. Επίσης πρότεινε την κατασκευή του 'Δέντρου Dyson', ένα φυτό κατασκευασμένο με γενετική μηχανική που θα μπορούσε να μεγαλώσει σε έναν κομήτη. Πρότεινε ότι οι κομήτες θα μπορούσαν να διαμορφωθούν έτσι ώστε να έχουν κοιλότητες γεμάτες με ατμόσφαιρα και έτσι να προσφέρουν φιλοξενία για τον άνθρωπο σε ταξίδια στο εξωτερικό διάστημα.

Richard Feynman

Μέλος του προγράμματος Μανχάταν που αποτελούνταν από ιδιοφυΐες που ανέπτυξαν την ατομική βόμβα, ο φυσικός Richard Feynman έγινε ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες του τέλους του 20ου αιώνα. Δεν ήταν ένας συνηθισμένος και ανιαρός καθηγητής, αλλά ένα ελεύθερο πνεύμα που εξερευνούσε τη μουσική και τη φύση, αποκρυπτογραφούσε ιερογλυφικά των Μάγιας και διαρρήγνυε κλειδαριές στις ελεύθερές του ώρες.

Jack Parsons

Όταν ο Jack Parsons δεν ήταν απασχολημένος με την ίδρυση του εργαστηρίου προώθησης Τζετ (Jet Propulsion Laboratory - JPL), έκανε μαγικά κόλπα, ασχολούνταν με τον αποκρυφισμό, ακολουθούσε τον Aleister Crowley και αυτοαποκαλούνταν 'Αντίχριστος'. Ήταν οπαδός της θρησκευτικής κίνησης 'Θέλημα' (Thelema), που ιδρύθηκε από τον Crowley και είχε ως βασικό νόμο τη φράση 'Κάνε ότι θέλεις'. Δεν έβλεπε κάποια αντίφαση μεταξύ των επιστημονικών και μαγικών του ασχολιών και πριν από κάθε δοκιμαστική εκτόξευση ρουκέτας επικαλούνταν τον θεό Πάνα. Το μυστηριώδες 'κακό παιδί' του διαστημικού προγράμματος δεν είχε τυπική εκπαίδευση, όμως τα κατάφερε να αναπτύξει ένα καύσιμο ρουκέτας που θα οδηγούσε τις Ηνωμένες Πολιτείες από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο στο διάστημα. Πέθανε τραγικά το 1952, όταν ανατινάχτηκε κατά τη διάρκεια ενός εργαστηριακού πειράματος στο σπίτι του.

James Lovelock

O Δρ. James Ephraim Lovelock γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου του 1919 και είναι ένας ανεξάρτητος επιστήμονας, συγγραφέας, ερευνητής, περιβαλλοντολόγος και μελλοντολόγος. Είναι γνωστός για την πρόταση της υπόθεσης της Γαίας (Gaia Hypothesis) σύμφωνα με την οποία η Γη λειτουργεί σαν ένας σούπερ οργανισμός. Εδώ και δεκαετίες έχει εκφράσει εξαιρετικά δυσοίωνες προβλέψεις για την αλλαγή του κλίματος και για την κατάληξη του κόσμου μας, πολλές από τις οποίες έχουν ήδη βγει αληθινές. Δε διστάζει να κάνει και την πιο φρικιαστική πρόβλεψη: δεδομένης της υπάρχουσας οικολογικής κρίσης, ο μαζικός θάνατος του 80% της ανθρωπότητας είναι αναπόφευκτος, πιστεύει.

Nikola Tesla

Είναι ο τύπος που απεικονίζεται να κατεβάζει έναν γιγάντιο ηλεκτρικό διακόπτη κάτω από ένα ντους ηλεκτρικών σπινθήρων. Ο Tesla, που είναι ο εφευρέτης του ασύρματου ραδιοφώνου και της γεννήτριας εναλλασσόμενου ρεύματος, έδωσε μια γερή σπρωξιά στην εποχή του ηλεκτρισμού πριν αυτή καν καλά καλά αρχίσει. Γεννήθηκε το 1856 κατά τη διάρκεια μιας έντονης καταιγίδας με αστραπές. Ήταν γνωστός και σαν μανιακή ιδιοφυΐα που κοιμόταν ελάχιστα και του άρεσε πολύ η επίδειξη, πολλές φορές χρησιμοποιώντας το ίδιο του το σώμα ως αγωγό σε διάφορες δημόσιες παραστάσεις των επιτευγμάτων του.

Leonardo da Vinci

Ενώ ζωγράφιζε τα πιο αξιοθαύμαστα αριστουργήματα της αναγεννησιακής τέχνης, ο Leonardo da Vinci έβρισκε με έναν μαγικό τρόπο τον χρόνο να ακολουθήσει τις πιο βαθύτερες εκκεντρικές του ιδέες. Ήταν ένας πολυμαθής ιταλός επιστήμονας, συγγραφέας και καλλιτέχνης που ασχολήθηκε με τα μαθηματικά, τη μηχανική, τις εφευρέσεις, την ανατομία, τη ζωγραφική και τη γλυπτική, τη βοτανική και τη μουσική. Έχει συχνά περιγραφεί ως ο αρχετυπικός χαρακτήρας του ανθρώπου της Αναγέννησης, ενός ανθρώπου που η φαινομενικά αστείρευτη περιέργειά του μπορούσε να ισοσταθμιστεί μόνο με τη δύναμή του στο να εφευρίσκει. Θεωρείται πιθανότατα το πιο ταλαντούχο άτομο που υπήρξε ποτέ και πολλά από τα σχέδια των εφευρέσεών του δεν μπόρεσαν ποτέ να κατασκευαστούν ενώ κάποια άλλα έγιναν πραγματικότητα αιώνες αργότερα.

Albert Einstein

Για πολλούς θεωρείται ο επιστήμονας που έφερε τα πάνω κάτω στη φυσική επιστήμη. Ένας από τους πιο σημαντικούς επιστήμονες της ανθρώπινης ιστορίας, ο Einstein μελετούσε τη φυσική μέσα στο μυαλό του και η συνεισφορά του στη θεωρία για τη βαρύτητα και στην κβαντική φυσική είναι αξιοσημείωτη. Το περιοδικό Time το 1999 τον ονόμασε 'Ο άνθρωπος του Αιώνα' και στην ευρύτερη κουλτούρα το όνομα Einstein έγινε συνώνυμο με τη λέξη μεγαλοφυΐα. Στα πρώτα του χρόνια είχε προβλήματα ομιλίας και ως μαθητής ήταν ιδιαίτερα αντιδραστικός. Πολλά χρόνια αργότερα, του άρεσε να βγάζει έξω το ιστιοφόρο του τις ημέρες που δε είχε άνεμο, μονάχα για την πρόκληση του εγχειρήματος.

Νέφη αερίων που τίθενται σε τροχιά γύρω από μαύρες τρύπες, θα μπορούσαν να επιβιώσουν αρκετά ώστε να δημιουργήσουν αστέρια. Ερευνητές δηλώνουν ότι ανακάλυψαν το πώς ένα μυστηριώδες σύμπλεγμα από συμπαγή αστέρια θα μπορούσε να δημιουργηθεί μερικά τρισεκατομμύρια μίλια από μια τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία.

Αυτή η ομάδα αστεριών περίπου 100 από αυτά τα αστέρια είναι διατεταγμένα σε περιοχή που μοιάζει με επιμήκη δίσκο έχουν αποτελέσει πρόκληση για τις θεωρίες σχηματισμού των αστέρων, που προβλέπουν ότι τα άστρα αναδύονται όταν νέφη μορίων υδρογόνου ενώνονται λόγω της βαρυτικής έλξης. Η βαρύτητα γύρω από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που έχει βάρος εκατομμύρια φορές μεγαλύτερο από αυτό του ήλιου, θα έπρεπε να είχε διαλύσει ένα τέτοιο νέφος πριν καν υπάρξει η πιθανότητα να δημιουργηθούν άστρα.

Για να προσεγγίσουν το μυστήριο, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Άγιου Ανδρέα και το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, και τα δύο στη Σκοτία, προσομοίωσαν την τύχη ενός νέφους υδρογόνου με μάζα τόση όσο 10.000 ήλιοι, που ξαφνικά πλησιάζει μια μαύρη τρύπα. Ανακάλυψαν πως παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος του νέφους θα διαλυόταν, δυνατά κύματα, στροβιλισμοί και άλλες αναταράξεις θα τραβούσαν το εσωτερικό 10 τοις εκατό με γωνιακή ορμή, αναγκάζοντάς το να τεθεί σε τροχιά γύρω από τη μαύρη τρύπα, παρέχοντας επαρκή χρόνο για να δημιουργηθούν άστρα από το νέφος αυτό.

Τα αποτελέσματα, που έχουν δημοσιευτεί στο Science, εξηγούν επίσης γιατί τα παρατηρούμενα αστέρια είναι όλα τους αρκετές φορές πιο ογκώδη από τον ήλιο, τη στιγμή που αστέρια οπουδήποτε αλλού στο σύμπαν εμφανίζονται τυπικά σε μια μείξη μεγεθών: η συμπίεση από τη μαύρη τρύπα θα ζέσταινε το αέριο και μόνο μια αρκετά μεγάλης μάζας ποσότητα αερίου θα είχε την αναγκαία βαρύτητα για να ξεπεράσει τη δική της πίεση προς τα έξω και να καταρρεύσει σχηματίζοντας ένα άστρο.

Οι ερευνητές δεν ήταν σίγουροι στην εκτίμησή τους σχετικά με τέτοιου είδους αστέρια, που υπολογίζουν να έχουν την ηλικία περίπου έξι εκατομμυρίων χρόνων. Αυτή είναι μια πολύ μικρή ηλικία για να έχουν δημιουργηθεί κάπου μακρύτερα από τη μαύρη τρύπα και να έχουν τεθεί σε σπειροειδή τροχιά γύρω από αυτή, σύμφωνα με τον συγγραφέα της έρευνας, Ian Bonnell, αστροφυσικό στο Πανεπιστήμιο του Άγιου Ανδρέα. "Δε θα έπρεπε κανονικά να υπάρχουν εκεί, εκτός εάν είχαν σχηματιστεί απευθείας εκεί," δηλώνει.

Το εύρημα ταιριάζει με άλλες προσομοιώσεις που παρέχουν ενδείξεις ότι μεγάλα αστέρια θα είχαν την τάση να σχηματιστούν γύρω από μια μαύρη τρύπα, αν και η λεπτομερής ερμηνεία για τον μηχανισμό σχηματισμού τους διαφέρει, λέει ο αστροφυσικός Reinhard Genzel, διευθυντής του ινστιτούτου Max Planck για την Εξωγήινη Φυσική, στο Garching της Γερμανίας.

Αλλά αυτό που δεν έχουν καταφέρει να εξηγήσουν οι προσομοιώσεις είναι η προέλευση των περίπου 25 μεγάλων αλλά τυχαία προσανατολισμένων αστεριών, ακόμα πιο βαθιά στον πυρήνα του Γαλαξία, που έδωσαν το στοιχείο κλειδί για τη μαύρη τρύπα του Γαλαξία. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι αυτά πρέπει να είναι τα κατάλοιπα από ζεύγη αστέρων που περιπλανήθηκαν κοντά στη μαύρη τρύπα και διαχωρίστηκαν με βίαιο τρόπο, με το ένα μέλος του ζεύγους να έχει εκτοξευθεί μακριά από τον Γαλαξία και το άλλο να εγκαταστάθηκε γύρω από τη μαύρη τρύπα. "Αυτή φαίνεται η περισσότερα υποσχόμενη εκδοχή", λέει ο Genzel, "όσο τρελή κι αν ακούγεται."

Ο δεσμός που ενώνει τον John και τη Rebecca Jackson είναι περίπου 120 επί 420 εκατοστά, με ύφανση σε σχέδιο διαγώνιου ψαροκόκαλου και λινές κλωστές. Κάποτε είχε οδηγήσει στο μεταξύ τους ειδύλλιο και χρόνια αργότερα συνεχίζει να κυριεύει τις σκέψεις τους και να γεμίζει τις συζητήσεις τους. Έφερε τη Rebecca, μια ορθόδοξη εβραία, στην καθολική εκκλησία και οδήγησε τον John σε μια εκτενέστατη έρευνα για το πώς βάφτηκε το συγκεκριμένο ύφασμα με αίμα. Και οι δυο μαζί όλα αυτά τα χρόνια που ασχολούνται με το μυστήριο αυτό, θυμούνται κάθε πτυχή του σεντονιού, κάθε σημάδι φθοράς και κάθε ανεξήγητη κηλίδα που βρίσκεται πάνω του.

Είναι η Σινδόνη του Τορίνο. Που θεωρείται ότι έχει αποτυπωμένη πάνω της την εικόνα ενός εσταυρωμένου, ίσως να αποτελεί το ύφασμα με το οποίο τύλιξαν τον ίδιο τον Χριστό. Το 1988, η επιστήμη φάνηκε ότι είχε αφήσει το ερώτημα αυτό παράμερα. Με ραδιοχρονολόγηση που έγινε από τρία διαφορετικά εργαστήρια φάνηκε πως η σινδόνη προέρχεται από τον Μεσαίωνα, αφήνοντας απογοητευμένους όσους πίστευαν σε μια πιο αρχαία και ιερή προέλευση. Οι σκεπτικιστές απάντησαν πως το είχανε ήδη πει πως η σινδόνη δεν έχει την προέλευση αυτή και η καθολική εκκλησία παραδέχτηκε πως δε θα μπορούσε να είναι αυθεντική. Πολλοί επιστήμονες που την ερευνούσαν έκαναν πίσω.

Αλλά ο John Jackson, ένας από τους σημαντικότερους ερευνητές της Ιεράς Σινδόνης, ήταν ανάμεσα σε εκείνους που επέμειναν πως τα αποτελέσματα αυτά δεν έβγαζαν νόημα. Πολλά άλλα στοιχεία σχετικά με τη σινδόνη, όπως τα χαρακτηριστικά του υφάσματος και οι λεπτομέρειες της εικόνας, υποστήριζαν την υπόθεση πως είναι πολύ παλαιότερη, πρότειναν οι ερευνητές αυτοί.

Είκοσι χρόνια αργότερα, ο Jackson στα 62 του χρόνια, έχει την ευκαιρία να αντικρούσει την χρονολόγηση με τον ραδιενεργό άνθρακα. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης που συμμετείχε στην αρχική ραδιοχρονολόγηση συμφώνησε να συνεργαστεί με τον ερευνητή για να επαναπροσδιοριστεί η ηλικία της σινδόνης. Εάν το εγχείρημά του αποβεί επιτυχές, ο Jackson ελπίζει να του επιτρέψουν να επανεξετάσει το σάβανο που ανήκει στο Βατικανό και φυλάσσεται σε έναν προστατευμένο θάλαμο στον καθεδρικό του Αγ. Ιωάννη του Βαπτιστή, στο Τορίνο της Ιταλίας.

Ο Jackson, που είναι φυσικός και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, υποθέτει πως η μόλυνση του υφάσματος από ανεβασμένα επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα επηρέασε τα αποτελέσματα της ραδιοχρονολόγησης. "Η ραδιοχρονολόγηση είναι αυτή που μας έχει μπερδέψει, γιατί δεν ταιριάζει με τα υπόλοιπα στοιχεία και η ερώτηση είναι, γιατί δεν ταιριάζει," δήλωσε ο επιστήμονας. Σ' αυτό το σημείο φαίνεται να συμφωνεί και ο Christopher Ramsey, επικεφαλής της εργαστηριακής μονάδας ραδιοχρονολόγησης του πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

"Υπάρχει πληθώρα άλλων στοιχείων που υποδηλώνουν σε μεγάλο βαθμό ότι το σάβανο είναι παλαιότερο από όσο έχει χρονολογηθεί με τον ραδιενεργό άνθρακα και σίγουρα χρειάζεται περαιτέρω έρευνα", δηλώνει στην ιστοσελίδα του. "Μόνο εάν κάνουμε την έρευνα αυτή θα μπορέσουν οι άνθρωποι να καταλήξουν σε μια συνεκτική ιστορία για τη σινδόνη που θα λαμβάνει υπόψη της και θα εξηγεί όλες τις υπάρχουσες επιστημονικές και ιστορικές πληροφορίες."

Ο Steven Schafersman, γεωλόγος και κάτοχος μιας ιστοσελίδας που κρατά σκεπτικιστική στάση για την Ιερά Σινδόνη του Τορίνο, αποπέμπει την προσπάθεια θεωρώντας ότι είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. "Είχε κι άλλες ιδέες, αλλά όλες καταρρίφθηκαν όπως θα γίνει και με αυτή," δήλωσε για τον Jackson. "Οι κοινοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η σινδόνη είναι απλά ένα σουβενίρ."

Αλλά και κάποιοι άλλοι αντικρούουν επίσης τη ραδιοχρονολόγηση. Σε ένα συνέδριο που οργανώθηκε από την επιστημονική ομάδα που ερευνά τη σινδόνη στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο (Αύγουστος 2008) το εθνικό εργαστήριο του Los Alamos παρουσίασε στοιχεία που υποδηλώνουν πως τα αποτελέσματα της εξέτασης του σάβανου που έγινε το 1988 ήταν λανθασμένα επειδή τα δείγματα που εξετάστηκαν προέρχονταν από ένα τμήμα του υφάσματος που πιθανόν να είχε προστεθεί στη σινδόνη κατά τη διάρκεια επισκευών της που έγιναν τον Μεσαίωνα.

Η ιστορική καταγραφή για τη σινδόνη προέρχεται από το έτος 1349, όταν ένας γάλλος ιππότης έγραψε στον πάπα ότι κατείχε ένα ύφασμα που το περιέγραψε ως το σάβανο του Ιησού. Το 1978, μια ομάδα επιστημόνων υπό την καθοδήγηση του Jackson έκαναν μια σειρά εξετάσεων στο σάβανο, συμπεριλαμβανομένων ακτινογραφιών και χημικών αναλύσεων. Κατέληξαν στο ότι η σινδόνη δεν ήταν ζωγραφισμένη, βαμμένη ή χρωματισμένη και πως τα αποτυπώματα του αίματος ήταν αληθινά. Αλλά τα ευρήματα αυτά δεν ήταν αρκετά για να αντικρούσουν την αμφισβήτηση που συνοδεύει την αυθεντικότητα της σινδόνης.

Πολλοί πιστεύουν ότι ο Ιησούς αποτύπωσε την εικόνα του στο σάβανο όταν αναστήθηκε και άλλοι θεωρούν ότι η σινδόνη είναι το αυθεντικό σάβανο του Ιησού αλλά ότι η εικόνα δημιουργήθηκε από φυσικές διαδικασίες. Οι σκεπτικιστές επιμένουν ότι η σινδόνη είναι πλαστή και ότι δημιουργήθηκε από έναν καλλιτέχνη του Μεσαίωνα που ήθελε να το παρουσιάσει σε πεινασμένους για κειμήλια, προσκυνητές. Η αντιπαράθεση συχνά γίνεται και πιο πικρή, κάθε πλευρά κατηγορεί την άλλη για την διαστρέβλωση των γεγονότων ή την εξαίρεση στοιχείων που δεν ταιριάζουν με την οπτική της.

Σ' αυτόν τον κόσμο, ο Jackson έχει υπάρξει για πολύ καιρό ως κεντρική φιγούρα.

Ως πρώην καθηγητής στην Αεροπορική Ακαδημία και επιστήμονας του εργαστηρίου πολεμικών όπλων, ο Jackson έχει διδακτορικό στη φυσική από την αμερικάνικη ναυτική μεταπτυχιακή σχολή. Γεννημένος και μεγαλωμένος στο Denver, είναι επίσης αφοσιωμένος καθολικός που ένιωσε έλξη για τη σινδόνη από τότε που είδε την εικόνα της για πρώτη φορά, στα 13 του χρόνια.

"Εάν αγαπάς τον Χριστό, γιατί να μη θέλεις να ερευνήσεις την πιθανότητα ότι κατέχεις ένα τεχνούργημα που αντιστοιχεί στην υλική του ύπαρξη στη Γη;" λέει, προσθέτοντας πως η πίστη του δεν είναι ασύμβατη με την επιστημονική του κατάρτιση: "Το πώς σκέφτομαι για τη σινδόνη, προέρχεται από την ίδια τη σινδόνη. Δεν είναι το ότι είμαι χριστιανός και θέλω να πιέσω τα πράγματα να είναι όπως θέλω εγώ να είναι. Αυτό δεν είναι επιστημονικά λογικό."

Ενώ ο Jackson έχει αφιερωθεί στην έρευνα για τη σινδόνη εδώ και 35 χρόνια, η γυναίκα του είναι σχετικά νέα στην έρευνα. Μεγαλωμένη στο Brooklyn, η Rebecca Jackson που είναι τώρα 60 ετών, ήταν 34 όταν αποφάσισε αυθόρμητα να καταταγεί στον στρατό και κατέληξε στο Ft. Carson, κοντά στο Colorado Springs, ως μαγείρισσα. Προσηλυτίστηκε στο χριστιανισμό, μια θρησκεία που όπως λέει άρχισε να την έλκει όταν ήταν έφηβη.

Το 1990, έβλεπε ένα ντοκιμαντέρ για την Ιερά Σινδόνη όταν συνέλαβε ξαφνικά ότι η εικόνα του προσώπου του άντρα που ήταν αποτυπωμένο στο σάβανο έμοιαζε με αυτό του παππού της. Αναζήτησε τον Jackson που είχε εμφανιστεί στην ταινία και έμενε επίσης στην ίδια περιοχή, για να συζητήσει μαζί του για την αντίδρασή της. Το κοινό ενδιαφέρον τους για τη σινδόνη οδήγησε σε μια σχέση μεταξύ του γλυκομίλητου ακαδημαϊκού και της δυναμικής αυτής γυναίκας και ακολούθησε η ένταξή της στη χριστιανική θρησκεία. Μαζί, δίνουν ομιλίες σε όλον τον κόσμο και διοικούν το κέντρο της Σινδόνης του Τορίνο στο Κολοράντο, με την έρευνά τους να χρηματοδοτείται κυρίως από δωρεές.

Δύο φορές τη βδομάδα, ο John Jackson εργάζεται με μια ομάδα εθελοντών ερευνητών στο εργαστήριό του στο Colorado Springs. Τεντωμένη σε έναν τοίχο βρίσκεται μια φυσικού μεγέθους φωτογραφία της σινδόνης. Στο τραπέζι υπάρχει μια πλαστική φιγούρα ενός άντρα, με το όνομα Roger, μια προσέγγιση του σώματος του Ιησού στο μνήμα του. Ο Jackson έχει διεξάγει έρευνες στα σημάδια από τις πτυχές του υφάσματος, στο σχηματισμό της εικόνας και στο πως τρέχει το αίμα από ένα σταυρωμένο σώμα, το οποίο μελέτησε κρεμώντας το ίδιο το δικό του σώμα από έναν σταυρό.

Ο Keith Propp που είναι 55 ετών έχει συνεργαστεί με τον Jackson για τα τελευταία 23 χρόνια. "Είναι σα να βρισκόμαστε σε μια αρχαιολογική αποστολή που δεν έχει ολοκληρωθεί. Δεν είμαι σίγουρος για το εάν θα τελειώσει ποτέ πραγματικά," δηλώνει. "Η μεγαλύτερη διασκέδαση είναι το ίδιο το ταξίδι."

Αυτές τις ημέρες το ταξίδι εστιάζεται στην υπόθεση της ραδιοχρονολόγησης και στην εργασία για την προετοιμασία δειγμάτων για την αξιολόγηση την Οξφόρδη.

"Εάν φτάσουμε στο σημείο όπου όπως πιστεύουμε, υπάρχει πιθανότητα να σταθεί η υπόθεση στο εργαστήριο, τότε θα έχουμε επιστημονικές βάσεις για να πάμε στη σινδόνη και να πούμε, 'Εδώ είναι αυτό που πιστεύουμε ότι συνέβη με το σάβανο. Αυτά είναι τα πράγματα που χρειάζεται να ερευνήσουμε. Μπορούμε παρακαλώ να έχουμε πρόσβαση σ' αυτή;'" είπε ο Jackson, που δεν υποστηρίζει την υπόθεση ότι το ελεγμένο δείγμα ήταν διαφορετικό από το υπόλοιπο ύφασμα.

Αν και ο Ramsey, από την Οξφόρδη, συμφώνησε να συνεργαστεί, είπε πως δεν πιστεύει ότι η μόλυνση θα είχε προκαλέσει τόσο μεγάλη επίδραση. Μέχρι τώρα, οι αρχικές εξετάσεις του Jackson δεν έδειξαν σημαντική αντίδραση. Αλλά η ομάδα θα πρέπει ακόμα να αναπαράγει τις συγκεκριμένες συνθήκες διατήρησης του σάβανου, σημείωσε ο Ramsey.

Επειδή το εργαστήριό του είναι μικρό με μονάχα έναν αντιδραστικό θάλαμο μέσα στον οποίο θα προετοιμάσουν τα δείγματα, ο Jackson είπε πως πιθανόν θα πάρει πολλούς μήνες για να ολοκληρώσουν το πείραμα. Αλλά για έναν άνθρωπο που έχει ξοδέψει ήδη 35 χρόνια στο αντικείμενο, αυτό ίσως δεν είναι πολύς χρόνος. "Θα κάνουμε οτιδήποτε χρειάζεται να γίνει, ώστε να πάρουμε την πληροφορία που χρειαζόμαστε," δήλωσε.

Θυμάστε τον Εξορκιστή; Εκείνες τις ανατριχιαστικές σκηνές οι οποίες προκάλεσαν διάφορες αντιδράσεις στα πλήθη; Ενώ μερικοί διασκέδασαν με τα έντονα εφέ και το θεώρησαν ως ψυχαγωγία, πολλοί βίωσαν μια άβολη συμπλοκή με κάποιες ενέργειες που ενώ θα ήθελαν να αποδώσουν στην ενεργοποίηση της φαντασίας που προκαλούν οι ταινίες του Hollywood, δε μπορούσαν. Πράγματι, υπάρχει αφθονία αποδείξεων που καταδεικνύουν ότι το κακό εκδηλώνεται στην γη μέσω των ανθρώπων, των ζώων ή και της ίδιας της φύσης. Είτε διαμέσου ενός κακοποιού πνεύματος που έχει παγιδευτεί στο σώμα ενός παράφρονα ανθρώπου (και εξορκίζεται συνήθως με τη δύναμη του Ιησού) είτε μέσω ενός άκαρδου και άσκοπου φόνου και των ασταμάτητων κακουργημάτων σε όλη την υφήλιο, ο Σατανάς δείχνει το πρόσωπο του, λένε κάποιοι. Και αυτές δεν είναι οι μόνες μεγάλες παρεκτροπές που συνιστούν το Κακό.

Ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων δηλώνει ότι έχει βιώσει μια δαιμονική κυριαρχία που εκδηλώνεται επιδέξια με τη μορφή διαφόρων φυσικών, πνευματικών και συναισθηματικών συμπτωμάτων ή συνθηκών. Για αυτούς, φράσεις όπως 'Ο Διάβολος με έβαλε να το κάνω', 'Παλεύει με τους δαίμονες του' ή 'Τι σε έπιασε να το κάνεις αυτό;' είναι κάτι παραπάνω από απλά αποφθέγματα. Αυτοί οι άνθρωποι είναι σίγουροι ότι επηρεάζονται από δαίμονες και πολλοί αφού έχουν καταφύγει πρώτα σε διάφορες συμβατικές μεθόδους απευθύνονται στην Δρ. Shakuntala Modi M.D. για 'ψυχική απελευθέρωση'.

Η Modi, μια καταξιωμένη ψυχίατρος που εργάζεται στο Wheeling W.V., παρατηρεί ότι ενώ φαινομενικά η ψυχική απελευθέρωση εντάσσεται στις new-age θεωρίες, έχει μια σημαντική ιστορία. Η παλαιότερη απόδειξη για την αναγκαιότητα της επικοινωνίας με πνεύματα ήταν έργο των πρωτόγονων γιατρών ή σαμάνων, όπως δηλώνει. Αργότερα εμφανίστηκαν οι γιατροί οι οποίοι χρησιμοποιούσαν προσευχές, βότανα, αφεψήματα και μουσική για να πετύχουν την απαραίτητη πνευματική εγρήγορση ώστε η ψυχή να μπορεί να αποκρούει τα κακά πνεύματα. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι η μανία ήταν σημάδι κατάληψης από κακοποιά πνεύματα, κάτι που αναπαριστούσε τη 'λατρεία των νεκρών'. (Αντιθέτως, έχει ενδιαφέρον η πεποίθηση των Αράβων ότι οι παράφρονες στέλνονται από τον Θεό για να πουν την αλήθεια και λατρεύονταν ως άγιοι.)

Σύμφωνα με τη Modi, η ιστορία της ψυχιατρικής επιχειρεί μια ανίχνευση προς το παρελθόν. Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά, "στο πέρασμα των χρόνων οι ψυχίατροι έχουν οδηγηθεί σε αμέτρητα τυφλά αδιέξοδα, ψάχνοντας για εναλλακτικές και πιο επιστημονικές απαντήσεις στο θέμα της πνευματικής πάθησης από αυτές που υποστήριζαν οι αρχαίοι. Στις μέρες μας, η κοινότητα της πνευματικής θεραπείας διαγράφει ολόκληρους κύκλους γύρω από την κατανόηση των προγενέστερων τους όπως ο Πλάτωνας, ο οποίος περιέγραφε την παράνοια ως μια ένδειξη ότι η ψυχή που είναι φορτωμένη με επιθυμίες χάνει την νοητική της ικανότητα, κάτι που οδηγεί τους ανθρώπους στο να ενεργούν ενάντια στη λογική φύση τους."

Η ιστορία της Δρ. Modi ξεκίνησε από την κεντρική Ινδία. Όταν ήταν παιδί έχασε τον πατέρα της και ανατράφηκε από ένα θείο της μαζί με τα αδέρφια και τα ξαδέρφια της. Από τότε που θυμάται τον εαυτό της, ήθελε να γίνει γιατρός. Όταν τα οικονομικά της οικογένειας ήταν σε τέτοια κατάσταση που μόνο εκείνη ή ο αδερφός της μπορούσαν να σπουδάσουν ιατρική, ο αδερφός της θυσίασε τις φιλοδοξίες του ώστε εκείνη να μπορέσει να ικανοποιήσει τις δικές της, μια καταπληκτική πράξη εάν λάβουμε υπόψη μας την φυλετική προκατάληψη της χώρας.

Η Modi έγινε μαιευτήρας/γυναικολόγος και παντρεύτηκε έναν χειρούργο. Ο γιος τους, ο Raju, γεννήθηκε στην Ινδία. Όταν μετακόμισαν στην Αμερική, η Modi συνειδητοποίησε ότι χωρίς την επιταγή για ολοένα και μεγαλύτερη οικογένεια που είναι ένας βασικός στόχος στην ινδική κοινωνία, τόσο εκείνη όσο και ο σύζυγος της θα μπορούσαν να κάνουν μια επαγγελματική αλλαγή. Όπως είπε "Με ενδιέφερε η ψυχιατρική και σκέφθηκα ότι θα ήταν ένας τρόπος ώστε να είμαι μια εργαζόμενη μητέρα". Αφού πήρε το πτυχίο της, έκανε την εξάσκηση της στην παραδοσιακή ψυχιατρική προσθέτοντας και την υπνοθεραπεία, απέκτησε μια εξαιρετική φήμη ανάμεσα στους συναδέλφους της και κέρδισε κάποια προνόμια ώστε να λάβει μια εργασιακή θέση σε κάποιο νοσοκομείο.

Εδώ και ένδεκα χρόνια η ειδίκευση της γνώρισε μια εξαιρετική ανάπτυξη. Μυήθηκε στις τεχνικές της αναδρομής σε προηγούμενες ζωές όταν μία ασθενής της που υπέφερε από κλειστοφοβία ξαφνικά ανέτρεξε σε μια προηγούμενη ζωή στην οποία θάφτηκε ζωντανή. Μετά από αυτή την συνεδρία η ασθενής θεραπεύτηκε από αυτή τη μακροχρόνια και δυσμενή κατάσταση. Αυτά τα αποτελέσματα είναι που κάνουν την Δρ Modi να αναζητεί αυτό που άλλοι ονομάζουν ως ΄Έργο Θεού΄ και τα οποία συνθέτουν τις εμπειρικές μελέτες που παρουσιάζει στο δημοφιλές βιβλίο της 'Αξιοσημείωτες Θεραπείες'. Πλήρες από τέτοια περιστατικά, το βιβλίο περιγράφει τις ιστορίες πολλών ασθενών οι οποίοι περιέγραφαν παρόμοια φαινόμενα. Όπως εκείνη αναφέρει "Τα αποτελέσματα μιλούν για εκείνους. Οι άνθρωποι πηγαίνουν καλύτερα, τα συμπτώματα τους ελαττώνονται και αυτοί μπορούν να επιστρέψουν στην φυσιολογική τους ζωή". Σύμφωνα με τη Modi, η θεραπεία είναι άμεση και θεαματική ενώ οι ασθενείς αναφέρουν ότι νιώθουν περισσότερο ζωντανοί και ενεργητικοί απ' ό,τι πριν ή πιο ανάλαφροι και ανακουφισμένοι σα να έφυγε ένα μεγάλο βάρος από πάνω τους. Άλλοι πάλι αναφέρουν ότι αναπνέουν πιο εύκολα και ότι οι κοινωνικές τους σχέσεις έχουν βελτιωθεί.

Η Δρ Modi τονίζει ότι ο υπνωτισμός δεν είναι μια θεαματική και καθηλωτική διαδικασία, όπως συνηθίζεται να πιστεύεται. Είναι περισσότερο μια 'παράλληλη εγρήγορση' η οποία επιτυγχάνεται όταν εστιάζουμε την προσοχή μας σε βάθος και 'γλιστράμε' στην φαντασία μας ή όταν απορροφόμαστε τόσο σε μια συζήτηση που αποσυντονιζόμαστε από τους γύρω μας. Αναφέρει επίσης ότι "Το υποσυνείδητο διατηρεί τις αναμνήσεις της ψυχής για κάθε ζωή που έχουμε περάσει. Οτιδήποτε έχουμε ποτέ αγγίξει, αισθανθεί, μυρίσει, νιώσει, βιώσει και πράξει, αποτυπώνεται σε αυτό όχι μόνο από την τωρινή μας ζωή αλλά και από όλες τις προηγούμενες, από το διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις ενσαρκώσεις καθώς και από την στιγμή της δημιουργίας της ψυχής μας και της δημιουργίας του Σύμπαντος."

Ενώ λοιπόν το υποσυνείδητο μπορεί να επαναφέρει αυτές τις μνήμες, η Modi νιώθει ότι είναι ζωτικής σημασίας να συμπεριληφθεί επίσης και η αξία του συνειδητού μέρους του εγκεφάλου. Εσκεμμένα αποφεύγει να χρησιμοποιήσει τις κλασσικές τεχνικές χαλάρωσης που συνδέονται με τον υπνωτισμό (όπως το ανάποδο μέτρημα ή προτροπές για να νιώσει ο ασθενής νύστα). Όπως τονίζει χαρακτηριστικά "Η μάθηση είναι συνειδητή διαδικασία και πρέπει να έχουμε επίγνωση του τι συμβαίνει και όχι να σπρώξουμε τις μνήμες μας πίσω στο υποσυνείδητο."

Όσον αφορά τους ασθενείς της που υποβάλλονται σε ύπνωση, επισημαίνει ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν ισχυρά όρια γύρω από το ενεργειακό τους πεδίο ή την αύρα τους, σα να φορούνε πανοπλία. Αυτά τα όρια αποτρέπουν τα πνεύματα από το να μπουν μέσα τους. Άλλοι άνθρωποι έχουν πιο αδύναμα, πορώδη και ασαφή όρια τα οποία επιτρέπουν πιο εύκολα στα πνεύματα να διαπεράσουν τις ασπίδες τους και να μπουν στο σώμα τους. Η εναλλαγή των σωματικών και συναισθηματικών καταστάσεων μπορούν να κάνουν κάποιον πιο επιρρεπή στο να καταληφθεί από ένα πνεύμα. Η Δρ Modi αναφέρει, "είμαστε πιο επιρρεπείς όταν είμαστε άρρωστοι, τραυματισμένοι, ασυνείδητοι, γαλήνιοι ή αναισθητοποιημένοι. Όταν παίζουμε παιχνίδια επικλήσεων, όταν χρησιμοποιούμε τον πίνακα Ouija, όταν επιδιδόμαστε στην αυτόματη γραφή ή όταν κάνουμε channeling μπορούμε επίσης να προσκαλέσουμε ανεπιθύμητους 'επισκέπτες'."

Είναι κάτι τρομακτικό, σα να μην είχαμε ήδη να αντιμετωπίσουμε πολλά πράγματα από την γέννηση μας καθώς και τραύματα από την τωρινή μας ζωή. Η Δρ Modi αναφέρει ότι οι ψυχές μας μπορούν να κατακερματιστούν, αφήνοντας πίσω ένα πυρήνα που στερείται των υπόλοιπων τμημάτων του, τα οποία αποβάλλονται από τα τραύματα της τωρινής μας ζωής ή και προηγούμενων ζωών καθώς και για να βοηθήσουν ή να μείνουν με ένα νεκρό πρόσωπο που αγαπούσαμε. Είναι επίσης πιθανό να καταλαμβανόμαστε από πνεύματα τα οποία είναι προσκολλημένα στα εγκόσμια ή από δαιμονικές οντότητες που μπορούν να μας εμφυτεύσουν ψευδείς μνήμες προηγούμενων ζωών μας. Ακόμη χειρότερα, κάποιοι ασθενείς υποστηρίζουν ότι μας εμφυτεύουν αυτόματους μηχανισμούς που ενεργούν με ουράνια καθοδήγηση και μας επηρεάζουν αρνητικά. Κάτι τέτοιο συνέβαινε στην περίπτωση μίας ασθενούς της Δρ Modi, της Josephine, που έπασχε από σοβαρής μορφής βουλιμία. Σύμφωνα με τα λεγόμενα της, σκοτεινά πλάσματα πρόβαλλαν στο μυαλό της εικόνες από διάφορα φαγητά μέσω μηχανισμών που είχαν εμφυτεύσει στο μυαλό της και τα οποία την έκαναν να σκεφτεί αυτά τα φαγητά και στην συνέχεια να τα καταναλώσει έως ότου κάνει εμετό.

Άλλοι ασθενείς περιέγραψαν μηχανισμούς που έσπρωχναν, τραβούσαν ή ασκούσαν πίεση σε διάφορα όργανα ή στους ιστούς του σώματος τους. Υποστήριζαν ότι αυτοί οι μηχανισμοί προσαρμόζονταν κατάλληλα ώστε να επιτύχουν κάποιο συγκεκριμένο σκοπό, όπως να εκτοπίσουν κάποια άρθρωση από την θέση της, να ασκήσουν πίεση σε κάποιο νεύρο ή να συμπιέσουν δύο οστά τόσο σφιχτά ώστε αυτά να τριφτούν και να γδαρθούν. Άλλα τεχνάσματα πάλι, υποτίθεται ότι λειτουργούν όπως μια μηχανή εκπομπής κυμάτων ή απορροφητές μαύρης ενέργειας και τα οποία εκτός του ότι προκαλούν μεγάλο πόνο, ωθούν τον ασθενή σε ένα στάδιο χρόνιας κόπωσης.

Παρόλο που οι δαίμονες είναι ενσυνείδητοι και διαβολικοί, η Modi συνηγορεί υπέρ της εξάσκησης της απελευθέρωσης με συμπόνια. Όπως δηλώνει "Στην πραγματικότητα αντιμετωπίζω την οντότητα ως ένα δεύτερο ασθενή." Σύμφωνα με αυτήν, ακόμη και το πιο σκοτεινό πνεύμα μπορεί να μεταμορφωθεί και να ελευθερωθεί στο Φως. Κάνει ένα διαχωρισμό ανάμεσα στον εξορκισμό και την απελευθέρωση, δηλώνοντας ότι "Ο εξορκισμός είναι ένα θρησκευτικό τελετουργικό που χαρακτηρίζεται από την βίαιη εξώθηση της δαιμονικής οντότητας. Επιφέρει σύγκρουση, επώδυνο χωρισμό και εξουθενώνει σωματικά και συναισθηματικά και τον εξορκιστή και τον άνθρωπο που έχει καταληφθεί. Απευθύνεται στην ίδια την οντότητα που την εξορκίζει και την καταδικάζει. Αυτή μπορεί να αρπαχθεί από τον Σατανά και να τιμωρηθεί σκληρά, να πάει σε κάποιο άλλο σώμα ή να επιστρέψει στο άτομο από το οποίο εξορκίστηκε." Η Modi εφιστά την προσοχή στους πιθανούς ασθενείς, ότι προτού καταφύγουν στην ψυχική απελευθέρωση, θα πρέπει να έχουν αποκλείσει την πιθανότητα βιοχημικών αιτιών και οργανικών ανωμαλιών του εγκεφάλου όπως αυτές που υποδηλώνουν καθαρά την περίπτωση της σχιζοφρένειας.

Η φωνή της είναι απαλή και ηρεμεί τους ανθρώπους που απευθύνονται σ' αυτήν για να τους βοηθήσει και να εξορκίσει τους δαίμονες. Η ινδική προφορά της Modi προσθέτει μια μελωδική απόχρωση στον ήσυχο και ευλαβή τόνο της φωνής της. Μια συνηθισμένη συνεδρία περιλαμβάνει γενικά την αναδρομή σε προηγούμενες ζωές και αποτελείται από τα ακόλουθα στάδια: τεκμηρίωση και αυτοπροσδιορισμός όπου ζητείται από τον υπνωτισμένο ασθενή να κοιτάξει στα πόδια του και να περιγράψει τι φοράει, κάτι που συντελεί στην αναγνώριση του ποιος είναι στην συγκεκριμένη ζωή που ανακαλείται, επεξεργασία του τραυματικού συμβάντος κατά την οποία η Δρ Modi καθοδηγεί τον ασθενή μέσα στο συμβάν και τον ενθαρρύνει να θυμηθεί, να ξαναζήσει και να ελευθερωθεί εντελώς από το τραυματικό συμβάν, διαδικασία του θανάτου, μετάβαση στον Παράδεισο και εμπειρίες στο φως.

Αυτές οι εμπειρίες αναφέρεται ότι συνήθως αποτελούνται από: καλωσόρισμα από φωτεινές οντότητες, "εκτόνωση" (κατά την οποία εκτονώνονται καταπιεσμένα συναισθήματα), εξαγνισμό της ψυχής, μια ανασκόπηση της ζωής, μια ευκαιρία να αναγνώρισης άλλων ανθρώπων σύνδεσης μ' αυτούς είτε από τις προηγούμενες είτε για την τρέχουσα ζωή καθώς και η ευκαιρία συγχώρεσης των άλλων αλλά και του ίδιου του εαυτού. Η Modi αναφέρει "Το να συγχωρείς τον εαυτό σου επειδή πλήγωσες κάποιον είναι το πιο δύσκολο βήμα στην συγχώρεση. Όταν ζητάω από τους ασθενείς να κοιτάξουν πίσω και να δουν πότε πλήγωσαν κάποιον, αναφέρουν ότι σχεδόν πάντα βλέπουν δαιμονικές οντότητες που τους μιλούν και τους ωθούν στο να κάνουν κακά πράγματα."

Εφόσον όλα αυτά τα στάδια έχουν ολοκληρωθεί, η Modi προχωράει στην διαδικασία του εντοπισμού, της επανάκτησης και ενοποίησης των τμημάτων της ψυχής, ενοποιώντας την με την προσωπικότητα της προηγούμενης ζωής. Αναφέρει ότι οι ασθενείς της συχνά περιγράφουν τον Παράδεισο ως μια σφαίρα με δύο τομείς. Ο εξωτερικός τομέας είναι κάτι παρόμοιο με την βεράντα ενός σπιτιού όπου τα πράγματα είναι στην γήινη μορφή τους. Μετά από τον εξαγνισμό, την ανασκόπηση και την ξεκούραση η ψυχή ακολουθεί ένα μονοπάτι που οδηγεί στον εσωτερικό τομέα, στον οποίο τα πάντα είναι στην πνευματική τους μορφή. Οι ασθενείς αναφέρουν ότι εκεί μαθαίνουν, συζητούν με τους υπόλοιπους και κάνουν σχέδια για την επόμενη ενσάρκωση τους. Αυτός ο προγραμματισμός των σχεδίων αφορά την επίτευξη προσωπικών και ομαδικών στόχων.

Όταν πλέον έχει ξεκαθαριστεί η τραυματική εμπειρία της προηγούμενης ζωής ή της κατοχής από κάποια δαιμονική οντότητα, δίνεται στους ασθενείς η συμβουλή να μείνουν στο φως μέσω μιας προσευχής για προστασία που λένε δύο φορές τη μέρα. Η Modi τους συμβουλεύει να ζητούν από τους φύλακες αγγέλους τους να απομακρύνουν όλα τα εγκόσμια δεσμά, τους δαίμονες και τις άλλες οντότητες, τις σκοτεινές ασπίδες και ενέργειες, τα σκοτεινά τεχνάσματα και τις σκοτεινές συνδέσεις με το σώμα, την αύρα, την ψυχή και την ασημένια χορδή τους, από το σπίτι, τον χώρο εργασίας, το αυτοκίνητο και τα μέρη δράσης τους και στην συνέχεια να τους γεμίζουν και να τους προστατεύουν σε μια σφαίρα φωτός. Αυτοί και μόνο αυτοί έχουν το δικαίωμα να ζουν στο σώμα και στο μυαλό τους.

Ενώ η Modi νιώθει ότι έχει μια γεμάτη και καλά δομημένη, απαλλαγμένη από οντότητες, ψυχή, εντούτοις αρνείται να υποστηρίξει ότι έχει αναλάβει το ρόλο ενός θεραπευτή, επιμένοντας ότι είναι μια ερευνήτρια που απλά καταγράφει αυτά που της αναφέρουν οι ασθενείς της. Είναι προσεκτική στο να κάνει αυτό τον διαχωρισμό έτσι ώστε η δουλειά της να παρουσιάζεται αντικειμενικά και να αντέξει την αυστηρότητα της επιστημονικής αμφισβήτησης. Έως τώρα η εργασία της δεν έχει τεθεί υπό σοβαρή αμφισβήτηση και η ίδια δηλώνει ότι "αυτοί που είναι έτοιμοι αγκαλιάζουν αυτή την προσπάθεια ενώ αυτοί που δεν είναι έτοιμοι δεν την κατανοούν". Όπως λέει επίσης, ο σύζυγος και ο γιος της που είναι γιατροί έχουν κάποια κατανόηση.

Διατηρεί ένα διαρκές πάθος για την εργασία της αυτή και καθώς δεν διαθέτει ηλεκτρονικό υπολογιστή ξόδεψε εκατοντάδες ώρες στο να γράψει σε πλήρη ανάπτυξη το βιβλίο "Αξιοσημείωτες Θεραπείες", όπως κάνει επίσης και με κάθε υπόθεση της. Όπως λέει "Δεν θέλω να το εμπιστευτώ σε κανέναν άλλον για να το καταγράψει". Παρόλο που η ίδια το ονομάζει ως το 'σημειωματάριο ενός σοβαρού συγγραφέα', γράφει ήδη ένα δεύτερο βιβλίο που αναμένεται να εκδοθεί τον επόμενο χρόνο και θα τιτλοφορείται, 'Φύση του Θεού και της Δημιουργίας' και υπόσχεται ότι θα είναι πολύ ενδιαφέρον. Η Modi επίσης εφιστά την προσοχή στο ότι το βιβλίο της δεν είναι ένα εγχειρίδιο για το πώς θα υπνωτίσει κάποιος έναν ασθενή και γι' αυτό συστήνει τον 'Σύλλογο Ερευνών Προηγούμενων Ζωών και Θεραπειών' και δίνει την διεύθυνση και το τηλέφωνο ως παραπομπή. Παρόλα αυτά, το βιβλίο της έχει σημειώσει μεγάλη επιτυχία, περνάει από χέρι σε χέρι και είναι ο καταλύτης για τα τηλεφωνήματα που δέχεται η Modi από όλο τον κόσμο. "Οι άνθρωποι έρχονται και μένουν μια εβδομάδα ή και περισσότερο για μια εντατική θεραπεία", λέει χαρακτηριστικά η ίδια.

Αν και δεν έχει διεξάγει κάποια επίσημη μελέτη για τις μακροχρόνιες θεραπείες, έχει συλλέξει πίνακες που συγκρίνουν τα πρωταρχικά και τα δευτερεύοντα συναισθηματικά και σωματικά συμπτώματα των ασθενών. Ύστερα όμως από εκατοντάδες 'αξιοσημείωτες θεραπείες', η Modi κατέληξε στο συμπέρασμα ότι: "Κάθε ασθένεια είναι μια ασθένεια της ψυχής και με την βοήθεια του Θεού μπορούμε να θεραπεύσουμε τα πάντα."

Λέγεται, πως κάποτε είχε προβλέψει ο Albert Einstein, πως όταν οι μέλισσες θα εξαφανιστούν, ο άνθρωπος θα πεθάνει στα αμέσως επόμενα τέσσερα χρόνια από την εξαφάνισή τους. Είτε πρόκειται για αστικό μύθο, είτε για μια πραγματική δήλωση του μεγάλου επιστήμονα, σήμερα οι μέλισσες σε όλη την έκταση του πλανήτη φαίνεται να πεθαίνουν. Τι συμβαίνει λοιπόν;

Έχουν αναφερθεί τέσσερις πιθανές αιτίες που ίσως σχετίζονται με τον θάνατο των μελισσών:

• Τα υβριδικά, γενετικά μεταλλαγμένα φυτά που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια


• Η πιθανότητα ότι οι συχνότητες που χρησιμοποιούνται για τα κινητά τηλέφωνα μπορεί να εμποδίζουν τις μέλισσες να εντοπίσουν τις κυψέλες τους


• Η πιθανότητα ύπαρξης ενός ιού


• Η πιθανότητα να υπάρχει κάποιο ζωύφιο που να μολύνει τις μέλισσες

Υπάρχουν για παράδειγμα 130.000 φυτά για την επικονίαση των οποίων οι μέλισσες είναι απαραίτητες, από πεπόνια μέχρι κολοκύθες, μούρα και κάθε είδους δέντρο που βγάζει φρούτα, ή ακόμα και φυτά που χρησιμοποιούνται ως τροφή για ζώα όπως το τριφύλλι. Οι μέλισσες είναι πιο σημαντικές ακόμα και από τα πουλερικά, αν τις δει κανείς από την άποψη της ανθρώπινης διατροφής. Ο μέλισσες από μια κυψέλη μπορούν να επισκεφτούν εκατομμύρια άνθη σε μια περιοχή 400 τετραγωνικών χιλιομέτρων και αυτό στη διάρκεια μόνο μιας ημέρας.

Αναφορές που προέρχονται από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές: οι μέλισσες αρχίζουν να εξαφανίζονται. Σε κάποιες περιοχές παραπάνω από το 40% των κυψελών είναι πλέον άδειες. Στην Ισπανία εκατοντάδες χιλιάδες αποικίες έχουν χαθεί, στην Πολωνία το ποσοστό απώλειας των μελισσών υπερβαίνει το 40%, ενώ ανάλογα προβλήματα αναφέρονται και από την Ελλάδα, τη Σουηδία, την Ιταλία και την Πορτογαλία. Αυτό αποτελεί πρόβλημα γιατί δίχως τις μέλισσες που γονιμοποιούν τα φυτά η συνέχεια βασικών συνθηκών για τη διατήρηση της ανθρώπινης ζωής απειλείται. Οι μέλισσες είναι ζωτικής σημασίας για τον εφοδιασμό μας με τροφή. Αλλά που βρίσκονται οι μέλισσες που λείπουν; Κανείς δε φαίνεται να γνωρίζει.

Ο Jerry Bromenshenk, πρόεδρος του 'Bee Alert Technology', μιας ερευνητικής εταιρίας που σχετίζεται με το πανεπιστήμιο του Μανχάταν, δηλώνει:
"Τη μια ημέρα κοιτάζεις τις μέλισσες και είναι καλά. Την επόμενη φορά που κοιτάζεις στην κυψέλη σηκώνεις το κάλυμμα και μπορεί να βρεις μόνο μια βασίλισσα και τρεις νεαρές μέλισσες που πασχίζουν να διατηρήσουν τη ζωή της κυψέλης. Εάν επρόκειτο για κάποιον ιό θα περίμενε κανείς να βρει νεκρές μέλισσες στην κυψέλη ή στο λιβάδι όπου βρίσκεται η κυψέλη. Αλλά η εικόνα είναι σαν κάποιος να έχει σκουπίσει και να έχει αφήσει πεντακάθαρο τον πάτο του κουτιού.

Μέλισσες που είναι άρρωστες συνήθως δεν επιστρέφουν στην κυψέλη. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια φυσική συμπεριφορά που έχει σχεδιαστεί για να προστατέψει την κυψέλη από την παραπέρα μόλυνση ή θα μπορούσε ακόμα να συμβαίνει επειδή οι άρρωστες μέλισσες δεν μπορούν να βρουν το δρόμο για να γυρίσουν πίσω. Ότι και να συμβαίνει, οι μέλισσες δεν βρίσκονται εκεί που θα έπρεπε να είναι.

Με τις αναφορές που υποδηλώνουν ότι μια άγνωστη μάστιγα έχει πλήξει τις μέλισσες οι ερευνητές έχουν ξεκινήσει μια εκστρατεία για να βρουν την αιτία της εξαφάνισής τους. Οι αιτίες για την γρήγορη κατάρρευση των αποικιών δεν είναι ξεκάθαρες. Παλιές ασθένειες, παράσιτα και νέες ασθένειες έχουν εξεταστεί αλλά η αιτία φαίνεται πως είναι κάτι καινούργιο και σαρωτικό.

Εδώ και πάνω από 100 χρόνια οι μελισσοκόμοι έχουν συναντήσει απώλειες αποικιών λόγω βακτηριακών παραγόντων, ζωυφίων και άλλων παρασίτων ή παθογόνων παραγόντων. Αντιμετώπισαν αυτά τα πρόβλήματα χρησιμοποιώντας αντιβιοτικά, εντομοκτόνα και άλλες μεθόδους. Αλλά το νέο πρόβλημα είναι πιο περίπλοκο. Σε πολλές περιπτώσεις οι επιστήμονες έχουν βρει στις λίγες μέλισσες που επιβίωσαν, στοιχεία ύπαρξης όλων σχεδόν των γνωστών ιών που προσβάλλουν τις μέλισσες, ενώ οι υπόλοιπες έχουν εξαφανιστεί. Κάποιες είχαν προσβληθεί από πέντε ή έξι ασθένειες ταυτόχρονα και κατακλύζονταν από μύκητες, ένα σημάδι που σύμφωνα με τους επιστήμονες υποδηλώνει την κατάρρευση του ανοσοποιητικού τους συστήματος.

Ένας επιστήμονας ισχυρίζεται, "Μοιάζει σαν οι μέλισσες να απέκτησαν AIDS!"

Άλλες αναφορές είναι εξίσου τρομακτικές. Επιστήμονες αναφέρουν ότι οι μέλισσες και άλλα έντομα συνήθως αφήνουν τις εγκαταλειμμένες κυψέλες άθικτες. Κοντινοί πληθυσμοί από μέλισσες ή παράσιτα θα κυρίευαν φυσιολογικά μια τέτοια κυψέλη για να εκμεταλλευτούν τις προμήθειες μελιού και γύρης από τις μέλισσες που πέθαναν για κάποιους λόγους, όπως το υπερβολικό κρύο του χειμώνα. Η αποφυγή όμως που δείχνουν οι μέλισσες και τα παράσιτα για τις άδειες κυψέλες μοιάζει σα να υπάρχει κάτι τοξικό στην αποικία που απομακρύνει όποιον πλησιάσει.

Τη στιγμή που οι απώλειες, κυρίως στον βαρύ χειμώνα, αποτελούν μια χρόνια συνθήκη, οι περισσότεροι μελισσοκόμοι έχουν μάθει να περιορίζουν τις απώλειές τους χρησιμοποιώντας συμβουλές από εντομολόγους. Σε αντίθεση με τα περισσότερο συνηθισμένα προβλήματα, αυτή η πραγματικά μεγάλη μαζική καταστροφή των μελισσών έχει συμβεί ακαριαία σε πολλές περιοχές χωρίς να διασπείρεται με τον συνηθισμένο τρόπο που κάνουν οι κλασικές ασθένειες.

Ο John McDonald είναι μελισσοκόμος στην Pennsylvania. Έχοντας κάποιο υπόβαθρο στη βιολογία και με έντονο ενδιαφέρον για τις μέλισσες ο McDonald είναι τρομερά ανήσυχος. Ερευνά για σοδειές που είναι γενετικά μεταλλαγμένες, καθώς πιστεύει ότι εκεί μπορεί να κρύβεται η αιτία του φαινομένου. Αν και οι περισσότερες έρευνες που έχουμε στη διάθεσή μας έχουν δείξει ότι τέτοιες γενετικές επεμβάσεις είναι ασφαλείς και για τον άνθρωπο αλλά και για το περιβάλλον, ο McDonald ερευνά πιο επισταμένα το φαινόμενο ως πιθανή ένδειξη λάθους των ερευνών αυτών.

Οι πιο συνήθεις περιπτώσεις γενετικής μηχανικής αφορούν γονίδια από ένα γνωστό βακτήριο, τον Βάκιλο 'Thuringiensis' (Bt), που έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και δεκαετίες από αγρότες και κηπουρούς για να ελέγξουν την καταστροφή λάχανων και μπρόκολων από λεπιδόπτερα. Αντί να ψεκαστεί διάλυμα του βακτηρίου στα λαχανικά και να φαγωθεί από τα έντομα που τα προσβάλλουν, η τεχνική συνίσταται στην εμφύτευση των γονιδίων του βακτηρίου στα λαχανικά έτσι ώστε μεγαλώνοντας κάθε φυτό να παράγει το βακτήριο που δηλητηριάζει τα έντομα που το προσβάλλουν.

Στην περίπτωση των αγρών με καλαμπόκια τα έντομα σε μορφή κάμπιας που τρώνε κάποια περιοχή του φυτού απορροφούν το γονίδιο του βακτηρίου που στη συνέχεια προκαλεί μια κρυστάλλωση στα εντόσθια της κάμπιας και έτσι τις σκοτώνει. Αυτό που δεν είναι γενικά γνωστό στο κοινό αφορά στο ότι διατίθενται ποικιλίες του Bt που μπορούν να στοχεύσουν και σε κολεόπτερα (σκαθάρια) και δίπτερα (μύγες και κουνούπια). Υποθέτουμε πως η οικογένεια των μελισσών, τα υμενόπτερα, δεν προσβάλλονται. Το εάν υπάρχει Bt στις κυψέλες δεν αποτελεί καν ερώτημα. Οι μελισσοκόμοι το ψεκάζουν στις κυψέλες συχνά για να ελέγξουν τον σκόρο του κεριού, ένα έντομο που η κάμπια του δημιουργεί άτακτους ιστούς στο μέλι.

Οι μέλισσες λεηλατούν με μανία άνθη καλαμποκιού για να εξασφαλίσουν γύρη που χρησιμοποιούν για να θρέψουν τις νεαρές μέλισσες και αυτοί οι κόκκοι γύρης εμπεριέχουν επίσης το γονίδιο Bt του φυτού. Δεν είναι πιθανό, ενώ δεν υπάρχει κάποια θανάσιμη επίπτωση στις νεαρές μέλισσες, να υπάρχει κάποια άλλη επίπτωση όπως η καταστολή του αμυντικού συστήματος των μελισσών, που να επιδρά επιφέροντας έναν αργό θάνατο;

Σύμφωνα με στατιστικές από αγροκτήματα, η καλλιέργεια μεταλλαγμένου καλαμποκιού και σόγιας έχει αυξηθεί υπερβολικά. Εκατομμύρια εκτάρια από μεταλλαγμένες σοδειές περιέχουν γονίδια Bt. Εάν υπάρχει πρόβλημα με τις γενετικά μεταλλαγμένες σοδειές θα πρέπει να το ανακαλύψουμε πολύ σύντομα. Θα πρέπει να γίνουν έρευνες και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο γεγονός πριν προσβληθούν οι προμήθειες που έχουμε για την τροφή μας και απειληθεί η επιβίωση του πολιτισμού μας.

Για κάποιους που το ακούνε μπορεί να φαίνεται ως ανόητη ιδέα: η πρακτική του Ζεν που καλεί τον ασκούμενο να σκεφτεί με στόχο τη μη σκέψη. Αλλά σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, αυτή ακριβώς η πρακτική μπορεί να μας βοηθήσει να απελευθερώσουμε το νου μας από περισπασμούς. Ο διαλογισμός Ζεν θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία της ελλειμματικής προσοχής και της υπερκινητικής διαταραχής, στα προβλήματα ψυχαναγκαστικών εμμονών, στο άγχος, στην κατάθλιψη και σε άλλες διαταραχές που χαρακτηρίζονται από την ανικανότητα ελέγχου της νοητικής μας λειτουργίας.

Στην τελευταία δεκαετία αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον της επιστημονικής έρευνας για τον διαλογισμό και ένας λόγος γι' αυτό είναι η ευρεία διαθεσιμότητα υπερσύγχρονων νευροαπεικονιστικών τεχνικών. Για παράδειγμα, πρόσφατα έχει βρεθεί από επιστήμονες πως η έντονη άσκηση διαλογισμού που συνεχίζεται για αρκετούς μήνες μπορεί να οξύνει τις αντιληπτικές λειτουργίες ενός ατόμου σε βαθμό που να μπορεί να προσέξει λεπτομέρειες τις οποίες σε κανονικές συνθήκες δε θα μπορούσε να παρατηρήσει.

"Είναι σημαντικό το ότι αυτού του τύπου η έρευνα θα πρέπει να διενεργηθεί με υψηλά επιστημονικά κριτήρια γιατί κουβαλάει ένα μακρόχρονο στίγμα προχειρότητας και αβάσιμων συμπερασμάτων," δηλώνει ο ερευνητής Giuseppe Pagnoni, νευροεπιστήμονας στο πανεπιστήμιο Emory στην Ατλάντα. "Ο δημιουργικός σκεπτικισμός θα πρέπει να είναι πάντα καλοδεχούμενος ως ένας αντίλογος που συνεργάζεται με την έρευνα."

Ο Pagnoni και οι συνεργάτες του ερεύνησαν τον διαλογισμό Ζεν, ενώ ο ίδιος ο Pagnoni είχε ασχοληθεί με αυτού του τύπου τον διαλογισμό κατά τη διάρκεια των διδακτορικών σπουδών του στην Ιταλία.

Το Ζεν του Ζεν

Ο διαλογισμός Ζεν αποθαρρύνει σθεναρά τη στάση νοητικής αποχώρησης από τον κόσμο και την ζωή σε έναν κόσμο ονείρων. Αντίθετα, ζητάει την πλήρη εγρήγορση και μια στάση επαγρύπνησης. Στον διαλογισμό αυτό θα πρέπει ο ασκούμενος να συγκεντρωθεί σιωπηρά στην αναπνοή και στη στάση του σώματός του με τα μάτια του ανοιχτά και βρισκόμενος σε ένα ήσυχο μέρος. Θα πρέπει να διώξει μαλακά κάθε σκέψη που του έρχεται, στην ουσία θα πρέπει να μη σκέφτεται απολύτως τίποτε. Με τον χρόνο μπορεί κανείς να μάθει να συγκρατεί το νου του από τις νοητικές περιπλανήσεις και να γίνει συνειδητός στις (σε άλλη περίπτωση) μη συνειδητές συμπεριφορές και προκαταλήψεις του και ίσως καταφέρει ακόμα να ενοράται τον εσωτερικό του κόσμο, τους άλλους και τον εξωτερικό κόσμο.

Για να διαπιστώσουν τις επιδράσεις του διαλογισμού Ζεν στον ανθρώπινο εγκέφαλο οι επιστήμονες συνέκριναν 12 άτομα από την περιοχή της Ατλάντα που ασκούνταν καθημερινά για περισσότερο από τρία χρόνια στον διαλογισμό Ζεν με 12 αρχάριους που δεν είχαν πρωτύτερα ασχοληθεί με αυτού του είδους την πρακτική.

Όπως ανακαλεί ο Pagnoni, οι ερευνητές έπρεπε να εντοπίσουν και να απορρίψουν έναν αριθμό υποψηφίων για την έρευνα, που κατά τη διάρκεια της συνέντευξης δήλωναν πράγματα όπως το ότι διαλογιζόντουσαν συχνά ουρλιάζοντας σε μια πετσέτα ενώ συγχρόνως χτυπούσαν τα πόδια τους στο έδαφος, ή ότι επικοινωνούσαν τακτικά με οντότητες από άλλους πλανήτες. "Αυτές είναι οι απροσδόκητες διασκεδαστικές νότες σε μια τέτοια έρευνα!"

Καθώς ο εγκέφαλος των εθελοντών σαρωνόταν, τους ζητήθηκε να συγκεντρωθούν στην αναπνοή τους. Κάθε λίγη ώρα έπρεπε να διακρίνουν μια πραγματική λέξη από μια λέξη χωρίς νόημα που εμφανιζόταν με τυχαία συχνότητα στην οθόνη ενός υπολογιστή. Εφόσον το έκαναν αυτό θα έπρεπε να προσπαθήσουν να συγκεντρωθούν και πάλι στην αναπνοή τους.

Οι σαρώσεις αποκάλυψαν ότι η εξάσκηση στο Ζεν οδήγησε σε διαφορετική δραστηριότητα σε μια ομάδα εγκεφαλικών περιοχών που είναι γνωστές ως το 'default network' που συνδέεται με αυθόρμητες εκρήξεις σκέψης και νοητικές περιπλανήσεις. Όταν η προσοχή των εθελοντών που είχαν εμπειρία στο Ζεν διακόπηκε από τον υπολογιστή, οι εγκέφαλοί τους επέστρεψαν γρηγορότερα στο σημείο που βρισκόντουσαν πριν αποσπαστούν από τους εγκέφαλους όσων δεν είχαν προηγούμενη εμπειρία. Η επίδραση αυτή ήταν ιδιαίτερα αξιοσημείωτη στη γωνιώδη έλικα του εγκεφάλου, μια περιοχή που είναι σημαντική για τη γλωσσική επεξεργασία.

"Η τακτική εξάσκηση στο διαλογισμό μπορεί να προήγαγε την ικανότητα να περιοριστεί η επίδραση των διασπαστικών σκέψεων," είπε ο Pagnoni.

Αξιολογώντας τα ευρήματα

"Αυτό που βρίσκω πραγματικά ενδιαφέρον σ' αυτή την προσέγγιση είναι ότι συνδέει τον έλεγχο του νου μέσω του ελέγχου του σώματος, της στάσης και της αναπνοής," δηλώνει ο Pagnoni. Τα νευρωνικά κυκλώματα που ελέγχουν τη στάση είναι διαχωρισμένα από εκείνα που είναι υπεύθυνα για τις ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες "και ίσως με το να μετατοπίσει κανείς την προσοχή του στη στάση ή στην αναπνοή του, διευκολύνει μια προσωρινή αναχαίτιση της νοητικής φλυαρίας."

Ο Pagnoni θεωρεί ότι η διδασκαλία της μεθόδου για να καθαρίσει κανείς το νου του από περισπασμούς μέσω του διαλογισμού Ζεν, θα μπορούσε να βοηθήσει σε διαταραχές που σχετίζονται με την ανικανότητα ελέγχου της σκέψης. "Υπάρχουν ήδη κάποιες ενδείξεις ότι μια συμπεριφοριστική θεραπεία που ενσωματώνει στοιχεία από πρακτικές διαλογισμού θα μπορούσε να είναι ευεργετική στη μείωση των επιπλοκών και υποτροπών σε καταστάσεις κατάθλιψης και μελαγχολίας," σημειώνει ο Pagnoni. Προσθέτει ότι το 'default network' μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευπαθές στην ασθένεια Alzheimer.

Σημειώνει τέλος, πως μια ενδεχόμενη αποτυχία της έρευνας είναι το ότι οι εθελοντές που ήταν έμπειροι στον διαλογισμό Ζεν θα μπορούσαν να έχουν κάποια έμφυτη ικανότητα να ελέγχουν τη σκέψη τους, εξηγώντας έτσι τις διαφορές που παρατηρήθηκαν στο πείραμα. Θα μπορούσε όμως να γίνει ένα πείραμα με τους αρχάριους, εφόσον εξασκηθούν κι εκείνοι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στον διαλογισμό.

Ο Δρ. Sam Parnia, του Ιατρικού Κέντρου του Cornell στη Νέα Υόρκη, είναι ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στην επιστημονική έρευνα του θανάτου. Πρόσφατα ο Parnia και οι συνεργάτες του στο ερευνητικό έργο που αφορά την ανθρώπινη συνείδηση ανήγγειλαν την πρώτη τους μεγάλη επιχείρηση: μια εξερεύνηση διάρκειας τριών χρόνων στους βιολογικούς παράγοντες που σχετίζονται με τις εξωσωματικές εμπειρίες (OBOE Out of Body Experiences). Η έρευνα που είναι γνωστή ως ‘AWARE’ (AWAreness during REsuscitation συνείδηση κατά τη διάρκεια νεκρανάστασης) περιλαμβάνει τη συμμετοχή 25 μεγάλων ιατρικών κέντρων στην Ευρώπη, στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες και θα εξετάσει περίπου 1500 επιζώντες από καρδιακή προσβολή. Το TIME μίλησε με τον Parnia για τις πηγές της έρευνάς του, για το σκεπτικό του και τη διαφορά μεταξύ του νου και του εγκεφάλου.

Τι είδους μέθοδοι θα χρησιμοποιηθούν στην έρευνα για την προσπάθεια να διερευνηθούν οι ισχυρισμοί των ανθρώπων για επιθανάτιες εμπειρίες;

Όταν η καρδιά σου σταματάει να χτυπά, ο εγκέφαλος δεν τροφοδοτείται με αίμα. Κι έτσι, αυτό που συμβαίνει είναι ότι μέσα σε περίπου 10 δευτερόλεπτα η εγκεφαλική δραστηριότητα, όπως θα φανταζόταν κανείς, σταματάει. Ωστόσο, και αρκετά παράδοξα, 10% ή 20% των ανθρώπων που επαναφέρονται στη ζωή μετά από μια τέτοια περίοδο, που μπορεί να διαρκεί λίγα λεπτά ή ακόμα και μια ώρα, θα αναφέρουν ότι ήταν συνειδητοί. Το σημείο κλειδί είναι λοιπόν, το εάν αυτή τους η εμπειρία είναι πραγματική ή ένα είδος ψευδαίσθησης. Ο μοναδικός τρόπος για να το βρούμε αυτό είναι να υπάρχουν εικόνες που να είναι ορατές μόνο από το ταβάνι και από πουθενά αλλού, γιατί οι άνθρωποι που έχουν βιώσει μια τέτοια εμπειρία ισχυρίζονται πως μπορούν να παρακολουθούν τα πάντα από το ταβάνι. Έτσι, εάν βρούμε έναν αριθμό από 200 ή 300 ανθρώπους που είναι όλοι κλινικά νεκροί και που θα έχουν επιστρέψει από την κατάσταση αυτή αναφέροντάς μας τι κάναμε την ώρα εκείνη και εάν επίσης έχουν καταφέρει να δουν τις εικόνες αυτές, αυτό θα επιβεβαιώσει το ότι η συνείδηση εξακολουθούσε να υπάρχει ακόμα και όταν ο εγκέφαλος δεν λειτουργούσε.

Πως σχετίζεται αυτή η έρευνα με την αντίληψη της κοινωνίας για το θάνατο;

Οι άνθρωποι κατά κανόνα αντιλαμβάνονται το θάνατο σαν τη βίωση μιας στιγμής: είτε είσαι ζωντανός, είτε είσαι πεθαμένος. Και αυτός είναι ο κοινωνικός προσδιορισμός που έχουμε. Αλλά ο κλινικός προσδιορισμός που χρησιμοποιούμε βασίζεται στην παύση της λειτουργίας της καρδιάς, των πνευμόνων και συνεπώς στην παύση της εγκεφαλικής λειτουργίας. Όταν οι γιατροί φωτίζουν την κόρη του ματιού ενός ανθρώπου θα δουν ότι δεν υπάρχει το αντανακλαστικό της κόρης (αυτόματη συστολή της κόρης του ματιού όταν εκτίθεται σε μεγάλη ποσότητα φωτός). Το αντανακλαστικό αυτό ρυθμίζεται από το στέλεχος του εγκεφάλου, μια περιοχή που μας κρατάει ζωντανούς. Εάν δεν λειτουργεί, αυτό σημαίνει πως και ο ίδιος ο εγκέφαλος δε λειτουργεί. Σ' αυτό το σημείο θα καλούσα μια νοσηλεύτρια στο δωμάτιο για να πιστοποιήσω ότι ο ασθενής είναι νεκρός. Πριν από 50 χρόνια, οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να επιβιώσουν μετά από αυτό το σημείο.

Πως αντικρούεται από την τεχνολογία η αντίληψη ότι ο θάνατος είναι μια στιγμή;

Σήμερα έχουμε τεχνολογία που είναι τόσο ανεπτυγμένη που μπορούμε να φέρουμε ανθρώπους πίσω στη ζωή. Υπάρχουν φάρμακα που έχουν αναπτυχθεί αυτή τη στιγμή και που μπορούν πραγματικά να επιβραδύνουν τη διαδικασία της καταστροφής των εγκεφαλικών κυττάρων και του θανάτου. Φαντάσου πως έχεις μπροστά σου έναν ασθενή που η καρδιά του μόλις σταμάτησε. Αυτού του είδους τα φάρμακα θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τις διαδικασίες έτσι ώστε οι βλάβες που θα εξελισσόντουσαν σε μια ώρα να χρειάζονται πάνω από δύο ημέρες.

Αλλά τι συμβαίνει τη στιγμή εκείνη στο άτομο; Τι πραγματικά γίνεται; Επειδή υπάρχει ελλιπής αιμάτωση τα κύτταρα μπαίνουν σε μια διαδικασία προσπάθειας να κρατηθούν ζωντανά. Μέσα σε περίπου πέντε λεπτά θα αρχίσουν να καταστρέφονται ή να υφίστανται αλλαγές. Μετά από περίπου μια ώρα η βλάβη είναι τόσο μεγάλη που ακόμα κι αν επανεκκινήσουμε την καρδιά και αντλήσουμε αίμα, ο άνθρωπος δε θα μπορεί πλέον να είναι ζωντανός γιατί τα κύτταρά του θα έχουν αλλάξει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Και στη συνέχεια τα κύτταρα εξακολουθούν να αλλάζουν έτσι ώστε μέσα σε δύο μέρες το σώμα αποσυντίθεται. Έτσι, δεν είναι απλά μια στιγμή, αλλά μια διαδικασία που στην πραγματικότητα ξεκινάει όταν η καρδιά σταματά και συνεχίζει στη σταδιακή διάλυση του σώματος και την αποσύνθεση όλων των κυττάρων. Ωστόσο, αυτό που έχει σημασία είναι το εξής: Τι συμβαίνει στο νου του ανθρώπου που πεθαίνει; Τι συμβαίνει στη συνείδηση κατά τη διάρκεια του θανάτου; Παύουν ο νους και η συνείδηση αμέσως μόλις σταματάει η καρδιά, στα πρώτα 2 δευτερόλεπτα, στα πρώτα 2 λεπτά ή πότε; Διότι γνωρίζουμε ότι τα κύτταρα υφίστανται διαρκώς αλλαγές στο διάστημα αυτό. Δε γνωρίζουμε όμως τι πραγματικά γίνεται με το νου και τη συνείδηση.

Πως ήταν η πρώτη σας συνομιλία με κάποιον που είχε αναφέρει εξωσωματική εμπειρία;

Ανοιχτόμυαλη και ιδιαίτερα ταπεινή. Γιατί αυτό που βλέπεις πρώτα από όλα είναι ανθρώπους γνήσιους που δεν αποζητούν κάποιου είδους δημοσιότητα ή προσοχή. Σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν καν αναφέρει σε κανέναν άλλον για την εμπειρία τους αυτή, γιατί φοβούνται για τη γνώμη των άλλων. Έχω περίπου 500 περιπτώσεις ανθρώπων που συνομίλησα μαζί τους από τότε που άρχισα να ερευνώ το θέμα αυτό εδώ και 10 χρόνια. Οι εμπειρίες χαρακτηρίζονται από συνοχή και συνέπεια και αληθοφάνεια αυτών που περιγράφουν. Κατάφερα να μιλήσω με γιατρούς και νοσηλευτές που ήταν παρόντες και που ανέφεραν πως οι ασθενείς αυτοί τους είπαν ακριβώς τι είχε συμβεί και δεν μπορούσαν να το εξηγήσουν. Αναφέρομαι σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις στο βιβλίο μου 'Τι συμβαίνει όταν πεθαίνουμε' γιατί ήθελα οι άνθρωποι να ενημερωθούν και για τις δύο οπτικές γωνίες, όχι μόνο την πλευρά του ασθενή αλλά κι αυτή του γιατρού, και να δω πως είναι για έναν γιατρό να έχει έναν ασθενή που γύρισε πίσω και που μπορεί να του διηγηθεί τι βίωσε. Υπήρχε ένας καρδιολόγος με τον οποίο μίλησα και ο οποίος μου εξομολογήθηκε πως δεν είχε μιλήσει για το θέμα αυτό με κανέναν άλλο, γιατί δε μπορούσε να βρει μια εξήγηση για το πώς ο ασθενής μπορούσε να εξιστορήσει με κάθε λεπτομέρεια τι έβλεπε και τι άκουγε την ώρα που δε βρισκόταν στη ζωή.

Γιατί πιστεύετε ότι υπάρχει τέτοια αντίδραση σε έρευνες όπως αυτή που κάνετε;

Γιατί σπρώχνουμε τα όρια της επιστήμης, εργαζόμενοι ενάντια σε υποθέσεις και αντιλήψεις που είναι παγιωμένες. Πολλοί άνθρωποι επιμένουν στην άποψη πως όταν πεθαίνει κανείς, πεθαίνει και αυτό είναι. Ο θάνατος είναι μια στιγμή και μπορείς να διακρίνεις ότι είσαι ζωντανός, αλλιώς είσαι πεθαμένος. Όλες αυτές οι απόψεις δεν είναι αναγκαστικά επιστημονικά έγκυρες, αλλά αποτελούν κοινωνικές αντιλήψεις. Εάν κοιτάξεις πίσω στα τέλη του 19ου αιώνα, οι φυσικοί της εποχής εκείνης εργαζόντουσαν με τη νευτώνεια μηχανική και νόμιζαν πως είχαν όλες τις απαντήσεις για το τι συμβαίνει στο σύμπαν. Όταν κοιτάζουμε τον κόσμο γύρω μας, η νευτώνεια φυσική είναι απόλυτα επαρκής. Εξηγεί τα περισσότερα πράγματα που αντιμετωπίζουμε. Αλλά μετά ανακαλύφθηκε πως όταν παρατηρείς την κίνηση σε μικροσκοπική κλίμακα (σε υποατομικό επίπεδο) οι νόμοι του Νεύτωνα δεν εξακολουθούν να εφαρμόζονται. Χρειαζόταν μια νέα φυσική και τελικά καταλήξαμε με την κβαντική φυσική. Προκάλεσε μεγάλη αμφισβήτηση, ακόμα και ο ίδιος ο Αϊνστάιν δεν την πίστευε.

Τώρα, εάν στραφούμε στο νου, στη συνείδηση και στον εγκέφαλο, η υπόθεση ότι ο νους και ο εγκέφαλος είναι το ίδιο πράγμα είναι εντάξει για πολλές περιστάσεις, γιατί στο 99% των περιπτώσεων δεν μπορούμε να τα διαχωρίσουμε, λειτουργούν συγχρόνως. Αλλά υπάρχουν και κάποια ακραία παραδείγματα, όπως όταν ο εγκέφαλος σταματάει να λειτουργεί, που βλέπουμε πως αυτή η υπόθεση μπορεί να μην είναι τελικά αληθής. Έτσι, χρειαζόμαστε μια νέα επιστήμη, όπως η κβαντική φυσική κάλυψε τα κενά που άφηνε η νευτώνεια. Με τη δική μας έρευνα, για πρώτη φορά, έχουμε την τεχνολογία και τα μέσα για να ερευνήσουμε το τι συμβαίνει στη συνείδηση με το θάνατο. Να δούμε τι συμβαίνει όταν πεθαίνουμε. Υπάρχει κάτι από εμάς που συνεχίζει;

Οι αστρονόμοι που ερευνούν για ηλιακά συστήματα ικανά για να υποστηρίξουν τη ζωή μπορεί να ερευνούν σε λανθασμένες περιοχές, σύμφωνα με μια νέα έρευνα που προτείνει πως ο ήλιος μας είναι μακριά από το σημείο που δημιουργήθηκε αρχικά στον γαλαξία.

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Seattle, στο Πανεπιστήμιο του κεντρικού Lancashire στη Βρετανία (και στο Hamilton) και στο McMaster Πανεπιστήμιο του Ontario κατασκεύασαν ένα υπολογιστικό μοντέλο που μπορεί να κάνει προσομοίωση της κίνησης των αστέρων στον γαλαξία πριν από εννέα δισεκατομμύρια χρόνια. Η προσομοίωση, που χρειάστηκε 100.000 ώρες (χρόνου υπολογιστή) για να τρέξει, έδειξε ότι τα αστέρια δεν παραμένουν στην ίδια τροχιά γύρω από το κέντρο του γαλαξία όπως πιστευόταν, αλλά αντίθετα μεταναστεύουν από το κέντρο στους βραχίονές του σε εξωτερικές περιοχές.

Συνεπώς, οι αστρονόμοι που βασίζονται στη θέση του ηλιακού μας συστήματος ως ένα σημείο εκκίνησης για την έρευνά τους σε περιοχές του γαλαξία όπου πιστεύουν ότι υπάρχουν αναγκαία στοιχεία για την ύπαρξη ζωής, θα πρέπει να διευρύνουν τις έρευνές τους.

"Υπήρχε η υπόθεση, ότι η θέση μας στο γαλαξία ήταν στατική, πως ένας αστέρας ήταν στην ίδια θέση στον γαλαξιακό δίσκο από τότε που σχηματίστηκε," δήλωσε ο James Wadsley του Πανεπιστημίου McMaster. "Τώρα όμως η εικόνα που έχουμε έχει αλλάξει αρκετά".

Με πρακτικούς όρους, αυτό καθιστά τη δυσκολία της εύρεσης ηλιακών συστημάτων που μοιάζουν με το δικό μας ακόμα πιο μεγάλη, γιατί η εκτιμούμενη κατοικήσιμη ζώνη του γαλαξία είναι ακόμα πιο ρευστή από όσο πιστεύαμε, μπορεί να εκτείνεται ακόμα και μέχρι την άκρη του γαλαξία, σύμφωνα με τον Wadsley. "Μέχρι τώρα, οι αστρονόμοι δε θα σκεφτόντουσαν πως αξίζει τον κόπο να ερευνήσουν μακρύτερα από τα σημεία που αντιστοιχούν στη θέση του δικού μας ηλιακού συστήματος για να βρουν πιθανώς άλλα κατοικήσιμα ηλιακά συστήματα".

Δομές που μπορούν να υποστηρίξουν τη ζωή θεωρούνταν ότι μπορούσαν να βρεθούν πιθανότερα κοντά στο κέντρο του γαλαξία και καθώς απομακρυνόμαστε από αυτό η πιθανότητα γίνεται ολοένα και μικρότερη. Η δική μας γαλαξιακή γωνιά θεωρείται ότι έχει το κατάλληλο μείγμα από στοιχεία κλειδιά για να δημιουργηθούν συνθήκες ζωής. Αλλά εάν καταφέρουμε να ερευνήσουμε σε μακρινότερα σημεία του γαλαξία, ίσως μπορούμε κι εκεί να βρούμε κατοικήσιμα ηλιακά συστήματα.

Προηγούμενες έρευνες απέτυχαν να υπολογίσουν την μετανάστευση των αστέρων επειδή οι κινήσεις τους είναι πολύ περίπλοκες. Διερευνώντας τη συμπεριφορά ενός γαλαξία σε διάστημα που υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο χρόνια, κάνει τις κινήσεις και τις δυνάμεις που βρίσκονται πίσω από αυτές, περισσότερο εμφανείς.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν σε πρόσφατη έκδοση του Astrophysical Journal Letters.

Εάν η ιδέα της σκοτεινής ύλης μοιάζει απίθανη, ετοιμαστείτε για μια ακόμα πιο ακραία πρόταση. Η Γη μπορεί να είναι παγιδευμένη σε μια ασυνήθιστη φυσαλίδα χωροχρόνου που είναι κενή από ύλη. Επιστήμονες λένε ότι αυτή η κατάσταση μπορεί να σχετίζεται με τη φαινόμενη επιτάχυνση της διαστολής του σύμπαντος, για την οποία αυτή τη στιγμή η σκοτεινή ύλη θεωρείται ως η κυριότερη εξήγηση.

Σκοτεινή ενέργεια είναι το όνομα που έχει δοθεί σε μια υποτιθέμενη δύναμη που θα μπορούσε να τραβάει όλο το περιεχόμενο του σύμπαντος προς τα έξω σε μια ολοένα αυξανόμενη ταχύτητα. Για την ώρα κυριαρχεί η άποψη ότι το 74% του σύμπαντος θα μπορούσε να αποτελείται από αυτή τη μυστηριώδη σκοτεινή ενέργεια, ενώ ένα άλλο ποσοστό (21%) απαρτίζει τη σκοτεινή ύλη, αφήνοντας το υπόλοιπο 5% στην ύλη που γνωρίζουμε και μπορούμε να παρατηρήσουμε.

Μέχρι στιγμής δεν είχε υπάρξει κάποιος καλός λόγος για να επιλέξουμε μεταξύ των δύο πιθανότερων εξηγήσεων, δηλαδή της σκοτεινής ενέργειας ή του κενού, αλλά μια νέα έρευνα σκιαγραφεί έναν ενδεχόμενο έλεγχο για το σενάριο της φυσαλίδας κενού.

Εάν βρισκόμασταν σε μια ασυνήθιστα αραιή περιοχή του σύμπαντος, όλα τα αντικείμενα του σύμπαντος θα φαινόντουσαν πως είναι πολύ πιο μακριά από όσο είναι στην πραγματικότητα και δε θα υπήρχε ανάγκη να ανατρέξουμε στην υπόθεση της σκοτεινής ενέργειας για να ερμηνεύσουμε ορισμένες αστρονομικές μας παρατηρήσεις.

"Εάν ζούσαμε σε μια περιοχή πολύ χαμηλής πυκνότητας, τότε ο ίδιος ο χωροχρόνος δε θα επιταχυνόταν," δήλωσε ο ερευνητής Timothy Clifton του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης στην Αγγλία. "Αυτό που θα συνέβαινε θα ήταν ότι οι παρατηρήσεις, εάν ερμηνευόντουσαν με τον συνήθη τρόπο, θα συμφωνούσαν με αυτές που ήδη υφίστανται."

Οι επιστήμονες αρχικά εντόπισαν την επιτάχυνση παρατηρώντας ότι μακρινοί σούπερ-νόβα φαινόντουσαν ότι απομακρύνονται από εμάς πολύ γρηγορότερα από όσο θα περιμέναμε. Ένα είδος σούπερ-νόβα (ο τύπος Ia) είναι ένας χρήσιμος δείκτης απόστασης, γιατί οι εκρήξεις έχουν πάντα την ίδια φυσική λάμψη (ο σούπερ-νόβα είναι υπερκαινοφανής αστέρας). Καθώς το φως γίνεται πιο θολό όσο πιο μακριά ταξιδεύει, αυτό σημαίνει πως όταν ο σούπερ-νόβα φαίνεται σε εμάς πως εξασθενεί βρίσκεται πολύ μακριά και όταν φαίνεται πιο φωτεινός, αυτό σημείναι πως βρίσκεται κοντύτερα.

Αλλά εάν συνέβαινε να βρισκόμαστε σε μια περιοχή του σύμπαντος με λιγότερη ύλη από το κανονικό, τότε ο χωροχρόνος μας θα ήταν διαφορετικός από τον χωροχρόνο που θα βρισκόταν έξω από εμάς, επειδή η ύλη παραμορφώνει τον χωροχρόνο. Το ταξίδι του φωτός από σούπερ-νόβα που βρίσκονται έξω από τη φυσαλίδα μας θα έδινε πιο θολή εντύπωση γιατί το φως θα απέκλινε περισσότερο από όσο θα περιμέναμε εάν βρισκόταν μέσα στο δικό μας κενό.

Ένα πρόβλημα με την ιδέα του κενού είναι ωστόσο ότι καταργεί μια αρχή που είχε επικρατήσει στην αστρονομία για περισσότερο από 450 χρόνια: ότι η τοποθεσία που βρισκόμαστε στο σύμπαν δεν έχει κάτι το ιδιαίτερο. Όταν ο Νικόλαος Κοπέρνικος επιχειρηματολόγησε ότι ήταν πιο λογικό για τη Γη το να κινείται γύρω από τον Ήλιο και όχι το αντίθετο, έφερε μια επανάσταση στην επιστήμη. Από τότε, οι περισσότερες θεωρίες θα πρέπει να περάσουν το τεστ του Κοπέρνικου. Εάν αξιώνουν ότι ο πλανήτης μας χαρακτηρίζεται από μια μοναδικότητα, ή ότι βρισκόμαστε σε μια προνομιακή θέση, τέτοιες ιδέες φαντάζουν συχνά απίθανες.

"Αυτή η ιδέα ότι ζούμε σε ένα κενό θα μπορούσε πραγματικά να είναι μια δήλωση ότι ζούμε σε έναν ιδιαίτερο χώρο," δήλωσε ο Clifton στο space.com. "Το συνηθισμένο κοσμολογικό μοντέλο είναι βασισμένο στην ιδέα ότι ζούμε σε μια τυπική περιοχή του σύμπαντος. Αυτό θα ήταν μια αντίφαση με την κοπερνίκεια αρχή."

Ο Clifton, μαζί με τους ερευνητές της Οξφόρδης Pedro G. Ferreira και Kate Land, λένε ότι στα ερχόμενα χρόνια πιθανόν να έχουμε τη δυνατότητα να διακρίνουμε τη σκοτεινή ενέργεια από το κενό. Αναφέρονται στην ερχόμενη αποστολή για τη σκοτεινή ύλη (Joint Dark Energy Mission) που σχεδιάζει η NASA και το Αμερικάνικο Υπουργείο Ενέργειας και που θα λάβει χώρα το 2014 ή το 2015. Ο δορυφόρος που θα χρησιμοποιηθεί για το σχέδιο αυτό, θα μετρήσει τη διαστολή του σύμπαντος παρατηρώντας περίπου 2.300 σούπερ-νόβα.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η παρατήρηση ενός μεγάλου αριθμού από σούπερ-νόβα σε μια συγκεκριμένη περιοχή του σύμπαντος θα τους επιτρέψει να αποφανθούν εάν τα αντικείμενα όντως επιταχύνονται προς τα μακριά ή εάν το φως που εκπέμπουν διαστρέφεται από ένα κενό.

Ολόκληρη την έρευνα μπορεί να τη βρει κανείς σε μια ερχόμενη έκδοση του Physical Review Letters.

Η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους κοντεύει να σταματήσει λόγω έλλειψης ανδρών στη Δύση που να έχουν γίνει πατέρες σε μεγάλη ηλικία. Αυτό είναι το συμπέρασμα του κορυφαίου γενετιστή, καθηγητή Steve Jones του Πανεπιστημίου UCL στο Λονδίνο, ο οποίος επισημαίνει ότι οι άνδρες που έχουν ξεπεράσει την ηλικία των 35 ετών έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να μεταδώσουν μεταλλάξεις στους απογόνους τους.

Σε πρόσφατη ομιλία του στο UCL με τίτλο 'Η ανθρώπινη εξέλιξη σταμάτησε' ο καθηγητής Jones επισήμανε ότι υπάρχουν τρία βασικά συστατικά για την εξέλιξη: η φυσική επιλογή, η μετάλλαξη και η τυχαία μεταβολή. "Χωρίς πραγματικά να το περιμέναμε, έχουμε μειώσει τον ρυθμό των ανθρώπινων μεταλλάξεων λόγω αλλαγών που έχουν γίνει στα μοτίβα αναπαραγωγής" δήλωσε ο καθηγητής.

"Οι αλλαγές που συμβαίνουν στην ανθρώπινη κοινωνία συχνά επηρεάζουν και το γενετικό μας μέλλον" είπε, αναφερόμενος σε παραδείγματα όπως το πότε παντρεύονται οι άνθρωποι και στη χρήση αντισυλληπτικών. Αν και τα χημικά και η ραδιενεργός μόλυνση θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη γενετική, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που ενισχύει τις μεταλλάξεις είναι η προχωρημένη ηλικία των ανδρών.

Αυτό συμβαίνει διότι η διαίρεση των κυττάρων στους άνδρες αυξάνει με την ηλικία. "Κάθε φορά που ένα κύτταρο υποδιαιρείται υπάρχει πιθανότητα για ένα λάθος, μια μετάλλαξη. Για έναν πατέρα με ηλικία 29 ετών (η μέση ηλικία αναπαραγωγής στη Δύση) υπάρχουν περίπου 300 υποδιαιρέσεις μεταξύ του σπέρματος που γέννησε τον ίδιο και εκείνου που θα μεταδώσει ως πατέρας κάθε μία από αυτές έχει μια ευκαιρία να παρουσιάσει σφάλματα. Αλλά για έναν 50χρονο πατέρα ο αριθμός υπερβαίνει τις 1000. Μια μείωση στον αριθμό των μεγάλων σε ηλικία πατέρων θα έχει έτσι ένα μεγάλο αντίκτυπο στον βαθμό των μεταλλάξεων."

Ο καθηγητής Jones προσθέτει: "Στις παλιές μέρες, μπορούσε να συναντήσει κανείς έναν δυνατό πατέρα με εκατοντάδες παιδιά." Αναφέρεται στον γονιμότατο μουλά Ismail στο Μαρόκο, που πέθανε τον 18ο αιώνα και φημίζεται για τη μεγάλη του γονιμότητα: ήταν πατέρας 888 παιδιών. Για να επιτύχει αυτό το κατόρθωμα ο Ismail λέγεται ότι συνευρισκόταν με 1.2 γυναίκες (κατά μέσον όρο) την ημέρα για διάστημα 60 χρόνων.

Ένας άλλος παράγοντας είναι η εξασθένιση της φυσικής επιλογής. "Στους αρχαίους καιρούς τα μισά παιδιά θα είχαν πεθάνει μέχρι την ηλικία των 20 χρόνων. Σήμερα στον δυτικό κόσμο, το 98% από τα παιδιά ξεπερνούν το 21ο έτος." Η μείωση της τυχαιότητας είναι ένας τρίτος παράγοντας που συμβάλλει στην εκτιμούμενη μείωση της εξέλιξης. "Οι άνθρωποι είναι 10,000 φορές περισσότερο συνηθισμένοι απ' όσο θα έπρεπε, σύμφωνα με τους κανόνες του ζωικού βασιλείου και αυτό το χρωστάμε στη γεωργία. Χωρίς την αγροτική ανάπτυξη ο ανθρώπινος πληθυσμός θα είχε φτάσει στο μισό εκατομμύριο μέχρι σήμερα, δηλαδή σχεδόν όσο είναι ο πληθυσμός της Γλασκόβης.

"Μικροί και απομονωμένοι πληθυσμοί μπορούν να εξελιχθούν με τυχαίο τρόπο καθώς γονίδια χάνονται λόγω ατυχημάτων. Αλλά σήμερα όλοι οι πληθυσμοί τείνουν να ενωθούν σε έναν παγκόσμιο και η ευκαιρία για τυχαίες αλλαγές μικραίνει συνεχώς. Η ιστορία χτίστηκε σε ένα κρεβάτι και τώρα τα κρεβάτια έρχονται όλο και πιο κοντά μεταξύ τους. Αναμειγνυόμαστε σε μια παγκόσμια μάζα και το μέλλον μας από εξελικτικής απόψεως είναι σκούρο."

Εδώ και αρκετό καιρό, άνθρωποι με απώλεια όρασης σε ποικίλους βαθμούς ισχυριζόντουσαν ότι μπορούσαν να νιώσουν κάποιο αντικείμενο που βρισκόταν τριγύρω τους, ακόμα και στην περίπτωση που δεν μπορούσαν στην πραγματικότητα να το δουν. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε ‘τυφλή όραση’ (blindsight) και στη διάρκεια των περασμένων χρόνων γιατροί και επιστήμονες σχετικών πεδίων έχουν προσπαθήσει να βρουν μια εύλογη επιστημονική εξήγηση γι’ αυτό. Τώρα, ιάπωνες επιστήμονες στο Εθνικό Ινστιτούτο Φυσιολογικών Επιστημών (National Institute for Physiological Sciences) κατάφεραν να προσδιορίσουν ότι η τυφλή όραση συμβαίνει όταν το φως μεταβιβάζεται στους οπτικούς υποδοχείς χωρίς να περνάει από τα συνήθη κανάλια του πρωτοταγούς οπτικού φλοιού.

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε διάφορους πιθήκους για το πείραμα. Είχαν ποικίλες βλάβες στον πρωτοταγή οπτικό φλοιό και οι επιστήμονες εστίασαν στο να τους εκπαιδεύσουν ώστε να δουν αντικείμενα που βρισκόντουσαν ακριβώς μπροστά τους. Μετά από λίγο καιρό, οι πίθηκοι έδειξαν σημάδια που επέτρεψαν στην ομάδα να θεωρήσει ότι μπορούσαν πραγματικά να δουν αυτό που τους παρουσίαζαν. Η όρασή τους μπορούσε να αναγνωρίσει αντικείμενα που παρουσιάζονταν από έξι διαφορετικές κατευθύνσεις, κάτι που οδήγησε τον καθηγητή Tadashi Isa και τον δόκτορα Masatoshi Yoshida στο να θεωρήσουν ότι πιθανώς υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ της τυφλής και της νυχτερινής όρασης.

Οι πίθηκοι συνήθως δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν σκοτεινά αντικείμενα στο φυσιολογικό τους οπτικό πεδίο, έτσι οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το δεδομένο αυτό ως ένα σημείο αναφοράς. Υποκείμενα ελέγχου που είχαν βλάβη στον πρωτοταγή οπτικό τους φλοιό επέδειξαν την ίδια συμπεριφορά όπως εκείνα που τους παρουσιάστηκαν σκοτεινά αντικείμενα, με δύο διαφορές: είχαν μια ευθεία τροχιά στην κίνηση των ματιών τους και έναν σύντομο χρόνο αντίδρασης για την κίνηση των ματιών. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτές οι διαφορές δεν αποτελούν τόσο τη συνέπεια της βλάβης στο φλοιό των πιθήκων, όσο το γεγονός ότι τα κέντρα για τον έλεγχο της κίνησης των ματιών και τα κέντρα λήψης αποφάσεων είχαν επίσης επηρεαστεί.

Οι ιάπωνες επιστήμονες δηλώνουν ότι η εκπαίδευση που έκαναν στους πιθήκους αποδείχτηκε ότι είναι χρήσιμη στο να μάθουν πώς να ενεργοποιούν δευτερεύοντα εγκεφαλικά κυκλώματα ώστε να καταφέρουν να μεταφέρουν οπτικές πληροφορίες στον εγκέφαλό τους. Τώρα ελπίζουν να επεκτείνουν την έρευνά τους σε ανθρώπους σε μια προσπάθεια να προσφέρουν σε τυφλούς ασθενείς την ευκαιρία τουλάχιστον να νιώσουν τα αντικείμενα που βρίσκονται κοντά τους.

"Τα ευρήματά μας θα εξασφαλίσουν μια νέα μέθοδο για την αποκατάσταση σε άτομα που έχουν βλάβες στον πρωτοταγή οπτικό φλοιό. Αυτό σημαίνει, έναν τρόπο εκπαίδευσης ώστε να ενεργοποιηθούν εναλλακτικά εγκεφαλικά κυκλώματα ώστε να μπορεί κανείς να δει αυτά που δεν μπορούσε να δει", κατέληξε ο δόκτωρ Yoshida.

Από την επινόηση συσκευών που θα κάνουν τον άνθρωπο αόρατο μέχρι τις φαντασμαγορικές επιδείξεις της αιώρησης, οι περίεργες εφευρέσεις, τα μυστήρια πειράματα και οι απίθανες παρατηρήσεις αποτελούν πρόκληση για την συμβατική επιστημονική γνώση.

Ηλεκτρόδια ανάβουν και βγάζουν σπίθες, λάμποντας στο αμυδρώς φωτισμένο εργαστήριο. Φιαλίδια γεμάτα με ένα περίεργο υγρό που φωσφορίζει βγάζουν φυσαλίδες και ξεχειλίζουν. Ο επιστήμονας, με μια τρελή λάμψη στα μάτια του παρακολουθεί προσεκτικά την εξέλιξη του μυστικού του πειράματος. Κάτι περίεργο συμβαίνει σ' αυτό το σκοτεινό και κρύο υπόγειο, κάτι που ο επιστήμονας ελπίζει τελικά να αποδείξει στον υπόλοιπο επιστημονικό κόσμο που το θεωρούσε απίθανο.

Όλοι μας έχουμε απολαύσει την εικόνα του τρελού επιστήμονα στις ταινίες καθώς χάνεται γλιστρώντας στο μυστηριώδες εργαστήριό του, δουλεύοντας στα μακρινά σύνορα της επιστημονικής γνώσης. Φυσικά, έχουν υπάρξει πραγματικά τέτοιοι ανεξάρτητοι επιστήμονες. Και παρόλο που δε θα μπορούσε να τους χαρακτηρίσει κανείς πραγματικά τρελούς, οι επιδιώξεις τους ήταν πολύ πέρα από το συνηθισμένο. Ίσως και απίθανες.

Ας δούμε λοιπόν μερικές ενδιαφέρουσες ιστορίες από τέτοιους επιστήμονες και τις περίεργες εφευρέσεις τους. Μπορεί να είναι πραγματικές, υπερβολικές, φήμες, θρύλοι ή καθαρές απάτες ίσως ποτέ δε θα μπορέσουμε να μάθουμε στα σίγουρα την αλήθεια. Αλλά η πιθανότητα να είναι αληθινές τις κάνει ακαταμάχητες.

Ο αόρατος άνθρωπος

Η δυνατότητα του ανθρώπου να γίνει αόρατος είναι μια ιδέα που αρέσει σε πολλούς και που έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών βιβλίων και ταινιών επιστημονικής φαντασίας, όπως το κλασικό μυθιστόρημα του H. G. Wells 'ο Αόρατος Άνθρωπος' και η πιο πρόσφατη ταινία (του 2000) 'Hollow Man'. Έχουν μήπως καταφέρει κάποιες σκοτεινές επιστημονικές ιδιοφυΐες να κάνουν αυτό το όνειρο πραγματικότητα; Ας εξετάσουμε την παρακάτω ιστορία που προέρχεται από το Keelynet:

Η σκηνή είναι μια δημόσια αίθουσα στο Λονδίνο. Ο χρόνος είναι το 1934. Ένας νεαρός επιστήμονας, ισχυριζόμενος ότι ανακάλυψε το μυστικό της ηλεκτρομαγνητικά παραγόμενης αορατότητας, μπαίνει μέσα σε έναν θάλαμο που είναι ανοιχτός από μπροστά ενώ απέναντι από τη φωτεινή σκηνή βρίσκεται το γεμάτο περιέργεια ακροατήριο. Στο κεφάλι του φοράει μια συσκευή που την αποκαλεί ηλεκτρο-κράνος μαζί με κάποια άλλα εξαρτήματα. Πλησιάζει και ακουμπάει με τα χέρια του δύο επαφές επάνω από το κεφάλι του και μετά δίνει το σινιάλο να σηκωθεί ο διακόπτης. Ο διακόπτης υποτίθεται ότι στέλνει ένα ηλεκτρικό ρεύμα στις παράξενες αυτές συσκευές και τότε το σώμα του σταδιακά εξαφανίζεται από την κορφή ως τα νύχια!

Σύμφωνα με την ιστορία, οι θεατές μπορούσαν να ακουμπήσουν και να νιώσουν το σώμα μέσα στον θάλαμο, αλλά δεν μπορούσαν να το δουν. "Όλα όσα μπορούσε να δει κανείς", συνεχίζει η ιστορία, "ήταν η ανάπτυξη ενός κώνου φωτός που έμοιαζε σα να προερχόταν από την περιοχή ανάμεσα στους δύο πόλους του πανίσχυρου πομπού." Φυσικά, ο εφευρέτης αρνήθηκε να αποκαλύψει πως λειτουργούσε η επινόησή του δηλώνοντας μονάχα ότι ήταν το αποτέλεσμα πολύχρονων ερευνών και πειραματισμών του.

Ήταν ένας εξαιρετικός επιστήμονας; Ή ένας έξυπνος ταχυδακτυλουργός; Η επίδειξη μοιάζει πολύ με οπτικές απάτες που παρουσιάζουν σύγχρονοι ταχυδακτυλουργοί. Το τμήμα της ιστορίας που την κάνει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ωστόσο, είναι ότι το σώμα εξαφανίστηκε από την κορφή μέχρι τα νύχια, 'σταδιακά'.

Ο αμερικάνικος στρατός τα τελευταία χρόνια λέγεται πως έχει πειραματιστεί με την αορατότητα μέσω της καμπύλωσης του φωτός με ηλεκτρομαγνητικά μέσα και ίσως αυτό να ήταν ένας από τους στόχους του θρυλικού πειράματος της Φιλαδέλφεια. Ήταν ο νεαρός επιστήμονας της ιστορίας πολλές δεκαετίες μπροστά από τους ερευνητές αυτούς;

Ανώμαλη διαφάνεια: το Faile Effect

Ο Δρ. S. P. Faile δεν πιστεύει ότι μπορεί να γίνει αόρατος, αλλά θεωρεί ότι αντικείμενα στο περιβάλλον του εργαστηρίου του μερικές φορές γίνονται με ανεξήγητο τρόπο μερικώς διαφανή. Σε ένα παράξενο άρθρο με τίτλο 'Παρατηρήσεις στην ανώμαλη διαφάνεια: το Fail Effect' (Observations of Anomalous Transparency: The Fail Effect) ο συγγραφέας Nicholas Reiter αναφέρεται στις παράξενες παρατηρήσεις του Δρ. Faile που ξεκίνησαν στον περίγυρο του σπιτιού του τα χρόνια 1997 και 1998.

Ο Faile, ένας επιστήμονας που είναι σχεδόν απόμαχος στο πεδίο της έρευνας στη μηχανική υλικών, πρόσεξε τα περίεργα φαινόμενα όταν έκανε πειράματα σχετικά με τη 'νέα ενέργεια'. Σύμφωνα με το άρθρο, "το φαινόμενο έμοιαζε να αφορά περιστασιακές συνθήκες, όπου κοινά, φυσιολογικά αδιαφανή αντικείμενα όπως ο πήχης, ένα φύλλο μετάλλου, κάποιο έπιπλο, φαινόντουσαν να γίνονται μερικώς αδιαφανή. Πιο απομακρυσμένα αντικείμενα ήταν ορατά εάν τα έβλεπε κανείς διαμέσου αυτών των ημιδιαφανών αντικειμένων σε βαθμό που μπορούσαν να παρατηρηθούν ακόμα και τυπωμένοι χαρακτήρες που βρισκόντουσαν επάνω τους."

Ήταν απλά μια οπτική απάτη; Αδυναμία της όρασης; Ή βρέθηκε ο Δρ. Faile απέναντι σε ένα νέο, άγνωστο φαινόμενο;

Στην αρχή, και ο ίδιος ο Faile αναρωτήθηκε εάν το φαινόμενο ήταν απλά μια οφθαλμαπάτη, αλλά απέρριψε την πιθανότητα αυτή μετά από πολυάριθμα πειράματα και επανειλημμένες παρατηρήσεις από συναδέλφους του. Σε πολυάριθμους ελέγχους μπορούσε να παρατηρήσει τη διαφάνεια και σε εσωτερικό χώρο αλλά και στην ύπαιθρο σε διάφορα είδη φωτισμού. Το φαινόμενο δεν αναφέρεται στην συνήθη παρατήρηση που μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε εάν κρατήσει το χέρι του ή ένα αντικείμενο μπροστά από το ένα μάτι και δει με το άλλο μάτι μέσα από το αντικείμενο αυτό, προκαλώντας την ψευδαίσθηση της διαφάνειας.

Τι είναι τότε; "Για την ώρα φαίνεται ότι είναι ένα φαινόμενο που αναζητά τον προσδιορισμό του και τη μεθοδολογία που το αφορά," δηλώνεται στο σχετικό άρθρο. "Ένα μοντέλο θα μπορούσε να τοποθετήσει το φαινόμενο στη σφαίρα των ασυνήθιστων ανθρώπινων ταλέντων, όπως οι ψυχικές δυνάμεις, η εξ' αποστάσεως όραση, κ.λπ. Ωστόσο, το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί και από άλλα άτομα που δεν έχουν μεγάλη εξοικείωση με το αντικείμενο. Επιπρόσθετα, επειδή ένας αριθμός από φυσικούς παράγοντες, όπως ο φωτισμός, η θέση και το υλικό των αντικειμένων μπορούν σε μεγάλο βαθμό να το επηρεάσουν, φαίνεται πιο πιθανό να ανήκει στο πεδίο της οπτικής ή ακόμα και της κβαντικής μηχανικής."

Το αιωρούμενο μίνι ηλιακό σύστημα, του John Keely

Ο John Worrell Keely (1827 - 1898) ήταν ένας ατίθασος εφευρέτης που πειραματιζόταν ακούραστα με την ελεύθερη ενέργεια και με πολυάριθμες συσκευές που βρισκόντουσαν στο περιθώριο της συμβατικής επιστήμης. Έχει ακόμα και σήμερα υποστηριχτές και συνεχιστές του έργου του, που είναι πεπεισμένοι ότι η ελεύθερη ενέργεια βρίσκεται κάπου εκεί έξω περιμένοντας κάποιον να την τιθασεύσει.

Μια από τις πιο εντυπωσιακές ιστορίες που αφορούν τον Keely εμπλέκει τον John Jacob Astor. Ο Keely επεδείκνυε μια συσκευή που την ονόμαζε 'Η Μουσική Σφαίρα' (The Musical Globe). Αυτή η σφαίρα (το μέγεθος της οποίας δεν αναφέρεται στην ιστορία) ήταν βαμμένη μαύρη στη μία πλευρά και λευκή στην άλλη και λεγόταν ότι περιείχε κάποια μυστική διάταξη δονούμενων συστατικών. Όταν κουρδιζόταν κατάλληλα η σφαίρα μπορούσε να αντιδράσει στο παίξιμο μιας φυσαρμόνικας και άρχιζε να γυρίζει από μόνη της.

Ο Astor ήταν τόσο εντυπωσιασμένος από την επίδειξη που έψαξε να βρει τον Keely. Σύμφωνα με την ιστορία, ο Keely είπε στον Astor ότι η Μουσική Σφαίρα ήταν μόνο ένα τμήμα από μια πολύ πιο φανταστική ανακάλυψη, το 'καλό πράγμα' όπως την αποκάλεσε, και που βρισκόταν στο εργαστήριό του, στη διάθεση του Astor να τη δει. Και έτσι έκανε ο τελευταίος.

Στο εργαστήριο του Keely υπήρχε μια πολύ περίεργη συσκευή που αποτελούνταν από μια μεγάλη μεταλλική σφαίρα που βρισκόταν στο κέντρο ενός μεγάλου δακτυλίου. Ένας εξωτερικός μεγαλύτερος δακτύλιος στηριζόταν στον πρώτο και μέσα σ' αυτόν φώλιαζαν μικρότερες σφαίρες διάφορων μεγεθών. Έμοιαζε σαν ένα μίνι ηλιακό σύστημα, πλανήτες που βρισκόντουσαν γύρω από έναν κεντρικό ήλιο. Όταν ο Keely έβαλε σε κίνηση τη μηχανή και την τροφοδότησε με κάποια νούμερα για να την κουρδίσει κατάλληλα, η μεγάλη σφαίρα άρχισε να γυρίζει γύρω από τον άξονά της. Σύντομα, και οι μικρότερες σφαίρες άρχισαν να περιστρέφονται και να γυρίζουν σε τροχιές γύρω από τη μεγάλη σφαίρα.

Μέχρι αυτό το σημείο η επίδειξη θα μπορούσε να εξηγηθεί με μηχανικό τρόπο, αλλά αυτό που συνέβη στη συνέχεια ανήκει στη σφαίρα του αδυνάτου. Μέσα σε λίγα λεπτά, η μεγάλη σφαίρα ενώ συνέχιζε να περιστρέφεται, άρχισε να αναδύεται έξω από τον δακτύλιο όπως έκαναν όλες οι μικρότερες σφαίρες στις τροχιές τους. Όταν η μεγάλη σφαίρα έφτασε σε ένα συγκεκριμένο ύψος οι μικρότερες σφαίρες διασκορπίστηκαν στις βέλτιστες τροχιές τους. Έτσι, αυτό που ο Astor παρατηρούσε εμβρόντητος, ήταν μια απολύτως ελεύθερα αιωρούμενη, κινούμενη αναπαράσταση του ηλιακού μας συστήματος.

Λέγεται, ότι ο Astor πλησίασε και άρπαξε μια από τις μικρότερες σφαίρες και άρχισε να στριφογυρνά μαζί της γύρω στο δωμάτιο. Το άγγιγμά του σ' αυτή δεν επέδρασε στο ύψος της, στην ταχύτητα και την περιστροφή της.

Είχε πραγματικά ανακαλύψει ο Keely κάποια φανταστική άγνωστη δύναμη; Ή επρόκειτο για ένα κόλπο; Ή μήπως ακόμα αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από μια ιστορία που διασπείρεται από στόμα σε αυτί από τους υποστηρικτές του Keely; Εάν αληθεύει, πως μπόρεσαν τα νέα από μια τόσο θαυμαστή συσκευή να κρατηθούν μυστικά;

Θα υπάρχουν πάντοτε τέτοιοι ανεξάρτητοι και ελεύθερα σκεπτόμενοι 'τρελοί επιστήμονες' ανάμεσά μας. Και ίσως κάποια μέρα κάποιος από αυτούς θα μπορέσει να επιδείξει μια συσκευή που έφτιαξε στο υπόγειο εργαστήριό του, μια συσκευή που θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο και να κάνει το αδύνατο, δυνατό.

Τη στιγμή που οι προβλέψεις για το τέλος του κόσμου το 2000 έχουν καταλήξει μια μακρινή ανάμνηση, ήρθε η σειρά του ‘Δύο Χιλιάδες Δώδεκα’. Τροφοδοτείται από μια αυξανόμενη σοδειά από βιβλία, ιστοσελίδες με ρολόγια που μετρούν ανάποδα και ισχυρισμούς αναφορικά με αρχαίες χρονομετρήσεις. Η όλη υπόθεση μεγαλώνει μέρα με τη μέρα προειδοποιώντας για την κατάρα της νέας εποχής, την ημερομηνία λήξεως της Γης: 21 Δεκεμβρίου του 2012.

Η ημέρα αυτή σηματοδοτεί τη λήξη ενός κύκλου 5.126 ετών στο ημερολόγιο των Μάγια, τον αρχαίο αυτό πολιτισμό που είναι γνωστός για την μεγάλη κατανόηση που είχαν στην αστρονομία και για τις μεγάλες πολιτείες που άφησαν πίσω τους στο Μεξικό και στην Κεντρική Αμερική (σύμφωνα με τους υπολογισμούς κάποιων μελετητών, ο κύκλος αυτός θα λήξει ελαφρώς αργότερα, δηλαδή στις 23 Δεκεμβρίου του 2012). Οι εικασίες σε διάφορους κύκλους, αναφορικά με το εάν οι Μάγια επέλεξαν τη συγκεκριμένη ημερομηνία γιατί πίστευαν ότι κάτι απειλητικό επρόκειτο να συμβεί, υποκίνησαν τη γένεση ενός αριθμού θεωριών για το τέλος του κόσμου. Η προβολή του θέματος έχει αφήσει κορυφαίους επιστήμονες και μελετητές των Μάγια να κουνούν το κεφάλι τους.

"Θα υπάρξει μια ολόκληρη γενιά από ανθρώπους οι οποίοι όταν σκέφτονται για τους Μάγια θα τους συνδέουν με το 2012 και για μένα αυτό είναι απλά εγκληματικό," δήλωσε ο David Stuart, διευθυντής του Κέντρου Μέσης Αμερικής στο Πανεπιστήμιο του Austin στο Texas. "Δεν υπάρχει σοβαρός επιστήμονας που να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του την ιδέα ότι οι Μάγια δήλωσαν κάτι σημαντικό σχετικά με το 2012."

Αλλά αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι η ημερομηνία αυτή, η 21η Δεκεμβρίου του 2012, συμπίπτει με το χειμερινό ηλιοστάσιο και τους ισχυρισμούς ότι οι Μάγια επέλεξαν αυτή τη χρονική περίοδο γιατί επίσης σηματοδοτεί μια ευθυγράμμιση του ήλιου με το κέντρο του γαλαξία, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε πόσο πρόσφορη είναι η υπόθεση αυτή για την κατασκευή όλης αυτής της καταστροφολογίας. Όποιος πληκτρολογήσει το '2012' σε μια μηχανή αναζήτησης στο Διαδίκτυο θα βρει οδηγούς επιβίωσης, σχολές επιβίωσης, προγνώσεις, ακόμα και ειδικά ρούχα συμπεριλαμβανομένων T-shirt με σλόγκαν όπως '2012 Το Τέλος' και 'Τέλος του Κόσμου 2012."

Οι θεωρίες αναφορικά με το τι μπορεί να συμβεί ποικίλουν. Από ηλιακές καταιγίδες που πυροδοτούν εκρήξεις ηφαιστείων μέχρι την αναστροφή των πόλων που θα κάνει τη Γη να γυρίζει σε αντίθετη φορά. Και αν πιστεύετε πως όλα αυτά θα ήταν το καλύτερο σενάριο για μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, το Hollywood το έχει ήδη σκεφτεί. Η ταινία '2012', εφοδιασμένη με τα κατάλληλα ειδικά εφέ, με πρωταγωνιστή τον John Cusack και σκηνοθέτη τον Roland Emmerich, γνωστό από την επιτυχία "Μετά την Επόμενη Ημέρα", σχεδιάζεται να ανέβει το ερχόμενο Φθινόπωρο. Το τρέιλερ δείχνει έναν μοναχό να τρέχει προς ένα καμπαναριό σε μια κορφή για να σημάνει συναγερμό, καθώς ένα απίστευτα μεγάλο βουνό από νερό αγκαλιάζει μια περιοχή που μοιάζει με τις κορφές των Ιμαλαΐων.

Η προώθηση μιας απάτης

Ένα βαρόμετρο σχετικά με το ενδιαφέρον που υπάρχει για το 2012 θα μπορούσε να είναι ο τομέας 'Ρώτα έναν Αστροβιολόγο' ('Ask an Astrobiologist') στην ιστοσελίδα της ΝΑΣΑ, όπου ο κορυφαίος επιστήμονας David Morrison απαντάει σε ερωτήσεις που διατυπώνουν επισκέπτες της ιστοσελίδας. Στη λίστα των πιο δημοφιλών ερωτήσεων, αυτή την εποχή οι μισές ερωτήσεις σχετίζονται με το 2012.

"Οι προμηθευτές του μύθου για το τέλος του κόσμου προωθούν μια απάτη," είχε γράψει ο Morrison στις αρχές του μήνα, απαντώντας στην ερώτηση ενός ατόμου που εξέφραζε το φόβο του για την ημερομηνία αυτή. Ένας επιστήμονας που μελέτησε τον πολιτισμό των Μάγια για 35 χρόνια δήλωσε ότι δεν υπάρχει τίποτε το δυσοίωνο σχετικά με το 2012, παρά την παραπλανητική προβολή που υποστηρίζει το αντίθετο.

"Θεωρώ ότι τα δημοφιλή βιβλία, σχετικά με το τι είπαν οι Μάγια ότι πρόκειται να συμβεί, είναι στην ουσία κατασκευασμένα στη βάση πολύ λίγων στοιχείων," δήλωσε ο Anthony Aveni, καθηγητής αστρονομίας, ανθρωπολογίας και σπουδών στην αμερικανική ιθαγένεια του Πανεπιστημίου Colgate. Ο Aveni και ο Stuart γράφουν και οι δύο βιβλία όπου εξηγούν το ημερολόγιο των Μάγια και το 2012, αλλά ο Stuart εξέφρασε την απαισιοδοξία του στο ενδιαφέρον που θα δείξουν οι άνθρωποι για την πραγματική ιστορία, τη στιγμή που τόσα πολλά άλλα βιβλία προβαίνουν σε ισχυρισμούς που είναι ικανοί να εντυπωσιάσουν και να συνταράξουν τον κόσμο.

Δεκάδες τίτλων σχετικά με το 2012 έχουν δημοσιευτεί και πολλά περισσότερα βιβλία σχεδιάζονται να βγούνε στην αγορά τους ερχόμενους μήνες. Οι τρέχουσες προσφορές περιλαμβάνουν το 'Αποκάλυψη 2012' (Apocalypse 2012), στο οποίο ο συγγραφέας Lawrence Joseph τονίζει για τις 'τραγικές πιθανότητες' όπως το ενδεχόμενο για φυσική καταστροφή. Αλλά ο Joseph παραδέχεται πως δεν πιστεύει ότι ο κόσμος πρόκειται να τελειώσει. "Πιστεύω ωστόσο, ότι το 2012 θα αποδειχθεί ότι θα είναι μια πολύ δραματική και πιθανότατα μεταβατική χρονιά," είπε ο Joseph. Ο συγγραφέας παραδέχθηκε ότι ανησυχεί για το ότι ο τίτλος του βιβλίου του μπορεί να φοβίσει τους ανθρώπους, αλλά συμπλήρωσε ότι ήθελε να προειδοποιήσει το κοινό για τους πιθανούς επερχόμενους κινδύνους. Πρόσθεσε ότι ο εκδότης του ελέγχει τον τίτλο του βιβλίου, αν και δεν είχε την έκδοση με την επιλογή που θα υπάρξει στο τέλος. "Εάν ο τίτλος ήταν 'Σοβαρές Απειλές 2012' ή 'Εμβριθείς Μελέτες για το 2012', δε θα δημοσιευόταν ποτέ", είπε ο Joseph.

Αυξανόμενο ενδιαφέρον

Ένας άλλος συγγραφέας είπε ότι η καταστροφολογική και μελαγχολική προσέγγιση αποτελεί μια μεγάλη παρεξήγηση για το 2012. "Οι εντός μόδας λάτρες των θεωριών καταστροφής, θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται γι' αυτό που είναι: ανενημέρωτοι οπορτουνιστές και κινδυνολόγοι που θα προχωρήσουν σε άλλα πράγματα το 2013," είπε ο John Major Jenkins, του οποίου τα βιβλία περιλαμβάνουν το 'Γαλακτική Ευθυγράμμιση' και ο οποίος περιγράφει τον εαυτό του ως αυτοδίδακτο ανεξάρτητο μελετητή των Μάγια. Ο Jenkins δήλωσε πως οι λήξεις των κύκλων αναφέρονται σε μεταμορφώσεις και ανανεώσεις, όχι σε καταστροφές. Επίσης επισημαίνει ότι η περίοδος που επέλεξαν οι Μάγια συμπίπτει με μια ευθυγράμμιση του ήλιου στο ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου με το κέντρο του γαλαξία, όπως μπορεί κανείς να το παρατηρήσει από τη Γη. "Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια οι Μάγια πίστευαν πως ο κόσμος θα περάσει μια μεγάλη μεταμόρφωση όταν συμβεί αυτή η ευθυγράμμιση," εξήγησε ο Jenkins.

Αλλά ο Aveni είπε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για το ότι οι Μάγια είχαν απασχοληθεί με αυτό το ζήτημα του γαλαξία, προσθέτοντας ότι το κέντρο του γαλαξία δεν είχε προσδιοριστεί μέχρι τη δεκαετία του 1950. "Αυτό που έχουμε εδώ είναι μια επίδραση της σύγχρονης εποχής και των σύγχρονων εννοιών που προσπαθεί να φορέσει στους Μάγια μοντέρνα ρούχα και δεν με πείθει," συμπλήρωσε ο Aveni.

Εντωμεταξύ, αυτός και άλλοι ερευνητές αντιμετωπίζουν το θέμα με ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον, καθώς πλησιάζει η ημερομηνία. "Ολόκληρη η χρονιά που θα οδηγήσει στην ημερομηνία αυτή πρόκειται να είναι εντελώς τρελή, λυπάμαι που το λέω," ήταν τα λόγια του Stuart. "Απλά πιστεύω ότι είναι θλιβερό, πραγματικά με εξοργίζει. Οι άνθρωποι παρεξηγούν αυτόν τον πραγματικά φανταστικό πολιτισμό σκεπτόμενοι με αυτόν τον τρόπο για το 2012. Σημαίνει πολλά περισσότερα για εμάς, απ' ότι για τους Μάγια."

Ιστορίες για τον Άγιο Βασίλη, για νεράιδες, για τέρατα και ακόμα φαντάσματα είναι συνηθισμένες τόσο στα παιχνίδια των μικρών παιδιών όσο και στις ιστορίες που τους διαβάζουν οι μεγαλύτεροι ή παρακολουθούν στο σινεμά και στην τηλεόραση. Αν όμως για εμάς τους μεγάλους οι ιστορίες αυτές δεν είναι τίποτε άλλο παρά πετάγματα της φαντασίας σε έναν μυστηριώδη και άγνωστο κόσμο που όμως δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει στην πραγματικότητα, συμβαίνει το ίδιο και με την αντίληψη των μικρών παιδιών για τα πλάσματα αυτά; Σύμφωνα με μια έρευνα, τα μικρά παιδιά δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν εάν τα τέρατα είναι πραγματικά ή φανταστικά.

Κάθε χρόνο στις 31 Οκτωβρίου σε πολλά μέρη του κόσμου γιορτάζεται μια ιδιαίτερη γιορτή με το όνομα 'Halloween'. Στη γιορτή αυτή που συμμετέχουν πολλά παιδιά μικρών και μεγαλύτερων ηλικιών, ο τρόμος παίζει τον πρωταρχικό ρόλο. Τρομακτικές φορεσιές, φάρσες, ανατριχιαστικές ταινίες, εκδρομές αναζήτησης φαντασμάτων και διοργανώσεις πάρτι με στολές τεράτων και άλλων τρομακτικών πλασμάτων είναι μερικοί από τους τρόπους εορτασμού αυτής της παράξενης επετείου.

Όταν ένα μικρό παιδί λαμβάνει μέρος σε έναν τέτοιο εορτασμό φοβάται πραγματικά ή αντιλαμβάνεται ότι οι τρομαχτικές σκηνές που αντικρίζει είναι φανταστικές; Πιστεύει ότι ο γείτονάς του που έχει μεταμορφωθεί σε ένα τέρας γεμάτο αίματα είναι όντως τέρας, ή μπορεί να αντιληφθεί ότι φοράει ένα κουστούμι και ότι υποκρίνεται;

Ένα πλήθος ερευνών έχει δείξει πως η ηλικία στην οποία βρίσκεται ένα παιδί είναι αυτή που κάνει τη διαφορά, αναφορικά με το εάν μπορεί να διακρίνει το πραγματικό από το φανταστικό. Σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο βρετανικό περιοδικό αναπτυξιακής ψυχολογίας (British Journal of Developmental Psychology) εξετάστηκαν 64 παιδιά προσχολικής ηλικίας από 3 έως 5 ετών. Σκοπός ήταν να κατατάξουν σε κατηγορίες διάφορους χαρακτήρες όπως τέρατα, νεράιδες, δράκοντες, ιππότες, δεινόσαυρους, τον Άγιο Βασίλη, τον Σούπερμαν και τον Michael Jordan. Οι κατηγορίες ήταν: πραγματικό, ψεύτικο ή αβέβαιη κατηγορία.

Τα παιδιά που ήταν τριών ετών κατηγοριοποίησαν ορθά τους πραγματικούς χαρακτήρες (όπως τον πραγματικό Michael Jordan, τους δεινόσαυρους και τους ιππότες) σε ποσοστό μόλις 33%, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά των τεσσάρων και πέντε ετών είχαν ποσοστό επιτυχίας στα 74%. Όσο για τους φανταστικούς χαρακτήρες όπως οι δράκοι και οι νεράιδες, τα πράγματα ήταν πολύ πιο δύσκολα, εφόσον όλα τα παιδιά πέτυχαν την σωστή κατηγοριοποίησή τους σε ποσοστό μόνο 39%.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός, ότι μεταξύ των ψεύτικων χαρακτήρων, τα παιδιά που είχαν ηλικία τεσσάρων και πέντε ετών κατηγοριοποίησαν τον Σούπερμαν σωστά, αλλά επέμεναν να κατηγοριοποιούν τον Άγιο Βασίλη λανθασμένα. Επέμεναν ότι ο καλός παππούλης που μοιράζει τα δώρα είναι πραγματικός. Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά των τριών ετών παρουσίασαν μια σύγχυση σε όλους τους χαρακτήρες εκτός από τον ιππότη.

Αν λοιπόν βρεθείτε κάποια φορά στον εορτασμό του Halloween και δείτε μπροστά σας ένα μικρό τρίχρονο παιδάκι, σκεφτείτε το καλά πριν ψιθυρίσετε βραχνά στο αυτί του φορώντας μια στολή από τον 'Εφιάλτη στο Δρόμο με τις Λεύκες'. Μπορεί να μην γελάσει όπως φαντάζεστε...

Α' ΜΕΡΟΣ: Η επίσημη ιστορία

Οι πρώτες αναφορές που έφτασαν για την Γουιάνα στις 18 Νοεμβρίου του 1978 έλεγαν ότι ο γερουσιαστής Leo J. Ryan και τέσσερα άλλα μέλη της συνοδείας του πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν καθώς προσπάθησαν να επιβιβαστούν σε αεροπλάνο στον μικρό αερολιμένα του Port Kaituma. Μέσα στις επόμενες ώρες έφτασε το τρομερό άγγελμα ότι 408 αμερικανοί πολίτες αυτοκτόνησαν σε ένα κοινοβιοτικό χωριό που είχαν χτίσει στη ζούγκλα της βορειοδυτικής Γουιάνα. Η κοινότητα είχε γίνει γνωστή με το όνομα 'Jonestown'. Οι νεκροί ήταν όλοι μέλη μιας ομάδας με το όνομα 'Ο Ναός των Ανθρώπων' (The People' s Temple) που είχε ως ηγέτη τον αιδεσιμότατο Jim Jones. Γρήγορα θα μαθευόταν ότι 913 από τους 1100 ανθρώπους που πιστεύεται πως βρισκόντουσαν στην Jonestown εκείνη την περίοδο, πέθαναν σε μια μαζική αυτοκτονία.

Σύμφωνα με την επίσημη αναφορά που υποβλήθηκε στην αμερικάνικη Βουλή στις 15 Μαΐου του 1979 η αλυσίδα των γεγονότων που οδήγησαν στο θάνατο του Leo Ryan στη Γουιάνα ξεκίνησε ένα χρόνο νωρίτερα, όταν ο γερουσιαστής είχε διαβάσει ένα άρθρο στην εφημερίδα San Francisco Examiner στις 13 Νοεμβρίου του 1977. Το άρθρο που είχε ως τίτλο το 'Φοβισμένος για πολύ Καιρό' (Scared Too Long) σχετιζόταν με το θάνατο του γιου του Sam Houston, του Bob, τον Οκτώβριο του 1976. Ο Houston είχε αποφασίσει να μιλήσει ανοιχτά για το θάνατο του γιου του γιατί πίστευε ότι ο λόγος που είχε πεθάνει, κάτω από τις ρόδες ενός τρένου, ήταν γιατί την προηγούμενη ημέρα είχε ανακοινώσει την απόφασή του να εγκαταλείψει την ομάδα του Ναού των Ανθρώπων. Ο Houston εξάλλου ανησυχούσε ότι οι δύο εγγονές του που είχαν πάει στη Νέα Υόρκη για διακοπές, είχαν καταλήξει στη Jonestown και δεν επέστρεψαν ποτέ.

Στους επόμενους έξι με οκτώ μήνες ο Ryan θα άκουγε περισσότερα σχετικά με τον Ναό των Ανθρώπων μέσα από άρθρα σε εφημερίδες και από άμεσες αιτήσεις για βοήθεια που προερχόντουσαν από οικογένειες που οι συγγενείς τους είχαν εξαφανιστεί μέσα στη ζούγκλα της Γουιάνα για να συμμετάσχουν στην κοινότητα της Jonestown. Υπήρχαν καταγγελίες για παραβιάσεις κοινωνικής ασφάλειας, παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων και για το ότι υπήρχαν άνθρωποι που κρατούνταν ενάντια στη θέλησή τους στην κοινότητα αυτή. Τον Ιούνιο του 1978 ο Ryan διάβασε αποσπάσματα από την ένορκη κατάθεση της Debbie Blakey που είχε ξεφύγει από την Jonestown, η οποία περιλάμβανε ισχυρισμούς πως η κοινότητα είχε κάνει κάποιες φορές πρόβα για μαζική αυτοκτονία. Μετά τη συνάντησή του με αρκετούς ανήσυχους συγγενείς το ενδιαφέρον του Ryan για το Ναό των Ανθρώπων έγινε ευρέως γνωστό και οι αναφορές για την ομάδα αυτή, θετικές και αρνητικές, άρχισαν να τον κατακλύζουν. Προσέλαβε έναν αντιπρόσωπο για να παίρνει συνεντεύξεις από πρώην μέλη του Ναού των Ανθρώπων και από συγγενείς μελών για να προσδιορίσει εάν είχαν υπάρξει παραβιάσεις των ομοσπονδιακών νόμων ή των νόμων της Καλιφόρνια από την ομάδα του Jones.

Το Σεπτέμβριο του 1978 ο Ryan συναντήθηκε με τον Viron P. Vaky και άλλους πολιτειακούς αξιωματούχους για να συζητήσουν την πιθανότητα να κάνει ο Ryan ένα ταξίδι στην Jonestown στη Γουιάνα. Το αίτημα κατατέθηκε επίσημα στις 4 του Οκτώβρη. Η άδεια εξασφαλίστηκε και το ταξίδι προγραμματίστηκε για τη βδομάδα 12 έως 18 του Νοέμβρη. Η πρόθεση του Ryan να επισκεφτεί τη Jonestown έγινε σύντομα ευρέως γνωστή και τα νούμερα όσων ήθελαν να τον συντροφέψουν σ' αυτό του το ταξίδι άρχισαν να αυξάνονται σημαντικά. Την ώρα της αναχώρησής του υπήρχαν 9 ακόμα δημοσιογράφοι και 18 αντιπρόσωποι από μια αποστολή εμπλεκόμενων συγγενών που θα πήγαιναν μαζί του με δικά τους έξοδα. Η επίσημη ομάδα, η Codel, απαρτίζονταν από τον Ryan, τον James Schollaert και την Jackie Speier, την βοηθό του Ryan.

Τις ημέρες της προετοιμασίας για την επίσκεψη στη Jonestown ο Ryan επικοινώνησε τηλεγραφικά με τον Jim Jones για να τον ενημερώσει για την πρόθεσή του να επισκεφτεί τον καταυλισμό. Από την αμερικανική πρεσβεία στη Γουιάνα ο Ryan πληροφορήθηκε ότι η συμφωνία για την επίσκεψη είχε κάποιους όρους. Ο Ryan θα έπρεπε να διαβεβαιώσει πως η ομάδα του δε θα ήταν προκατειλημμένη, δε θα υπήρχε δημοσιογραφική κάλυψη της επίσκεψης και ο Mark Lane που ήταν ο δικηγόρος του Ναού των Ανθρώπων θα έπρεπε να είναι επίσης παρόν. Στις 6 Νοεμβρίου ο Lane έγραψε στον Ryan και τον ενημέρωσε πως δε θα μπορούσε να έρθει τις μέρες που είχαν σκοπό να κάνουν την επίσκεψη και ισχυρίστηκε πως η ομάδα (η Codel) δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα κυνήγι μαγισσών εναντίον του Ναού των Ανθρώπων. Έγραψε μια επίσημη δήλωση των προθέσεών του να επισκεφτεί παρολαυτά τον καταυλισμό και πως θα έφευγε στις 14 του Νοέμβρη.

Τα προβλήματα ξεκίνησαν για την ομάδα μόλις έφτασαν στη Γουιάνα τα μεσάνυχτα. Ο Ron Javers, από την San Francisco Chronicle κρατήθηκε όλη τη νύχτα στο αεροδρόμιο καθώς δεν είχε βίζα εισόδου. Η ομάδα των εμπλεκόμενων συγγενών, παρόλο που είχαν κάνει κρατήσεις, έπρεπε να περάσουν τη νύχτα στον προθάλαμο του ξενοδοχείου Pegasus στη Georgetown, επειδή δεν υπήρχαν δωμάτια ελεύθερα γι' αυτούς. Στη διάρκεια των επόμενων δυόμισι ημερών ο Ryan συναντήθηκε με το προσωπικό της πρεσβείας και οργάνωσε μια συνάντηση με τον πρεσβευτή Burke και του εμπλεκόμενους συγγενείς. Αυτός και τα μέλη των οικογενειών επιχείρησαν να μιλήσουν με έναν εκπρόσωπο του Ναού των Ανθρώπων στο αρχηγείο τους στη Georgetown, αλλά δεν τους άφησαν να μπουν. Επιπρόσθετα, ο Ryan δεν μπόρεσε να διαπραγματευτεί επιτυχώς με τον Lane ή τον Gary, έναν άλλο νόμιμο εκπρόσωπο του Ναού των Ανθρώπων, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της προκαθορισμένης πτήσης για την αποστολή μέχρι την Παρασκευή στις 17 του Νοέμβρη.

Οι διαπραγματεύσεις δεν είχαν ακόμα δείξει κάποια πρόοδο την Παρασκευή το πρωί κι έτσι ο Ryan ενημέρωσε τον Lane και τον Garry πως αυτός και η συντροφιά του θα αναχωρούσαν για τη Jonestown στις 2.30 το μεσημέρι. Υπήρχαν δύο θέσεις στο αεροπλάνο εάν ο Lane και ο Garry επιθυμούσαν να φύγουν μαζί τους. Το αεροπλάνο έφυγε όπως είχε προγραμματιστεί στις 2.30 το μεσημέρι εκείνης της ημέρας. Επιβάτες ήταν ο Ryan, η Speier, αναπληρώτρια αρχηγός της Αποστολής, ο Richard Dwyer, ο Lane και ο Garry, οι εννέα δημοσιογράφοι, τέσσερις εκπρόσωποι από την ομάδα των εμπλεκόμενων συγγενών και ο Neville Annibourne, εκπρόσωπος της κυβέρνησης της Γουιάνα.

Στον αερολιμένα του Port Kaituma ο δεκανέας Rudder, ο περιφερειακός αξιωματικός του βορειοδυτικού τμήματος της Γουιάνα, έφτασε στο αεροπλάνο. Οι οδηγίες που είχε από την Jonestown ήταν πως μονάχα ο Lane και ο Garry επιτρεπόταν να αφήσουν το σκάφος. Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ryan και εκπροσώπων της κοινότητας που βρισκόντουσαν στον αερολιμένα, σχετικά με το σε ποιον θα επιτρεπόταν η είσοδος στην Jonestown. Στο τέλος συμφωνήθηκε πως θα μπορούσαν να έρθουν όλοι εκτός από έναν εκπρόσωπο του τύπου. Ο Gordon Lindsay που ήταν σύμβουλος του NBC στην ιστορία αυτή, δεν πήρε άδεια να έρθει εξαιτίας ενός άρθρου που είχε γράψει στο παρελθόν στο οποίο ασκούσε κριτική στο Ναό των Ανθρώπων.

Με την άφιξή τους στην Jonestown τους σερβιρίστηκε δείπνο και διασκέδασαν με μια μουσική παράσταση από μέλη του Ναού των Ανθρώπων. Καθώς το βράδυ εξελισσόταν οι δημοσιογράφοι πήραν συνέντευξη από τον Jim Jones ενώ ο Ryan και η Speier μίλησαν με μέλη της κοινότητας των οποίων τα ονόματα είχαν προμηθευτεί από συγγενείς τους στην Αμερική. Κατά την πορεία της βραδιάς ένα μέλος της Jonestown έδωσε ένα σημείωμα στον δημοσιογράφο του NBC, Don Harris, δηλώνοντας πως αυτός και η οικογένειά του ήθελαν να φύγουν από το μέρος αυτό. Ένα άλλο μέλος έκανε μια παρόμοια προφορική δήλωση στον Dwyer. Και οι δύο εκκλήσεις αναφέρθηκαν στον Ryan.

Στις 11:00 το βράδυ οι δημοσιογράφοι και οι εκπρόσωποι των συγγενών επέστρεψαν στον αερολιμένα καθώς ο Jim Jones είχε αρνηθεί να τους επιτρέψει να περάσουν τη νύχτα μέσα στο χώρο της κοινότητας. Οι Ryan, Dwyer, Annibourne, Lane και Garry ήταν οι μοναδικοί που πέρασαν τη νύχτα της Παρασκευής, 17 Νοέμβρη, στη Jonestown.

Πίσω στο Port Kaituma, κάτοικοι της Γουιάνα, μεταξύ των οποίων και ένας αστυνομικός που ανέφερε ιστορίες για ισχυρισμούς ότι υπήρξε βία στην Jonestown, πλησίασαν την αποστολή. Παραπονέθηκαν ότι οι αστυνομικοί της Γουιάνα δεν επιτρεπόταν να μπουν στον χώρο της κοινότητας και πως δεν είχαν καμιά δικαιοδοσία εκεί. Περιέγραψαν επίσης μια 'τρύπα βασανιστηρίων' στον περίβολο του οικισμού.

Οι δημοσιογράφοι και οι συγγενείς επέστρεψαν στον οικισμό στις 11:00 το πρωί της επόμενης ημέρας, αρκετές ώρες αργότερα από ότι είχαν σχεδιάσει. Ο Ryan από νωρίς το πρωί έπαιρνε συνεχώς συνεντεύξεις από τα μέλη, κατά τις οποίες πολλά άτομα του εξομολογήθηκαν τη διάθεσή τους να φύγουν. Στις 3:00 το μεσημέρι υπήρχαν συνολικά 15 μέλη του Ναού των Ανθρώπων που σκαρφάλωσαν στα φορτηγά της αποστολής για να πάνε στο αεροδρόμιο του Port Kaituma. Ο Ryan σκόπευε να μείνει αλλά του επιτέθηκε με ένα μαχαίρι ο Don Sly, που ήταν μέλος της κοινότητας. Δεν πληγώθηκε, αλλά ο Dwyer επέμενε να φύγει και ο Ryan μαζί τους. Ο Dwyer σχεδίαζε να επιστρέψει στην Jonestown αργότερα ώστε να επιλύσει μια φιλονικία με μια οικογένεια που είχε διχαστεί επάνω στο ζήτημα εάν θα εγκατέλειπαν τον οικισμό.

Η ομάδα έφτασε στο αεροδρόμιο περίπου στις 4:30 το απόγευμα αλλά τα δύο αεροπλάνα δεν είχαν φτάσει μέχρι τις 5:10. Η καθυστέρηση είχε προκληθεί από την μη αναμενόμενη αίτηση στην αμερικάνικη Πρεσβεία να φέρουν ένα δεύτερο αεροπλάνο για να μεταφέρει τους 15 επιπλέον επιβάτες. Σύντομα μετά από την άφιξή του, ένα εξαθέσιο Cessna φορτώθηκε και ήταν έτοιμο να αναχωρήσει. Καθώς άρχισε να πορεύεται προς την άλλη άκρη του αεροδιάδρομου, ένας από τους αποστάτες της Jonestown που βρισκόταν μέσα στο σκάφος άνοιξε πυρ εναντίον των άλλων επιβατών.

Την ίδια στιγμή, καθώς η συντροφιά του Ryan επιβιβαζόταν στο άλλο αεροπλάνο, ένα δικινητήριο Otter, οι επιβάτες ενός τρακτέρ και ενός τρέιλερ που άνηκαν στον Ναό των Ανθρώπων, άρχισαν να τους πυροβολούν. Ο Ryan, τρία μέλη από την ομάδα των δημοσιογράφων και ένας αποστάτης σκοτώθηκαν. Η Speier και πέντε άλλοι είχαν τραυματιστεί σοβαρά. Οι πυροβολισμοί κράτησαν 4 με 5 λεπτά και το μεγαλύτερο αεροπλάνο εξουδετερώθηκε. Το Cessna μπορούσε να απογειωθεί και ανέφερε τα νέα της επίθεσης σε ελεγκτές που βρισκόντουσαν στον πύργο της Georgetown. Εκείνοι με τη σειρά τους ειδοποίησαν την αστυνομία της Γουιάνα. Αυτοί που επιτέθηκαν απομακρύνθηκαν σύντομα από το μέρος, ενώ οι επιζώντες της επίθεσης αναζήτησαν κάλυψη και προστασία για τη νύχτα.

Σύμφωνα με την επίσημη αναφορά, η μαζική αυτοκτονία ξεκίνησε περίπου στις 5:00 το απόγευμα καθώς οι πυροβολισμοί άρχιζαν στο αεροδρόμιο. Περίπου στις 6:00 το απόγευμα, ο πρεσβευτής Burke είχε ενημερωθεί για την επίθεση. Ενημέρωσε με τη σειρά του τηλεγραφικά το αμερικάνικο υπουργείο στις 8:30. Επίσης, γύρω στις 7:40 το απόγευμα η αστυνομία της Γουιάνα ενημέρωσε τον Sherwin Harris, μέλος της ομάδας των εμπλεκόμενων συγγενών, ότι η πρώην γυναίκα του, Sharon Amos και τρία από τα παιδιά της είχαν βρεθεί νεκρά στα αρχηγεία του Ναού των Ανθρώπων, στη Georgetown.

Η είδηση για τους θανάτους στην Jonestown έφτασε στο Port Kaituma γύρω στις 2:00 τα ξημερώματα της Κυριακής, όταν έφτασαν εκεί οι επιζώντες Stanley Clayton και Odell Rhodes. Τα χαράματα της Κυριακής, 19 Νοεμβρίου, έφτασε στο αεροδρόμιο η πρώτη αντιπροσωπεία των ομάδων διάσωσης του στρατού της Γουιάνα. Περισσότεροι στρατιώτες άρχισαν να έρχονται ώρα με την ώρα. Η άφιξή τους αργότερα στην Jonestown επιβεβαίωσε προηγούμενες αναφορές για την ομαδική αυτοκτονία. Το πρώτο αεροσκάφος διάσωσης της Γουιάνα που έφτασε στις 10:00 το πρωί στον αερολιμένα του Port Kaituma δεν είχε ιατρικές προμήθειες και προσωπικό. Όλοι οι τραυματισμένοι και οι περισσότεροι επιζώντες απομακρύνθηκαν αεροπορικώς από τον αερολιμένα πριν να φτάσει η νύχτα και μεταφέρθηκαν σε ειδικό χώρο της αμερικάνικης αεροπορίας που βρισκόταν στην Georgetown.

O Jim Jones και ο 'Ναός των Ανθρώπων'

Β' ΜΕΡΟΣ: Καιρός για Θάνατο

Καθώς η αποστολή του Ryan προετοιμαζόταν να επιβιβαστεί στο αεροσκάφος ο Jim Jones συγκάλεσε την κοινότητα της Jonestown να συγκεντρωθούν. Τους εξήγησε, σα να ήταν περισσότερο ένα προαίσθημα παρά μια πρόβλεψη, πως κάποιος στο αεροπλάνο σκόπευε να σκοτώσει τον Ryan. Οι επιπτώσεις αυτής της πράξης θα ήταν πως αυτές οι πολιτικές δυνάμεις που προσπαθούσαν για χρόνια να καταστρέψουν τον Ναό των Ανθρώπων, θα επιτίθονταν στους ανθρώπους της κοινότητας. Ο ‘εχθρός’ θα έκανε επιδρομή εναντίον τους και θα τους σκότωναν χωρίς έλεος. Αυτό δεν ήταν κάποια καινούργια απειλή για την κοινότητα της Jonestown, είχαν ζήσει για πολλά χρόνια με τον φόβο για έναν άγνωστο εχθρό και καταστροφέα και η λύση που πρότεινε ο Jones δεν ήταν κάτι πρωτάκουστο γι’ αυτούς. Τους είχε προετοιμάσει εδώ και καιρό για εκείνο που αποκαλούσε ‘επαναστατική αυτοκτονία’. Είχαν ακόμα προβεί σε έναν αριθμό πρακτικών δοκιμών για την περίπτωση που ένα τέτοιο γεγονός θα γινόταν πραγματικότητα.

Μια μαγνητοσκόπηση της ομαδικής αυτοκτονίας αποκαλύπτει πως υπήρχε μικρή διαφωνία σχετικά με την απόφασή τους να πεθάνουν. Μια δυο γυναίκες που θεώρησαν πως τα παιδιά ίσως θα είχαν τη δυνατότητα να επιζήσουν διαμαρτυρήθηκαν, αλλά σύντομα καθησυχάστηκαν από εκείνους που τους υπενθύμισαν την εναλλακτική λύση ενός ατιμωτικού θανάτου στα χέρια του εχθρού, καθώς και από τις ηχηρές επιβεβαιώσεις της ομάδας. Το δηλητηριώδες ποτό έφτασε στην αίθουσα και μοιράστηκε. Τα μωρά και τα μικρά παιδιά, που ήταν πάνω από διακόσια, ήπιαν πρώτα, καθώς τους έβαζαν το δηλητήριο στο στόμα με σύριγγες. Καθώς οι γονείς έβλεπαν τα παιδιά τους να πεθαίνουν, κατάπιαν κι εκείνοι με τη σειρά τους το θανατηφόρο ποτό. Οι στιγμές πριν από την τελική απόφαση να πεθάνουν συνάντησε από κάποιους λίγους αντίσταση, αλλά οπλισμένοι φρουροί που βρισκόντουσαν γύρω από την αίθουσα σκότωσαν αρκετούς από αυτούς. Από τους κατά εκτίμηση 1100 ανθρώπους που πιστεύεται πως εκείνη την εποχή βρισκόντουσαν στην Jonestown, οι 913 πέθαναν συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Jim Jones. Οι υπόλοιποι με κάποιον τρόπο κατόρθωσαν και ξέφυγαν μέσα στη ζούγκλα. Δεν είναι σίγουρο το εάν ο Jones αυτοπυροβολήθηκε ή εάν τον πυροβόλησε κάποιο άλλο, άγνωστο άτομο.

Η πιο αινιγματική ερώτηση που αναδύθηκε από την τραγωδία της Jonestown, ήταν το πώς ένας άνθρωπος κατόρθωσε να αποκτήσει τόσο μεγάλο έλεγχο σε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων, στο σημείο που θα μπορούσαν να πεθάνουν οικειοθελώς εάν τους έδινε μια τέτοια εντολή. Θα ήταν εύκολο να υποθέσουμε πως η Jonestown ήταν μια σπάνια περίπτωση που θα μπορούσε να συμβεί μονάχα λόγω της δυναμικότητας και της χαρισματικής προσωπικότητας του Jim Jones σε συνδυασμό με την αδυναμία και την τρωτότητα των θυμάτων του. Μια τέτοια ερμηνεία πιθανώς θα μας καθησύχαζε, θα μας έκανε να σκεφτούμε πως κάτι τέτοιο δε θα μπορούσε ποτέ ξανά να συμβεί, αλλά απέχει πολύ από το να αποτελεί πραγματική κατανόηση του γεγονότος, αφήνοντάς μας έκθετους στον κίνδυνο περαιτέρω τραγωδιών, σαν αυτή που συνέβη στην Jonestown.

Για να καταλάβουμε επαρκώς την υπόθεση της Jonestown, είναι αναγκαίο να εξερευνήσουμε τις κοινωνικές και ψυχολογικές διαδικασίες που υπήρξαν και που εξασφάλισαν ότι μπορούσε να επιτευχθεί μια τόσο ακραία υποταγή της θέλησης και της συνείδησης των ανθρώπων. Τέτοιες διαδικασίες είναι κοινές σε όλες τις κοινωνικές ομάδες, αλλά σε περιπτώσεις όπως αυτή του Ναού των Ανθρώπων, χρησιμοποιήθηκαν με ακραίο τρόπο με αντίστοιχα ακραία και τραγικά αποτελέσματα.

Τα μέλη του Ναού των Ανθρώπων είχαν εξασκηθεί για πολλά χρόνια ώστε να είναι έτοιμοι για την ομαδική αυτοκτονία που τελικά έγινε τον Νοέμβριο του 1978. Ο Jim Jones μοιράστηκε με τους οπαδούς του την παρανοϊκή του πεποίθηση ότι η αμερικανική κυβέρνηση σχεδίαζε να καταστρέψει οποιονδήποτε είχε εμπλακεί με τον Ναό των Ανθρώπων. Όσοι τον ακολουθούσαν ήταν συνηθισμένοι να αναζητούν σ' αυτόν τη σωτηρία. Στη διάρκεια των χρόνων, ο Jones είχε αναφέρει πολλές εξωτερικές 'απειλές' για την ασφάλεια των οπαδών του αλλά πάντα απομάκρυνε τον κίνδυνο από αυτούς. Ξανά και ξανά τους έσωζε από τις απειλές και είχανε μάθει να τον εμπιστεύονται και να τον αναγνωρίζουν ως 'Πατέρα'.

Ο Jones και οι οπαδοί του μετακόμισαν στην Jonestown με το όραμα να δημιουργήσουν μια πλήρως αυτόνομη κοινότητα που θα βασιζόταν στις ιδέες του σοσιαλισμού και της κοινοκτημοσύνης. Κάθε άτομο θα εργαζόταν για το κοινό καλό, θα προσκόμιζε τροφή, θα έφτιαχνε καταλύματα, ρούχα, θα φρόντιζε για την υγεία και την μόρφωση των ανθρώπων της κοινότητας. Σ΄ αυτήν την κοινότητα καθένας θα ήταν ίσος με τον άλλο και θα μπορούσε να ζήσει σε ειρήνη. Ήταν ένα μεγαλοπρεπές ιδεώδες. Ένα ιδεώδες, που όπως ο Jones φρόντιζε συνεχώς να τους θυμίζει, άξιζε για να πεθάνει κανείς γι' αυτό.

Μέχρι τον Νοέμβρη του 1978, οι άνθρωποι της Jonestown ήταν έτοιμοι να πεθάνουν. Μετά από πολλά χρόνια εισαγωγής πληροφοριών στο μυαλό τους, που είχε μεταμορφώσει μια τέτοια πράξη ως την ύψιστη φιλοδοξία, χωρίς καμιά είσοδο πληροφοριών αντίθετων με μια τέτοια πεποίθηση, τα μέλη του Ναού των Ανθρώπων θα έβλεπαν εύκολα τον θάνατό τους ως μια πράξη ευγένειας και αξιοπρέπειας.

Jim Jones

Γ' ΜΕΡΟΣ: Ο οραματιστής

Στα πάνω από είκοσι χρόνια που προηγήθηκαν του συμβάντος στην κοινότητα της Jonestown ο αριθμός των οπαδών του αιδεσιμότατου Jim Jones σε όλη την Αμερική είχε αυξηθεί σημαντικά, καθώς τραβούσε πάνω του τους απόκληρους της κοινωνίας μαζί με εκείνους που ήθελαν να βοηθήσουν τους καταπιεσμένους και να θέσουν τον εαυτό τους στην υπηρεσία όσων είχαν ανάγκη. Κατά τις αρχές του 1960 ο Jones κήρυττε την ανάγκη για φυλετική αδελφότητα και ενοποίηση, μια δοξασία που δεν ήταν δημοφιλής εκείνη την εποχή και που του κόστισε έντονη κριτική από την εκκλησιαστική ιεραρχία. Για να την αποκρούσει ο Jones ίδρυσε το 1963 τον ‘Ναό των Ανθρώπων’ όπου τόσο μαύροι όσο και λευκοί εκκλησιάζονταν δίπλα δίπλα. Οι φτωχοί και εκείνοι που η κοινωνία είχε θέσει στο περιθώριο καλωσορίστηκαν με ανοιχτές αγκάλες. Η εκκλησία του Jones εργαζόταν για να εξασφαλίσει τροφή στους φτωχούς, να βρει εργασία στους άνεργους και να βοηθήσει πρώην εγκληματίες και εθισμένους στα ναρκωτικά ώστε να μπορέσουν να φτιάξουν ξανά τη ζωή τους.

Καθώς η εκκλησία του μεγάλωνε, μεγάλωναν και οι απαιτήσεις που είχε από το ποίμνιό του. Μεγαλύτερες θυσίες και αφοσίωση απαιτούνταν για να είναι κανείς μέλος του Ναού των Ανθρώπων. Με την αύξηση της κριτικής στάσης που προερχόταν από μέλη της επίσημης εκκλησίας ο Jones μεταφέρθηκε το 1965 στη βόρεια Καλιφόρνια, ενώ τον ακολούθησαν και 100 από τους πιο αφοσιωμένους και πιστούς οπαδούς του. Με την μετακίνησή του στην Καλιφόρνια ο Ναός των Ανθρώπων μεγάλωσε σημαντικά μέχρι που δημιουργήθηκαν πολλές ομάδες που τα αρχηγεία τους είχαν ως βάση το San Francisco.

Για να προσελκύσει νέα μέλη στην 'εκκλησία' του ο Jones δημοσίευσε τις υπηρεσίες που πρόσφερε, υποσχόμενος θαυματουργές θεραπείες όπου καρκίνοι θα μπορούσαν να εξαφανιστούν και οι τυφλοί θα μπορούσαν να βλέπουν. Κατά την άφιξή του, οι πιθανοί οπαδοί του κυκλοφορούσαν μαρτυρίες για μια κοινωνία αδελφοσύνης και συντροφικότητας όπου ο κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτου κοινωνικής τάξης και χρώματος, αντιμετωπιζόταν με ίσο τρόπο. Κάθε νέο άτομο που είχε την πιθανότητα να γίνει μέλος καλωσοριζόταν με προσωπική ζεστασιά που σπανίως θα μπορούσε να συναντήσει κανείς στις πιο παραδοσιακές εκκλησίες. Τα μέλη του Ναού των Ανθρώπων ήταν εκείνα που θα στεκόντουσαν μπροστά στο πλήθος και θα απαριθμούσαν ιστορίες για ασθένειες από τις οποίες τους γιάτρεψε ο Jim Jones. Για να πείσει ακόμα περισσότερο το κοινό του αναφορικά με τις εξαιρετικά μεγάλες του δυνάμεις ο Jones έκανε προβλέψεις για γεγονότα που πάντα επρόκειτο να συμβούν και λάμβανε 'αποκαλύψεις' σχετικά με μέλη της κίνησής του ή με επισκέπτες για πράγματα που μονάχα εκείνοι θα μπορούσαν να γνωρίζουν. Μπροστά στα μάτια τους ο Jones θεράπευε ασθενείς με καρκίνο και μια μάζα από ιστό σε αποσύνθεση έπεφτε από το σώμα του ασθενούς.

Από τα νέα μέλη απαιτούνταν να περάσουν από μια αυστηρή μυητική διαδικασία ώστε να μπουν στην ομάδα, κάτι που έκανε την είσοδό τους σ' αυτήν ακόμα περισσότερο επιθυμητή. Κάτι που πρέπει να κατακτηθεί με δυσκολία αξιολογείται πολύ υψηλότερα από κάτι που μπορεί να το κατορθώσει κανείς ελεύθερα και άκοπα. Αυτή η τακτική είχε επίσης το αποτέλεσμα να δημιουργεί έναν πολύ υψηλότερο βαθμό δέσμευσης από τα μέλη που έμπαιναν στην ομάδα του Jones. Κάθε νέος βαθμός δέσμευσης που απαιτούνταν από το μέλος δικαιολογούνταν άμεσα από το γεγονός ότι ήδη είχε προβεί σε μεγάλες θυσίες. Για να απορρίψει τη νέα κατάσταση θα σήμαινε την παραδοχή πως οι προηγούμενες δράσεις και δεσμεύσεις του ήταν λανθασμένες. Αποτελεί ένα φυσιολογικό φαινόμενο το γεγονός ότι οι άνθρωποι τείνουν να διατηρήσουν μια προηγούμενη δέσμευσή τους, ακόμα και όταν είναι επίπονη γι' αυτούς, προτιμώντας την από το να παραδεχτούν ότι είχαν κάνει λάθος.

Οι αξιώσεις που υπήρχαν για ένα νέο μέλος ήταν πολύ μικρές και ο βαθμός επιλογής ήταν υψηλός. Η δέσμευση για περισσότερο χρόνο και ενέργεια που θα αποδιδόταν στην οργάνωση ήταν σταδιακή και η επιθυμία να γίνει κάτι τέτοιο αυξανόταν από την υπόσχεση της κατάκτησης ενός υψηλότερου ιδεώδους. Σε όλα τα μέλη λεγόταν πως η κατάκτηση του ιδεώδους απαιτούσε αυτοθυσία. Όσο μεγαλύτερες θυσίες έκαναν τόσο περισσότερο θα πλησίαζαν σ' αυτό. Τα νέα μέλη μάθαιναν προοδευτικά να βλέπουν τις μακρόχρονες συναντήσεις και τις πολλές ώρες εργασίας για την ομάδα ως αξιόλογο έργο και ως ένδειξη αυτοπραγμάτωσης. Ο Jones αύξανε τις απαιτήσεις που είχε από ένα μέλος σε μικρές δόσεις κάθε φορά. Σε κάθε νέο επίπεδο δέσμευσης κάθε υποχώρηση που είχε κάνει το άτομο μπορούσε εύκολα να αιτιολογηθεί και να δικαιολογηθεί. Όταν οι απαιτήσεις του Jones είχαν φτάσει σε υπερβολικό και καταπιεστικό σημείο τα μέλη είχαν προβεί σε τόσο υψηλή δέσμευση που το να μην ικανοποιήσουν οποιαδήποτε νέα απαίτηση θα απαιτούσε μια πλήρη άρνηση της ορθότητας όλων των προηγούμενων αποφάσεων και της προηγούμενης συμπεριφοράς τους.

Ακριβώς όπως οι απαιτήσεις ενός μέλους αυξανόντουσαν σταδιακά όσο χρόνο παρέμενε στην οργάνωση, έτσι αυξανόταν και ο βαθμός της οικονομικής του δέσμευσης σ' αυτήν. Τις πρώτες μέρες που ήταν κάποιος μέλος το να δίνει χρήματα ήταν κάτι απόλυτα εθελοντικό, αν και τα χρήματα που δινόντουσαν καταγραφόντουσαν δημόσια. Με την ανοιχτή και δημόσια αυτή καταγραφή των χρημάτων δημιουργούνταν μια σιωπηρή προσδοκία. Το νέο μέλος μπορούσε να επιλέξει να δώσει πολύ λίγα ή και τίποτε, άλλα ήξερε πως αυτή του η στάση προσμετρούταν. Μέσα σε μια χρονική περίοδο το επίπεδο της συνεισφοράς είχε αυξηθεί στο 25% από αυτό που έδινε το μέλος κατά την είσοδό του και η εισφορά δεν ήταν πλέον εθελοντική.

Ο υψηλότερος βαθμός αφοσίωσης που μπορούσε να επιδείξει κάποιος ήταν όταν ο ίδιος ή και η οικογένειά του επέλεγε να μείνει στις εγκαταστάσεις του Ναού των Ανθρώπων, αποδίδοντας όλη του την περιουσία και τις επιταγές κοινωνικής ασφάλισής του στον ναό. Το ιδεώδες ενός κοινοβίου αποτελούσε μια μεγάλη διάσταση της διδασκαλίας του Jones, καθώς θεωρούνταν πως ήταν το μόνο πραγματικά πνευματικό ιδεώδες. Ο εξωτερικός κόσμος του καπιταλισμού και του ατομικισμού παρουσιαζόταν απεχθής και ολέθριος. Δυνάμεις που προερχόντουσαν από αυτό το βέβηλο σύστημα θα έβλεπαν τα ιδεώδη και τις κατακτήσεις του Ναού των Ανθρώπων σαν μια απειλή στη δική τους σταθερότητα και έτσι θα ήθελαν να καταστρέψουν την οργάνωση. Μέσα από τέτοιες διδασκαλίες ο Jones μπορούσε να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση πως το μόνο μέρος ασφάλειας και άνεσης ήταν ο Ναός των Ανθρώπων. Το μέλος έβλεπε κάθε κριτική της οργάνωσης που προέρχονταν από τον έξω κόσμο ως αναξιόπιστη και επιπλέον ως μια απόδειξη των ισχυρισμών του Jones.

Από τα αρχικά στάδια της κατήχησής του κάθε μέλος διδασκόταν πως η επίτευξη μιας υψηλότερης πνευματικότητας θα απαιτούσε μια πάλη με τις προσωπικές του αδυναμίες. Κάθε υποψία αντίστασης που το μέλος προέβαλε εναντίον της οργάνωσης μπορούσε γρήγορα να κατασταλεί ως δείγμα έλλειψης πίστης και εμπιστοσύνης του ατόμου. Ο Jones έφερνε τακτικά επικριτές ενώπιον της συνάθροισης των οπαδών του και τους πάτασσε για την έλλειψη πίστη τους. Στη συνέχεια ζητούσε από άλλα μέλη της ομάδας να ορίσουν την αναγκαία τιμωρία. Γονείς έδερναν δημόσια τα παιδιά τους για καταστρατηγήσεις κανόνων, ενώ σύζυγοι έπρεπε να τιμωρήσουν ο ένας τον άλλο. Μ' αυτόν τον τρόπο κάθε άτομο γινόταν υπεύθυνο για την πράξη και έπρεπε να βρει έναν τρόπο να την αιτιολογήσει και να την δικαιολογήσει. Έτσι, ο Jones μπορούσε να γίνεται ολοένα και πιο στυγνός στις τιμωρίες που επέβαλλε καθώς κάθε μέλος είχε μάθει να δέχεται μέσα του πως τέτοιες τιμωρίες ήταν τόσο αναγκαίες όσο και δίκαιες.

Η επιθυμία να παραδώσουν όλο και μεγαλύτερο έλεγχο της ζωής τους στον Jones ενθαρρύνθηκε ακόμα περισσότερο από τη νεοαποκτηθείσα ηρεμία που απολάμβαναν τα μέλη στην προσωπική τους ζωή. Οι διαμάχες μέσα στις οικογένειες σταδιακά άρχισαν να ελαττώνονται. Δεν υπήρχε πλέον λόγος για διαφωνίες εφόσον οι κανόνες συμβίωσης είχαν τεθεί καθαρά από τον Jones. Το καθημερινό άγχος, ακόμα και οι θύελλες της καθημερινότητας που υπήρχαν στο παρελθόν από τη συνεχή ανάγκη να λαμβάνονται αποφάσεις και επιλογές είχε πλέον φύγει. Η ζωή ήταν ευκολότερη με λιγότερες επιλογές.

Οποιαδήποτε ιδέα για εγκατάλειψη του Ναού των Ανθρώπων απορρίπτονταν γρήγορα από τα άτομα για έναν αριθμό λόγων. Η πλήρης αφοσίωσή τους στην ομάδα συνήθως σήμαινε πως είχαν απομονώσει τον εαυτό τους από οικογένεια και φίλους, είτε λόγω έλλειψης επαφής μαζί τους είτε λόγω καθαρής εχθρότητας. Το να αφήσουν την αγκαλιά του ναού θα σήμαινε είτε την παραδοχή των λαθών τους στην οικογένεια και τους φίλους ή το να απομείνουν μόνοι χωρίς την υποστήριξη της ομάδας. Ακόμα, η αντίδραση της ομάδας καθώς και τα αντίποινα για άλλους που έχοντας φύγει τους είχαν θεωρήσει ως προδότες και εχθρούς, έκανε την αποχώρηση ακόμα πιο δύσκολη. Το να πάρουν την απόφαση να μπουν σε μια κατάσταση όπου οι σύντροφοί τους θα τους περιφρονούσαν ήταν ιδιαίτερα εκφοβιστική, ιδιαίτερα όταν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ο Ναός των Ανθρώπων θεωρούνταν από τους ίδιους ως το μόνο ασφαλές καταφύγιο μέσα σε έναν κακό και δαιμονικό κόσμο. Το τελευταίο σύνορο για την απόφαση απελευθέρωσης ήταν οικονομικής φύσεως. Κάθε άτομο είχε παραδώσει όλα τα υπάρχοντά του και το εισόδημά του στο Ναό των Ανθρώπων. Το να φύγει, σήμαινε το να εγκαταλείψει όλα όσα είχε, καθιστώντας τον εαυτό του άφραγκο και άστεγο. Το να παραμείνει ήταν κάτι που εύκολα μπορούσε να δικαιολογηθεί και οι συνέπειες μπορούσαν πιο εύκολα να γίνουν αποδεκτές από ότι οι δυσκολίες που θα συναντούσε στον έξω κόσμο.

Η απομόνωση των ατόμων από κάθε εξωτερική δύναμη σήμαινε πως ακόμα και όταν διαφωνούσαν με τις διδασκαλίες ή τις δράσεις της ομάδας, οι διαφωνίες αυτές δεν μπορούσαν πουθενά να επιβεβαιωθούν. Χωρίς υποστήριξη και συμφωνία από άλλη πηγή, το άτομο σύντομα θα κατέστειλε τις επιφυλάξεις του. Αυτή η διαδικασία είχε γίνει διπλά αποτελεσματική, καθώς κάθε άτομο έπρεπε να αναφέρει οποιεσδήποτε εκφράσεις διαφωνίας ή δυσαρέσκειας στον Jones. Τα παιδιά ανέφεραν τους γονείς τους, οι σύζυγοι τις συζύγους τους και οι γονείς τα ίδια τους τα παιδιά. Δεν ήταν ασφαλές να εμπιστευτείς σε κανέναν τα αρνητικά σου αισθήματα, γιατί με κάτι τέτοιο θα ρίσκαρες έναν δημόσιο εξευτελισμό και σοβαρές τιμωρίες που είχαν οριστεί για τέτοια 'αδικήματα'.

Στη Jonestown αυτή η απομόνωση ήταν ακόμα πιο ακραία. Η κοινότητα βρισκόταν στη μέση μιας ζούγκλας με οπλισμένους φρουρούς στους λίγους δρόμους που οδηγούσαν έξω στον πολιτισμό. Ακόμα και εάν κάποιος πετύχαινε να αφήσει το συγκρότημα, δεν είχε διαβατήριο, χαρτιά ή χρήματα για να μπορέσει να ξεφύγει. Όταν ο Ryan και η αποστολή του έφτασαν στην Jonestown, κάθε ένας που ήθελε να φύγει, είχε τη δυνατότητα να το κάνει χωρίς τις συνηθισμένες απειλές για την ασφάλειά του, ωστόσο μόνο δεκαπέντε επέλεξαν να το κάνουν. Αυτό είναι μια ισχυρή ένδειξη της αποτελεσματικότητας που είχε η κατήχηση του Jones.

Jim Jones

Δ' ΜΕΡΟΣ: Ο άνθρωπος που ονόμαζαν ‘Πατέρα’

Ο Jim Jones γεννήθηκε στο Lyn της Indiana το 1931 την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης. Καθώς οι γονείς του πάσχιζαν να τον κρατήσουν στη ζωή, ο Jones μπορούσε να εξερευνήσει τον κόσμο που τον περιτριγύριζε. Σε μικρή ηλικία συνάντησε μια συγκέντρωση της Εκκλησιάς της Πεντηκοστής, γνωστή ως το ‘Ευαγγέλιο του Μαρτυρίου’ (The Gospel Tabernacle), που απαρτίζονταν κυρίως από ανθρώπους που είχαν μετακομίσει στην περιοχή από το Kentucky και το Tennessee. Η εκκλησία και τα μέλη της ήταν στο περιθώριο της τοπικής κοινωνίας και ήταν γνωστοί ως ‘κυλιόμενοι άγιοι’ (μετάφραση του όρου ‘holy-rollers’ που σε ελεύθερη απόδοση ερμηνεύεται ως ‘άγιοι σε παράκρουση’) ή ‘άνθρωποι των γλωσσών’ (‘tongues people’ αντίστοιχα, που αναφέρεται στην γλωσσολαλία, δηλαδή την απαγγελία με ήχους που προσομοιάζουν στη γλώσσα και που σύμφωνα με τους οπαδούς της εκκλησίας της Πεντηκοστής αποτελούν αρχαίες γλώσσες, αν και έρευνες έχουν δείξει πως πρόκειται πιθανότατα για μίμηση γλώσσας χωρίς σημασιολογικό περιεχόμενο, κοινώς ονομαζόμενη ‘ζαργκόν’) από την πιο συντηρητική κοινωνία του Lyn.

Στις αρχές της εφηβείας του ο Jones έπαψε να ενδιαφέρεται για τις συνηθισμένες δραστηριότητες των άλλων αγοριών. Τον ενδιέφερε πολύ περισσότερο η συναισθηματική και θρησκευτική ζέση που συνάντησε στο Gospel Tabernacle. Εκεί έμαθε για τις πνευματικές θεραπείες και σύντομα άρχισε να λαμβάνει επαίνους για τις διδαχές του. Το 1947, σε ηλικία δεκαέξι ετών, ο Jones κήρυττε στις γωνίες των δρόμων σε γειτονιές λευκών και νέγρων, μοιράζοντας την σοφία και τη γνώση που πίστευε ότι κατείχε και που θεωρούσε πως ήταν αναγκασμένος να την μοιραστεί με άλλους. Πίστευε στην αδελφότητα των ανθρώπων, ανεξάρτητα από κοινωνική θέση και φυλή. Συμπαθούσε ιδιαίτερα τους φτωχούς και τους κατατρεγμένους.

Ο Jones θεωρούσε τον εαυτό του ως ηγέτη ανάμεσα στους ομοίους του και κοίταζε αφ' υψηλού τη συμπεριφορά των άλλων αγοριών της ηλικίας του που τη θεωρούσε επιπόλαια και ανήθικη. Ωστόσο, φοβόταν έντονα την απόρριψη και θα εκδικούνταν με οργή οποιαδήποτε αντίθετη κριτική ή διαφωνία που την έβλεπε ως προδοσία. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν όταν ο καλύτερος φίλος του επέλεξε να επιστρέψει σπίτι του παρά να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του Jones. Καθώς ο φίλος του απομακρυνόταν, ο Jones άρπαξε το όπλο του πατέρα του και πυροβόλησε εναντίον στην γρήγορα απομακρυνόμενη φιγούρα του αγοριού.

Κατά τη διάρκεια των χρόνων που πήγαινε στις μεγαλύτερες τάξεις του σχολείου ο Jones ενδιαφέρθηκε αρχικά για τις ζωές των δυνατών και σημαντικών ανδρών, παρουσιάζοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Αδόλφο Χίτλερ και τον Τζόζεφ Στάλιν. Τον καιρό που γνώρισε τη μελλοντική του γυναίκα, την Marceline, στο τέλος της εφηβείας του, είχε ήδη αναπτύξει μια ενθουσιώδη γνώση και ενδιαφέρον για κοινωνικά ζητήματα και κοσμικά γεγονότα. Η Marceline ήταν εκπαιδευόμενη νοσηλεύτρια στο νοσοκομείο όπου ο ίδιος εργαζόταν με μειωμένο ωράριο. Παντρεύτηκαν μόλις ο Jones αποφοίτησε από το σχολείο με τιμητικές διακρίσεις και άρχισε να σπουδάζει στο κολέγιο. Τα πρώτα χρόνια του γάμου τους ήταν πολύ θυελλώδη. Ο Jones ήταν ανασφαλής και αυταρχικός. Ο μεγαλύτερός του φόβος, το να τον εγκαταλείψουν εκείνοι που τον ενδιέφεραν, τον έκαναν να είναι ζηλιάρης σε οποιαδήποτε προσοχή έδινε η Marceline σε οποιονδήποτε άλλο. Οι συνεχείς του συναισθηματικές εκρήξεις και τα λογύδρια που εξαπέλυε έκαναν πολύ δύσκολη τη ζωή της Marceline, αλλά η πίστη της πως ο γάμος αποτελούσε μια δια βίου δέσμευση την έκαναν να ανεχτεί την κατάσταση.

Στη διάρκεια αυτής της περιόδου ο Jones ξεκίνησε να αμφισβητεί την πίστη του, βρίσκοντας δύσκολο το να συμβιβάσει την πεποίθησή του για έναν φιλεύσπλαχνο θεό αγάπης με την πραγματικότητα του πόνου και της ανέχειας που έβλεπε γύρω του. Διακήρυττε τώρα ότι δεν υπήρχε θεός. Περίμενε από την Marceline να μοιραστεί μαζί του αυτή τη νέα του σοφία και την απείλησε ότι θα αυτοκτονήσει εάν εκείνη συνέχιζε να προσεύχεται. Μετρίασε την οπτική του στο 1952 όταν οι Μεθοδιστές, το εκκλησιαστικό δόγμα το οποίο ακολουθούσε η Marceline, επέδειξαν ένα σύστημα αξιών που ερχόταν σε συμφωνία με τις δικές του πεποιθήσεις. Η εκκλησία ενστερνίστηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων και εργάστηκε για να βάλει ένα τέλος στην ανέχεια. Η αντίθεση των Μεθοδιστών στην ανεργία και η υποστήριξή τους στις συλλογικές διαπραγματεύσεις των εργατών και στην ασφάλεια των γηραιότερων ήταν αυτά που εντυπωσίασαν τον Jones.

Τον ίδιο χρόνο, ενώ συνέχιζε τις σπουδές του στο κολέγιο, ο Jones αποδέχτηκε τη θέση του φοιτητή πάστορα στην εκκλησία των Μεθοδιστών στο Somerset, σε μια όχι και τόσο εύπορη και κυρίως λευκή γειτονιά της νότιας Indianapolis. Μυστικά ο Jones επισκεπτόταν κάποιες αφροαμερικάνικες εκκλησίες της περιοχής και προσκαλούσε όσους συναντούσε εκεί στις δικές του υπηρεσίες και στο σπίτι του. Εκείνη την εποχή επιχείρησε να υιοθετήσει τον εξάδελφο της Marceline, που έμενε μαζί τους από τότε που τον διέσωσαν από ένα σπίτι στο δάσος. Το δωδεκάχρονο αγόρι δεν ήταν ιδιαίτερα ευτυχές με αυτή την απόφαση και αντιστάθηκε. Ο Jones του είπε πως οποιαδήποτε σκέψη για επιστροφή στη μητέρα του δεν είχε ελπίδα καθώς ήταν ανήμπορη και δεν τον αγαπούσε. Όταν την επισκέφτηκε το αγόρι είχε διαφορετική γνώμη. Σε μια συναισθηματική παραφορά ο Jones προσπάθησε να επιβάλλει τη θέλησή του στο αγόρι αλλά δεν μπορούσε να τον κλονίσει. Επέστρεψε για να ζήσει με τη μητέρα του και αρνήθηκε να δει τον Jones όταν ήρθε να τους επισκεφτεί.

Μέσα σε δύο χρόνια ο Jones κήρυττε με επιτυχία σε συναθροίσεις της Πεντηκοστής σε άλλες εκκλησίες, τραβώντας μεγάλα πλήθη με τις θεραπείες του και τα θαύματα. Αυτή η επιτυχία τον έκανε να αφήσει την εκκλησία των Μεθοδιστών του Somerset και να ξεκινήσει τη δική του εκκλησία. Μέχρι το 1956 μετέφερε το ποίμνιό του σε μεγαλύτερα κτίσματα και ξεκίνησε να ονομάζει τις δραστηριότητές του 'κίνηση' και την εκκλησία του 'Ναό των Ανθρώπων'. Το συναισθηματικό του ύφος και η διδασκαλία της ενότητας και ισότητας ήταν ασυνήθιστες αξίες για έναν λευκό ιεροκήρυκα την εποχή εκείνη και το ποίμνιο του Jones δεν μπορούσε να παρέχει την ισχυρή οικονομική υποστήριξη που χρειαζόταν για να ενισχυθεί η επιρροή του. Παρά την έλλειψη αριθμών η εκκλησία του Jones ίδρυσε μια κουζίνα με σούπα και τάχθηκε στο να δίνει άσυλο στους άπορους και να υιοθετεί παιδιά. Εκείνη την εποχή ο Jones και η Marceline υιοθέτησαν ένα μαύρο αγόρι και ένα ορφανό από την Κορέα, καθώς επίσης γέννησαν έναν γιο.

Η ένταση του Ψυχρού Πολέμου στα μέσα του 1950 ενέπνευσαν σημαντικά τον Jones που πίστευε ότι ο Κομμουνισμός θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί καλύτερα με τον Κοινοτισμό. Μπορούσε να εκχριστιανίσει τις ταχέως αυξανόμενες πολιτικές του πεποιθήσεις αναφερόμενος σε βιβλικά αποσπάσματα αναφορικά με ανθρώπους που πουλούσαν τα υπάρχοντά τους. Οι κόποι του και η πίστη του για τα κοινωνικά δικαιώματα γρήγορα ανταμείφθηκαν με τον διορισμό του ως επικεφαλή της Υπηρεσίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Indianapolis. Οι ριζοσπαστικές του πεποιθήσεις και δράσεις εκείνη την εποχή προκάλεσαν πολλές διαμαρτυρίες και κριτικές από τους συντηρητικούς τομείς της κοινωνίας. Ο Jones άρχισε να εξιστορεί σε τοπικές εφημερίδες ιστορίες για παρενοχλήσεις και απειλές για τη ζωή του, αν και κανένας από αυτούς τους ισχυρισμούς του δεν μπορούσε να τεκμηριωθεί από τις έρευνες της αστυνομίας.

Κατά σύμπτωση, όταν η κριτική για την πολιτική του κορυφωνόταν ο Jones είχε ένα 'όραμα' για μια πυρηνική επίθεση. Πιστεύοντας πως η Δύση ήταν ο πιο πιθανός στόχος για μια τέτοια επίθεση, ο Jones άρχισε να ψάχνει για ένα πιο 'ασφαλές' μέρος ώστε να μετακινήσει την ομάδα του. Αφήνοντάς την στα χέρια των βοηθών του έφυγε για να αναζητήσει την ιδανική τοποθεσία. Ταξίδευσε στη Χαβάη και ύστερα στη Βραζιλία όπου και έμεινε για δύο χρόνια, διδάσκοντας αγγλικά για να αυτοσυντηρηθεί. Στο ταξίδι του γυρισμού του από τη Βραζιλία ο Jones επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη Γουιάνα όπου και εντυπωσιάστηκε από τις σοσιαλιστικές ιδέες της εκεί κυβέρνησης.

Το 1965, δύο χρόνια μετά από την επιστροφή του στην Indianapolis, ο Jones μετακόμισε με 140 οπαδούς του στο Ukiah στην περιοχή Mendocino της Καλιφόρνια, γιατί διάβασε στο περιοδικό Esquire πως η περιοχή θα ήταν ασφαλής στο ενδεχόμενο μιας πυρηνικής επίθεσης. Όταν εγκαταστάθηκαν ο Jones βρήκε μια δουλειά ημιαπασχόλησης ως δάσκαλος και η Marceline εργάστηκε σαν κοινωνική λειτουργός στο πολιτειακό νοσοκομείο του Mendocino.

Δεν πέρασε πολύς καιρός και η Marceline αποφάσισε ότι ήθελε να βάλει τέλος στο γάμο τους. Οι εξωσυζυγικές ερωτικές συνευρέσεις του Jones είχαν γίνει πιο συχνές από τότε που μετακόμισαν στην Καλιφόρνια και η λαγνεία του για δύναμη και έλεγχο είχαν αυξηθεί δραματικά. Ο γιος τους ο Stephan είχε ελάχιστο σεβασμό για τον πατέρα του εξαιτίας της υποκρισίας του. Έφτιαχνε κανόνες για να ικανοποιήσει τα δικά του καπρίτσια, ωστόσο δεν ακολουθούσε ο ίδιος κανέναν από τους κανόνες αυτούς. Ο Jones χρησιμοποιούσε μια ποικιλία από φάρμακα για να κρατήσει σε έλεγχο τις συναισθηματικές του εξάρσεις, μεταξύ των οποίων και Quaaludes (φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε στις δεκαετίες 1960 και 1970 ως αγχολυτικό και που λόγω της ευφορίας που προκαλεί χρησιμοποιήθηκε και ως ναρκωτικό μέχρι που το 1984 αποσύρθηκε από την αγορά της Αμερικής), το οποίο χρησιμοποίησε και ο Stephan στην προσπάθειά του να αυτοκτονήσει.

Το 1968, με την οικογένειά του να χωρίζεται και την οργάνωσή του να αριθμεί μόνο 68 μέλη, ο Jones έκανε αίτηση, η οποία έγινε δεκτή, για αναγνώριση από τους 'Μαθητές του Χριστού', ένα δόγμα που είχε ενάμιση εκατομμύριο μέλη. Με πολύ λίγη επίβλεψη από την διαχείριση της εκκλησίας ο Jones είχε τη δυνατότητα να αγνοήσει τις απαιτήσεις της για Ιερή Ένωση και βάπτιση. Αντίθετα, δίδασκε σοσιαλισμό και βάπτιζε νέα μέλη 'στο άγιο όνομα του σοσιαλισμού'.

Με το να είναι μέλος μιας αναγνωρισμένης εκκλησίας ο Jones είχε απαλλαγή από φόρους και έχαιρε μεγαλύτερης εκτίμησης. Η ομάδα του γρήγορα μεγάλωσε στα 300 μέλη. Ο Jones και οι οπαδοί του ξόδευαν πολύ από τον χρόνο τους για να προπαγανδίζουν την εκκλησία του και τα καλά της έργα, όχι μόνο στην τοπική κοινωνία αλλά και σε όλη τη χώρα. Πάνω από 300,000 αντίτυπα μιας μηνιαίας φυλλάδας αποστελλόταν σε όλη τη χώρα κάθε μήνα και ο Jones ξεκίνησε εκπομπές στο ραδιόφωνο, εξασφαλίζοντας πως οι καλές του πράξεις θα γινόντουσαν γνωστές σε όλους. Μέχρι το 1973 η οργάνωσή του αριθμούσε δυόμισι χιλιάδες μέλη και είχε διασπαρθεί στο San Francisco και στο Los Angeles όπου ο Jones άρχισε επίσης να κηρύττει.

Το 1974 εξασφάλισε την έγκριση από την κυβέρνηση της Γουιάνα για να ξεκινήσει να χτίζει μια κοινότητα σε ένα αγροτεμάχιο 121 εκταρίων που βρισκόταν σε απόσταση 140 μίλια από την Georgetown. Το συμβόλαιο υπογράφηκε και ο Jones ονόμασε την κοινότητα 'Jonestown'. Με κάποιους από τους οπαδούς του να έχουν ήδη μετακομίσει στο κτήμα ο Jones αποφάσισε να επισκεφτεί την Georgetown και να γίνει γνωστός εκεί. Μέλη του επιτελείου του πλησίασαν τον Πατέρα Andrew Morrison για να επιτύχουν άδεια για τον Jones ώστε να υπηρετήσει στην Ιερή Καθολική Εκκλησία. Έχοντας ενημερωθεί για τη φύση των κηρυγμάτων του Jones ο Πατέρας Morrison και άλλοι που τον επισκέφτηκαν τρομοκρατήθηκαν από τις ολοφάνερα ψεύτικες θεραπείες του και τα θαύματα που υποτίθεται ότι έκανε.

Απογοητευμένος, ο Jones επέστρεψε στην Καλιφόρνια όπου η υποδοχή των επί σκηνής θεατρινισμών του ήταν πολύ περισσότερο ευνοϊκή. Μέλη του επιτελείου του, συνήθως διανοούμενοι με μια έντονα μυστικιστική τάση, έσπευδαν στα σκουπίδια των μελών του ναού για να συλλέξουν πληροφορίες. Ο Jones μπορούσε να τις χρησιμοποιήσει για να υποκριθεί πως έχει αποκρυφιστικές δυνάμεις στις συναντήσεις που έκανε. Πιθανά μέλη της οργάνωσης που ήταν υπό ένταξη δεχόντουσαν προσκλήσεις για μικρές συγκεντρώσεις όπου εξεταζόντουσαν με μεγάλη προσοχή. Οποιοσδήποτε φαινόταν να είναι πολύ συντηρητικός πολιτικά αποκλειόταν από περαιτέρω εμπλοκή με την οργάνωση, ενώ εκείνοι που είχαν αντικαθεστωτικές τάσεις και συμπάθεια για τις υπηρεσίες του τύπου που προσέφεραν οι Πεντηκοστιανοί ήταν καλοδεχούμενοι. Αυτά τα κριτήρια σήμαιναν πως η πλειοψηφία των νεοσύλλεκτων ήταν κυρίως αφροαμερικάνοι, οι αμόρφωτοι και οι φτωχοί.

Ως απόκριση στις διδασκαλίες του Jones για Χριστιανικό Κοινοτισμό, τα μέλη του ναού μάζευαν τα εισοδήματά τους και έδιναν τα υπάρχοντά τους στο Ναό των Ανθρώπων για να πουληθούν και σε αντάλλαγμα τους δινόταν χώρος, σίτιση και ένα επίδομα δύο δολαρίων την εβδομάδα. Ο Jones δίδασκε πως μόνο μέσω του σοσιαλισμού θα μπορούσε κανείς να πετύχει την τέλεια ελευθερία, δικαιοσύνη και ισότητα. Σύμφωνα με τον Jones, ο σοσιαλισμός ήταν η εκδήλωση του Θεού. Τα θαύματά του, η θεραπεία των ασθενειών και η φροντίδα των φτωχών αποτελούσαν απόδειξη πως ο ίδιος ήταν ενσάρκωση του Χριστού. Έβλεπε τον εαυτό του σαν κοινωνικό επαναστάτη παρά το γεγονός ότι η δική του οργάνωση δεν είχε ουδεμία σχέση με τον σοσιαλισμό. Δεν υπήρχε συλλογική ηγεσία και το επιτελείο του, σχεδόν όλοι λευκοί, δεν είχαν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν τις ιδέες του. Υπήρχε μόνο μια πηγή εξουσίας, ο ίδιος ο Jim Jones.

Ο δυϊσμός και η υποκρισία του Jones αντανακλούνταν στις διδασκαλίες του σχετικά με τις σεξουαλικές σχέσεις. Πίστευε στην σεξουαλική απελευθέρωση, αλλά συνηγορούσε υπέρ του γάμου. Θεωρούσε πως ο γάμος δίχως σεξουαλική ελευθερία ήταν αντι-επαναστατικός και οποιοδήποτε μέλος αντιδρούσε με ζήλια στις σεξουαλικές απιστίες του συντρόφου του δεχόταν ανοιχτή επίθεση. Την ίδια στιγμή κήρυττε τις αρετές της αποχής από την ερωτική πράξη και η σεξουαλική δραστηριότητα όλων των μελών βρισκόταν υπό αυστηρή κριτική. Κάθε άτομο έπρεπε να εξομολογηθεί τις σεξουαλικές του συνήθειες και φαντασιώσεις, ενώ οι γυναίκες ήταν αναγκασμένες να αναφέρουν δημόσια όποια παράπονα είχαν για τον τρόπο που ο σύζυγός τους συμπεριφερόταν στην ερωτική πράξη. Ο Jones δήλωνε στην ομάδα του πως ήταν ο μόνος πραγματικά ετεροφυλόφιλος, αλλά στις ιδιωτικές του στιγμές είχε διαπράξει σοδομισμό σε έναν άνδρα, δικαιολογώντας τις πράξεις του σα να ήταν ο μόνος τρόπος για να αποδείξει σ' αυτόν τον άνδρα πως ήταν στην πραγματικότητα ομοφυλόφιλος. Το Δεκέμβρη του 1973 ο Jones συνελήφθη στο πάρκο MacArthur, ένα γνωστό μέρος συνάντησης για ομοφυλόφιλους και δηλώθηκε για ασελγή επαφή. Αν και οι κατηγορίες αποσύρθηκαν, ο Jones ήταν αναγκασμένος να υπογράψει ένα έγγραφο όπου παραδεχόταν πως υπήρχε πράγματι λόγος για την σύλληψή του.

Είχε ωστόσο τη δυνατότητα να κρατήσει μυστική τη σύλληψή του και συνέχισε να κερδίζει αποδοχή στην περιοχή του San Francisco. Αριστερά κινήματα τον καλοδεχόντουσαν για την υποστήριξή του στις προοδευτικές ιδέες και για τις διδασκαλίες του ενάντια στο κατεστημένο. Τα μέλη του ναού εργαζόντουσαν σε πολιτικές καμπάνιες του San Francisco και ο Jones καλλιεργούσε σχέσεις με μια ποικιλία ισχυρών πολιτικών προσώπων, χρησιμοποιώντας τη μεγάλη του ομάδα και τη συσσώρευση κεφαλαίου του Ναού των Ανθρώπων για να ισχυροποιήσει την επιρροή του.

Ενώ η εξωτερική του επιρροή μεγάλωνε και ο έλεγχος που ασκούσε στο ποίμνιό του ήταν σχεδόν αδιάσπαστος, ο Jones δεν ήταν σε θέση να σταματήσει όλη την αρνητική κριτική που κατευθυνόταν στον Ναό των Ανθρώπων, αν και έκανε προσπάθειες γι' αυτό. Είχε βάλει μέλη της ομάδας του να αναλάβουν δουλειές σε μερικές από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της περιοχής ώστε να τον προειδοποιούν για οποιαδήποτε σχέδια που αφορούσαν σε αρνητικό υλικό σχετικά με το πρόσωπό του. Πριν να μπορέσουν οι εφημερίδες να πάρουν το υλικό για να το τυπώσουν, ο Jones ήταν έτοιμος να τους εκβιάσει με νομικό τρόπο. Οποιοσδήποτε από τους αντίθετούς του επέμενε στο να τον απαξιώνει, θα λάμβανε σύντομα ένα απειλητικό γράμμα και θα τον ξυπνούσαν στη μέση της νύχτας με τρομοκρατικά τηλεφωνήματα. Οι αποστάτες από την οργάνωση ήταν επίσης τρομοκρατημένοι για να αποκαλύψουν τις αρνητικές τους εμπειρίες με τον Jones, καθώς συνεχώς τους απειλούσαν με σκοτεινές τιμωρίες.

Έχοντας μια μεγάλη εμπειρία στις τιμωρίες του Jones και στον ανεξέλεγκτο θυμό του εναντίον σε όποιον τολμούσε να τον αφήσει, οι αποστάτες πίστευαν πως θα πραγματοποιούσε τις απειλές του εάν τον πίεζαν. Η Grace Stoen, σύζυγος του Tim Stoen που ήταν ο δικηγόρος του ναού, δοκίμασε από πρώτο χέρι την οργή του Jones όταν τόλμησε να εγκαταλείψει την κοινότητα εξαιτίας του βάναυσου ξυλοκοπήματος που υπέστη ένα μέλος όταν κριτίκαρε τον Jones. Ο Jones σοκαρίστηκε από την προδοσία της στο φως 'όλων όσων είχε κάνει για κείνη'. Με την υποστήριξη του Tim, ο Jones ξεκίνησε έναν μανιώδη αγώνα επιτήρησης στον γιο της, για τον οποίο διατεινόταν λανθασμένα πως ο ίδιος ήταν ο πατέρας του.

Ήταν αυτός ο αγώνας επιτήρησης, μαζί με έναν αυξανόμενο αριθμό από παράπονα που προέρχονταν από προηγούμενα μέλη και συγγενείς μελών, που προκάλεσαν ένα μεγάλο ζήτημα το οποίο τράβηξε τη δημόσια προσοχή στο Ναό των Ανθρώπων. Έχοντας ως βάση τις αρνητικές δημοσιεύσεις, η παράνοια του Jones έγινε ακόμα μεγαλύτερη και ξεκίνησε να προετοιμάζει το ποίμνιό του για την τελική μετακόμιση στη Γουιάνα.

Όταν πήγαν στη Γουιάνα, ο Jones μπορούσε να διατηρήσει τον έλεγχο στην κοινότητα των ακόλουθών του χωρίς αντίθετα στοιχεία που προερχόντουσαν από τον εξωτερικό κόσμο. Απομονωμένοι στην κοινότητα, χωρίς χρήματα ή διαβατήρια, ο Jones είχε την εγγύηση πως κανένας πλέον από τα μέλη της οργάνωσής του δε θα μπορούσε να τον εγκαταλείψει. Τώρα μπορούσε να έχει τον πλήρη έλεγχο των ανθρώπων του. Όταν αυτός ο έλεγχος απειλήθηκε ξανά με την αποχώρηση δεκαπέντε ατόμων που ακολούθησαν την επιτροπή του γερουσιαστή Leo Ryan, ο εκδικητικός φόνος που διέπραξε ο Jones στο αεροδρόμιο ήταν τυπική αντίδραση για την προσωπικότητά του. Η διαταγή για ομαδική αυτοκτονία ήταν το μέσο του για να αποκτήσει ολοκληρωτικό έλεγχο. Εάν δεν μπορούσε να έχει τον έλεγχο αυτό με τους ανθρώπους του εν ζωή, θα τον είχε στον θάνατο!

"Πιστεύω στον Jim Jones..."

Ε' ΜΕΡΟΣ: Ύποπτες διασυνδέσεις;

Αν και η επίσημη ερμηνεία για τα γεγονότα στην Jonestown είχε γίνει ευρέως αποδεκτή από τον αμερικάνικο λαό, υπάρχουν πολλοί που αμφισβητούν την αλήθεια της. Από τη στιγμή που ανακοινώθηκαν οι πρώτες αναφορές για το μακελειό άρχισαν να κυκλοφορούν διάφορες θεωρίες για τα πραγματικά γεγονότα που οδήγησαν στην τραγωδία. Η πιο διαδεδομένη από αυτές αναφερόταν σε μια ανάμειξη της CIA στην όλη ιστορία.

Σύμφωνα με μια από αυτές τις θεωρίες, η Jonestown αποτελούσε μια συνέχεια ενός προγράμματος για τον έλεγχο του νου που διεξήγαγε η CIA και που διείσδυσε σε σέκτες, όπως ο Ναός των Ανθρώπων, για να γίνουν τα απαιτούμενα πειράματα. Ερευνητές που ασχολούνται με την CIA ισχυρίζονται πως ο Jim Jones είχε πολλές περίεργες σχέσεις με τη CIA κατά τη διάρκεια των χρόνων που ίδρυε τον Ναό των Ανθρώπων. Η πιο σημαντική σχέση είναι η υποτιθέμενη φιλία του Jones με τον Dan Mitrione, που ξεκινάει από τα χρόνια της παιδικής τους ηλικίας. Ο Dan Mitrione ήταν ο τοπικός διευθυντής της αστυνομίας τα πρώτα χρόνια που ο Jones υπηρετούσε στην Indianapolis. Ο Mitrione μπήκε αργότερα στην Εθνική Αστυνομική Ακαδημία, που υποτίθεται πως είναι ένα προκάλυμμα που έχει η CIA για να εκπαιδεύει στην αντιτρομοκρατική δράση και σε τεχνικές βασανιστηρίων.

Συμπτωματικά, όταν ο Jones άφησε τη γυναίκα του για να ζήσει στη Βραζιλία, παρά τη φαινομενική του έλλειψη οικονομικών πόρων, ο Mitrione ήδη ζούσε εκεί. Διαδίδεται πως ο Jones έκανε διάφορες επισκέψεις στο Belo Horizonte όπου βρισκόταν η κατοικία του Mitrione αλλά και τα αρχηγεία της βραζιλιάνικης CIA. Οι ερευνητές που ασχολούνται με τη CIA αναφέρουν ότι οι γείτονες του Jones στη Βραζιλία δηλώνουν ότι ο Jones τους είχε πει πως είχε διοριστεί από το αμερικανικό γραφείο ναυτικών πληροφοριών που του παρείχε έξοδα μετακινήσεων, έξοδα διαβίωσης και ένα μεγάλο σπίτι στο οποίο 'ζούσε σαν πλούσιος'.

Σύντομα μετά την επιστροφή του στην Αμερική, με 10,000 δολάρια, ο Jones μετακίνησε το Ναό των Ανθρώπων στην Καλιφόρνια. Εκεί ξεκίνησε να χτίζει τις κοινοτικές εγκαταστάσεις του Ναού των Ανθρώπων και, χωρίς κάποιο εκπαιδευμένο ιατρικό προσωπικό ή τις συνήθεις άδειες, μπορούσε να λειτουργεί ένα νοσηλευτικό ίδρυμα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο Jones λέγεται ότι υιοθέτησε 150 παιδιά, τα περισσότερα εκ των οποίων είχαν σταλεί στο Ναό των Ανθρώπων με δικαστική διαταγή. Ο Ναός είχε μια δυνατή διασύνδεση με τον οργανισμό World Vision, που πολλοί υπέρμαχοι των θεωριών συνωμοσίας πιστεύουν πως είναι ένα προπύργιο της CIA, και είχε ως σύμβουλο έναν μισθοφόρο του αντάρτικου στρατού UNITA (National Union for the Total Independence of Angola), που υποτίθεται ότι υποστηρίζεται από τη CIA.

Άλλες υποτιθέμενες διασυνδέσεις της Jonestown με τη CIA περιλαμβάνουν τους παρακάτω ισχυρισμούς:

• Το όνομα του Richard Dwyer είχε εμφανιστεί στη δημοσίευση 'Who' s Who' της CIA.
• Ο αμερικανός πρεσβευτής John Burke και ένας άλλος αξιωματικός της πρεσβείας, ο Richard McCoy, είχαν ισχυρούς δεσμούς με τη CIA.
• Ο σταθμός της CIA στη Georgetown βρισκόταν στο κτήριο της αμερικάνικης πρεσβείας.
• Ο Dan Webber, που στάλθηκε άμεσα στη Γουιάνα μετά το μακελειό, ήταν με τη CIA και ο Joseph Blatchford, ο επίσημα διορισμένος πληρεξούσιος δικηγόρος για τους επιζώντες της Jonestown, ήταν μπλεγμένος σε ένα σκάνδαλο που αφορούσε στη διείσδυση της CIA στην Peace Corps (διεθνής οργάνωση, εγκεκριμένη από το Κογκρέσο, που χρησιμοποιεί εθελοντές με σκοπό την ειρήνη και την αδελφότητα μεταξύ λαών).

Η ανάμειξη του Larry Layton στην ενέδρα που στήθηκε για τον Ryan και τη συντροφιά του, κινεί επίσης το ενδιαφέρον των θεωρητικών της CIA εξαιτίας του οικογενειακού του υπόβαθρου. Ο πατέρας του Layton ήταν ο Δρ. Laurence Laird Layton που είχε υπάρξει αρχηγός του τμήματος χημικών εχθροπραξιών του στρατού στη διάρκεια του 1950. Επίσης, ο κουνιάδος του Larry Layton ήταν ο σύνδεσμος με τη UNITA, που είχε διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση της Γουιάνα για χάρη του Jones, για την ίδρυση της Jonestown.

Ένα άλλο σημείο που χρησιμοποιούν οι θεωρητικοί της CIA για να υποστηρίξουν τις πεποιθήσεις τους είναι το γεγονός ότι, παρά την ολοένα αυξανόμενη αμφισβήτηση που περιέβαλλε τον Ναό των Ανθρώπων, η μετακίνηση του Jones στη Jonestown είχε συνοδευτεί με πλήρη υποστήριξη από την αμερικάνικη πρεσβεία στη Γουιάνα.

Η δολοφονία του Leo Ryan θεωρείται από πολλούς ως πολύ πιο μοχθηρή από την υστερική συμπεριφορά ενός παρανοϊκού ανθρώπου. Ο Leo Ryan είχε υπάρξει ισχυρός επικριτής της CIA και ήταν ο συγγραφέας της τροποποίησης 'Hughes-Ryan', η οποία, εάν περνούσε, θα απαιτούσε από τη CIA να δίνει πλήρη αναφορά στο Κογκρέσο για όλες τις κρυφές της επιχειρήσεις πριν τις αρχίσει. Σύντομα μετά το θάνατο του Ryan, η τροποποίηση 'Hughes-Ryan' ακυρώθηκε στο Κογκρέσο. Η ερώτηση που θέτουν οι συνομωσιολόγοι είναι το εάν ο σκοπός της δολοφονίας του Ryan σχετίζεται με αυτές του τις δραστηριότητες και όλο το μακελειό στη Jonestown δεν ήταν τίποτε άλλο από ένα παραπέτασμα ομίχλης που δημιουργήθηκε για να απομακρύνει την προσοχή από τη δολοφονία του Ryan.

Μάρτυρες στο αεροδρόμιο όπου δολοφονήθηκε ο Ryan και τέσσερις ακόμα άνθρωποι περιέγραψαν τους οπλισμένους άντρες σα να είχαν 'γυάλινα μάτια', σα να ήταν 'μηχανικά κινούμενα ζόμπι' που ήταν 'κενά από αισθήματα'. Η ερώτηση που θα ήθελαν οι συνομωσιολόγοι της CIA να απαντηθεί, είναι, το ποιοι ήσαν αυτοί οι άνθρωποι; Η επίσημη αναφορά δήλωνε πως την εποχή του μακελειού υπήρχαν περίπου 1100 άνθρωποι στη Jonestown, όμως άλλες αναφορές ισχυρίζονται πως οι άνθρωποι πλησίαζαν τους 1200. Από αυτόν τον αριθμό βρέθηκαν 913 νεκρά σώματα και 167 επιζώντες. Είκοσι άτομα, εάν η τιμή των 1100 είναι σωστή, δεν έχουν προσμετρηθεί. Εάν αυτοί ήταν οι δολοφόνοι, που βρίσκονται τώρα; Επίσης δεν έχουν προσμετρηθεί και δεν έχουν αναφερθεί σε δημοσιογραφικές εκθέσεις, οι οπλισμένοι φρουροί που υπήρχαν στην Jonestown και που είχαν το ελεύθερο να έρχονται κα να φεύγουν από τον οικισμό. Ένας υπασπιστής της συγκλήτου πιθανότατα αναφέρθηκε σ' αυτούς σ' ένα απόσπασμα στην Associated Press: 'Υπάρχουν 120 λευκοί, δολοφόνοι που έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου, που προέρχονται από την Jonestown και περιμένουν τη λέξη σκανδάλη για να προβούν στο χτύπημά τους'.

Μια τέτοια πιθανότητα φαίνεται πως ισχυροποιείται για τους συνομωσιολόγους, από έναν αριθμό ασυνήθιστων θανάτων που συνέβησαν μετά το μακελειό της Jonestown. Ο πρώτος από αυτούς έγινε στα αρχηγεία του Ναού των Ανθρώπων στην Georgetown, την ίδια ώρα με την ομαδική αυτοκτονία που γινόταν στην Jonestown. Ο Charles Beikman, ένας οπαδός του Jones που τον ακολουθούσε από τις πρώτες περιόδους της οργάνωσής του και που είχε υιοθετηθεί από αυτόν, βρέθηκε ότι ήταν υπεύθυνος. Κατά τα φαινόμενα, ο Beikman άνηκε επίσης στις 'Πράσινες Μπερέτες', που 300 ακόμα μέλη της βρισκόντουσαν τις μέρες εκείνες στη Γουιάνα για 'εκπαιδευτικές ασκήσεις'.

Εννέα μέρες μετά τη Jonestown, σκοτώθηκαν ο δήμαρχος του San Francisco, George Moscone και ο επόπτης Harvey Milk. Και οι δύο άντρες είχαν δεχθεί οικονομική υποστήριξη από τον Jones την εποχή που βρισκόταν στο San Francisco και είχαν αναμειχθεί σε μια προοδευτική έρευνα σχετικά με τη συμμετοχή τους στην εξαφάνιση των πόρων του Ναού των Ανθρώπων. Ο Dan White, που περιγράφηκε σα να βρισκόταν σε 'κατάσταση ζόμπι' την ώρα των δολοφονιών, ήταν εκείνος που τους σκότωσε. Οι δικηγόροι του προσπάθησαν να τον υπερασπιστούν δηλώνοντας πως ο White ήταν περιοδικά παράφρον εξαιτίας του ότι έτρωγε μεγάλη ποσότητα ζάχαρης, μια υπεράσπιση που είναι γνωστή ως 'Υπεράσπιση Twinkie' (στη νομική επιστήμη, η υπεράσπιση Twinkie είναι ένας χλευαστικός προσδιορισμός που αφορά ισχυρισμούς εγκληματιών που σχετίζονται με ασυνήθιστους βιολογικούς παράγοντες οι οποίοι τους έβαλαν στη θέση του εγκληματία, χωρίς οι ίδιοι να είναι υπεύθυνοι για την πράξη τους αυτή. Ένας τέτοιος παράγοντας, θεωρείται από τους περισσότερους ανθρώπους πως δεν επαρκεί για να δικαιολογήσει μια εγκληματική πράξη, όπως η επίκληση αλλεργιών, καφεΐνης, νικοτίνης, ζάχαρης ή ακόμα και βιταμινών).

Λίγο καιρό αργότερα, ο Michael Prokes, πρώην μέλος του Ναού των Ανθρώπων, ενημέρωσε μια συνέντευξη τύπου που έγινε στο δωμάτιο του μοτέλ που έμενε, πως η CIA και το FBI κρατούσαν μυστικά μια μαγνητοφώνηση του μακελειού της Jonestown και πως ήταν πληροφοριοδότης του FBI. Αμέσως μετά την ανακοίνωση αυτή, ο Prokes πήγε στο μπάνιο και λέγεται ότι αυτοκτόνησε.

Η Jeanne και ο Alan Mills, μέλη του Ναού των Ανθρώπων που είχαν αποσκιρτήσει πριν την μετακόμιση στη Γουιάνα, βρέθηκαν δεμένοι και σκοτωμένοι στο σπίτι τους, σχεδόν ένα χρόνο μετά το μακελειό της Jonestown. Είχαν γράψει ένα βιβλίο για το Ναό των Ανθρώπων και είχαν εκφράσει την πεποίθησή τους ότι στο τέλος θα τους δολοφονούσαν. Επίσημες αναφορές δηλώνουν πως οι Mills πιθανότατα γνώριζαν τους δολοφόνους τους, καθώς δεν υπήρχαν σημάδια παραβίασης της εισόδου ή πάλης. Ο γιος τους βρισκόταν στο σπίτι την ώρα της δολοφονίας, αλλά με κάποιον τρόπο γλίτωσε το θάνατο. Η υπόθεση για πάνω από 20 χρόνια συνέχιζε να παραμένει ανεξιχνίαστη.

Το τελευταίο μπερδεμένο σημείο σχετικά με το μακελειό της Jonestown αφορά στην επίσημη απόφαση της Αμερικής στο να μην κάνει αυτοψίες στα θύματα. Ο λόγος που δόθηκε ήταν πως η αιτία των θανάτων ήταν άμεσα προφανής. Ωστόσο, τα αποτελέσματα των παθολογικών εξετάσεων που έγιναν από τον ανακριτή της Γουιάνα Leslie Mootoo, αποκάλυψαν την πεποίθησή του πως 700 από τα θύματα είχαν δολοφονηθεί και δεν επρόκειτο για αυτοκτονίες. Ο Mootoo ισχυρίζεται πως μέσα σε μια περίοδο 32 ωρών, εκείνος και οι βοηθοί του, εξέτασαν τα σώματα 127 θυμάτων. Είχαν όλα δεχτεί ένεση με κυανίδιο σε περιοχές του σώματός τους που δε θα μπορούσαν να τις φτάσουν με τα ίδια τους τα χέρια, όπως μεταξύ των ωμοπλατών, ενώ πολλά άλλα θύματα είχαν πυροβοληθεί. Ο Charles Huff, ένας από τα επτά μέλη των Πράσινων Μπερετών που ήταν οι πρώτες αμερικάνικες δυνάμεις στη σκηνή του μακελειού, ισχυρίστηκε ότι 'είδαμε πολλές πληγές από σφαίρες, όπως επίσης πληγές από βέλη'. Εκείνοι που πυροβολήθηκαν, φάνηκε πως προσπάθησαν να τρέξουν προς τη ζούγκλα, μακριά από τον καταυλισμό.

Η ασυμφωνία στον αριθμό των νεκρών στις πρώτες αναφορές και ο τελικός απολογισμός έκανε πολλούς να υποθέσουν πως περίπου πεντακόσιοι άνθρωποι είχαν αποδράσει στην πρώτη φάση από τους σκοτωμούς και είχαν καταφύγει στη ζούγκλα, αλλά μετά κυνηγήθηκαν και δολοφονήθηκαν. Η περιγραφή των μαρτύρων σχετικά με τη διάταξη των νεκρών σωμάτων, καθώς και το γεγονός ότι υπήρχαν φανερά σημάδια ότι πολλά από τα σώματα είχαν συρθεί στο τελικό σημείο ανάπαυσής τους, φαίνεται να αντιτίθεται στην 'επίσημη' ερμηνεία ότι στην αρχή τα πεντακόσια πτώματα δεν είχαν μετρηθεί γιατί κρυβόντουσαν κάτω από τα υπόλοιπα 408.

Jonestown, 18 Νοεμβρίου 1978

Επίλογος

Τριάντα χρόνια πέρασαν από τότε που συνέβη η τραγωδία στη Jonestown και ακόμα υπάρχουν πολλοί που αναρωτιούνται πως κατέληξαν έτσι τα πράγματα. Για πολλούς, η πιθανότητα ότι ένα άνθρωπος θα μπορούσε να χειραγωγήσει τόσους πολλούς ανθρώπους σε τόσο μεγάλο βαθμό είναι αδιανόητη. Ψάχνουν μια ποικιλία πηγών για να εξηγήσουν το φαινομενικά ανεξήγητο, σε μια μάταια προσπάθεια να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για κατανόηση. Δυστυχώς, οι διαδικασίες που λειτούργησαν στο Ναό των Ανθρώπων για πολλά χρόνια, οδηγώντας τελικά στην μαζική αυτοκτονία και στις δολοφονίες 913 μελών της οργάνωσης, δεν είναι σπάνιες σε τέτοιου είδους ομάδες. Είμαστε κοινωνικά πλάσματα που θέλουμε να νιώθουμε ότι ανήκουμε σε κάτι μεγαλύτερο από εμάς και βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό στην αποδοχή των άλλων για να μετρήσουμε την αξία μας. Μια τέτοια κατάσταση μας αφήνει ευάλωτους στους άλλους, αλλάζοντας γρήγορα τις οπτικές μας ώστε να ταιριάξουν με αυτές των γύρω μας, αρνούμενοι τις ίδιες τις ενστικτώδεις αξίες μας και πεποιθήσεις μας, όταν έρχονται αντιμέτωπες με τις συχνά αντίθετες οπτικές των άλλων. Άνθρωποι όπως ο Jim Jones, οδηγούμενοι από το ακόρεστο πάθος τους να γίνουν αποδεκτοί και αγαπητοί από τους άλλους, κατέχουν μια ενστικτώδη γνώση της αδυναμίας των άλλων και του πως μπορούν να τους χειραγωγήσουν για το δικό τους όφελος.

Το ζήτημα είναι εξαιρετικά σοβαρό και δεν προσφέρεται για εύκολες ερμηνείες. Είναι επιπλέον ένα ζήτημα που αφορά όλους μας, εφόσον κάθε ένας από εμάς είμαστε άνθρωποι με ψυχολογικές ανάγκες και αδυναμίες που θα μπορούσαμε εύκολα να γίνουμε θύματα ψυχολογικών χειρισμών, ακόμα κι αν πιστεύουμε ακράδαντα πως ειδικά εμείς είμαστε δυνατοί και έξυπνοι και δύσκολα θα μπορούσαμε να την πατήσουμε. Όμως η ανάγκη μας να ανήκουμε κάπου, να είμαστε αποδεκτοί, ή ακόμα το να ξεχωρίζουμε με κάποιον τρόπο από τους άλλους, βρίσκεται στον πυρήνα της ύπαρξής μας. Μια ανάγκη, που μας βοηθάει τόσο στο να αγγίξουμε μεγάλα επιτεύγματα, αλλά και στο να πέσουμε θύματα των ίδιων των προσδοκιών μας, εάν δεν συγκρατήσουμε την ορμή μας και δεν βαδίσουμε με προσοχή στο μονοπάτι της αυτοπραγμάτωσης που κρύβει πολλές ωφέλειες, αλλά και πολλούς κινδύνους.

Στοχαζόμενοι επάνω στην προσωπικότητα και στο όραμα του Jim Jones, πολλές σκέψεις έρχονται στο νου: Ήταν ένας κακός άνθρωπος; Ήταν κακό το όραμα; Ήταν αφελείς οι άνθρωποι που τον πίστεψαν;

Είναι σίγουρα δύσκολο να θέσει κανείς μια γραμμή και να διαχωρίσει τον κακό από τον καλό, ή ακόμα το να χαρακτηριστούν οι πράξεις είτε κρίνοντας από τους σκοπούς, είτε κρίνοντας από τα αποτελέσματά τους. Πολλά εγκλήματα έχουν γίνει με καλό σκοπό, είναι άλλωστε γνωστή η ρήση: 'ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις'. Δεν πρέπει σίγουρα να κατακρίνουμε ούτε να δεχόμαστε αστόχαστα και εύκολα κάθε προσπάθεια που πάει κόντρα στο κατεστημένο και που δηλώνει ότι υποστηρίζεται από ένα μεγάλο όραμα. Όταν δε αποδεχόμαστε ένα τέτοιο όραμα δε θα πρέπει η αποδοχή μας αυτή να μας στερεί τη δυνατότητα να σκεφτούμε και μέσα στα πλαίσια ενός σκοπού να θυσιάζουμε με μακιαβελικό τρόπο την ίδια μας την κριτική ικανότητα.

Το κατά πόσον το συμβάν στη Jonestown ήταν το αποτέλεσμα ενός ειδεχθούς πειράματος επάνω στο νοητικό έλεγχο είτε όχι, δεν μπορεί να καθοριστεί πλήρως και να δοθεί το ένα ή το άλλο πόρισμα χωρίς να υπάρχουν πιο ισχυρές ενδείξεις, αλλά το νέφος του μυστηρίου θα συνεχίσει να κρέμεται επάνω από το γεγονός μέχρι να συγκεντρωθούν και αποκαλυφθούν όλα τα στοιχεία με τις έρευνες που διενεργήθηκαν και συνεχίζουν να διενεργούνται.

Ένας μακρόχρονος αγώνας που αφορά στην εγκυρότητα της Ομοιοπαθητικής διεξάγεται μεταξύ ενός από τους διασημότερους ομοιοπαθητικούς και του πασίγνωστου κυνηγού ‘τσαρλατάνων’. Και ενώ έχουν περάσει πέντε χρόνια προετοιμασίας, τον Δεκέμβριο του 2008 η περίφημη πρόκληση της ομοιοπαθητικής συναντά μπροστά της εμπόδια που καθυστερούν τον αγώνα. Στη μια πλευρά βρίσκεται ο έλληνας ομοιοπαθητικός Γεώργιος Βυθούλκας, που η Διεθνής του Ακαδημία για την Κλασική Ομοιοπαθητική εδράζει στην Αλόννησο. Η σκεπτικιστική πλευρά εκπροσωπείται από τον γνωστό αμερικανό ταχυδακτυλουργό και σκεπτικιστή James Randi, ο οποίος διευθύνει το επονομαζόμενο ‘James Randi Educational Foundation’ (Μορφωτικό Ίδρυμα του James Randi) που έχει την έδρα του στο Fort Lauderdale της Φλόριντα. Τόσο ο Βυθούλκας όσο και ο Randi είναι εξίσου παθιασμένοι με τις διαμετρικά αντίθετες οπτικές τους, χωρίς να δίνεται περιθώριο να συνεργαστούν τα δύο αυτά ‘διάσημα πνεύματα’. Ο James Randi, στη ‘σταυροφορία’ του για να ξεσκεπάσει κάθε τσαρλατάνο ή ψευδοεπιστήμονα προσφέρει το χρηματικό έπαθλο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων σε όποιον του αποδείξει πειραματικά πως ο σκεπτικισμός του απέναντι σε εναλλακτικές προσεγγίσεις στην ιατρική ή σε παραφυσικά φαινόμενα δεν ευσταθεί.

Εδώ και αρκετά χρόνια προσφέρει ο James Randi το ένα εκατομμύριο δολάρια σε οποιονδήποτε μπορεί να επιδείξει παραφυσικές ή υπερφυσικές δυνάμεις και φαινόμενα. Δικαιολογημένα θέτει πολύ αυστηρά κριτήρια και κανόνες για την πρόκληση αυτή και μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει καταφέρει να περάσει ούτε καν τα προκαταρκτικά στάδια της διαδικασίας. Διάφοροι ψυχικοί, αστρολόγοι, αποκρυφιστές και ραβδοσκόποι έχουν προσπαθήσει να αναμετρηθούν με τον σκεπτικισμό του εδώ και πολλά χρόνια, γεμίζοντας τη λίστα των αποτυχημένων αιτήσεων που διατηρεί στην ιστοσελίδα του.

Όπως όλα τα μέλη της αδελφότητας των δύσπιστων, ο Randi είναι εναντίον της εναλλακτικής ιατρικής. Θεωρεί την ομοιοπαθητική ως ψευδοεπιστήμη και την κατηγοριοποιεί ως υπερφυσικό φαινόμενο γιατί οι ομοιοπαθητικοί χρησιμοποιούν ως φάρμακα ουσίες που αραιώνονται πέρα από τη σταθερά του Avogadro (οι ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των ομοιοπαθητικών φαρμάκων υφίστανται τόσο μεγάλη αραίωση που σε κάποια φάρμακα στο τέλος της αραίωσης η ποσότητα της ουσίας που παραμένει είναι σχεδόν ανύπαρκτη, δεν περιέχεται δηλαδή ούτε ένα μόριο της αρχικής ουσίας μέσα στο διάλυμα). Έτσι, σύμφωνα με τη συμβατική επιστήμη, τα φαρμακευτικά αυτά διαλύματα δε θα έπρεπε να έχουν κάποιο βιολογικό αποτέλεσμα. Ο Randi έχει συμμετάσχει σε αρκετές προσπάθειες απαξίωσης της ομοιοπαθητικής και είναι ένας από τους πιο αυστηρούς επικριτές της.

Μια ομάδα ομοιοπαθητικών υπό την ηγεσία του γνωστού έλληνα ομοιοπαθητικού Γεώργιου Βυθούλκα ξεκίνησε το 2003 τη διαδικασία για την προσπάθεια κατάκτησης του επάθλου των 1.000.000 δολαρίων από τον Randi. Ο Βυθούλκας ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος προς την κλασική ομοιοπαθητική στις δεκαετίες του '70 και του '80. Για τον Βυθούλκα, τα προηγούμενα πειράματα που είχαν σχεδιαστεί για να υποστηρίξουν την εγκυρότητα της ομοιοπαθητικής έπασχαν από κακό σχεδιασμό, κάτι το οποίο του δημιουργούσε ενόχληση. Ένα από αυτά τα αποτυχημένα πειράματα σχετιζόταν και με τον James Randi και παρουσιάστηκε στην τηλεόραση του BBC το 2003. Αυτό αποτέλεσε και μια εκ των κυριότερων ωθήσεων που έκανε τον Βυθούλκα να αποφασίσει να αντιπαραβάλλει την 40ετή του εμπειρία στην πρόκληση του Randi ώστε να ξεκαθαρίσει η υπόθεση.

Η αντιπροσωπεία του Randi κανονίστηκε να αποτελείται από μια ομάδα σκεπτικιστών. Αυτή η ομάδα μαζί με την ομάδα των ομοιοπαθητικών του Γ. Βυθούλκα ξεκίνησαν το 2003 τις διαδικασίες προετοιμασίας για το πείραμα. Επινοήθηκε ένα πρωτόκολλο από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων και το πείραμα θα γινόταν σε ένα νοσοκομείο της Αθήνας. Το πείραμα συμπεριλάμβανε ομοιοπαθητικούς που θα εργαζόντουσαν υπό την εποπτεία του Βυθούλκα και ορισμένες εξατομικευμένες θεραπείες που προοριζόντουσαν για έναν αριθμό ασθενών και που θα γινόντουσαν με το πρότυπο της διπλής τυφλής μελέτης, κατά την οποία οι μισοί ασθενείς λαμβάνουν την δοκιμαζόμενη θεραπεία, ενώ οι υπόλοιποι λαμβάνουν θεραπεία placebo. (Σ' αυτό το πρότυπο διπλής τυφλής μελέτης, εξετάζεται κατά πόσον η δοκιμαζόμενη θεραπεία θα παρουσιάσει στατιστικά σημαντική διαφορά στη βελτίωση της υγείας των ασθενών εάν αντιπαραβληθεί με μια ομάδα ελέγχου στην οποία οι ασθενείς λαμβάνουν ένα φάρμακο που στην ουσία είναι κάποια ουδέτερη ουσία που δεν προκαλεί κάποιο βιολογικό ή θεραπευτικό αποτέλεσμα placebo).

Όλα έδειχνα πως έβαιναν καλώς όταν τον Αύγουστο του 2006 ο Βυθούλκας έλαβε ένα συμφωνητικό υπογεγραμμένο από τον Randi, στο οποίο δήλωνε πως ήταν ικανοποιημένος με το προτεινόμενο πρωτόκολλο. Ακόμα περισσότερο, δεν ζητούσε να γίνει κάποιος προκαταρκτικός έλεγχος, ένα στάδιο κατά το οποίο έχουν ήδη αποτύχει όλοι όσοι έχουν δεχθεί την πρόκληση του Randi. Ωστόσο, ο Randi στη συνέχεια καθυστέρησε την έναρξη του πειράματος επικαλούμενος λόγους υγείας και έλλειψη ικανοποιητικού κονδυλίου. Ο Βυθούλκας ζήτησε προφανώς από τον Randi να ορίσει κάποιον εκπρόσωπο εφόσον ο ίδιος θα απουσίαζε, κάτι που δεν έγινε δεκτό από τον Randi. Συμπλήρωσε, ότι χρειαζόταν έξι μήνες για να αναρρώσει από τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε.

Αυτή η περίοδος των έξι μηνών, σύμφωνα με τον Βυθούλκα, ήταν εξαιρετικής σημαντικότητας. Συνέπεσε με τον διορισμό του νέου Δημάρχου της Αθήνας που εγκατέστησε νέο πρόεδρο στην επιτροπή επιστημόνων και νέο πρόεδρο στο νοσοκομείο που επρόκειτο να διεξαχθεί το πείραμα. Ο Βυθούλκας ισχυρίζεται πως ο Randi γνώριζε για τις επικείμενες αλλαγές και πως καθυστέρησε επίτηδες τη διαδικασία του πειράματος ώστε να αποφύγει την πρόκληση. Μια πρόκληση που είχε τα προσόντα της αυστηρότερης και καλύτερα οργανωμένης προσπάθειας για να κατακτηθεί το έπαθλο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, από όσες είχαν μέχρι στιγμής προταθεί στον Randi. Έτσι, η ομάδα των ομοιοπαθητικών πιστεύουν πως ο Randi έκανε πίσω γι' αυτόν ακριβώς το λόγο.

Μετά από 2 ακόμα χρόνια περαιτέρω διαπραγματεύσεων με τις νέες τοπικές αρχές, η ομάδα των ομοιοπαθητικών κατάφερε και πάλι να προχωρήσει τη διαδικασία στην Αθήνα και ξεκίνησε τις τελικές προετοιμασίες για το πείραμα. Τον Σεπτέμβριο του 2008, πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα μια διμερής συνάντηση μεταξύ δύο αντιπροσώπων του Randi, του Δρ. Menachem Oberbaum που θα ήταν ο επικεφαλής κριτής για το πείραμα και του κ. Βυθούλκα. Μετά και από αυτή τη συνάντηση η ομάδα των ομοιοπαθητικών θεώρησε πως όλα ήταν έτοιμα για να συνεχιστεί η διαδικασία αλλά βρέθηκαν μπροστά σε μια νέα έκπληξη. Τον Οκτώβριο του 2008, ένα μήνα μετά από την προαναφερθείσα συνάντηση, έλαβαν το ακόλουθο μήνυμα από τον Randi:

"Ξεχάστε όλη την προηγούμενη αλληλογραφία που ανταλλάξαμε για το ζήτημα. Αυτό που ισχύει είναι η παρούσα κατάσταση. Πρώτον, απαιτείται από τον Γεώργιο Βυθούλκα να συντάξει μία κανονική, σωστά συμπληρωμένη αίτηση και να την υποβάλλει όπως απαιτείται από τον καθένα να κάνει. Εφόσον ληφθεί, θα προχωρήσουμε όπως και με κάθε άλλη συνήθη αίτηση, με τις ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανόμενης της απαίτησης για το προκαταρκτικό στάδιο."

Αυτή η νέα τροπή των γεγονότων εκνεύρισε δικαιολογημένα τον Γιώργο Βυθούλκα, εφόσον είχαν ήδη περάσει 5 χρόνια εργασίας επάνω στο ζήτημα. Τα πράγματα έγιναν χειρότερα, όταν ο Randi ισχυρίστηκε στην ιστοσελίδα του ότι η ομάδα των ομοιοπαθητικών αποσύρθηκε από το πείραμα. Αυτή η κατηγορία αμφισβητήθηκε έντονα από τον Γ. Βυθούλκα.

Φαίνεται όμως πως δεν έχουν χαθεί όλα, εκτός ίσως από το ένα εκατομμύριο δολάρια. Το πείραμα πιθανώς μπορεί ακόμα να προχωρήσει με τη συμμετοχή των σκεπτικιστών Alec Gindis και Hrasko Gabor που αρχικά αντιπροσώπευαν τον Randi. Προφανώς θέλουν να δουν ποια θα είναι η κατάληξη αυτής της μακρόχρονης διαδικασίας. Επίσης, ο Βυθούλκας εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για τη διεξαγωγή του πειράματος, καθώς πιστεύει σθεναρά ότι το σωστό είδος πειράματος μπορεί να αποδείξει στους επικριτές της ότι η ομοιοπαθητική θεραπεία έχει όντως βιολογικό αποτέλεσμα.

Μια πλήρη αναφορά της ιστορίας, μπορεί να διαβάσει κανείς (στα αγγλικά) στην ιστοσελίδα του Γιώργου Βυθούλκα.

James Randi

Ο James Randi είναι συνταξιούχος επαγγελματίας ταχυδακτυλουργός (αποκαλείται συχνά 'Ο Καταπληκτικός Randi'), συγγραφέας, ομιλητής και ερασιτέχνης αρχαιολόγος και αστρονόμος. Γεννήθηκε το 1928 στο Τορόντο του Καναδά, όπου και τελείωσε το Γυμνάσιο. Είναι σκεπτικιστής και υποστηρικτής της επιστημονικής μεθοδολογίας, ενώ είναι ευρέως γνωστός ως αμφισβητίας των παραφυσικών ισχυρισμών και της ψευδοεπιστήμης. Ξεκίνησε την καριέρα του ως επαγγελματίας μάγος, αλλά όταν συνταξιοδοτήθηκε στα 60 του χρόνια ξεκίνησε να ερευνά το πεδίο των παραφυσικών φαινομένων, τον αποκρυφισμό και τους ισχυρισμούς για υπερφυσικές δυνάμεις.

Αν και συχνά τον αναφέρουν ως άνθρωπο που απομυθοποιεί, ο Randi αποποιείται τον χαρακτηρισμό, περιγράφοντας τον εαυτό του ως ερευνητή. Έχει γράψει για τα παραφυσικά φαινόμενα, για τον σκεπτικισμό και για την ιστορία της μαγικής τέχνης. Έχει ιδρύσει το James Randi Educational Foundation και προσφέρει το έπαθλο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων σε οποιονδήποτε μπορεί να επιδείξει αποδείξεις για παραφυσικά, υπερφυσικά και αποκρυφιστικά φαινόμενα ή δυνάμεις, κάτω από συνθήκες ελέγχου που θα έχουν οριστεί από κοινού κι από τις δύο πλευρές. Για την ώρα, κανείς δεν έχει καταφέρει να κερδίσει το έπαθλο και η πρόκληση του Randi θα διακοπεί τον Μάρτιο του 2010. Τα χρήματα που προοριζόντουσαν να διατεθούν για το σκοπό αυτό, θα χρησιμοποιηθούν για άλλα προγράμματα, η φύση των οποίων θα ανακοινωθεί όταν διακοπεί η πρόκληση, τον Μάρτιο του ερχόμενου έτους.

Γεώργιος Βυθούλκας

Ο Γιώργος Βυθούλκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1932 και ασχολείται με την ομοιοπαθητική για πάνω από 40 χρόνια. Σπούδασε την ομοιοπαθητική στη Νότια Αφρική και το 1966 έλαβε δίπλωμα ομοιοπαθητικής από το Ινδικό Ινστιτούτο Ομοιοπαθητικής. Μετά από την απόκτηση του διπλώματος επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και άσκησε την Κλασική Ομοιοπαθητική, καθώς επίσης ξεκίνησε να την διδάσκει σε ιατρούς σε ένα κέντρο στην Αθήνα, που τελικά ονομάσθηκε Κέντρο Ομοιοπαθητικής Ιατρικής. Το 1972 ξεκίνησε ένα ελληνικό περιοδικό για την ομοιοπαθητική. Το 1976 οργάνωσε το πρώτο από μια σειρά ετήσιων διεθνών ομοιοπαθητικών σεμιναρίων. Το 1994 ίδρυσε την Διεθνή Ακαδημία Κλασικής Ομοιοπαθητικής στην Αλόννησο, που παρέχει μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο πεδίο της ομοιοπαθητικής.

Ο Γ. Βυθούλκας έχει γράψει μια πλειάδα βιβλίων για το αντικείμενο της ομοιοπαθητικής, δύο εκ των οποίων ('Ομοιοπαθητική, η Ιατρική του Νέου Ανθρώπου' και 'η Επιστήμη της Ομοιοπαθητικής') έχουν μεταφρασθεί σε άλλες γλώσσες. Στις προθέσεις του είναι να συγγράψει ένα μεγάλο έργο, το Materia Medica Viva, που θα αποτελεί ένα βιβλίο αναφοράς στις ομοιοπαθητικές θεραπείες και θα φτάσει τους 16 τόμους όταν ολοκληρωθεί, ενώ ήδη έχει εκδοθεί ο πρώτος τόμος. Συγχρόνως, έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ομοιοπαθητικά περιοδικά και έχει αναπτύξει ένα έμπειρο σύστημα για να το χρησιμοποιούν όσοι ασκούν την ομοιοπαθητική ώστε να επιλέγουν θεραπείες για τους ασθενείς τους.

Έχει τιμηθεί με ποικίλες διακρίσεις. Τον Δεκέμβριο του 1996 τιμήθηκε στο Σουηδικό Κοινοβούλιο με το βραβείο Right Livelihood Award (Εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ), που σύμφωνα με την σχετική αναφορά στην ιστοσελίδα του, το σκεπτικό του βραβείου είναι ότι:

"Απονέμεται για την εξαίρετη προσφορά του στην αναμόρφωση της Ομοιοπαθητικής γνώσης, έτσι ώστε να πάρει την θέση της σαν επιστήμη, και για τις ακούραστες προσπάθειες του στο να εκπαιδεύσει γιατρούς με τα υψηλότερα στάνταρ, ώστε η ομοιοπαθητική να θεωρείται σήμερα μέσα στον επιστημονικό χώρο σαν μια αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδος."

Μια γυναίκα στη Ventura της Καλιφόρνια που ονομαζόταν Melanie είχε μια παράξενη εμπειρία ενώ βρισκόταν καθισμένη στον καναπέ του σαλονιού της. Καθώς κοιτούσε στον τοίχο, έγινε, όπως πιστεύει, αόρατη. Ο άντρας της έψαχνε ολόκληρο το σπίτι για να τη βρει. Πέρασε ακόμα και μπροστά της, ούτε καν ένα μέτρο από κείνη, αλλά δεν την είδε. Το γεγονός κράτησε περίπου 10 λεπτά και μετά έγινε ξαφνικά και πάλι ορατή.

Αυτή η ασυνήθιστη ιστορία προέρχεται από μια συλλογή αναφορών που έχει συλλέξει η Donna Higbee στα πλαίσια μιας ενδελεχούς έρευνας, που διεξάγει επάνω στο ανεξήγητο φαινόμενο που η ίδια ονομάζει 'Ανθρώπινη Αυτόματη Ακούσια Αορατότητα'. Σύμφωνα με αναφορές που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα της, κάποιοι άνθρωποι γίνονται ξαφνικά και χωρίς λόγο αόρατοι. Δεν φαίνεται να νιώθουν διαφορετικά όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο και μπορούν να κοιτούν, καθώς και να κινούνται, στον χώρο κανονικά, σαν να μην έχει αλλάξει τίποτε. Αλλά οι άλλοι άνθρωποι δεν μπορούν να τους δουν. Τους αγνοούν πλήρως, σαν να μην υπάρχουν.

Τα θύματα αυτού του παράξενου φαινόμενου μαρτυρούν ότι η εμπειρία δεν είναι ίδια με το να τους αγνοούν. Στους περισσότερους από εμάς θα έχει συμβεί κάποια στιγμή να νιώθουμε σαν να είμαστε αόρατοι σε κάποιες περιστάσεις της κοινωνικής μας ζωής. Αλλά αυτή η εμπειρία είναι πολύ διαφορετική.

Μια ανέκδοτη ιστορία που διηγείται η Higbee έγινε σε ένα πάρτι. Ένας 37χρονος άντρας μπήκε στο μπάνιο και όταν βγήκε ήταν παντελώς αόρατος. Προσπάθησε να συζητήσει με διάφορους ανθρώπους, ακόμα και με την ίδια την κοπέλα του, αλλά αγνοούσαν παντελώς την ύπαρξή του. Της ζήτησε ένα τσιγάρο αλλά δεν έλαβε καμία απολύτως απάντηση. Στην αρχή νόμιζε πως του έκαναν κάποια πλάκα κι έτσι γύρισε στο μπάνιο θυμωμένος. Όταν βγήκε και πάλι έξω, ήταν σα να μην είχε συμβεί τίποτε. Όλα είχαν επιστρέψει στο φυσιολογικό και μπορούσαν και πάλι να τον δουν.

Η Higbee έχει συλλέξει διάφορες παρόμοιες ιστορίες και σε κάθε περίπτωση το φαινόμενο συμβαίνει αυτόματα, χωρίς προειδοποίηση, διαρκεί για λίγα λεπτά και μετά σταματάει. Διάφοροι άνθρωποι έχουν βιώσει αυτού του είδους την αορατότητα περισσότερο από μία φορά, σαν να είναι επιρρεπείς στο φαινόμενο αυτό. Έχει ακούσει ακόμα και για άτομα που ισχυρίζονται ότι μπορούν περιστασιακά να ελέγχουν την αορατότητα αυτή με τη θέλησή τους.

Ο Daniel S. ένιωσε ότι έγινε αόρατος μια μέρα όταν βρισκόταν με κάποιους φίλους του και έστηναν κροτίδες. Ήθελε να τους πει να σταματήσουν γιατί φοβόταν ότι θα έρθει η αστυνομία και θα ελέγξει ταυτότητες. Αυτό θα σήμαινε πρόβλημα για τον ίδιο γιατί είχε πολλές κλήσεις απλήρωτες στο όνομά του. Τον τρομοκρατούσε η ιδέα ότι μπορεί να πήγαινε στη φυλακή και να έχανε τη δουλειά του. Η αστυνομία έκανε την εμφάνισή της και έλεγξε τις ταυτότητες όλων εκτός από του Daniel:

"Οι αστυνομικοί ξεκίνησαν από την άλλη άκρη της σειράς (υπήρχαν δύο σειρές, η μία μπροστά από την άλλη) των ανθρώπων. Στεκόμουν πίσω από μια φίλη μου. Ο αστυνόμος ζήτησε σε κάθε άτομο να του δώσει την ταυτότητά του καθώς περνούσε κατά μήκος της σειράς. Μετά, καθώς θα έπαιρνε την ταυτότητα θα καλούσε κάθε άτομο. Ήμουν ο τελευταίος στην πίσω σειρά. Ήμουν επίσης ο πιο μεγαλόσωμος, ακόμα πιο μεγαλόσωμος και από τον αστυνόμο. Εκείνος συμπεριφέρθηκε σαν να μη με είχε καν δει και δε μου ζήτησε την ταυτότητά μου. Κανένας από τους δύο αστυνομικούς δεν μου έδωσε σημασία. Όλοι οι φίλοι μου, εκτός από τους δύο που τους πήρε η αστυνομία, νόμισαν πως είχα φύγει. Πολλοί με ρώτησαν μετά, που είχα πάει να κρυφτώ. Τους είπα πως βρισκόμουν εκεί, αλλά κανείς δε με πίστευε."

Η Higbee δεν προσφέρει κάποια εξήγηση για το φαινόμενο, αλλά αναρωτιέται εάν συνδέεται με κάποιον τρόπο με δυνάμεις που ισχυρίζονται ότι κατέχουν κάποιοι γιόγκι, που υποστηρίζουν ότι η ανθρώπινη αορατότητα δεν είναι μονάχα εφικτή, αλλά μπορεί επίσης και να γίνεται με τον έλεγχο του ατόμου. Παραλληλίζει επίσης το φαινόμενο με αναφορές σχετικές με απαγωγές από εξωγήινους. Σε πολλές τέτοιες αναφορές τα θύματα των απαγωγών έχουν ισχυριστεί ότι οι απαγωγείς τους μπορούν να γίνονται ορατοί και αόρατοι όποτε θέλουν, μαζί με άλλα φαινόμενα αορατότητας όπως να περνούν μέσα από τα τείχη των διαστημοπλοίων, τα οποία εμφανίζονται ή εξαφανίζονται κατά βούληση των εξωγήινων.

Εάν οι ιστορίες για την αορατότητα που αναφέρουν οι άνθρωποι είναι αληθινές, βρισκόμαστε απέναντι σε ένα πραγματικά περίεργο φαινόμενο. Εντωμεταξύ, η Donna Higbee συνεχίζει να το ερευνά και να συλλέγει πληροφορίες και εμπειρίες από όλους όσους θέλουν να τις μοιραστούν.

Υπάρχει κάποιου είδους απόδειξη; Υπάρχουν φωτογραφίες;

Έχουν υπάρξει κάποιες περίεργες φωτογραφίες που υποτίθεται ότι δείχνουν μερική ανθρώπινη αορατότητα. Μια από αυτές έχει τίτλο 'έχασε το κεφάλι της' και προέρχεται από το Las Vegas. Όταν πάρθηκε η φωτογραφία μέσα σε ένα ξενοδοχείο, μια γυναίκα πέρασε μπροστά από τον άνθρωπο που φωτογράφιζε αλλά φαινόταν σα να μην έχει κεφάλι. Ο κορμός της, η ζακέτα και το λουρί από την τσάντα της φαίνονται καθαρά, όχι όμως και το κεφάλι της. (Η φωτογραφία βρίσκεται στην ιστοσελίδα coasttocoastam.com).

Σε μια άλλη φωτογραφία που απεικονίζει μια ομάδα από στρατιώτες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ένας από τους στρατιώτες που βρίσκεται στην πίσω πλευρά της σκηνής φαίνεται σα να είναι διαφανής. Πρόκειται για ανωμαλία της φωτογραφίας, για περίπτωση φαντάσματος ή αποτελεί μια περίπτωση ανθρώπινης αορατότητας; (Η φωτογραφία είναι δημοσιευμένη στην ιστοσελίδα ghoststudy.com).

Εθελούσια αορατότητα

Οι παραπάνω περιπτώσεις αφορούν σε ανθρώπους που φαίνεται ότι έγιναν αόρατοι με τρόπο αυτόματο και χωρίς τη θέλησή τους ή κάποια δική τους προσπάθεια. Αλλά τι γίνεται εάν κάποιος θέλει να γίνει αόρατος; Υπάρχει κάποια μέθοδος που μπορεί να το πετύχει;

• Υπάρχει μια ανεπιβεβαίωτη ιστορία από έναν άνθρωπο που πέτυχε την αορατότητα με τη χρήση ενός ηλεκτρικού κράνους που είχε εφεύρει το 1934. Μπροστά από μάρτυρες, σύμφωνα με την ιστορία, έβαλε το κράνος στο κεφάλι του, μπήκε μέσα σε έναν θάλαμο και άγγιξε κάποιες επαφές επάνω από το κεφάλι του. Τότε, άνοιξε ένα ηλεκτρικό ρεύμα και έγινε σταδιακά αόρατος, από τα νύχια ως το κεφάλι. Μπορούσαν να νιώσουν το σώμα του νεαρού επιστήμονα εάν το άγγιζαν, αλλά δεν μπορούσαν να τον δουν. Πραγματικότητα, ή κάποιο ταχυδακτυλουργικό κόλπο;
• Κάποιοι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι έρχονται σε επαφή με οντότητες από άλλους κόσμους, μέσω των οποίων μπορούν να κάνουν αόρατα κάποια μικρά αντικείμενα, αλλά κάποιες φορές ακόμα και το ίδιο τους το σώμα.
• Διάφοροι επιστήμονες προσπαθούν να κατασκευάσουν μανδύες που όταν κάποιος τους φοράει θα φαίνεται διαφανής, αφήνοντας να φανεί οτιδήποτε βρίσκεται από πίσω του. Τέτοιοι μανδύες που αποτελούν αντικείμενο έρευνας από επιστήμονες στο Τόκιο και άλλα μέρη, δεν προσφέρουν πραγματική αορατότητα αλλά ένα είδος οπτικού καμουφλάζ.
• Τέλος, ο Richard Bartle ισχυρίζεται πως ξέρει τον τρόπο για να φτιάξει μπογιά αορατότητας (Invisibility Paint - mud.co.uk/richard/sbos18.htm). Η συνταγή του περιλαμβάνει ιστούς από άνθη καλαμποκιού, μίσχους από μάτια γαστερόποδων και το κεντρί από μια 'δηλητηριώδη γάτα', μεταξύ άλλων. Τα τρελά αυτά συστατικά κάνουν την κατασκευή της συνταγής να μοιάζει ανέφικτη, πράγμα που σίγουρα ισχύει, εφόσον η συνταγή αυτή αποτελεί μια χιουμοριστική προσέγγιση του θέματος. Αν ωστόσο κάποιος καταφέρει να κατασκευάσει την μπογιά με τη χρήση της συνταγής, ας μην την κρατήσει μόνο για τον εαυτό του!!

Οι μεγάλοι πολιτισμοί ανέρχονται και σβήνουν, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο γιατί κάποιοι από αυτούς πέφτουν. Νέα στοιχεία που αφορούν στην πτώση δυο δυναστειών φαίνεται πως μόλις έχουν αναδυθεί μέσα από μια σπηλιά. Τα στοιχεία που βρέθηκαν σε μια σπηλιά δίπλα στην Ιερουσαλήμ αποκαλύπτουν αυξανόμενη ξηρασία στο κλίμα στην χρονική περίοδο μεταξύ του 100 και 700 μ.Χ., μια περίοδο που συνέπεσε με την πτώση τόσο της Ρωμαϊκής όσο και της Βυζαντινής κυριαρχίας στην περιοχή.

Οι ερευνητές ωστόσο σπεύδουν να τονίσουν ότι δεν έχουν βρει μια σχέση αιτίου και αποτελέσματος. "Εάν αυτό ήταν που προκάλεσε αδυναμία στους Βυζαντινούς ή όχι, είναι κάτι που δεν το γνωρίζουμε, αλλά διαφαίνεται μια ενδιαφέρουσα συσχέτιση," ανέφερε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Wisconsin-Madison, Καθ. John Valley, που ηγείται της έρευνας. "Αυτά τα γεγονότα πραγματικά συνέβαιναν την εποχή που έγιναν οι συγκεκριμένες ιστορικές αλλαγές."

Τα ευρήματα θα παρουσιαστούν με λεπτομέρειες σε προσεχή έκδοση του περιοδικού Quaternary Research. Η έρευνα συμπεριλάμβανε γεωχημική ανάλυση από έναν σταλαγμίτη που προέρχεται από το σπήλαιο Soreq στην Ιερουσαλήμ. Η βροχή τροφοδοτούσε τις δομές της σπηλιάς με οργανική ύλη από την επιφάνεια του εδάφους η οποία παγιδεύτηκε σε ανόργανα ιζήματα που σχημάτισαν τις στρώσεις του σταλαγμίτη.

Ο πτυχιούχος της Γεωλογίας σπουδαστής, Ian Orland, προσδιόρισε τα ετήσια επίπεδα βροχής για τις περιόδους που ο σταλαγμίτης μεγάλωνε, από το 200 π.Χ. μέχρι και το 1100 μ.Χ. περίπου. Παρόμοια έρευνα είχε γίνει και στο παρελθόν για να ερευνηθούν δεκαετίες που ήταν πλούσιες σε βροχοπτώσεις. Στην πραγματικότητα η τεχνική είχε χρησιμοποιηθεί για να δείξει τις μεγάλης διάρκειας εποχές ξηρασίας που μάστιζαν την Βόρεια Αμερική πριν από χιλιάδες χρόνια. Αλλά ο Orland χρησιμοποίησε έναν εξελιγμένο μικροαναλυτή ιόντων για να επιτύχει μεγαλύτερη λεπτομέρεια μέσα από περισσότερες στρώσεις, αποκαλύπτοντας τα μοτίβα των βροχοπτώσεων μέσα σε ξεχωριστές εποχές.

Οι λεπτομερείς αυτές κλιματικές καταγραφές δείχνουν ότι η ανατολική Μεσόγειος έγινε πιο ξηρή την εποχή μεταξύ του 100 μ.Χ. και 700 μ.Χ., μια εποχή που η δύναμη της Ρώμης και του Βυζαντίου ολοένα και εξασθένιζε στην περιοχή.

Τα ενδιαφέροντα αυτά ευρήματα μας φέρνουν στο μυαλό τη σκέψη, πως πιθανότατα οι κλιματικές αλλαγές που ζούμε σήμερα αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου κύκλου στην κλιματική ζωή του πλανήτη, καθώς επίσης το ερώτημα, κατά πόσον είμαστε υπαίτιοι για την αλλαγή του κλίματος και μέχρι που φτάνει η δυνατότητά μας να τη σταματήσουμε, εάν έχουμε μια τέτοια δυνατότητα;

Έχει υποστηριχτεί ότι η αιγυπτιακή Σφίγγα είχε στην πραγματικότητα το κεφάλι ενός λιονταριού. Και πως πιθανόν να είναι πολύ πιο αρχαία από όσο έχει υπολογιστεί μέχρι τώρα, όπως δείχνουν οι έρευνες που γίνονται υπό την καθοδήγηση ενός βρετανού γεωλόγου. Οι αιγυπτιολόγοι επιχειρηματολογούν εδώ και πολλά χρόνια ότι το μνημείο που βρίσκεται έξω από το Κάιρο και που έχει το κεφάλι ενός Φαραώ και το σώμα ενός λιονταριού, είχε χτιστεί λίγο μετά την πρώτη πυραμίδα, δηλαδή περίπου πριν από 4,500 χρόνια. Αλλά ο γεωλόγος Colin Reader βρήκε πως η διάβρωση που υπέστη το περίβλημα της Σφίγγας από τη βροχή υποδηλώνει πως κατασκευάστηκε πριν από πολλά περισσότερα χρόνια.

Σύμφωνα με τον κ. Reader, ένα βυθισμένο ανάκτορο στο οροπέδιο της Γκίζας προσφέρει ενδείξεις ότι υπήρχε δραστηριότητα στην περιοχή πριν από το χτίσιμο των πυραμίδων. Η ιδιαίτερη μορφή του οικοδομήματος υποδηλώνει ότι είναι παλαιότερο από τα άλλα μνημεία που υπάρχουν στην περιοχή. Συμπληρώνει, ότι το μνημείο θα μπορούσε να έχει υιοθετηθεί και τροποποιηθεί από μεταγενέστερους κατοίκους.

Ειδικοί των οπτικών εφφέ χρησιμοποίησαν τα δεδομένα της έρευνας για να αναδημιουργήσουν το μνημείο με τον τρόπο που, σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, θα έδειχνε. Ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι το κεφάλι και το σώμα της Σφίγγας είναι δυσανάλογα, πράγμα που δείχνει πως δεν αποτελούσε αρχικά την απεικόνιση ενός Φαραώ. Ο ιστορικός της αρχιτεκτονικής Δρ. Jonathan Foyle, που εργάστηκε με τον Reader στην έρευνα, δήλωσε ότι το κεφάλι και το σώμα είναι σε μεγάλο βαθμό εκτός κλίμακας. Κατά την άποψή του, ο λόγος γι' αυτή τη δυσαναλογία θα μπορούσε να είναι ότι η Σφίγγα είχε στην αρχή το κεφάλι ενός λιονταριού. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, το άγαλμα σκαλίστηκε σε μεταγενέστερη περίοδο από τον Χέοπα.

Για τους αρχαίους αιγυπτίους το λιοντάρι αποτελούσε ένα σημαντικότερο σύμβολο ισχύος από ότι το πρόσωπο ενός ανθρώπου. Εάν λάβουμε υπόψη και το ότι το μνημείο έχει το σώμα ενός λιονταριού, μοιάζει λογικό στους ειδικούς πως στην αρχή είχε και το κεφάλι λιονταριού. Στις απαρχές της ιστορίας της Αιγύπτου τα λιοντάρια ήταν άφθονα στις άγριες περιοχές της Γκίζας και των περιχώρων.

Η μεγάλη Σφίγγα σύμφωνα με πολλούς αιγυπτιολόγους αναπαριστά μια ομοιότητα με τον Φαραώ Χεφρήνο. Από κάποιους πιστεύεται εξάλλου πως ο Djadefre, ο μεγαλύτερος αδελφός του Χεφρήνου, κατασκεύασε τη Σφίγγα για να τιμήσει τον πατέρα του Χέοπα. Κάτι τέτοιο θα τοποθετούσε την κατασκευή του μνημείου κάπου ανάμεσα στο 2550 και στο 2450 π.Χ.. Ωστόσο, τα περιορισμένα στοιχεία που συνδέουν την Σφίγγα με τον Χεφρήνο είναι περιστασιακά και αρκετά αμφιλεγόμενα.

Ο γεωλόγος Robert Schoch συμπέρανε ότι η Σφίγγα θα πρέπει να είναι πολύ πιο παλιά από όσο πιστευόταν. Ο Schoch υποστήριξε ότι συγκεκριμένες αλλοιώσεις που βρέθηκαν στο σώμα της Σφίγγας και στον περιβάλλοντα χώρο όπου έγινε η εκσκαφή, υποδεικνύουν χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να προκληθούν μετά από παρατεταμένη διάβρωση από νερό. Η τελευταία περίοδος κατά την οποία υπήρχαν σημαντικές βροχοπτώσεις στην Αίγυπτο τελείωσε στα τέλη της 4ης και στις αρχές της 3ης π.Χ. χιλιετηρίδας. Έτσι, ο Schoch ισχυρίζεται ότι λόγω της διάβρωσης από το νερό η κατασκευή της Σφίγγας θα πρέπει να χρονολογηθεί σε μια περίοδο που δεν είναι μεταγενέστερη από την 5η ή 6η π.Χ. χιλιετία, τουλάχιστον δύο χιλιάδες χρόνια πριν από την ευρέως αποδεκτή χρονολογία κατασκευής της και 1500 χρόνια πριν από την αποδεκτή χρονολογία για την έναρξη του αιγυπτιακού πολιτισμού.

Ο γεωλόγος Reader θεωρεί ωστόσο ότι η Σφίγγα είναι μόνο μερικές εκατοντάδες χρόνια πιο παλιά από ότι είναι παραδοσιακά αποδεκτό, καθώς θεωρεί πως αποτελεί ένα προϊόν των πρώτων αιγυπτιακών Δυναστειών. Ανεξάρτητα από αυτόν, ο γεωλόγος David Coxill συμφωνεί με τα ευρήματα του Schoch, αλλά σε συμφωνία με τον Reader προτίμησε μια πιο συντηρητική προσέγγιση στη χρονολόγηση του μνημείου.

Τόσο ο Schoch όσο και ο Reader βασίζουν τα συμπεράσματά τους όχι μόνο στη Σφίγγα και στο περίβλημά της, αλλά έλαβαν υπόψη τους και άλλα στοιχεία διαβρώσεων που βρέθηκαν στο οροπέδιο της Γκίζας, από μνημεία όπως ο ναός της Σφίγγας που θεωρείται πως συμφωνούν με την περίοδο κατά την οποία είχε κατασκευαστεί η Σφίγγα. Επειδή αυτά τα συμπεράσματα καθιστούν αναγκαία μια επαναχρονολόγηση της Σφίγγας σε μια προγενέστερη περίοδο πριν από την κατασκευή των μεγάλων μνημείων, η θεωρία αυτή δεν έχει γίνει δεκτή από τη δεσπόζουσα τάξη των αιγυπτιολόγων.

Οι δράκοντες είναι χιμαιρικά πλάσματα που εμπνέουν το δέος και βρίσκονται σε μύθους και θρύλους πολιτισμών όλου του κόσμου. Στην Ευρώπη έχουν έναν εφιαλτικό χαρακτήρα καθώς συναντούμε ερπετά που εκτοξεύουν φλόγες με την ανάσα τους, είναι τεράστια και μοιάζουν με σαύρες που έχουν διχαλωτή φιδίσια γλώσσα και φτερά νυχτερίδας. Στους θρύλους έχουν φορτωθεί με φόβο και έχουν διασυρθεί για τρομερές ενέργειες όπως την αρπαγή νεαρών κοριτσιών, την καταστροφή χωριών και την φύλαξη ολόκληρων βουνών από χρυσάφι.

Στους αρχαίους πολιτισμούς του Μεξικό και της Νότιας Αμερικής ένα θεϊκό φτερωτό ερπετό με πολλά ονόματα θεωρούνταν ότι ανανέωνε τον κόσμο μετά από κάθε κύκλο καταστροφής. Στην Κίνα, οι δράκοντες είναι αμφίβια πλάσματα που κατοικούν σε ωκεανούς, λίμνες και ποτάμια, ακόμα και στις σταγόνες της βροχής. Τιμούνται ως ζωογόνα σύμβολα της τύχης και της ευφορίας, που μπορούν να αποδεσμεύσουν τη βροχή σε περιόδους ξηρασίας. Είναι μωσαϊκά ζώων με σώμα φιδιού, λέπια ψαριού και αετίσια νύχια, έχουν συχνά κέρατα και πρόσωπο μυστήριο, μυθικό και τρομερό.

Παρά τις διαφορές τους, πολλοί από τους μυθικούς δράκοντες που έχουν βρεθεί σε ιστορίες όλου του κόσμου ξεκίνησαν ως ασαφείς ιδέες ενός ερπετού που έχει μοντελοποιηθεί βάσει πραγματικών πλασμάτων, με αφετηρία ένα φίδι ή κάποιο άλλο φοβερό ερπετό. Μέσα στα χρόνια απέκτησαν πιο καθορισμένα και εξωτικά σχήματα καθώς απορρόφησαν τις ελπίδες και τις δεισιδαιμονίες κάθε πολιτισμού και δανείστηκαν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοπικών ζώων.

Η σύντομη λίστα από πλάσματα και φυσικά φαινόμενα που ακολουθεί αποκαλύπτει τις πηγές από τις οποίες προήλθε η έμπνευση για τους δράκοντες και τα άλλα τέτοια μυθικά πλάσματα.

Κινέζικος Αλιγάτορας

Οι κινέζικοι αλιγάτορες πιθανότατα αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους ασιάτες δράκοντες. Στην κινεζική μυθολογία οι δράκοντες ήταν στενά συνδεδεμένοι με το νερό. Ήταν οι φύλακες της βροχής που χαρίζει τη ζωή, αλλά σε καιρούς που είχαν καταληφθεί από μανία μπορούσαν να απελευθερώσουν καταστροφικούς κατακλυσμούς. Οι κινέζικοι αλιγάτορες μπορούν να μεγαλώσουν σχεδόν μέχρι το μήκος περίπου δύο μέτρων και συχνά μπορούν να βρεθούν να επιπλέουν ακριβώς κάτω από το επίπεδο του νερού όπου στα κλεφτά παραμονεύουν για το θήραμά τους. Ο κινέζικος αλιγάτορας αποτελεί ένα από τα πιο επικίνδυνα ερπετά του κόσμου.

Ο Κροσσωτός Δράκοντας

Ο δράκοντας με τα κρόσσια είναι μια μικρή σαύρα που βρίσκεται στα δάση και στους δασότοπους της βόρειας Αυστραλίας. Όπως υποδηλώνει το όνομα, ένα ογκώδες κρόσσι περιβάλλει το κεφάλι και τον αυχένα της σαύρας και μπορεί να ανοίξει σαν ομπρέλα όταν αυτή τρομάξει. Εάν αυτό δεν αρκεί για να τρομάξει τον εχθρό, ο κροσσωτός δράκοντας θα ανασηκωθεί στα πίσω του πόδια και θα απομακρυνθεί γρήγορα, αλλά από το να δραπετεύσει με την ουρά του να μπλέκεται ανάμεσα στα πόδια του θα προτιμήσει να την αφήσει πίσω ώστε να μπερδέψει τον επίδοξο θηρευτή του.

Ο Γενειοφόρος Δράκοντας

Το ερπετό αυτό είναι επίσης ένα τοπικό είδος στους δασότοπους της βόρειας Αυστραλίας. Έχει πολυάριθμες αγκαθωτές προεξοχές που προβάλλουν από το δέρμα γύρω από το κεφάλι του και μπορεί να φουσκώσει μια σακούλα κάτω από το πηγούνι του για να καταστήσει την εικόνα του πιο απειλητική. Μπορεί να αλλάξει χρωματικές αποχρώσεις, από ανοιχτές σε σκούρες, που αντανακλούν συγκεκριμένες συναισθηματικές του καταστάσεις ή τον βοηθούν στο να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματός του. Όπως και ο κροσσωτός δράκοντας, μπορεί επίσης να ανασηκωθεί στα πίσω του πόδια και να φύγει τρέχοντας.

Πύθωνας

Οι πύθωνες είναι μεταξύ των μεγαλύτερων φιδιών στον κόσμο και ο δικτυωτός πύθωνας της Ινδίας μπορεί να υπήρξε μια από τις εμπνεύσεις που κρύβονται πίσω από τους παραδοσιακούς δράκοντες των αρχαίων καιρών. Ανήκουν στα φίδια σφικτήρες, δηλαδή σε εκείνα που σφίγγουν μέχρι θανάτου πουλιά και μικρά θηλαστικά με τα οποία τρέφονται. Στα ταξίδια του στην Ινδία ο ρωμαίος νατουραλιστής Πλίνιος ισχυρίστηκε ότι είδε έναν δράκοντα τόσο μεγάλο που μπορούσε να στραγγαλίσει έναν ελέφαντα. Ο Πλίνιος πιθανότατα περιέγραψε έναν δικτυωτό πύθωνα, ένα φίδι που μπορεί να φτάσει σε μήκος παραπάνω από εννέα μέτρα. Στη διήγηση του Πλίνιου ο δράκοντας τελικά πεθαίνει γιατί συντρίβεται από το βάρος του νικημένου ελέφαντα.

Ιπτάμενος Δράκοντας

Οι ιπτάμενοι δράκοντες της νοτιοανατολικής Ασίας είναι μικρές σαύρες που μπορούν να γλιστρούν πετώντας ανάμεσα στα δέντρα χρησιμοποιώντας πτυχές που προεκβάλλουν από το δέρμα τους και μοιάζουν με φτερά. Το μήκος τους φτάνει περίπου στα είκοσι εκατοστά και τρώνε κυρίως μυρμήγκια και άλλα μικρά έντομα. Τα φτερά τους στηρίζονται σε πέντε με επτά πλευρές που εξέχουν από το σώμα τους και μπορούν να γλιστρήσουν πετώντας σε αποστάσεις που φτάνουν τα εννέα μέτρα. Τα φτερά αυτά είναι συχνά έντονα χρωματισμένα με μοτίβα που περιλαμβάνουν ρίγες και βούλες, αλλά μπορούν να τα διπλώσουν και να πάρουν το χρώμα του περιβάλλοντός τους όταν θέλουν να παραμείνουν απαρατήρητοι.

Οι Δράκοι του Κόμοντο

Οι δράκοι του Κόμοντο από την Ινδονησία είναι οι μεγαλύτερες εν ζωή σαύρες του κόσμου. Το μήκος τους μπορεί να φτάσει τα τρία μέτρα και μπορούν να τρέξουν όσο γρήγορα τρέχει ένας σκύλος σε μικρές αποστάσεις. Τρέφονται με πτώματα αλλά επίσης κυνηγούν ζωντανά θηράματα και μπορούν να σκοτώσουν πλάσματα που είναι πολύ μεγαλύτερα από τους ίδιους. Έχουν μια ογκώδη μυώδη ουρά και δυνατό δάγκωμα. Ακόμα και ένα μικρό γδάρσιμο μπορεί να είναι θανατηφόρο και να προκαλέσει σοβαρή μόλυνση εξαιτίας των σηπτικών βακτηρίων που ζουν στο σάλιο του δράκου του Κόμοντο. Θα μπορούσαν να είναι ένας σημαντικός υποψήφιος για την έμπνευση ευρωπαϊκών μύθων που σχετίζονται με δράκοντες, αν και οι Ευρωπαίοι άργησαν μέχρι τις αρχές του 1900 για να τους ανακαλύψουν.

Megalania Prisca

Το όνομα αυτό προέρχεται από τον Sir Richard Owen και σημαίνει 'Αρχαίος Μεγάλος Περιπλανώμενος'. Αν και πιο στιβαρός και κοντύτερος από τον δράκο του Κόμοντο ο Megalania Prisca υπήρξε ένα πολύ μεγαλύτερο ζώο. Έφτανε σε μήκος τα 9 μέτρα και ζύγιζε σχεδόν 450 κιλά, καθιστώντας τον τη μεγαλύτερη σαύρα που υπήρξε. Ο Megalania περιπλανιόταν στους αυστραλιανούς ερημότοπους κατά τη διάρκεια της τελευταίας εποχής των πάγων και μπορούσε να κυνηγήσει θηράματα που ήταν διπλάσια σε μέγεθος από τον ίδιο και δεκαπλάσια στο βάρος τους, σκοτώνοντάς τα με τα καμπύλα πριονωτά δόντια του και τα μεγάλα του νύχια. Είναι λοιπόν φυσικό το γεγονός ότι στα λατινικά το όνομά του σημαίνει 'αρχαίος γιγάντιος σφαγέας'.

Πτερόσαυρος

Από όλα τα πλάσματα που έζησαν ποτέ, ο πτερόσαυρος μοιάζει περισσότερο με τους δράκοντες των ευρωπαϊκών θρύλων. Ήταν ερπετό και δεν είχε φτερά, αλλά πετούσε με δερμάτινα πτερύγια που στηριζόντουσαν από ένα μοναδικό μακρύ και οστεώδες δάκτυλο. Ο μικρότερος πτερόσαυρος είχε το μέγεθος ενός σπουργιτιού ενώ ο Quetzalcoatlus (το όνομα προέρχεται από τον θεό των Αζτέκων, Κετζαλκοάτλ) είχε άνοιγμα φτερών που ξεπερνούσε τα δώδεκα μέτρα, καθιστώντας τον το μεγαλύτερο ιπτάμενο πλάσμα που έχει υπάρξει.

Ο Δράκος της Θάλασσας

Ο θαλάσσιος δράκοντας είναι στενός συγγενής των θαλάσσιων αλόγων. Μπορεί να βρεθεί στους κρύους βραχώδεις υφάλους της νότιας και δυτικής Αυστραλίας. Ενώ τεχνικά θεωρείται ότι είναι ψάρι, ο θαλάσσιος δράκοντας δεν κολυμπάει πολύ αλλά λικνίζεται καθώς μιμείται την κίνηση των φυκιών και του θαλάσσιου χόρτου, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και ο τόπος διαμονής του. Έχει πτερύγια που μοιάζουν με φύλλα και προεξοχές που είναι σχεδόν διαφανείς, καθώς επίσης ένα στόμα σαν σωλήνα που το χρησιμοποιεί για να αναρροφά τα θαλάσσια σκουλήκια και τα οστρακόδερμα με τα οποία τρέφεται.

Κομήτες

Αν και η τελευταία αυτή αναφορά μπορεί να εκπλήσσει, μην ξεχνάμε ότι αναζητούμε τις πηγές έμπνευσης για τα θρυλικά τέρατα και τους δράκους. Οι δράκοντες συχνά έχουν περιγραφεί ως φτερωτά ερπετά με μακριές ουρές και συχνά επίσης τους καταλογίστηκε ότι είναι προάγγελοι καταστροφών ή τύχης. Το όνομα του θεού των Αζτέκων, Κετζαλκοάτλ, σημαίνει 'φτερωτό ερπετό΄. Για τους ανθρώπους που ζούσαν στις αρχαίες εποχές, ένας κομήτης που έσκιζε τον ουρανό με μια παγωμένη ουρά που είχε μήκος εκατομμύρια μίλια, θα έμοιαζε πιθανότατα με ένα τέτοιο πλάσμα. Αυτή η εικόνα μοιάζει με αυτή του κομήτη Hyakutake, που ανακαλύφθηκε στις 30 Γενάρη του 1996. (Ο κομήτης είχε περάσει πολύ κοντά στη Γη τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς και θεωρήθηκε ως ο 'Μεγάλος Κομήτης' καθώς το πέρασμά του δίπλα από τη Γη ήταν ένα από τα κοντύτερα που έχουν συμβεί στα τελευταία διακόσια χρόνια). Εάν οι κομήτες αποτέλεσαν έμπνευση για κάποιους δράκοντες, αυτό θα βοηθούσε στο να εξηγήσουμε το γιατί οι δράκοντες είναι τόσο διαδεδομένοι στους μύθους και στους θρύλους τόσων πολλών διαφορετικών πολιτισμών σε όλες τις γωνιές του κόσμου.

Τι είναι πιο τρομακτικό; Ένα θανατηφόρο φίδι να γλιστρήσει μπροστά στα πόδια σου την ώρα που διασχίζεις ένα μονοπάτι, ή το να παρακολουθείς μια κατακόρυφη πτώση 1,000 μονάδων στο χρηματιστήριο; Παρόλο που και οι δυο περιπτώσεις προκαλούν τον φόβο, οι ερευνητές διαφωνούν σχετικά με τη φύση και την αιτία αυτού του τόσο δυνατού συναισθήματος.

"Εάν δεις το χρηματιστήριο να πέφτει 1,000 μονάδες, είναι το ίδιο σα να βλέπεις μπροστά σου ένα φίδι," λέει ο Joseph LeDoux, καθηγητής νευροεπιστήμης και ψυχολογίας στο Νευροεπιστημονικό Κέντρο Φόβου και Ανησυχίας (Center for the Neuroscience of Fear and Anxiety) που έχει την έδρα του στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. "Ο φόβος είναι η αντίδραση σε ένα άμεσο ερέθισμα. Η αίσθηση του κενού στο υπογάστριο, η αύξηση των καρδιακών παλμών, η εφίδρωση των παλαμών και η νευρικότητα αποτελούν την προγραμματισμένη αντίδραση του εγκεφάλου για μια πολύ συγκεκριμένη απειλή."

Ο LeDoux προσθέτει: "Δεδομένου του γεγονότος ότι οι εγκέφαλοί μας είναι φτιαγμένοι ώστε να είναι όμοιοι στη δομή τους, μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτό που βιώνω όταν κάτι με φοβίζει μοιάζει με αυτό που βιώνεις κι εσύ."

Ο φόβος επηρεάζει ακόμα και διαφορετικά είδη με παρεμφερείς τρόπους. "Ερχόμαστε στον κόσμο γνωρίζοντας πώς να εκφράσουμε τον φόβο μας, γιατί οι εγκέφαλοί μας έχουν εξελιχθεί για να συναλλάσσονται με τη φύση," αναφέρει ο LeDoux, σημειώνοντας ότι οι εγκέφαλοι των ποντικιών και των ανθρώπων αντιδρούν με όμοιους τρόπους σε απειλές, ακόμα και όταν η ίδια η απειλή μπορεί να είναι εντελώς διαφορετική.

Κάποιοι άλλοι ερευνητές όμως, πιστεύουν ότι ο φόβος είναι μια απόλυτα προσωπική εμπειρία. Ενώ κάποιοι άνθρωποι τρομοκρατούνται ενώ παρακολουθούν ένα θρίλερ, κάποιοι άλλοι μπορεί να φοβούνται περισσότερο καθώς επιστρέφουν για το αυτοκίνητό τους στο σκοτεινό πάρκινγκ, πολύ ώρα μετά το τέλος της ταινίας.

Εάν ζητούσαμε σε μια ομάδα ανθρώπων να κάνει μια λίστα από τα πράγματα που τους προκαλούν φόβο, οι λίστες πιθανότατα θα διέφεραν πολύ ανάμεσα στα άτομα, λέει ο Michael Lewis, διευθυντής του Ινστιτούτου Μελέτης της Παιδικής Ανάπτυξης (Institute for the Study of Child Development) στην ιατρική σχολή Robert Wood Johnson στο New Brunswick, N.J. "Το πρόβλημα είναι πως δεν έχουμε τον τρόπο να κάνουμε μια καλή φυσιολογική μέτρηση του φόβου ή κάποιου άλλου αισθήματος" αναφέρει ο Lewis, θίγοντας το εξαιρετικά δύσκολο πρόβλημα της υποκειμενικότητας του συνειδητού βιώματος.

Σημειώνει, ότι η συμπεριφορά άλλων ανθρώπων που μας περιτριγυρίζουν μπορεί να επηρεάζει τις αντιδράσεις μας σε περιστάσεις που μας προκαλούν φόβο. "Μαθαίνουμε να φοβόμαστε με τη βίωση του γεγονότος που προκαλεί φόβο, ή μαθαίνοντας από τους ανθρώπους του στενού μας περιβάλλοντος όπως τους γονείς μας, τα αδέλφια μας, τους συμμαθητές ή τους συναδέλφους μας. Ο φόβος έχει μια μεταδοτική ιδιότητα, έτσι ο φόβος άλλων ανθρώπων μπορεί να μετατραπεί σε δικό μας φόβο. Είναι εξαρτημένος, σαν τα εξαρτημένα αντανακλαστικά που μελετούσε ο Pavlov με τον περίφημο σκύλο του." (Η αναφορά αυτή σχετίζεται με το γνωστό πείραμα του ρώσου γιατρού, φυσιολόγου και ψυχολόγου, Ivan Pavlov, ο οποίος είχε κλείσει έναν σκύλο σε ένα δωμάτιο και κάθε φορά που τον τάιζε χτύπαγε ένα κουδούνι. Μετά από κάποιο διάστημα διαπίστωσε μέσα από τη μέτρηση της έκκρισης σιέλου του σκύλου ότι ο σκύλος αντιδρούσε όταν άκουγε το κουδούνι σα να επρόκειτο να φάει, ακόμα και αν δεν του παρουσιαζόταν φαγητό μαζί με το κουδούνι).

Άλλοι ερευνητές στρέφονται στην τεχνολογία για να κατανοήσουν τον φόβο. "Είναι πολύ δύσκολο να καθορίσεις αυτό το συναίσθημα με βάση το αίσθημα που προκαλεί," λέει η Joy Hirsch, καθηγήτρια της λειτουργικής νευροραδιολογίας, νευροεπιστήμης και ψυχολογίας και διευθύντρια του προγράμματος για την Απεικόνιση και τις Γνωσιακές Επιστήμες (Imaging and Cognitive Sciences) στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης. "Μπορείς να προσδιορίσεις τι είναι ο πόνος; Μπορείς να προσδιορίσεις τι είναι το κόκκινο χρώμα; Αυτές είναι οι θεμελιώδεις αισθήσεις που αναπαριστούν το δυσκολότερο πρόβλημα στη νευροεπιστήμη." (Αναφέρεται εδώ στο πολυσυζητημένο πρόβλημα της υποκειμενικότητας του συνειδητού βιώματος, ένα ζήτημα που ονομάστηκε 'Το Δύσκολο Πρόβλημα της Συνείδησης'- The Hard Problem από τον καθηγητή φιλοσοφίας David Chalmers).

Για να βρουν περισσότερα στοιχεία σχετικά με το τι μας κρατάει ξάγρυπνους τη νύχτα, η Hirsch και η ομάδα της χρησιμοποιούν λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI functional magnetic resonance imaging) για να εξετάσουν συστηματικά τις δικτυώσεις του εγκεφάλου μας. "Το κύκλωμα που υπόκειται της αίσθησης του φόβου ανταποκρίνεται σχετικά άμεσα εάν υπάρξει κάποιο συγκεκριμένο ερέθισμα," λέει η Hirsch. Στην έρευνά της, στους ανθρώπους που λαμβάνουν μέρος στο πείραμα τους δείχνεται η φωτογραφία του προσώπου ενός άλλου ανθρώπου με μια έκφραση τρόμου.

Στην έρευνα με τη λειτουργική μαγνητική τομογραφία, η αντίδραση στο ερέθισμα που προκαλεί φόβο δείχνει ενεργοποίηση της αμυγδαλής, μια εγκεφαλική περιοχή με μέγεθος αμυγδάλου που βρίσκεται κάτωθεν του κροταφικού λοβού και είναι γνωστή επίσης ως το κέντρο του φόβου. Η Hirsch λέει ότι η αμυγδαλή είναι το πρώτο μέρος που αντιδράει σε ένα φοβιστικό ερέθισμα. Ο σαρωτής του fMRI ανιχνεύει το ίχνος της ροής του αίματος στην αμυγδαλή. "Ψάχνουμε για διακριτές αλλαγές σε συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου," λέει η Hirsch, "οι αλλαγές αυτές σημαίνουν αυξημένη νευρωνική δραστηριότητα." Κάτι τέτοιο στην λειτουργική μαγνητική τομογραφία σημαίνει την ανίχνευση της ποσότητας του αίματος που κυκλοφορεί σε μια περιοχή. Η φωτογραφία ενός προσώπου με μια έκφραση τρόμου προκαλεί μεγαλύτερη ροή αίματος στις εξεταζόμενες περιοχές απ' όση προκαλεί η θέαση μιας φωτογραφίας με ουδέτερη έκφραση.

Όσοι ασκούν κριτική σ' αυτή την ερευνητική μεθοδολογία επισημαίνουν ότι δεν είναι πάντοτε ξεκάθαρο τι σημαίνει η αύξηση της αιματικής ροής σε μια εγκεφαλική περιοχή. Αλλά η Hirsch απαντάει στους επικριτές, "χρησιμοποιούμε πολύ προσεκτικά επιλεγμένα ερεθίσματα που δεν είναι αναγκαίο ότι τρομάζουν τους ανθρώπους που βρίσκονται στον σαρωτή, αλλά που διεγείρουν συστήματα τα οποία σχετίζονται με τη δραστηριότητα του φόβου στην περίπτωση που κάποιος φοβηθεί."

Η Hirsch σημειώνει πως η αμυγδαλή αντιδρά και σε άλλα ερεθίσματα εκτός από τις εκφράσεις του προσώπου. "Εάν βρισκόσουν σε ένα σκοτεινό δρόμο και κάτι τρομακτικό πηδούσε επάνω σου, θα ήταν η αμυγδαλή εκείνη που θα συνεισέφερε στην απόφασή σου να το βάλεις στα πόδια."

Ο φόβος είναι μια θεμελιώδης ανθρώπινη διαδικασία, όπως η αναπνοή και η πέψη, αλλά η ικανότητα της επιστήμης να τον καταλάβει και να τον περιγράψει πλήρως παραμένει ελλιπής.

Συνωμοσιολογικές θεωρίες. Πολλοί τις αποφεύγουν, απλά γιατί δεν έχουν καμία όρεξη να απασχολήσουν το μυαλό τους με την αφάνταστη πιθανότητα ότι ο Elvis, ο John F. Kennedy ή ο Μεγαλοπόδαρος (Bigfoot) έχουν καταψυχθεί με κρυογονικές μεθόδους σε μια υπόγεια αποθήκη σε κάποιο μυστικό μέρος. Παρολαυτά, οι συνωμοσίες όντως υπάρχουν.

Στον εταιρικό κόσμο, μεγάλες εταιρίες από τις οποίες αγοράζουμε προϊόντα της καθημερινότητας έχουν βρεθεί ένοχες επειδή συνωμότησαν για να καθορίσουν τις τιμές και να μειώσουν τον ανταγωνισμό. Ακόμα, κάθε προσχεδιασμένη εγκληματική ενέργεια που έχει διαπραχτεί από περισσότερα του ενός ατόμου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως συνωμοσία, από τον απλό φόνο μέχρι το σκάνδαλο του Watergate. Πολλοί θεωρητικοί της συνωμοσιολογίας πηγαίνουν ακόμα παραπέρα και υποστηρίζουν ότι υπάρχει κάποιο κρυφό χέρι που βρίσκεται πίσω από τα σημαντικότερα γεγονότα του κόσμου. Αν και κάποιες από τις θεωρίες έχουν ψήγματα αλήθειας, οι περισσότερες συνωμοσιολογικές θεωρίες είναι αδύνατο να διαψευσθούν επειδή οι σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές τους θα βρουν τρόπους να απορρίψουν με λογικοφανή τρόπο όσα στοιχεία είναι ενάντια στις θεωρίες αυτές. Αυτόπτες μάρτυρες που αμφισβητούν τα συμπεράσματά τους κάνουν λάθος, ή αποτελούν μέρος της συνωμοσίας. Τουλάχιστον, αυτό θέλουν να πιστεύουν...

Η συνωμοσία των μεγάλων φαρμακευτικών εταιριών

Σχεδόν όλοι, εκτός από τους επενδυτές, λατρεύουν το να μισούν τις φαρμακευτικές εταιρίες. Τα φάρμακα κοστίζουν πολύ ακριβά, η αισχροκέρδεια είναι μεγάλη και φαίνεται πως κάθε τόσο κάποιο φάρμακο για το οποίο υποστηριζόταν ότι ήταν πλήρως ασφαλές, αποσύρεται μετά από τον θάνατο κάποιων ασθενών. Δεν είναι λοιπόν περίεργο το ότι η φαρμακευτική βιομηχανία και ιδιαίτερα οι πιο ισχυροί της εκπρόσωποι, αντιμετωπίζονται με κάποια υποψία. Κάποιοι όμως συνήγοροι της εναλλακτικής ιατρικής πιστεύουν ότι οι φαρμακευτικές εταιρίες συνωμοτούν ώστε να κρατούν τους ανθρώπους ασθενείς και να δρέπουν κέρδη. Για παράδειγμα, ο Kevin Trudeau (συγγραφέας του best seller 'Φυσικές Θεραπείες που Εκείνοι Δε Θέλουν να Γνωρίζετε γι' Αυτές') ισχυρίζεται ότι σημαντικές ιατρικές πληροφορίες κρατούνται κρυμμένες από μια συνωμοσία μεταξύ του ιατρικού κατεστημένου και μεγάλων φαρμακευτικών εταιριών. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, "υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες, μεταξύ των οποίων και η βιομηχανία φαρμάκων, που δε θέλουν οι άνθρωποι να γνωρίζουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να θεραπευτούν." Η ηθοποιός και μοντέλο Jenny McCarthy, εμφανίστηκε πρόσφατα στο σόου του Larry King και κατηγόρησε γιατρούς και την φαρμακευτική βιομηχανία ότι συνωμοτούν ώστε να αποκρύψουν στοιχεία που συσχετίζουν τα παιδικά εμβόλια με τον αυτισμό.

Σατανικές σέκτες

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1980 και 1990, ένα ξέσπασμα από περιπτώσεις εκμετάλλευσης παιδιών τρομοκράτησε την Αμερική. Παιδιά κατηγόρησαν ενήλικους για τελετουργικούς βιασμούς, βασανιστήρια και εκμετάλλευση, ενώ ο τύπος δημοσιοποίησε τις εντυπωσιακές τους ιστορίες. Συχνά το κατηγορητήριο περιλάμβανε κατηγορίες για σατανισμό. Ο Κολοφώνας ήταν το ειδικό αφιέρωμα του Geraldo Rivera στο NBC με τίτλο: "Η Λατρεία του Διαβόλου: Εκθέτοντας τον Σατανικό Υπόκοσμο," που ανέβηκε στις 28 Οκτωβρίου του 1988. Ο Rivera στηρίχτηκε σε αυτοαποκαλούμενους 'ειδικούς στον σατανισμό', σε παραπλανητικές και ανακριβείς στατιστικές, σε εγκλήματα με ισχνή σύνδεση με τον σατανισμό και εντυπωσίασε τις αναφορές στον τύπο. Σ' αυτό το ντοκιμαντέρ με την ιστορικά τεράστια τηλεοπτική ακροαματικότητα, ο Rivera ισχυρίστηκε πως μια οργανωμένη σατανική συνωμοσία δρούσε σκοτώνοντας μωρά, δολοφονώντας αθώους και πραγματοποιώντας φρικτές τελετές. "Υπάρχουν πάνω από ένα εκατομμύριο σατανιστές σ' αυτή τη χώρα," είπε ο Rivera, προσθέτοντας ότι κατά πάσα πιθανότητα βρίσκονται και στη δική σας πόλη." Ο Rivera δεν παρουσίασε κάποια απόδειξη. Η έλλειψη στοιχείων παρουσιάστηκε ως απόδειξη του πόσο καλά οργανωμένες και πανούργες ήταν στην πραγματικότητα οι σατανιστικές συνωμοσίες. Ωστόσο, υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία που υποστηρίζουν την ύπαρξη σατανικών σεκτών και συνωμοσιών. Σε μια αναφορά του 1992 για το τελετουργικό έγκλημα, ο πράκτορας του FBI Kenneth Lanning κατέληξε ότι οι ανεξέλεγκτες διαδόσεις για τελετουργικούς φόνους, κανιβαλισμό και απαγωγή ήταν αστήρικτες. Ο Philips Stevens Jr., επίκουρος καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Buffalo, είπε ότι οι διαδεδομένες φήμες για εγκλήματα που διαπράχτηκαν από σατανιστές "συνιστούν τη μεγαλύτερη απάτη που έχει διαπραχθεί απέναντι στον αμερικανικό λαό τον εικοστό αιώνα.

Τα πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών

Η αναφορά αυτή σχετίζεται με το πασίγνωστο βιβλίο ('Τα πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών') που υποτίθεται ότι αποκαλύπτει μια εβραϊκή συνωμοσία με στόχο την κυριαρχία του κόσμου. Πρωτοεμφανίστηκε στη Ρωσία το 1905 και περιέγραφε το πώς τα χριστιανικά ήθη, η οικονομία και η υγεία ήταν στο στόχαστρο μιας μικρής ομάδας από πολύ ισχυρούς Εβραίους. Η ιδέα για την ύπαρξη μιας εβραϊκής συνωμοσίας δεν είναι φυσικά κάτι το καινούργιο και έχει επαναληφθεί από πολλούς διακεκριμένους ανθρώπους όπως ο Henry Ford και ο Mel Gibson. Το 1920 ο Henry Ford πλήρωσε για να αποκτήσει μισό εκατομμύριο αντίτυπα από το βιβλίο που είχε τότε δημοσιευτεί και το 1930, το βιβλίο χρησιμοποιήθηκε από τους ναζί για να δικαιολογήσουν τη γενοκτονία εναντίον των Εβραίων (για την ακρίβεια, ο Αδόλφος Χίτλερ αναφέρθηκε στα 'Πρωτόκολλα' στο βιβλίο του 'Ο Αγών Μου'). Παρόλο που το βιβλίο έχει απαξιωθεί εντελώς ως απάτη και πλαστογραφία, συνεχίζει να εκδίδεται και να κυκλοφορεί ευρέως σε όλο τον κόσμο.

Η συγκάλυψη της συντριβής στο Roswell

Υπάρχει ένα δεδομένο στο οποίο συμφωνούν σχεδόν όλοι οι σκεπτικιστές αλλά και οι πιστοί: Κάτι συντρίφθηκε το 1947 σε ένα απομακρυσμένο αγρόκτημα έξω από το Roswell, στο Νέο Μεξικό. Η κυβέρνηση αρχικά υποστήριξε πως ήταν ένα είδος δίσκου, μετά επανασκεύασε τη δήλωση και ισχυρίστηκε πως στην πραγματικότητα ήταν έναν μετεωρολογικό μπαλόνι. Ωστόσο, οι ενδείξεις υποδηλώνουν πως δεν ήταν ούτε ιπτάμενος δίσκος ούτε και μετεωρολογικό μπαλόνι, αλλά ένα υψηλής τεχνολογίας, μεγάλης μυστικότητας στρατιωτικό μπαλόνι που φέρει τον τίτλο Project Mogul. Όπως προκύπτει, οι περιγραφές από τα συντρίμμια που προήλθαν από τους αυτόπτες μάρτυρες του συμβάντος ταιριάζουν σε μεγάλο βαθμό με τις φωτογραφίες από τα μπαλόνια του σχεδίου Mogul, μέχρι το ασημί τελείωμα και τα περίεργα σύμβολα στο πλάι. Οι ιστορίες αναφορικά με συντριμμένα σώματα εξωγήινων δεν βγήκαν στην επιφάνεια για πολύ καιρό, παρά μόνο μετά από αρκετές δεκαετίες και στην πραγματικότητα κανένας δεν είχε θεωρήσει το συμβάν στο Roswell σαν μια περίπτωση εμφάνισης εξωγήινων ή κάτι άλλο περίεργο, μέχρι που τριάντα χρόνια αργότερα, εκδόθηκε ένα βιβλίο σχετικά με το θέμα. Υπήρξε πράγματι μια συγκάλυψη, αλλά δεν είχε ως σκοπό να κρύψει έναν συντριμμένο δίσκο, αλλά ένα κατασκοπευτικό πρόγραμμα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου.

Η δολοφονία του John F. Kennedy

Ο John F. Kennedy δολοφονήθηκε το 1963 σε μια αυτοκινητοπομπή στο Ντάλας. Ποιος τον σκότωσε; Οι περισσότεροι (αν και όχι όλοι) οι συνωμοσιολόγοι παραδέχονται ότι ο Lee Harvey Oswald πυροβόλησε τον Kennedy από μια κρυψώνα. Πίσω από το γεγονός αυτό βρίσκεται ένα ευρύ πεδίο συνωμοσιολογικής θεωρίας που έχει γεννήσει ατελείωτη υποψία και εκατοντάδες βιβλία, άρθρα και ταινίες. Υπήρχε ένας δεύτερος δολοφόνος, πιθανόν κάποιος που βρισκόταν στον διπλανό πράσινο λόφο; Και αν ο Oswald είχε δράσει μόνος του, ποιος του έδωσε τις εντολές; Ακτιβιστές που εναντιώνονται στον Fidel Castro; Νονοί του οργανωμένου εγκλήματος; Μια ζηλιάρα σύζυγος που είχε γίνει έξω φρενών με τις ερωτοδουλειές του Kennedy; Αν και η αναφορά της επιτροπής Warren κατέληξε στο ότι ο Oswald έδρασε μόνος του, μια αναφορά από το 'The House Select Committee on Assassinations' που εμφανίστηκε το 1979, πρότεινε ότι στην πραγματικότητα υπήρξε συνωμοσία και πιθανότατα παραπάνω από ένας εκτελεστής. Σε μια τόσο περίπλοκη και πολύκροτη υπόθεση, οι συνωμοσιολογικές θεωρίες θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν.

Ο θάνατος του Paul McCartney

Σύμφωνα με πολλές ιστορίες και συνωμοσιολογικές θεωρίες που κυκλοφόρησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο κιθαρίστας των Beatles, Paul McCartney, πέθανε το 1966. Τα εναπομείναντα μέλη των Beatles, μαζί με τον μάνατζέρ τους και άλλους, συνωμότησαν για να κρατήσουν κρυφό τον θάνατο του McCartney, φτάνοντας στο σημείο να προσλάβουν έναν σωσία του και να του δώσουν τη θέση του στο συγκρότημα. Ας δούμε κάποια δείγματα της συνωμοσιολογίας αυτής: αποτελώντας περίπτωση μιας σοβαρά διαστρεβλωμένης λογικής (ακόμα και για τα στάνταρτ των συνωμοσιολογικών θεωριών), οι συνωμότες έκαναν μεγάλο κόπο για να αποτρέψουν τον τύπο και το κοινό από το να ανακαλύψουν ότι ο McCartney είχε πεθάνει. Ωστόσο, ήθελαν συγχρόνως οι οπαδοί του να το γνωρίζουν, έτσι τοποθέτησαν έξυπνα σημάδια σε εξώφυλλα δίσκων και σε μουσικά κομμάτια, όπου έδιναν λεπτομέρειες για τον θάνατο του McCartney. Για παράδειγμα, στο εξώφυλλο του άλμπουμ Abbey Road, και οι τέσσερις των Beatles απεικονίζονται δρασκελίζοντας μια διάβαση με λευκές γραμμές, αλλά μόνο ο McCartney είναι ξυπόλητος και με διαφορετικό βήμα από τους υπόλοιπους. Αυτό θα πρέπει να σημαίνει κάτι, έτσι δεν είναι; Παρ' όλες τις δημόσιες διαψεύσεις από το συγκρότημα, οι οπαδοί του δεν μπορούσαν να το αφήσουν να περάσει έτσι και συνεργάστηκαν για να ανακαλύψουν και άλλα στοιχεία.

Η απάτη για την προσσελήνωση

Στην ταινία του 1978, Capricorn One, αμερικάνοι αστροναύτες και η NASA προσποιήθηκαν ότι προσεδαφίστηκαν στον Άρη. Παρόλο που επρόκειτο για μια μέτρια ταινία, αποτέλεσε μια ενδιαφέρουσα ιδέα και κάτι που θα μπορούσε να διαρκέσει για δεκαετίες. Το 2001, το κανάλι Fox ανέβασε το πρόγραμμα 'Συνωμοσιολογική Θεωρία: Προσεδαφιστήκαμε πράγματι στη Σελήνη;', κάτι που παρουσίασε πολλές ασυμφωνίες που είχαν παραβλεφθεί σχετικά με την επίσημη έκδοση της προσσελήνωσης και των φωτογραφιών της (είναι ωστόσο αρκετά περίεργο, το πώς η NASA θα διέδιδε φωτογραφίες που μπορούσαν να αποδείξουν ότι η προσσελήνωση ήταν μια απάτη). Ιστοσελίδες όπως η BadAstronomy.com έχουν σελίδες σελίδων με λεπτομερειακές ανασκευές των ισχυρισμών του καναλιού Fox. Φυσικά, ακόμα και εάν πράγματι υπήρχαν αξιόπιστα στοιχεία που να δείχνουν πως η προσσελήνωση του 1969 ήταν απάτη, οι συνωμοσιολόγοι θα πρέπει να ερευνήσουν και τις μετέπειτα αποστολές στη Σελήνη, συμπεριλαμβάνοντας αρκετούς αστροναύτες. Υπάρχει επίσης το ζήτημα με τους εκατοντάδες κιλών βράχους από τη Σελήνη, που έχουν μελετηθεί από πολλούς επιστήμονες και έχουν επιβεβαιωθεί ότι έχουν εξωγήινη προέλευση. Πως ήρθαν στα χέρια της NASA αν όχι από την προσσελήνωση; Πολλοί αστροναύτες προσεβλήθησαν από τους ισχυρισμούς ότι τα επιτεύγματά τους ήταν ψεύτικα. Έτσι, το 2002, όταν ο συνομωσιολόγος Bart Sibrel κατηγόρησε τον Buzz Aldrin αποκαλώντας τον 'δειλό και ψεύτη' για το ότι δεν είχε βρεθεί πραγματικά στη Σελήνη, ο 72χρονος του απάντησε με μια γροθιά στο σαγόνι.

Υποσυνείδητα διαφημιστικά μηνύματα

Σας έχει τύχει ποτέ να παρακολουθείτε μια ταινία και ξαφνικά να σας έρθει η όρεξη να μασουλήσετε κάτι οπωσδήποτε; Ή να κάθεστε στον καναπέ βλέποντας τηλεόραση και ξαφνικά να σας έρθει η ακαταμάχητη επιθυμία να αγοράσετε ένα καινούργιο αυτοκίνητο; Εάν ναι, ίσως είσαστε το θύμα από τη συνωμοσία υποσυνείδητων διαφημιστικών μηνυμάτων. Στους συνηγόρους αυτής της θεωρίας περιλαμβάνονται ο Wilson Bryan Key (συγγραφέας του 'Υποσυνείδητη Αποπλάνηση') και ο Vance Packard (συγγραφέας του 'Κρυμμένοι Χειραγωγοί'), οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι υπήρχαν υποσυνείδητα μηνύματα στις διαφημίσεις, που ήταν και πολυάριθμα αλλά και καταστροφικά. Αν και τα βιβλία προκάλεσαν μια δημόσια κατακραυγή και οδήγησαν σε ακροάσεις από την FCC (Federal Communications Commission Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών), πολλά σημεία από τα δύο αυτά βιβλία έχουν έκτοτε αναιρεθεί και διάφορες μελέτες περιπτώσεων σχετικά με τα αποτελέσματα των υποσυνείδητων διαφημιστικών μηνυμάτων αποκαλύφθηκαν ότι ήταν πλαστές. Τη δεκαετία του 1980, οι ανησυχίες για υποσυνείδητα μηνύματα μεταφέρθηκαν σε μουσικά συγκροτήματα όπως οι Styx και Judas Priest, με το δεύτερο συγκρότημα να φτάσει να κατηγορηθεί ότι προκάλεσε την αυτοκτονία ενός εφήβου μέσω υποσυνείδητων μηνυμάτων (η περίπτωση απορρίφθηκε).

Οι υποσυνείδητες νοητικές διεργασίες όντως συμβαίνουν και μπορούν να ελεγχθούν. Αλλά το γεγονός ότι ένα άτομο μπορεί να λάβει κάτι (ένα μήνυμα ή μια διαφήμιση, για παράδειγμα) με υποσυνείδητο τρόπο, δεν σημαίνει πολλά πράγματα από μόνο του. Δεν υπάρχει ιδιαίτερο όφελος από την υποσυνείδητη διαφήμιση έναντι της κανονικής διαφήμισης, δεν επηρεάζει δηλαδή περισσότερο το να δει κανείς αστραπιαία ένα προϊόν από το να δει την παρουσίασή του που διαρκεί είκοσι δευτερόλεπτα. Το να βάλει κανείς κάποιον να δει κάτι σε ένα κλάσμα δευτερολέπτου είναι εύκολο, όσοι φτιάχνουν ταινίες το κάνουν συνέχεια (μπορεί να δει κανείς τα τελευταία καρέ από την κλασική ταινία του Hitchcock, 'Ψυχώ'). Το να ωθήσει όμως κανείς κάποιον να αγοράσει κάτι ή να κάνει κάτι βασισμένος στην εικόνα που διαρκεί κλάσματα δευτερολέπτου, είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα.

Η δολοφονία της πριγκίπισσας Diana

Μέσα σε ώρες από το θάνατο της πριγκίπισσας Diana στις 31 Αυγούστου του 1997 σε μια σήραγγα του αυτοκινητόδρομου των Παρισίων, οι συνωμοσιολογικές θεωρίες άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Όπως και με την περίπτωση με τον θάνατο του John F. Kennedy, η ιδέα του ότι μια τόσο αγαπητή και σημαντική φυσιογνωμία θα μπορούσε να σκοτωθεί αποτέλεσε ένα σοκ. Αυτό ήταν ιδιαίτερα εμφανές με την πριγκίπισσα Diana. Οι ευγενείς με βασιλική καταγωγή πεθαίνουν λόγω προχωρημένης ηλικίας, ή από την κατανάλωση φαγητού πλούσιου σε λίπος, αλλά δεν πεθαίνουν από έναν συνηθισμένο μεθυσμένο οδηγό. Ωστόσο, σε αντίθεση με πολλές συνωμοσιολογικές θεωρίες, αυτή είχε έναν δισεκατομμυριούχο να την προωθεί: τον Mohamed Al-Fayed, τον πατέρα του Dodi Al-Fayed, που σκοτώθηκε μαζί με την Diana. Ο Al-Fayed ισχυρίζεται ότι το ατύχημα ήταν στην πραγματικότητα δολοφονία από βρετανικές υπηρεσίες πληροφοριών, μετά από αίτηση της βασιλικής οικογένειας. Οι ισχυρισμοί του Al-Fayed εξετάστηκαν και απορρίφθηκαν ως μη έχοντες βάση, σε μια έρευνα του 2006.

Οι συνωμοσία της 11ης Σεπτεμβρίου 2001

Υπάρχει όντως ένας ωκεανός στοιχείων που υποδηλώνουν ότι οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν πραγματικά μια συνωμοσία. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι' αυτό: Μια κοντινή (ή ακόμα και επιπόλαια) ματιά στα στοιχεία μπορεί να καταστήσει φανερό ότι ήταν το αποτέλεσμα προσεκτικού σχεδιασμού και ότι εκτελέστηκε από συνωμότες. Η βασική ερώτηση είναι, ποιοι ήταν αυτοί οι συνωμότες; Ο Osama bin Laden και οι ομάδες που έκαναν τις αεροπειρατείες αποτελούσαν μέρος της συνωμοσίας, αλλά τι γίνεται με τον πρόεδρο Bush και τον αντιπρόεδρο Dick Cheney; Οι στενοί συνεργάτες και σύμβουλοι του Bush, όπως ο Paul Wolfowitz και ο Donald Rumsfeld συνεργάστηκαν μήπως με τον Bib Laden ή από πρόθεση επέτρεψαν να γίνουν οι επιθέσεις; Ή αλλιώς, ήταν το όλο γεγονός μια δουλειά από μέσα; Οι συνωμοσιολόγοι πιστεύουν πως αυτή η υπόθεση είναι πολύ πιθανή και επισημαίνουν έναν μακρύ κατάλογο από ασυνέπειες σχετικά με την επίσημη εκδοχή του συμβάντος. Ωστόσο, αν όπως ισχυρίζονται πολύ συνωμοσιολόγοι, το ένα από τα αεροπλάνα δεν συγκρούστηκε με το Πεντάγωνο, που βρίσκεται η πτήση 77 και όλοι της οι επιβάτες; Μήπως κρύβονται μαζί με τους εξωγήινους του Roswell; Σε πολλές συνωμοσιολογικές θεωρίες η ανικανότητα της γραφειοκρατίας συχνά λαμβάνεται ως συνωμοσία. Έτσι, κάποιες βάσιμες υποψίες μπορούν να καταλήξουν σε απλές υπερβολές, κάτι το οποίο μπορεί στο τέλος να δράσει υπέρ των υποτιθέμενων ή πραγματικών συνωμοτών.

Ο Barack Obama έχει μόνο τέσσερα χρόνια περιθώριο για να σώσει τον κόσμο. Αυτή είναι η στυγνή αξιολόγηση που προέρχεται από τον επιστήμονα της NASA και κορυφαίο ειδικό για το κλίμα, Jim Hansen, ο οποίος την τελευταία εβδομάδα (αρχές Ιανουαρίου του 2009 - λίγες ημέρες πριν αναλάβει την εξουσία ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών) προειδοποίησε πως μονάχα η κατεπείγουσα δράση του νέου προέδρου θα μπορούσε να σταματήσει την αλλαγή του κλίματος που απειλεί τη Γη. Αποφασιστικός είναι ως εκ τούτου ο ρόλος της πρώτης διακυβέρνησης του νέου προέδρου.

Εκπομπές άνθρακα που επιπλέουν στην ατμόσφαιρα προκαλούν ήδη το λιώσιμο του στρώματος των πάγων και απειλούν να θέσουν σε κίνηση έναν παγκόσμιο κατακλυσμό, την ευρεία καταστροφή σε πολλά είδη και μεγάλης κλίμακας διαταράξεις στο μοτίβο του καιρού, και όλα αυτά στο πολύ κοντινό μας μέλλον. "Δεν έχουμε το περιθώριο να αφήνουμε άλλο τα πράγματα στην τύχη τους", δηλώνει ο Hansen. "Είναι αναγκαίο να μπούμε σε μια νέα πορεία μαζί με τη νέα διακυβέρνηση. Το περιθώριο για τον Obama να δώσει ένα παράδειγμα στον υπόλοιπο κόσμο είναι μόνο τέσσερα χρόνια. Η Αμερική πρέπει να αναλάβει τον κυρίαρχο ρόλο."

Ο Hansen επισημαίνει ότι τα τρέχοντα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι ήδη πολύ υψηλά, πράγμα που καθιστά σχεδόν αδύνατο το να ξεφύγουμε από την υπερθέρμανση λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Και τα επίπεδα συνεχίζουν να αυξάνουν παρά τις προσπάθειες πολιτικών και επιστημόνων.

Μονάχα η Αμερική κατέχει σήμερα την πολιτική ισχύ για να παίξει έναν ηγετικό ρόλο στον κόσμο και να σταματήσει την αύξηση, ισχυρίζεται ο Hansen. Έχοντας αρνηθεί εδώ και οκτώ χρόνια να αναγνωρίσει τους κινδύνους της παγκόσμιας υπερθέρμανσης η Αμερική θα πρέπει τώρα να αναλάβει κεντρικό ρόλο εφόσον είναι μια από τις χώρες με τις περισσότερες εκπομπές διοξειδίου και η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Τα σχήματα που βασιζόντουσαν σε αγοραπωλησία των αδειών για εκπομπές άνθρακα έχουν αποτύχει και τώρα θα πρέπει να αντικατασταθούν από έναν φόρο άνθρακα σε όλους τους παραγωγούς καυσίμων που προέρχονται από απολιθώματα, όπως το πετρέλαιο. Την ίδια στιγμή θα πρέπει να συμφωνηθεί μια αναστολή στις καινούργιες ενεργειακές εγκαταστάσεις που καίνε κάρβουνο και οι οποίες αποτελούν τον σημαντικότερο εκπομπό άνθρακα, παγκοσμίως.

Ο Hansen, που είναι επικεφαλής του Ινστιτούτου Goddard για τις Διαστημικές Μελέτες (Goddard Institute of Space Studies) και έχει κερδίσει από τη WWF το μεγαλύτερο βραβείο για τη διατήρηση, προειδοποίησε αρχικά το 1988 για τον μεγάλο κίνδυνο που διατρέχει η Γη και αποτέλεσε θύμα πολλαπλών προσπαθειών που προέρχονταν από την κυβέρνηση του τέως προέδρου George Bush ώστε να αποσιωπηθούν οι απόψεις του.

Το ινστιτούτο του Hansen καταγράφει τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας σε χιλιάδες τοποθεσίες στον κόσμο, δεδομένα που τον οδήγησαν στο να συμπεράνει ότι οι περισσότερες εκτιμήσεις για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω της ανόδου των ατμοσφαιρικών θερμοκρασιών είναι πολύ χαμηλές και πολύ συντηρητικές. Για παράδειγμα, το Ενδοκυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change) εκτιμά ότι μια άνοδος της τάξης των 20 με 60 εκατοστών είναι κάτι το αναμενόμενο για το τέλος του αιώνα.

Ωστόσο, ο Hansen θεωρεί ότι οι μηχανισμοί ανάδρασης του κλιματικού συστήματος ήδη έχουν αρχίσει να επιταχύνουν το λιώσιμο των πάγων και απειλούν να οδηγήσουν σε κατάρρευση ολόκληρα στρώματα πάγου. Κατά συνέπεια, οι αυξήσεις στην επιφάνεια της θάλασσας θα είναι πολύ μεγαλύτερες, ένας ισχυρισμός που υποστηρίχθηκε λίγες ημέρες νωρίτερα από μια ομάδα Βρετανών, Δανών και Φιλανδών επιστημόνων που είπαν πως μελέτες προηγούμενων μεταβολών στο κλίμα υποδηλώνουν ότι πιθανότατα θα αντιμετωπίσουμε μια αύξηση του επιπέδου της θάλασσας που θα φτάνει τα 1.4 μέτρα, αρκετή για να προκαλέσει σαρωτικές πλημμύρες σε πολλές μεγάλες πόλεις του κόσμου και ιδιαίτερα στις χώρες με χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τη θάλασσα όπως η Ολλανδία, το Μπαγκλαντές και άλλες χώρες.

Ως αποτέλεσμα των φόβων του για αύξηση του επιπέδου της θάλασσας, ο Hansen είπε ότι άσκησε πιέσεις τόσο στη Βρετανική Βασιλική Ακαδημία όσο και στην Αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών για να εκπονήσουν μια επείγουσα έρευνα για την κατάσταση των στρωμάτων πάγου του πλανήτη. Παρολαυτά, δεν υπήρξε αποτέλεσμα στις προτάσεις του. Ο πρώτος στόχος του νέου γραφείου για το κλίμα υπό την κυβέρνηση του Obama θα πρέπει συνεπώς να είναι η άμεση υλοποίηση μιας τέτοιας συστηματικής εξέτασης, κάτι που είναι εξαιρετικά επείγον, καταλήγει ο Hansen.