Βλέπω φλογερές συζητήσεις και αντιπαραθέσεις σχετικά με την ευθύνη των χριστιανών για την απώλεια του μεγαλύτερου μέρους της αρχαίας Ελληνική γραμματείας.
Επειδή το θέμα με απασχόλησε και επειδή έχω κάνει κάποια σχετική έρευνα αποφάσισα να ανοίξω χωριστά θέμα, έτσι ώστε να παρουσιάσω τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, συνοπτικά, και να τα κουβεντιάσουμε.
Μια πολύ δημοφιλής άποψη που κυκλοφορεί είναι ότι “οι χριστιανοί έκαψαν τα αρχαιοελληνικά βιβλία” - καμιά φορά με την παραλλαγές όπως περιγραφές διωγμών εθνικών και το “κάψιμο της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας”.
Από προσωπικό ενδιαφέρον θέλησα να δω το πόσο αυτά αληθεύουν.
Διαπίστωσα πάνω απ' όλα ότι είναι σχεδόν αδύνατον να δώσουμε απόλυτη οριστική απάντηση με βάση τα διαθέσιμα ιστορικά δεδομένα, γιατί είναι αντιφατικά και ανεπαρκή. Η κάθε “ερμηνεία” αφήνει αρκετά ερωτηματικά. Τόσα ώστε να υπάρχει χώρος για ερμηνείες ανάλογες με τα γούστα και τις επιθυμίες μας. Αν θέλουμε να βρούμε κάψιμο βιβλίων, θα βρούμε. Υπάρχουν σίγουρα ενδείξεις που δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Αν θέλουμε να μη βρούμε, και πάλι μπορούμε να εξηγήσουμε τα δεδομένα διαφορετικά. Γιατί αδιαμφισβήτητη μαζική καταστροφή βιβλίων δεν φαίνεται να υπήρξε.
Μπροστά σ' αυτό το αδιέξοδο κατέληξα σε μια διαφορετική προσέγγιση: τη μαθηματική!
Η ιδέα μου γεννήθηκε όταν καθώς διάβαζα τους “Βίους Φιλοσόφων” του Διογένη “Λαέρτιου”.
Είδα εκεί ότι από την εποχή του ακόμα – αιώνες πριν αρχίσει η “επικράτηση” του χριστιανισμού – πολλά αρχαία βιβλία είχαν χαθεί. Θυμήθηκα τότε ότι είχα διαβάσει (σε κάποια εισαγωγή της Ποιητικής, νομίζω*) ότι τα περισσότερα βιβλία του Αριστοτέλη (για παράδειγμα) ήταν ήδη χαμένα λίγα χρόνια μετά το θάνατό του. Σίγουρα τότε δεν υπήρχαν “χριστιανοί” για να τα κάψουν!
Το ίδιο ίσχυε διαπίστωσα και για πολλά άλλα βιβλία της αρχαιότητας. Είναι φανερό και λογικό ότι κάποια “φθορά” στον αριθμό βιβλίων που επιβιώνουν θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πριν καταλογίσουμε ευθύνες για καταστροφή βιβλίων. Φθορά που επιβάλλεται από το χρόνο, τις συνθήκες, τις ιστορικές συγκυρίες κτλ.
Ποια είναι αυτή; Ήταν το θέμα. Ποιο ποσοστό απ' όλα τα αρχαία Ελληνικά βιβλία που γράφτηκαν θα είχαμε σήμερα αν δεν υπήρχε ο χριστιανισμός;

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Γενικά είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι σήμερα έχουμε τα χέρια μας ένα 10% από το σύνολο της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας της χιλιετίας μεταξύ 500 π.Χ και 500 μ.Χ.
(Δείτε http://www.mlahanas.de/Greeks/TLLiterature.htm).
Μερικών, όπως του Αριστοτέλη, τα βιβλία επιβίωσαν σχεδόν όλα (τουλάχιστον όσα υπήρχαν στα Ρωμαϊκά χρόνια). Άλλων χάθηκαν ολοκληρωτικά.
Η απώλεια βιβλίων φαίνεται να μην έχει “ιδεολογικά” ή θρησκευτικά κίνητρα – εκτός εξαιρέσεων**. Δηλαδή σώθηκαν βιβλία Ελληνικής “παγανιστικής” φιλοσοφίας ή και θεογονίες, των προχριστιανικών αιώνων, αλλά χάθηκαν βιβλία μεταγενέστερων χριστιανών συγγραφέων που λογικά θα έπρεπε να είχαν διατηρηθεί.
Είδα ακόμη ότι από τα έργα ονομαστών της αρχαιότητας όπως ο Ευριπίδης (στον οποίο αποδίδονταν περίπου 90 έργα) ήδη στην την ρωμαϊκή εποχή (500 χρόνια μετά) επιβίωναν λιγότερα (γύρω στα 70 του Ευριπίδη).
Αυτό δείχνει ότι η εξήγηση για την απώλεια της γραπτής κληρονομιάς δεν είναι τόσο απλοϊκή όσο η κατηγορία “τα έκαψαν οι χριστιανοί” αφού σημαντικές ήταν οι απώλειες και πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού.

Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Από συγγραφείς των οποίων το έργο διατηρήθηκε τμηματικά – όπως του Ευριπίδη που προανέφερα – μπορεί να βγει κάποιο συμπέρασμα και να “υπολογιστεί” έτσι χοντρικά ο ρυθμός απώλειας στο χρόνο.
Αν δηλαδή από τα 90 έργα του Ευριπίδη, 500 χρόνια μετά είχαν χαθεί κάπου 20 κι έμεναν 70 με τη “μέθοδο των τριών” θα μπορούσε να υπολογιστεί πόσα θα έμεναν μετά άλλα 500 χρόνια; Και άλλα 500; και άλλα 500; Μέχρι το 1500 περίπου όταν η ανακάλυψη της τυπογραφίας σταθεροποίησε κάπως τον αριθμό των βιβλίων που επιβίωναν.
Αν λοιπόν γύρω στο έτος 100, έμεναν από τα 90 (-20 =) 70 βιβλία του Ευριπίδη, τότε γύρω στο 600 θα απέμεναν (χωρίς να λογαριαστεί η επίδραση του χριστιανισμού) γύρω στα 50. Κατά το 1100 θα έπρεπε να είχαν απομείνει καμιά 30αριά και κατά το 1500, πάνω κάτω 12. Σήμερα έχουμε στα χέρια μας 19 έργα του Ευριπίδη. Που σημαίνει ότι κατά τα χριστιανικά χρόνια όχι μόνο επιβίωσαν τα έργα του αλλά και ότι ο ρυθμός απώλειας ήταν μικρότερος από αυτό τον προχριστιανικών!
Ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη ότι Ευριπίδης ήταν δημοφιλής και ότι ο ρυθμός απώλειας άλλων συγγραφέων ήταν διαφορετικός και πάλι καταλήγουμε στο ότι η διαφορά – αν υπάρχει – θα είναι μικρή.
Δηλαδή, αν δεν είχε υπάρξει ο χριστιανισμός θα είχαμε σήμερα και πάλι μόνο ένα 10% της χαμένης αρχαίας Ελληνικής γραμματείας. Παρουσιάζω εδώ το μέσο όρο.
Ακόμα και με τον πιο αυστηρό υπολογισμό και πάλι βγαίνει ότι στην πιο “καταδικαστική” περίπτωση θα επιβίωνε ένα 15%, αντί για 10%. Δηλαδή ο χριστιανισμός δεν μπορεί να ευθύνεται για απώλεια μεγαλύτερη του 5%. Νούμερο πολύ μακριά από το 90-99% που προσάπτουν οι πιο φανατικοί “κατήγοροι”.
Αν η ίδια μέθοδος δοκιμαστεί και για άλλες μεγάλης κλίμακας ιστορικές αλλαγές (κοσμοϊστορικά γεγονότα), εισβολές, μεταναστεύσεις, λοιμοί, φυσικές καταστροφές, κοινωνικές αναταραχές, μπορεί να διαφανεί ότι τέτοια γεγονότα έχουν κι αυτά μια το πολύ 5% επίδραση σε απώλεια γραπτών μνημείων του προηγούμενου status quo.

ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Το βασικό συμπέρασμα είναι προφανές. Οι κατηγορίες ότι ο χριστιανισμός ευθύνεται για την καταστροφή των αρχαίων Ελληνικών βιβλίων είναι πιο αστήρικτες από άλλες απόψεις που επιχειρούν να διαπιστώσουν του λόγους.
Από τα παραπάνω – που παρουσιάζω συνοπτικά – κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο Χριστιανισμός δεν ευθύνεται για την απώλεια της αρχαίας Ελληνικής κληρονομιάς παρά μόνο ως ένα ιστορικό γεγονός ανάμεσα σε πολλά άλλα, που όλα μοιράζονται ασφαλώς κάποια ευθύνη, ιστορικής όμως μορφής – και αναπόφευκτης – όχι ως κάποια καταστροφική ιδεολογία.

quote:

---

europaios2
-Το από που ενημερώνεται ο καθένας είναι δική του υπόθεση.
-Το να προβάλει όμως "σκουπίδια" και "ασυναρτησίες" ως ενημέρωση σε ένα δημόσιο forum, θα δεχτεί και την κριτική του.

---

Δηλαδή οι επίμαχες προτάσεις που εξαφανίσατε τόσο εσύ όσο και οι απολογητές από την ομιλία του Χρυσοστόμου ήταν σκουπίδια και ασυναρτησίες ;

*

quote:

---

europaios2
Οι ναοί ήσαν ήδη ερείπια και το μόνο που θα απέμενε θα ήταν ότι είχε απομείνει από "τα ερείπια".

---

Πρώτη φορά ακούω να κατεδαφίζονται τα κατεδαφισμένα . Οικοπεςδοφάγος ήτανε και καθάριζε τα μπάζα για να καταπατήση τα οικόπεδα ;

quote:

---

europaios2
Αλήθεια που ήταν ο αντίλογος? Που ήσαν οι εθνικοί ιερείς να τον αντιμετωπίσουν? Ποιος κόνταγε απέναντι σ΄ αυτό το "τέρας μορφώσεως και ρητορικής" να αρθρώσει λόγο?

---

Μήπως άφησαν και κανέναν ιερέα ζωντανό για να αντιδράση σ’ αυτόν το μισέλληνα ; Τέρας ήταν σίγουρα , όχι όμως μόνο μορφώσεως και ρητορικής .

quote:

---

europaios2
Μην ξεχνάς αγαπητέ Sesostris, ότι ειδικά στις Ανατολικές επαρχίες οι Χριστιανοί όχι απλά υπερτερούσαν των εθνικών, αλλά έψαχνες τους εθνικούς με το μακαρόνι!

---

Φυσικά αφού όσοι αρνήθηκαν να γίνουν χριστιανοί αποκεφαλιζόντουσαν .

quote:

---

europaios2
Ας δούμε τι λέει, ο ίδιος ο εθνικός αυτοκράτορας Ιουλιανός στο έργο του "Μισοπώγων" το 362μ.Χ. 40 ολόκληρα χρόνια πριν τον Χρυσόστομο,

---

Ποιος σου είπε ότι οι διωγμοί κατά των εθνικών άρχισαν την εποχή του Χρυσοστόμου ;

*

panpam

Απο τα γραφόμενά σου δείχνεις οξυδερκές άτομο, μέσα όμως απο τα γραφόμενά σου τείνεις να γενικοποιείς ένα θέμα που έχει αμέτρητες παραμέτρους.
Θα σου δώσω δύο αντιφατικές 2 εξ' αυτών, παραδειγματικά:

*1η παράμετρος είναι η-ιστορικά επίσημη-καταστροφή της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας απο τους Βυζαντινούς, ο λόγος είναι και καταγεγραμένος, "προάγει δίδαγμα αντίθετο προς τον χριστιανισμό".

*2η παράμετρος είναι η επανεγγραφή και η διάσωση αρχαίων κειμένων απο χριστιανούς των μοναστηριών, κείμενα που υπάρχουν και σήμερα στο Άγιο όρος, μα που εσύ δεν θα έχεις πρόσβαση ποτέ, (εκτός αν είσαι κλειδαράς).....

Το να λέμε οτι οι χριστιανοί (γενικά) ευθύνονται για τις καταστροφές που έγιναν είναι απο μόνο του μια αυταπάτη, αν θες να μιλήσουμε για φανατισμό τότε σε παραπέμπω σε κάτι ποιό δυνατό.

Πριν λίγες ημέρες στη ΝΕΤ η κα. Β.Φλέσα στην γνωστή εκπομπή της φιλοξένησε αυτό το θέμα (εθνικοί και χριστιανοί σε περίοδο κρίσης).
Μέσα απο την εκπομπή επιτέλους για πρώτη φορά ακούστηκε επίσημα απο την κρατική τηλεόραση η ιστορική αλήθεια για τις καταστροφές που έφερε ο φανατισμός κάποιων "χριστιανών", και τους βάζω μέσα σε εισαγωγικά γιατί αν δηλώσεις χριστιανός δεν σημαίνει οτι είσαι κι' όλας.....
Μέσα απο την εκπομπή λοιπόν πήρε και τον λόγο ο κος Σακελαράκης, ο οποίος είπε μερικές κουβέντες βαθυστόχαστες που μου έμειναν.....

-Ο φανατισμός είναι κάτι που καλιεργείται, ποτέ απο κάτω προς τα επάνω αλλά πάντοτε απο επάνω προς τα κάτω και ποτέ με ανιδιοτελείς σκοπούς αλλά πάντοτε με σκοπιμότητα, κυρίως πολιτική και με αποτελέσματα ολέθρια για τις κοινωνικές ομάδες που βρίσκονται εκατέρωθεν.

Αν ζητάς να βρεις τον ηθικό αυτουργό ψάξε ψηλά, αυτό το αιώνιο ντέρμπυ φίλε μου είναι σαν την φούσκα του 99.

Να είστε όλοι καλά.

Οι κακές είναι για πέταμα.

Οι καλές είναι για περιτύλιγμα.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη Δεν Μπορεί να Νικήσει την Φυσική Ηλιθιότητα!!
------------------------
Μεγάλα Μαύρα Ράσα
Active Member
http://www.youtube.com/watch?v=q-shgwZdtS4

ΑΜΗΝ

quote:

---

Marte:
Οπότε αφού θα σφίξουν οι ζέστες ας ενημερωνόμαστε φίλοι μου από εκπομπές τύπου "αρχονταρίκι" και εφημερίδες τύπου "ορθόδοξος τύπος" "η φωνή του κυρίου" "η καλόγρια και τα φλυτζάνια της".

---

"Ο πιο σοφός άνθρωπος μπρος στο Θεό θα φανεί πίθηκος και στη σοφία και στην ομορφιά και σ' όλα τ' άλλα."(Ηράκλειτος).