Tο πέρασμα του πλανήτη μπροστά από τον Ήλιο στις 8 Iουνίου θα είναι ορατό από την Eλλάδα
H αναδυομένη του ουρανού
H Aφροδίτη επιστρέφει στο προσκήνιο έπειτα από 122 χρόνια WARREN E. LEARY
H Αφροδίτη θα μας χαρίσει ένα σπάνιο θέαμα σε λίγες μέρες διασχίζοντας τον ουρανό μπροστά από τον Ήλιο. H τελευταία φορά που ακολούθησε την ίδια πορεία ήταν το 1882. Τότε, εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν από τα σπίτια τους για να θαυμάσουν το θέαμα, ενώ επιστημονικές αποστολές οργανώθηκαν στα σημεία εκείνα της Γης όπου το φαινόμενο ήταν ορατό.
Στις 8 Ιουνίου, όσοι βρίσκονται στα κατάλληλα μέρη (ανάμεσά τους και η Ελλάδα), θα δουν την Αφροδίτη να περνά μπροστά από τον Ήλιο προκαλώντας μία μίνι έκλειψη, που πραγματοποιείται συνήθως δύο φορές κάθε αιώνα. Πριν από 122 χρόνια, οι επιστήμονες εκμεταλλεύτηκαν τη μοναδική ευκαιρία για να απαντήσουν σε ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα της εποχής: Ποια είναι η ακριβής απόσταση της Γης από τον Ήλιο;
Παρ' όλο που οι παρατηρήσεις τους τότε δεν βρήκαν τη σωστή απάντηση, έφτασαν αρκετά κοντά εγκαινιάζοντας την εποχή της επένδυσης στην επιστήμη ως σύμβολο εθνικής περηφάνειας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν στείλει επιστήμονες σε οκτώ σημεία της Γης, ενώ αποστολές είχαν οργανώσει η Βρετανία, η Ρωσία, η Ολλανδία, η Ιταλία και η Γαλλία. Ήταν η διαστημική κόντρα του περασμένου αιώνα.
Το μαγικό νούμερο. Τελικά, η σωστή απάντηση δόθηκε τη δεκαετία του '60. Αντανακλώντας σήματα από ραντάρ στην επιφάνεια του Ήλιου και της Αφροδίτης και χρησιμοποιώντας μετρήσεις από διαστημόπλοια, οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι η μέση απόσταση μεταξή Ήλιου και Γης είναι 149.597.870,691 χιλιόμετρα ή αλλιώς μία αστρονομική μονάδα.
Οι ερευνητές γνώριζαν χρόνια πριν ότι αν κατάφερναν να βρουν αυτό το μαγικό νούμερο, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις μαθηματικές φόρμουλες του αστρονόμου του 17ου αιώνα Γιόχαν Κέπλερ για να υπολογίσουν το μέγεθος του ηλιακού συστήματος και τις ακριβείς αποστάσεις μεταξύ των πλανητών.
«Αυτή ήταν η σημαντικότερη ερώτηση της εποχής στην αστρονομία», λέει ο δρ Τζέι M. Πάσακοφ, καθηγητής Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Γουίλιαμς. «Και ο καλύτερος τρόπος για να την απαντήσουν ήταν τα περάσματα της Αφροδίτης».
Οι προηγούμενες παρατηρήσεις. Παρ' όλο που η Αφροδίτη περνά μπροστά από τον Ήλιο εδώ και χιλιάδες χρόνια, η πρώτη αναφορά του φαινομένου έγινε το 1639. Τα περάσματα γίνονται όταν οι τροχιές της Αφροδίτης, της Γης και του Ήλιου ευθυγραμμίζουν τους πλανήτες στο ίδιο επίπεδο.
Μετά το 1639, το φαινόμενο παρατηρήθηκε το 1761, το 1769, το 1874 και το 1882. Αν το χάσετε τον Ιούνιο, επόμενη ευκαιρία είναι στις 6 Ιουνίου του 2012. Και η επόμενη, έναν αιώνα αργότερα, το 2117 και το 2125. Επειδή ακριβώς είναι σπάνιο, το πέρασμα του επόμενου μήνα, ορατό καθ' όλη τη διάρκειά του από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, προκαλεί μεγάλο επιστημονικό αλλά και δημόσιο ενδιαφέρον, σύμφωνα με τον δρα Στίβεν Ντικ, ιστορικό της NASA.
Κανένας μας δεν έχει δει σήμερα αυτό το θέαμα και οι δύο επόμενες ευκαιρίες θα είναι οι μοναδικές για όλους μας. «Είναι ένα γεγονός που συμβαίνει μία φορά στη ζωή μας. Μπορεί να μην έχει επιστημονική σημασία πια, αλλά ο κόσμος δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον».
Δοκιμή σε όργανα. Επιστημονικά όργανα σε τρεις δορυφόρους που παρακολουθούν τον Ήλιο, αλλά και μεγάλα τηλεσκόπια θα καταγράψουν το γεγονός. Οι ερευνητές θα χρησιμοποιήσουν την πορεία της Αφροδίτης για να δοκιμάσουν τεχνικές και όργανα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό πλανητών σε μακρινά ηλιακά συστήματα.
Περισσότεροι από 120 εξω-ηλιακοί πλανήτες έχουν ανακαλυφθεί σε τροχιά γύρω από άλλα αστέρια. Οι περισσότεροι είναι τεράστια σώματα που βρέθηκαν επειδή η βαρύτητά τους επηρεάζει την κίνηση των αστέρων.
Πού θα είναι ορατό το πέρασμα της Αφροδίτης
Την Τρίτη 8 Ιουνίου, οι τυχεροί παρατηρητές του περάσματος της Αφροδίτης, θα δουν τον πλανήτη σαν μία μικρή κουκκίδα μπροστά από το νότιο ημισφαίριο του Ήλιου από αριστερά προς τα δεξιά. Ο πλανήτης θα χρειαστεί έξι ώρες για να διασχίσει τη λαμπρή πρόσοψη του αστέρα. Εκείνες τις ώρες, το φως του Ήλιου που θα φτάσει στη Γη θα μειωθεί κατά 0,1%.
H τοποθεσία μας είναι το παν βέβαια για να το δούμε. Το πέρασμα θα είναι ορατό καθ' όλη τη διάρκειά του στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και το μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής και της Ασίας. Αντίθετα, η δυτική Βόρεια Αμερική, η Νότια Χιλή, η Αργεντινή, η Χαβάη και η Νέα Ζηλανδία δε θα δουν τίποτα γιατί εκεί θα είναι βράδυ. Κάποιες άλλες περιοχές - Αυστραλία, Ινδονησία, Ιαπωνία, Φιλιππίνες, Κορέα - θα δουν μέρος του φαινομένου όταν δύει ο Ήλιος. Τέλος, η ανατολική Βόρεια Αμερική, η Καραϊβική, η Δυτική Αφρική και η Νότια Αμερική θα το δουν όταν ανατείλει ο Ήλιος.
Το πέρασμα της Αφροδίτης έχει τακτικές εμφανίσεις. Παρατηρείται δύο φορές σε μία περίοδο οκτώ ετών. H επόμενη εμφάνιση είναι έπειτα από 105,5 χρόνια και η τέταρτη φορά οκτώ χρόνια αργότερα. Μετά περνούν άλλα 121,5 χρόνια και η περιοδικότητα επαναλαμβάνεται.
Ο Κέπλερ ήταν ο πρώτος που ενδιαφέρθηκε για τα πλανητικά περάσματα. Βασιζόμενος στους υπολογισμούς του για τις κινήσεις των πλανητών, έγραψε το 1627 ότι ο Ερμής θα περνούσε μπροστά από τον Ήλιο το Νοέμβριο του 1631 και η Αφροδίτη θα ακολουθούσε στις 6 Δεκεμβρίου. Οι προβλέψεις του αποδείχθηκαν σωστές. Ο ίδιος πέθανε τον προηγούμενο χρόνο κι έτσι δεν είδε ποτέ το φαινόμενο.
Επιμέλεια: Στέφανος Κρίκκης, Εύη Ελευθεριάδου
ΤΑ ΝΕΑ , 22-05-2004 , Σελ.: N52
Κωδικός άρθρου: A17945N521
Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ
Απεστάλη: 23/05/2004, 12:07:40
