Αδιόρατες δυνάμεις μπορεί να οδηγήσουν ευφυείς ανθρώπους (ασθενείς και θεραπευτές),να νομίσουν ότι μια θεραπεία βοήθησε κάποιον ενώ στην πραγματικότητα,δεν τον έχει βοηθήσει.Αυτο αληθεύει τόσο για νέες θεραπευτικές μεθόδους της επιστημονικής ιατρικης,όσο
και για πανάκειες της παραδοσιακής «ιατρικής»(Σ.τ.μφ. τα επονομαζόμενα γιατροσόφια),όπως επίσης και για τις περιθωριακές πρακτικές της «εναλλακτικής» ιατρικής,αλλά και τις λειτουργίες
των θεραπευτών μέσω πίστης.

Πολλές αμφίβολης αποτελεσματικότητας μέθοδοι παραμένουν στην αγορά επειδή ικανοποιημένοι πελάτες προσφέρουν μαρτυρίες για την αξία τους.Ουσιαστικά αυτοί οι άνθρωποι λένε «το δοκίμασα και έγινα καλύτερα,άρα πρέπει να είναι αποτελεσματικό».Τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα μαζικής ενημέρωσης,παρουσιάζουν τις μαρτυρίες αυτές σαν έγκυρες αποδείξεις.Αλλά χωρίς σωστό έλεγχο,είναι δύσκολο ή αδύνατο να καθοριστεί αν αυτό όντως συμβαίνει.

Υπάρχουν τουλάχιστον επτά αιτίες που οι άνθρωποι μπορεί να συμπεράνουν εσφαλμένα ότι μια αναποτελεσματική θεραπεία έχει αποτέλεσμα:

1.Η νόσος μπορεί να έχει απλά διατρέξει την φυσική της πορεία.Πολλές ασθένειες είναι αυτοπεριοριζόμενες.Εαν η ασθένεια δεν είναι χρόνια ή μοιραία,οι αναρρωτικές διεργασίες του ίδιου του σώματος επαναφέρουν συνήθως τον ασθενή στην υγεία.Συνεπώς,για να αποδειχτεί ότι μια θεραπεία είναι αποτελεσματικη,οι υποστηρικτές της πρέπει να δείξουν ότι ο αριθμός των ασθενών που κατατάσσονται σε αυτούς των οποίων η υγειά βελτιώθηκε,υπερβαίνει τον αριθμό εκείνων που αναμένεται να αναρρώσουν άνευ οποιαδήποτε θεραπείας (ή τουλάχιστον ότι ανάρρωσαν σημαντικά ταχύτερα από ότι αν δεν ακολουθούσαν την συγκεκριμένη θεραπεία).Χωρίς λεπτομερή αρχεία των επιτυχιών και των αποτυχιών για έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ασθενών με το ίδιο πρόβλημα,κάποιος δεν μπορεί νόμιμα να ισχυριστεί ότι έχει υπερβεί τους δημοσιευμένους μέσους όρους για την ανάρρωση άνευ θεραπείας.

2.Πολλές ασθένειες διατρέχουν κυκλική πορεία.Νόσοι όπως η αρθρίτιδα,η σκλήρυνση κατά πλάκας,οι αλλεργίες και τα γαστρεντερικά προβλήματα φυσιολογικά έχουν εξάρσεις και υφέσεις.Φυσικα,οι πάσχοντες τείνουν να αναζητήσουν θεραπεία κατά την διάρκεια οποιαδήποτε κύκλου.Κατα αυτό τον τρόπο,μια αμφίβολη θεραπεία θα έχει επανειλημμένες ευκαιρίες να συμπέσει με μια ύφεση που θα λάμβανε χώρα έτσι κι άλλιως (Σ.τ.μφ με την χρήση αυτής της θεραπείας ή χωρίς δηλαδή).

3.Μπορει να ευθύνεται το φαινόμενο placebo. Διαμέσου της ανθυποβολης, της πίστης,της προσδοκίας,της γνωστικής επανερμηνείας και της παραπλάνησης της προσοχής,ασθενείς στους οποίους δόθηκαν βιολογικά άχρηστες θεραπείες συχνά δοκιμάζουν υπολογίσιμη ανακούφιση.Κάποιες placebo ανταποκρίσεις παράγουν πραγματικές αλλαγές στην κατάσταση της υγείας.Άλλες είναι υποκειμενικές αλλαγές που κάνουν τους ασθενείς να αισθάνονται καλύτερα παρόλο που δεν έλαβε χώρα καμία αντικειμενική αλλαγή στη υποκείμενη παθολογία (Σ.τ.μφ.νιώθω καλύτερα ενώ η ασθένεια μου στην πραγματικότητα προχωράει δηλαδή).

4.Ανθρωποι που ακολουθούν διαφορετικές θεραπείες,συχνά αποδίδουν αναγνώριση στη λάθος θεραπεία.Εάν η ανάρρωση λάβει χώρα,αφου κάποιος ακολούθησε τόσο «εναλλακτικές» όσο και επιστημονικά βασισμένες θεραπευτικές μεθόδους,η «εναλλακτική» θεραπεία συχνά λαμβάνει δυσανάλογο μερίδιο από την αποδιδόμενη αναγνώριση.(Στμφ.Πχ:Ασθενής
με καρκίνο λαμβάνει ταυτόχρονα χημειοθεραπεία με κυτταροστατικά και ομοιοπαθητικά φάρμακα.Αφου αναρρώσει πιστεύει ότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα τον έσωσαν ενώ στην πραγματικότητα η χημειοθεραπεία ήταν
αυτή που τον θεράπευσε).

5.Η αρχική διάγνωση ή πρόγνωση μπορεί να ήταν εσφαλμένη.Οιεπιστημονι-
κά εκπαιδευμένοι ιατροί δεν είναι αλάθητοι.Μια λάθος διαγνωση,ακολου- θούμενη από μια επίσκεψη σε ένα «εναλλακτικό» θεραπευτή,μπορει να οδηγήσει σε μια περίλαμπρη μαρτυρία για την θεραπεία μιας κατάστασης που θα είχε θεραπευτεί μόνη της.(Στμφ.'Η μπορεί ο ίδιος ο «εναλλα-
κτικός» θεραπευτής να έκανε εσφαλμένη διάγνωση).Σε άλλες περιπτω- σεις,η διάγνωση μπορεί να είναι σωστή αλλά το χρονικό πλαίσιο που είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφτεί,μπορεί να αποδειχτεί ανα-
κριβές(Σ.τ.μφ.Πχ.σε ασθενή με μοιραία για την ζωη νόσο δίνονται τρεις μηνες ζωης.Ο ασθενής επιβιώνει όμως για ενα ολοκληρο χρόνο ακολου- θώντας παράλληλα βελονισμο.Στην πραγματικότητα δεν έχει επιδραση ο βελονισμος απλα η πρόγνωση δεν ήταν ακριβής,ο ασθενής θα ζούσε έτσι
κι αλλιώς ένα χρόνο).

6.Μπορει η προσωρινή βελτίωση της διάθεσης να ερμηνευτει λανθασμε-
να ως αποθεραπεία.Οι «εναλλακτικοί» θεραπευτές έχουν συχνά ισχυρές,χαρισματικές προσωπικότητες.Από την άποψη ότι οι ασθενείς παρασύρονται από τις μεσσιανιακες πλευρές της «εναλλακτικής» ιατρικής,ενδέχεται να δοκιμάσουν ψυχολογική ανάταση.

7.Οι ψυχολογικές ανάγκες μπορούν να διαστρεβλώσουν τι αντιλαμβάνονται και κάνουν οι άνθρωποι.Ακόμα και όταν καμία μη αντικειμενική βελτίωση δεν λάβει χώρα,άνθρωποι με ισχυρή ψυχολογική επένδυση στην "εναλλα- κτική ιατρική»,μπορεί να πείσουν τους εαυτούς τους ότι βοηθήθηκαν.
Σύμφωνα με την θεωρία της γνωστικής παραφωνίας,όταν οι εμπειρίες αντιφάσκουν με τις υπάρχουσες νοοτροπίες,τα συναισθήματα,ή την γνώση, παράγεται ψυχολογική στενοχώρια.Οι άνθρωποι τείνουν να απομονώνουν αυτή την παραφωνία με το να επανερμηνευουν την ενοχλητική πληροφορία. Εάν δεν λάβει χώρα ανακούφιση,αφού επενδυθεί χρόνος,χρήμα και «επιφάνεια» σε μια εναλλακτική θεραπεία (και πιθανόν στην κοσμοθεωρία της οποίας είναι μέρος)μπορεί να δημιουργηθεί εσωτερική δυσαρμονια.Απο
το να παραδεχτούν στον εαυτό τους ή στους άλλους,ότι οι προσπάθειες τους πήγαν χαμένες προτιμούν να ανακαλύψουν μια αντισταθμιστική άξια στην θεραπεία.Οι βασικές πεποιθήσεις τείνουν να λάβουν σθεναρή υπεράσπιση μέσω της διαστρέβλωσης της αντίληψης και της μνήμης.Οι περιθωριακοί θεραπευτές και οι πελάτες τους έχουν την προδιάθεση να εξηγούν λαθεμένα τις ενδείξεις και να θυμούνται πράγματα που συνέβησαν όπως θα επιθυμούσαν να είχαν συμβεί.Μπορουν να είναι επιλεκτικοί στο τι ανακαλούν,υπερεκτιμώντας την προφανή επιτυχία τους,ενώ παράλληλα αγνοούν,υποβαθμιζουν ή ξεφορτώνονται τις αποτυχίες τους.Η επιστημονική μέθοδος εξελίχτηκε σε μεγάλο βαθμό με το να μειώσει την επίδραση αυτού του ανθρώπινου χαρακτηριστικού του να σπεύδεις σε ευχάριστα συμπεράσματα (Στμφ.Δηλ. λαθεμένα συμπεράσματα
που ικανοποιούν όμως εσένα τον ερευνητή).Επιπροσθέτως πολλοί άνθρωποι φυσιολογικά νιώθουν την ανάγκη να ανταποδώσουν όταν κάποιος τους κάνει μια καλοσύνη. Εφόσον οι περισσότεροι «εναλλακτικοί» θεραπευτές πιστεύ- ουν με ειλικρίνεια ότι βοηθούν,είναι φυσιολογικό οι ασθενείς να θέλουν με την σειρά τους να τους προσφέρουν ικανοποίηση.Χωρις να είναι απαραίτητο να το συνειδητοποιούν οι ασθενεις,τέτοιες υποχρεώσεις είναι επαρκείς για να διογκώσουν την αντίληψη τους για το πόσο όφελος έχουν δεχτεί.

Kκαταναλωτή πρόσεχε!
Η δουλεία της διάκρισης από ψευδείς αιτιολογικές σχέσεις απαιτεί καλά σχεδιασμένες μελέτες και λογικές υφαιρέσεις από μεγάλες ποσότητες δεδομένων.Πολλές πήγες λάθους μπορούν να παραπλανήσουν ανθρώπους που βασίζονται στην διαίσθηση ή στον ανεπίσημο συλλογισμό για να αναλύσουν σύνθετα δεδομένα.Προτού συμφωνήσεις να δεχθείς οποιουδήποτε είδους θεραπεία,πρέπει να νιώθεις βέβαιος ότι έχει λογική βάση και ότι έχει επιστημονικά αξιολογηθεί διάμεσου μελετών που ελέγχουν για ανταποκρίσεις placebo,φαινόμενα συμμόρφωσης και λάθη της κρίσης.
Θα πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός εάν οι «αποδείξεις» αποτελούνται κυρίως από μαρτυρίες,αυτό- δημοσιευμένα φυλλάδια ή βιβλία,ή πληροφορίες από τα λαϊκά μέσα.

*Σ.τ.μφ= σημείωση του μεταφραστή (δηλαδή δική μου σημείωση)

ESOTERICA.gr Forums !

© 2010-11 ESOTERICA.gr