Η Αμαλία μου ζήτησε να της πω τι ειναι επιστημη και τι ψευδοεπιστημη.Βρηκα ενα πολυ ωραιο αρθρο στο quackwatch που μας δινει βασικα χαρακτηριστικα της ψευδοεπιστημης και της επιστημης.
ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΕΥΔΟΠΙΣΤΗΜΗ.
-----------------------------------------------------------------------
Rory Coker, Ph.D.
Η ψευδοεπιστήμη επιδεικνύει μια αδιαφορία στα στοιχεία.
Αντί να συμβουλευτούν βιβλία αναφοράς ή να εκπονήσουν έρευνες άμεσα,οι οπαδοί της απλά εφεύρουν ψευδή «στοιχεία» εκεί που χρειάζεται.Αυτές οι μυθοπλασίες είναι συχνά κεντρικές στην επιχειρηματολογία και τα συμπεράσματα του ψευδοεπιστήμονα.Επιπλέον οι ψευδοεπιστήμονες σπάνια αναθεωρούν.Η πρώτη έκδοση ενός ψευδοεπιστημονικού βιβλίου είναι σχεδόν πάντα και η τελευταία παρόλο που το βιβλίο παραμένει σε κυκλοφορία δεκαετίες ή ακόμα και αιώνες Ακόμα και βιβλία με εμφανή σφάλματα,λάθη και τυπογραφικά λάθη σε κάθε σελίδα μπορεί να ανατυπώνονται όπως είναι,ξανά και ξανά.Συγκρίνετε το αυτό με τα επιστημονικά εγχειρίδια που γνωρίζουν μια νέα έκδοση κάθε λίγα χρόνια εξαιτίας της ραγδαίας συσσώρευσης νέων στοιχείων.
Η ψευδοεπιστημονική «έρευνα» είναι σταθερά τσαπατσούλικη.
Οι ψευδοεπιστημονες κόβουν αναφορές από εφημερίδες,συλλέγουν διαδόσεις, κάνουν αναφορά σε άλλα ψευδοεπιστημονικά βιβλία και μελετούν εντατικά θρησκευτικά ή μυθολογικα έργα.Σπάνια ή ποτέ εκπονούν μια ανεξάρτητη ερευνά για να ελέγξουν τις πήγες τους.
H ψευδοεπιστημή ξεκινά με μια υπόθεση-συνήθως μία που είναι συναισθηματικά ελκυστική και που προκαλεί θεαματική δυσπιστία-και μετά ψάχνει μόνο για πληροφορίες που φαίνεται να την υποστηρίζουν.
Τα ασύμβατα με αυτήν στοιχεία αγνοούνται.Μιλώντας γενικά,ο σκοπός της ψευδοεπιστήμης είναι να εκλογικεύσει ισχυρές δοξασίες παρά να ερευνήσει ή να δοκιμάσει εναλλακτικές πιθανότητες.Η ψευδοεπιστημή ειδικεύεται στην επίσπευση σε «αρμονικά συμπεράσματα»,στο άλεσμα ιδεολογικών αξόνων,στην ικανοποίηση προκαταλήψεων και σε διαδεδομένες παρεξηγήσεις.
Η ψευδοεπιστήμη αδιαφορεί για κριτήρια έγκυρων αποδείξεων.
Η έμφαση δεν δίνεται σε με σκοπο,ελεγχόμενα,με επαναληψημότητα επιστημονικά πειράματα.Αντίθετα δίδεται σε ανεπαλήθευτες καταθέσεις αυτόπτων μαρτύρων,ιστορίες και απίθανες διηγήσεις,διαδόσεις,φήμες και αμφίβολα ανέκδοτα.Η αυθεντική επιστημονική βιβλιογραφία είτε αγνοείται είτε παρερμηνεύεται.
Η ψευδοεπιστημη βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην υποκειμενική αξιολόγηση.
Ο Τάδε βάζει ζελέ στο κεφάλι του και ο πονοκέφαλος του περνάει.Κατά την ψευδοεπιστημή αυτό σημαίνει ότι ο ζελές θεραπεύει τους πονοκέφαλους. Κατά την επιστήμη αυτό δεν σημαίνει τίποτα,αφού δεν εκπονήθηκε κανένα πείραμα.Πολλά πράγματα λάμβαναν χώρα όταν έφυγε ο πονοκέφαλος του Τάδε,το φεγγάρι ήταν στην γέμιση του, ένα πουλί πέταξε από πάνω,το παράθυρο ήταν ανοικτό,ο Τάδε φορούσε το κόκκινο πουκάμισο του_και ο πονοκέφαλος του μπορούσε να φύγει σε κάθε περίπτωση,ότι και εάν γινόταν. Ένα ελεγχόμενο πείραμα θα έβαζε πολλούς ανθρώπους μαζι,υποφέροντες από πονοκέφαλο σε πανομοιότυπες περιστάσεις,πέραν από την παρουσία ή την απουσία της θεραπείας που επιθυμεί να δοκιμάσει και θα συνέκρινε τα αποτελέσματα που τότε θα είχαν κάποια πιθανότητα να έχουν νόημα.Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να υπάρχει κάτι στην αστρολογία επειδή ένα ωροσκόπιο σε μια εφημερίδα τους περιγράφει τέλεια.Αλλά προσεκτική έρευνα θα αποκάλυπτε ότι η περιγραφή είναι αρκετά γενική ώστε να μπορεί να καλύπτει πρακτικά τον καθένα.Αυτό το φαινόμενο που αποκαλείται υποκειμενική αξιοποίηση,είναι ένα από τα θεμέλια της λαϊκής υποστήριξης των ψευδοεπιστημών.
Η ψευδοεπιστήμη βασίζεται σε αυθαίρετες συμβάσεις της ανθρώπινης κουλτούρας,παρά σε αμετάβλητες τακτικότητες της φύσης.
Για παράδειγμα οι ερμηνείες της αστρολογίας βασίζονται στα ονόματα των πραγμάτων που είναι τυχαία και διαφέρουν από κουλτούρα σε κουλτουρα.Εαν οι αρχαίοι είχαν δώσει το όνομα Άρης στον πλανήτη που αποκαλούμε Δία και αντίστροφα,η αστρονομία δεν θα έδινε δεκάρα αλλά η αστρολογία θα ήταν εντελώς διαφορετική επειδή βασίζεται αποκλειστικά στο όνομα και δεν έχει καμία σχέση με τις φυσικές ιδιότητες του ίδιου του πλανήτη.
Η ψευδοεπιστημη πάντα εκπίπτει στην ανοησία εάν ερευνηθεί αρκετά.
Μπορεί οι ραβδοσκόποι να μπορούν να αισθανθούν με κάποιον τρόπο την παρούσα νερού ή ανόργανων στοιχείων κάτω από ένα πεδίο αλλά σχεδόν όλοι ισχυρίζονται ότι μπορούν να ραβδοσκοπήσουν εξίσου καλά και από έναν χάρτη! Ίσως ο Γκέλερ να είναι όντως «ευαίσθητος σε υπερφυσικά φαινόμενα» αλλά όντως οι δυνάμεις του ακτινοβολούνται σε αυτόν μέσω ενός ραδιοσυνδέσμου από έναν ιπτάμενο δίσκο από τον πλανήτη Χούβα όπως ισχυρίζεται? Ίσως τα φυτά να είναι «ευαίσθητα σε υπερφυσικά φαινόμενα» αλλά γιατί ένα μπολ με λάσπη αντιδρά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο στο ίδιο ακριβώς «πείραμα»?
Η ψευδοεπιστήμη πάντα αποφεύγει να θέσει τους ισχυρισμούς της σε μια αξιόλογη δοκιμασία.
Οι ψευδοεπιστήμονες δεν εκτελούν ποτέ προσεκτικα,μεθοδικά πειράματα οι ίδιοι-και συνήθως κατά γενικό κανόνα αγνοούν τα αποτελέσματα εκείνων που εκτελούνται από επιστήμονες.Οι ψευδοεπιστήμονες επίσης ποτέ δεν προσπαθούν να αναπαράγουν ένα πείραμα. Εάν ένας ψευδοεπιστήμονας ισχυριστεί ότι εκτέλεσε ένα πείραμα (όπως οι «απολεσθέντες» μελέτες πάνω στον βιορυθμό του Hermann Swoboda που είναι η υποτιθέμενη βάση της μοντέρνας ψευδοεπιστημής των βιορυθμών),κανένας άλλος ψευδοεπιστήμονας δεν προσπαθεί ποτέ να το αναπαράγει ή να το τσεκάρει,ακόμα και εάν τα αρχικά στοιχεία λείπουν ή είναι αμφισβητήσιμα.Ακόμη,όταν ένας ψευδοεπιστήμονας ισχυρίζεται ότι έχει εκτελέσει ένα πείραμα με ένα αξιόλογο αποτέλεσμα,αυτός ο ίδιος δεν το επαναλαμβάνει για να ελέγξει τα αποτελέσματα και τις διαδικασίες του.Αυτό είναι σε πλήρη αντίθεση με την επιστήμη,οπού κρίσιμα πειράματα επαναλαμβάνονται από επιστήμονες σε όλο τον κόσμο με διαρκώς αυξανόμενη ακρίβεια.
H ψευδοεπιστήμη συχνά πέφτει σε αντιφάσεις ,ακόμα και μέσα στα πλαίσια των ίδιων της των όρων.
Τέτοιες λογικές αντιφάσεις απλώς αγνοούνται ή εκλογικεύονται.Ετσι δεν πρέπει να δοκιμάσουμε έκπληξη όταν το Κεφάλαιο 1 ενός βιβλίου με θέμα τη ραβδοσκόπηση αναφέρει ότι οι ραβδοσκόποι χρησιμοποιούν φρεσκοκομμένα κλαδιά επειδή μόνο το «ζωντανό» ξύλο μπορεί να διοχετεύσει και να εστιάσει «την ακτινοβολια της γής» που κάνει δυνατή την ραβδοσκόπηση,ενώ το Κεφάλαιο 5 δηλώνει ότι σχεδόν όλοι οι ραβδοσκόποι χρησιμοποιούν μεταλλικές ή πλαστικές ράβδους.
H ψευδοεπιστημή δημιουργεί επίτηδες μυστήριο εκεί όπου δεν υπάρχει κανένα,με το να αποκρύπτει κρίσιμες πληροφορίες και σημαντικές λεπτομέρειες.
Το καθετί μπορεί να είναι «μυστηριώδες» με την εξάλειψη οτιδήποτε είναι γνωστό γιαυτό ή παρουσιάζοντας εντελώς φανταστικές λεπτομέρειες.Τα βιβλία του «Τρίγωνου των Βερμούδων» είναι κλασσικά παραδείγματα αυτής της τακτικής.
Η ψευδοεπιστήμη δεν προοδεύει.
Υπάρχουν μόδες και ένας ψευδοεπιστήμονας μπορεί να αλλάξει από μια μόδα σε μια άλλη (από τα φαντάσματα στην ESP έρευνα,από τους ιπτάμενους δίσκους στις παραψυχολογικές μελέτες,από την ESP έρευνα στην αναζήτηση του Μεγαλοπόδαρου (Bigfoot).Αλλά σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα,καμιά πρόοδος δεν γίνεται.Ελάχιστές ή και καθόλου νέες πληροφορίες δεν ανακαλύπτονται.Νέες θεωρίες σπάνια προτείνονται και οι παλιές αντιλήψεις σπάνια τροποποιούνται ή απορρίπτονται υπό το φώς νέων ανακαλύψεων αφού η ψευδοεπιστήμη σπάνια κάνει νέες ανακαλύψεις.Οσο παλαιότερη η ιδέα,τόσο περισσότερο σεβασμό απολαμβάνει. Κανένα φυσικό φαινόμενο ή διεργασία πρωτύτερα άγνωστα στους επιστήμονες έχει ανακαλυφθεί ποτέ από ψευδοεπιστήμονες.Πραγματικά,οι ψευδοεπιστημονες σχεδόν σταθερά ασχολούνται με φαινόμενα πολύ γνωστά στους επιστήμονες αλλά ελάχιστα γνωστά στο ευρύτερο κοινό-έτσι ώστε το ευρύτερο κοινό να καταπιεί οτιδήποτε θέλει να ισχυριστεί ο ψευδοεπιστήμονας.Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν την πυροβασία και την φωτογραφία «Κίρλιαν».
Η ψευδοεπιστημή αποπειράται να πείσει με ρητορεία,προπαγάνδα και παρερμηνεία παρά με αξιόλογες αποδείξεις (που πιθανώς δεν υπάρχουν).
Στα ψευδοεπιστημονικά βιβλία βρίσκονται παραδείγματα σχεδόν κάθε λογικού σφάλματος που είναι γνωστό στους μελετητές και έχουν εφεύρει και μερικά δικά τους.Ενα από τα αγαπημένα τους είναι το non sequitur.Οι ψευδοεπιστήμονες επίσης αγαπούν το «Επιχείρημα του Γαλιλαίου».Αυτό συνίσταται στην σύγκριση του ψευδοεπιστήμονα με τον Γαλιλαίο και τον ισχυρισμό ότι όπως πιστεύεται ότι ο ψευδοεπιστήμονας κάνει λάθος,έτσι πίστευαν και για τον Γαλιλαίο οι σύγχρονοι του συνεπώς ο ψευδοεπιστήμονας πρέπει να έχει δίκιο!Προφανώς το επιχείρημα αυτό δεν έχει λογική συνέχεια!Επιπλέον οι ιδέες του Γαλιλαίου ελέγχθηκαν επιβεβαιώθηκαν και έτυχαν αποδοχής από τους επιστήμονες συναδέλφους του.Η απόρριψη ήρθε από την καθιερωμένη θρησκεία που ευνοούσε την ψευδοεπιστήμη που ερχόταν σε αντίθεση με τα ευρήματα του Γαλιλαίου.
Η ψευδοεπιστημή επιχειρηματολογεί από τη άγνοια,μια στοιχειώδη λογική πλάνη.
Πολλοί ψευδοεπιστήμονες βασίζουν τους ισχυρισμούς τους περισσότερο στην έλλειψη πληροφοριών γύρω από την φύση παρά για το ό,τι είναι επί του παρόντος γνωστό.Αλλά κανένας ισχυρισμός δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί από έλλειψη πληροφοριών.Το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν τι βλέπουν στον ουρανό σημαίνει μόνο ότι δεν αναγνωρίζουν αυτό που είδαν,Αυτό το γεγονός δεν είναι απόδειξη ότι τα ATIA είναι από το διάστημα.Η δήλωση «Η επιστήμη δεν μπορεί να εξηγήσει» είναι συχνή στην ψευδοεπιστημονική βιβλιογραφια.Σε πολλές περιπτώσεις,η επιστήμη δεν έχει ενδιαφέρον στο υποτιθέμενο φαινόμενο επειδή δεν έχει αποδείξεις ότι υπάρχει.Σε άλλες περιπτώσεις,η επιστημονική εξήγηση είναι ευρέως γνωστή και καλά αποδεδειγμένη αλλά ο ψευδοεπιστήμονας δεν το γνωρίζει ή την αγνοεί επίτηδες για να δημιουργήσει μυστήριο.
Η ψευδοεπιστημή επιχειρηματολογεί από υποτιθέμενες εξαιρέσεις, λάθη,ανωμαλίες,παράξενα γεγονότα και ύποπτους ισχυρισμούς παρά από καλά αποδεδειγμένες κανονικότητες της φύσης.
Η εμπειρία των επιστημόνων εδώ και πάνω από 400 χρόνια είναι ότι ισχυρισμοί και αναφορές που περιγράφουν καλά κατανοητά αντικείμενα που συμπεριφέρονται με παράδοξους και ακατανόητους τρόπους τείνουν να εκπίπτουν υπό το βάρος της διερεύνησης σε προμελετημένες απάτες,αληθινά λάθη,διαστρεβλωμένες αφηγήσεις,παρερμηνείες,καθαρά κατασκευάσματα και ηλίθιες γκάφες.Δεν είναι σοφό να αποδεχτούμε τέτοιες αναφορές ως πραγματικές χωρίς να τις ελέγξουμε.Οι ψευδοεπιστημονες πάντα θεωρούν αυτές τις αναφορές αληθείς,χωρίς ανεξάρτητη επιβεβαίωση.
H ψευδοεπιστημή επικαλείται την εσφαλμένη αυθεντία,το συναίσθημα ή την δυσπιστία για το καθιερωμένο γεγονός.
Κάποιος που παράτησε το λύκειο γίνεται αποδεκτός σαν ειδικός στην αρχαιολογία,παρόλο που ποτέ δεν μελέτησε αρχαιολογία.(Von Deniken χεχεχε!Σόρυ αλλά δεν κρατήθηκα).΄Eνας ψυχαναλυτής γίνεται αποδεκτός σαν ειδικός όλης της ανθρώπινης ιστορίας,χωρίς να αναφέρουμε την φυσική,την αστρονομία και την μυθολογία ακόμα και εάν οι ισχυρισμοί του δεν έχουν συνέχεια με οτιδήποτε είναι γνωστό και στα τέσσερα αυτά επιστημονικά πεδία. Ενας αστέρας του κινηματογράφου ορκίζεται ότι είναι αληθινό,άρα πρέπει να είναι.Ενας φυσικός ισχυρίζεται ότι ένα μέντιουμ δεν είναι δυνατόν να τον έχει ξεγελάσει με απλά μαγικά κόλπα,παρόλο που ο φυσικός δεν γνωρίζει τίποτα από ταχυδακτυλουργία.Είναι συχνές οι συναισθηματικές επικλήσεις.(«Εάν σε κάνει να νιώθεις καλά,τότε πρέπει να είναι αληθινό».«Βαθιά μέσα σου το ξέρεις»).Οι ψευδοεπιστήμονες αγαπάνε τις φανταστικές συνομωσίες («Υπάρχουν άφθονες αποδείξεις για ιπτάμενους δίσκους αλλά η κυβέρνηση τις κρατάει μυστικές»).Και μετά αντλούν επιχειρήματα από άσχετα πράγματα. Όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με στοιχεία που δεν τους συμφέρουν,απλώς απαντούν«Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν τα πάντα» (oh deza vu!).
Η ψευδοεπιστημή κάνει παράδοξους ισχυρισμούς και προωθεί φανταστικές θεωρίες που έρχονται σε αντίθεση με ο,τι είναι γνωστό για την φύση.
Όχι μόνο δεν προσφέρουν καμία απόδειξη ότι οι ισχυρισμοί τους είναι αληθινοι.Αγνοούν επίσης όλα τα ευρήματα που αντιτίθενται στα συμπεράσματα τους. («Οι ιπτάμενοι δίσκοι πρέπει να προέρχονται από κάπου-άρα η γη είναι κούφια και έρχονται από το εσωτερικό της». «Αυτή η ηλεκτρική σπίθα που παράγω με αυτή την ηλεκτρική συσκευή στην πραγματικότητα δεν είναι σπίθα αλλά μάλλον μια υπερφυσική εκδήλωση της ψυχο-πνευματικής ενέργειας». «Κάθε άνθρωπος περιβάλλεται από μια ασύλληπτη αύρα ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας,το αυρικό αβγό των αρχαίων Ινδών προφητων,που καθρεπτίζει κάθε διάθεση και κατάσταση του ανθρώπου».).
Οι ψευδοεπιστήμονες εφευρίσκουν το δικό τους λεξιλόγιο στο οποίο πολλοί όροι στερούνται ακριβών ή σαφών ορισμών και κάποιοι δεν έχουν καθόλου ορισμό.
Oι ακροατές συχνά αναγκάζονται να ερμηνεύσουν τις δηλώσεις σύμφωνα με τις δικές τους προκαταλήψεις.Τι είναι για παράδειγμα η «βιοκοσμική ενέργεια»;΄Η ένα «ψυχοτρονικό ενισχυτικό σύστημα»;Οι ψευδοεπιστήμονες συχνά προσπαθούν να μιμηθούν την ορολογία των επιστημονικών και τεχνικών πεδίων με πομπώδεις ασυναρτησίες που ακούγονται επιστημονικές και τεχνικές.Οι ψευτοθεραπευτές θα βρισκόταν σε σύγχυση χωρίς τον όρο «ενέργεια» αλλά η χρήση του όρου αυτού δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την έννοια της ενέργειας που χρησιμοποιούν οι φυσικοί.
H ψευδοεπιστημή εγκαλείται τα κριτήρια αληθείας της επιστημονικής μεθοδολογίας ενώ ταυτόχρονα αρνείται την εγκυρότητα τους.
Κατά αυτόν τον τρόπο,ένα διαδικαστικά άκυρο πείραμα που φαίνεται να δείχνει ότι η αστρολογία λειτουργεί προωθείται σαν «απόδειξη» ότι η αστρολογία είναι ορθη,ενώ χιλιάδες από διαδικαστικά ορθά πειράματα που δείχνουν ότι δεν λειτουργεί αγνοούνται.Το γεγονός ότι κάποιος ξέφυγε με απλά μαγικά κόλπα σε ένα επιστημονικό εργαστήριο είναι «απόδειξη» ότι είναι ένας υπεράνθρωπος με ενώ το γεγονός ότι πιάστηκε να κλέβει σε αρκετά άλλα εργαστήρια αγνοείται.
Η ψευδοεπιστημή ισχυρίζεται ότι τα φαινόμενα που μελετά είναι «ζηλιάρικα».
Τα φαινόμενα εμφανίζονται κάτω από συγκεκριμένες ασαφώς καθορισμένες αλά ζωτικής σημασίας συνθήκες (όπως όταν δεν είναι παρόντες σκεπτικιστές ή άπιστοι,όταν δεν είναι παρόντες ειδικοι,όταν κανένας δεν παρακολουθεί,όταν «οι δονήσεις» είναι σωστές,ή μια φορά στην ανθρώπινη ιστορία).Η Επιστήμη θεωρεί ότι τα αυθεντικά φαινόμενα πρέπει να μπορούν να μελετηθούν από οποιονδήποτε με τον κατάλληλο εξοπλισμό και όλες οι διαδικαστικά ορθές μελέτες πρέπει να δίνουν αποτελέσματα με συνέχεια.Κανένα αυθεντικό φαινόμενο δεν είναι ζηλιάρικο κατ αυτόν τον τρόπο.Δεν υπάρχει τρόπος να κατασκευάσουμε μια τηλεοπτική συσκευή ή ένα ραδιόφωνο που να λειτουργεί μονάχα όταν δεν είναι παρόντες σκεπτικιστες!Ένας άνδρας που ισχυρίζεται ότι είναι βιολιστής σε επίπεδο κονσέρτου αλλά που δεν φαίνεται να είχε ποτέ στην κατοχή του ένα βιολί και αρνείται να παίξει όταν κάποιος που μπορεί να τον ακούσει είναι παρόν ,το πιο πιθανό είναι να ψεύδεται για την ικανότητα του να παίζει το βιολί.
Οι ψευδοεπιστημονικές «εξηγήσεις» τείνουν να είναι σεναριακες.
Δηλαδή,μας λένε μια ιστορία αλά τίποτα άλλο,δεν έχουμε καμία περιγραφή κάποιας πιθανής φυσικής διεργασίας.Για παράδειγμα ο Immanuel Velikovsky (1895-1979), ισχυρίστηκε ότι το πέρασμα ενός αλλού πλανήτη κοντά στην γη προκάλεσε το αναποδογύρισμα του άξονα της γης.Αυτό είναι όλο όσο είπε.Δεν μας πρόσφερε μηχανισμούς. Αλλά ο μηχανισμός έχει όλη την σημασία,γιατί οι κανόνες της φυσικής αποκλείουν αυτή τη διαδικασία ως αδύνατη.Εάν ο Velikovsky είχε ανακαλύψει κάποιον τρόπο με τον οποίο ένας πλανήτης μπορούσε να αναποδογυρίσει τον άξονα περιστροφής κάποιου αλλού πλανήτη,θα είχε πιθανώς περιγράψει τον μηχανισμό με τον οποίον αυτό θα μπορούσε να συμβεί.Η ξέρη δήλωση από μόνη της χωρίς τον υποκείμενο μηχανισμο,δεν μεταβιβάζει καμία απολύτως πληροφορία.Ο Velikovsky είπε ότι η Αφροδίτη ήταν παλιά ένας κομήτης και ότι αυτός ο κομήτης εκτοξεύτηκε από ένα ηφαίστειο του Δία.Εφόσον οι πλανήτες δεν προσομοιάζουν με κομήτες (που είναι θραύσματα από πάγο και πέτρα με καμία απολύτως σύνδεση με τα ηφαίστεια) και αφού είναι έτσι κι αλλιώς γνωστό ότι ο Δίας δεν έχει ηφαίστεια (ή καν μια στερεή επιφάνεια) καμία φυσική διεργασία δεν μπορούσε να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του Velikovsky.Μας έδωσε λόγια, συνδεδεμένα μεταξύ τους μέσα σε μια πρόταση αλλά οι σχέσεις ήταν ξένες προς το σύμπαν στο οποίο ζούμε και δεν έδωσε καμία εξήγηση για το πώς αυτές μπορούν να υπάρξουν.Προσέφερε ιστορίες,όχι αυθεντικές θεωρίες.
Οι ψευδοεπιστήμονες συχνά βασίζονται στην αρχαία ανθρώπινη συνήθεια της μαγικής συλλογιστικής.
Η μαγεία,η γητεία βασίζονται πάνω στην επίπλαστη ομοιότητα,την εσφαλμένη αναλογία,εσφαλμένες συνδέσεις αιτίας και αποτελέσματος κτλ.Δηλαδή ανεξήγητες επιδράσεις και συνδέσεις εικάζονται από την αρχή-δεν βρίσκονται μέσω έρευνας.(«αν πατήσεις πάνω σε μια σχισμή (crack) του πεζοδρομίου χωρίς να πεις μια μαγική λέξη η μητέρα του θα σπάσει (crack) ένα κόκαλο στο σώμα της,η βρώση καρδιόσχημων φύλλων είναι καλό για ασθένειες της καρδιάς,το να λούζεις με κόκκινο φως το σώμα αυξάνει την παραγωγή αιματος,τα κριάρια είναι επιθετικά γιαυτό όποιος γεννήθηκε κάτω από το ζώδιο του κριού είναι επιθετικό άτομο,τα ψάρια είναι «φαγητό για το μυαλό» γιατί το κρέας του ψαριού μοιάζει με εγκεφαλικό ιστό κτλ).
Η ψευδοεπιστήμη βασίζεται κατά πολύ στην αναχρονιστική σκέψη.
Όσο παλιότερη η ιδέα,τόσο πιο ελκυστική είναι στην ψευδοεπιστημη-είναι η σοφία των αρχαίων- ιδιαίτερα εάν η ιδέα είναι ξεκάθαρα λαθεμένη και έχει εδώ και πολύ καιρό απορριφθεί από την επιστήμη.Πολλοί δημοσιογράφοι έχουν δυσκολία να αντιληφθούν αυτό το σημείο. Ένας τυπικός ρεπόρτερ που γράφει σχετικά με την αστρολογία μπορεί να νομίσει ότι μια σχολαστική δουλεία μπορεί να γίνει ρωτώντας έξι αστρολόγους και έναν αστρονόμο. Ο αστρονόμος λέει ότι είναι ανοησία.Οι έξι αστρολόγοι λένε ότι είναι σπουδαίο πράγμα και ότι πραγματικά λειτουργεί και ότι με 50$ θα φτιάξουν το ωροσκόπιο οποιουδήποτε.(Αναμφίβολα!).Σε πολλούς ρεπόρτερ και προφανώς σε πολλούς συντάκτες αυτό επιβεβαιώνει την αστρολογία με αναλογία έξι προς ένα!
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
Επιστήμη
Τα ευρήματα τους εκφράζονται κυρίως μέσω επιστημονικών περιοδικών που ανασκοπούνται-επιθεωρούνται και διατηρούν αυστηρά κριτήρια για την τιμιότητα και την ακρίβεια .
Απαιτούνται αποτελέσματα με επαναληψιμότητα.Τα πειράματα πρέπει να περιγράφονται με ακρίβεια ώστε να είναι δυνατή η αναπαραγωγή τους ή η βελτίωση τους.
Οι αποτυχίες διερευνώνται και μελετούνται προσεκτικά διότι οι λανθασμένες θεωρίες μπορούν πολύ συχνά να κάνουν ορθές προβλέψεις αλλά καμία ορθή θεωρία δεν μπορεί να κάνει λανθασμένες προβλέψεις.
Καθώς ο χρόνος περνάει,ολοένα και περισσότερα πράγματα μαθαίνονται για τις υπό μελέτη φυσικές διεργασίες.
Πείθει με βάση τις αποδείξεις,με επιχειρήματα βασισμένα πάνω σε λογικούς και/η μαθηματικούς συλλογισμούς,με το να κάνει την καλύτερη υπόθεση που επιτρέπουν τα δεδομένα.Όταν νέες αποδείξεις έρχονται σε αντίθεση με παλιές ιδέες,αυτές εγκαταλείπονται.
Δεν συνηγορεί υπέρ ή προωθεί προϊόντα ή πρακτικές μη επιβεβαιωμένης αξίας.
Ψευδοεπιστημη
Η βιβλιογραφία απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό.Δεν υπάρχουν αναθεώρηση στάνταρ,επικύρωση πριν την δημοσίευση,καμία απαίτηση για ορθότητα και ακρίβεια.
Τα αποτελέσματα δεν μπορούν να αναπαραχθούν ή να επιβεβαιωθούν.Οι μελέτες αν υπαρχουν,περιγράφονται πάντα με τόση ασάφεια,που κάποιος δεν μπορεί να καταλάβει τι έγινε ή πως έγινε.
Οι αποτυχίες αγνοούνται,δικαιολογού-νται,αποκρύπτονται,αποδοκιμάζονται,λέγονται ψέματα γιαυτες,μειώνεται η άξια τους εκλογικοποιούνται, ξεχνιούνται,αποφεύγονται πάση θυσία.
Κανένα φυσικό φαινόμενο ή διεργασία δεν ανακαλύπτεται η μελετάται ποτε.Καμία πρόοδος δεν λαμβάνει χώρα,δεν μαθαίνεται τίποτα το χειροπιαστό.
Πείθει με βάση την πίστη και την δοξασία.Η ψευδοεπιστημη έχει ένα ισχυρό ημιθρησκευτικό στοιχείο. Προσπαθεί να προσηλυτίσει όχι να πείσει.Πρέπει να πιστέψεις σε αντίθεση προς τα γεγονότα,όχι εξαιτίας τους.Η αρχική ιδέα δεν εγκαταλείπεται ποτέ,οποιεσδήποτε και εάν είναι οι αποδείξεις.
Γενικά κερδίζει μέρος ή όλο από το εισόδημα μέσω της πώλησης αμφισβητούμενων προϊόντων (όπως βιβλία ,σεμινάρια συμπληρώματα διατροφής) και/η ψευδοεπιστημονικές υπηρεσίες (όπως ωροσκόπια,μελλοντικες προβλέψεις κτλ)
QUIZ Ποσα απο τα χαρακτηριστικα της ψευδοεπιστημης μπoρειτε να εντοπίσετε στις θεωριες του Panos?Οποιος/α βρει τα περισσότερα κερδίζει ενα δειπνο κερασμενο απο μενα οταν με το καλό εγκατασταθω στην Αττική.
Edited by - medtech on 21/03/2006 13:12:10