Δυσλεξία Η πολυδιάστατη σκέψη ενός δημιουργικού μυαλού

Δυσκολία στη μάθηση χρήσης του γραπτού λόγου: αυτό ακριβώς προκαλεί η δυσλεξία, η οποία συγκαταλέγεται στις λεγόμενες «ειδικές μαθησιακές δυσκολίες», μαζί με τη δυσορθογραφία (μία διαταραχή που σχετίζεται με τους κανόνες ορθογραφίας) και τη δυσαριθμησία (που προκαλεί προβλήματα στην εκτέλεση αριθμητικών πράξεων).
Όπως και οι άλλες δύο, έτσι και η δυσλεξία εμφανίζεται στην ηλικία που το παιδί αρχίζει να διαβάζει, να γράφει και να μετράει. Συνήθως, μέχρι να γίνει η διάγνωση, ο μικρός μαθητής θεωρείται αδίκως απρόσεχτος και αδιάφορος από τους δασκάλους του, οι οποίοι τον «τιμωρούν» με κακούς βαθμούς.
Παρόλ’ αυτά, η δυσλεξία δεν έχει καμία σχέση με την προσοχή ή την ευστροφία του παιδιού. Αποτελεί μία ειδική δυσκολία, η οποία σήμερα διαγνώσκεται και αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά.
H φωτεινή πλευρά της δυσλεξίας
To πρώτο πράγμα που συνήθως μας έρχεται στο μυαλό όταν ακούμε τη λέξη δυσλεξία είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα παιδί στο σχολείο: προβλήματα στην ανάγνωση, στη γραφή, στην ορθογραφία και στα μαθηματικά. Μερικοί τη συσχετίζουν μόνο με αντιστροφές λέξεων και γραμμάτων, άλλοι μόνο μ’ εκείνα τα παιδιά που δεν μαθαίνουν εύκολα. Σχεδόν όλοι τη θεωρούμε σαν κάποια μορφή μαθησιακής δυσκολίας, αλλά αυτή είναι μόνο μία πλευρά της δυσλεξίας.
Ο Ronald Davis με τη συγγραφή του βιβλίου «Το χάρισμα της Δυσλεξίας» μας έκανε να δούμε αυτό το πρόβλημα με άλλη ματιά. Αν και δυσλεκτικός, κατάφερε να γίνει μηχανικός, επιχειρηματίας και γλύπτης. Το πιο σημαντικό είναι όμως ότι δημιούργησε μια τεχνική με την οποία κατάφερνε να διαβάσει ένα βιβλίο σε λίγες μόνο ώρες. Αυτή την τεχνική παρουσιάζει στο και στο βιβλίο του. Ο Davis ανακάλυψε ότι οι δυσλεκτικοί έχουν πολυδιάστατη σκέψη (δηλ. όταν σκέφτονται χρησιμοποιούν όλες τους τις αισθήσεις). Συχνά είναι πιο περίεργοι, πιο δημιουργικοί και διαισθητικοί από τον μέσο όρο. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι όταν μαθαίνουν κάτι, το μαθαίνουν τόσο καλά και βαθιά που στη συνέχεια γνωρίζουν πώς να το κάνουν ενστικτωδώς, χωρίς καν να σκέφτονται.
Όλοι μας έχουμε για παράδειγμα διάσημους μεγαλοφυείς προσωπικότητες που κατάφεραν παρά τα προβλήματα δυσλεξίας να μεγαλουργήσουν. Ένα μικρό δείγμα θα μας εκπλήξει: Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, Αλεξάντερ Μπελ, Ουίνστον Τσόρτσιλ, Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Αλμπερτ Αινστάιν, κ.λπ. Εδώ βέβαια πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως το να έχει κανείς δυσλεξία δεν τον καθιστά μεγαλοφυή, αλλά είναι καλό για την αυτοεκτίμηση όλων των δυσλεξικών να γνωρίζουν πως το μυαλό τους δουλεύει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που δουλεύουν και τα μυαλά των μεγαλοφυών ανθρώπων.
Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουν ότι το όποιο πρόβλημά τους με την ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφία δεν σημαίνει ότι είναι καθυστερημένοι. Η ίδια νοητική λειτουργία που δημιουργεί μια μεγαλοφυΐα μπορεί επίσης να δημιουργήσει και αυτά τα προβλήματα.
8 σπάνια ταλέντα
Η νοητική λειτουργία που προκαλεί τη δυσλεξία είναι κυριολεκτικά ένα χάρισμα μια φυσική ικανότητα, ένα ταλέντο. Δεν αναπτύσσουν όλοι οι δυσλεξικοί τα ίδια ταλέντα, έχουν όμως σίγουρα κάποια κοινά πνευματικά χαρακτηριστικά:
-Μπορούν να χειρίζονται την ικανότητα του εγκεφάλου να δημιουργεί και να διαφοροποιεί αυτά που αντιλαμβάνεται (πρωταρχική ικανότητα)
-Έχουν πολύ αυξημένη συνείδηση του περιβάλλοντός τους.
-Είναι πιο περίεργοι από το μέσο άτομο.
-Σκέφτονται κυρίως με εικόνες παρά με λέξεις.
-Είναι εξαιρετικά διαισθητικοί και διορατικοί.
-Σκέφτονται και αντιλαμβάνονται πολυδιάστατα χρησιμοποιώντας όλες τις αισθήσεις τους.
-Μπορούν να βιώνουν τη σκέψη ως πραγματικότητα.
-Έχουν ζωηρή φαντασία.
Αυτές οι 8 βασικές ικανότητες αν δεν καταπιεστούν, ανατραπούν ή καταστραφούν από γονείς ή εκπαιδευτικούς καταλήγουν σε δύο χαρακτηριστικά: ευφυΐα ανώτερη του φυσιολογικού και ασυνήθιστα δημιουργικά ταλέντα. Από αυτά μπορεί να αναδειχθεί το πραγματικό χάρισμα της δυσλεξίας: το χάρισμα της δεξιοτεχνίας, της τέλειας γνώσης. Αυτό το χάρισμα αναπτύσσεται με πολλούς τρόπους και σε πολλά πεδία. Για τον Αινστάιν ήταν η Φυσική, για τον Ντίσνευ η τέχνη και τον Λουγκάνη ο πρωταθλητισμός.
Δύο είδη σκέψης
Σύμφωνα με το Ντέιβις, η δυσλεξία δεν είναι αποτέλεσμα εγκεφαλικής ή νευρικής βλάβης. Είναι προϊόν της σκέψης και ένας ιδιαίτερος τρόπος αντίδρασης στα αίσθημα της σύγχυσης.
Πιστεύεται ότι ο άνθρωποι σκέφτονται με δύο διαφορετικούς τρόπους: «λεκτικά» και «μη λεκτικά». Με τον πρώτο όρο εννοούμε ότι η σκέψη γίνεται με βάση τους ήχους των λέξεων, ενώ στο δεύτερο με βάση νοητές εικόνες ιδεών ή εννοιών.
Η λεκτική σκέψη ακολουθεί τη δομή της γλώσσας και τη γραμμικότητα του χρόνου. Το άτομο που τη χρησιμοποιεί συνθέτει στο μυαλό του τις προτάσεις λέξη προς λέξη. Η λεκτική σκέψη γίνεται περίπου με την ταχύτητα που έχει ο προφορικός λόγος. Ο συνηθισμένος λόγος έχει μια ταχύτητα περίπου 150 λέξεων το λεπτό ή 2,5 λέξεων το δευτερόλεπτο.
Η μη λεκτική σκέψη είναι εξελικτική. Η εικόνα αναπτύσσεται καθώς η διαδικασία της σκέψης προσθέτει περισσότερες έννοιες. Η μη λεκτική σκέψη είναι πολύ πιο γρήγορη, ίσως και χιλιάδες φορές πιο γρήγορη. Είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσουμε τη μη λεκτική πορεία της σκέψης γιατί γίνεται τόσο γρήγορα που την ίδια στιγμή δεν έχουμε συνείδηση του γεγονότος.
Σκεφτόμαστε και με τους δύο τρόπους αλλά ως άνθρωποι έχουμε μια τάση να εξειδικευόμαστε. Ο καθένας μας καλλιεργεί τον έναν τρόπο ως βασικό και τον άλλο ως δευτερεύοντα.
Η Γλώσσα ως καθρέφτης της διαδικασίας της σκέψης
Η γλώσσα αποτελείται από σύμβολα. Τα σύμβολα αποτελούνται από 3 μέρη.
-από τον ήχο του συμβόλου
-από τη σημασία του συμβόλου
-από τη όψη του συμβόλου
Όταν χρησιμοποιούμε τη λεκτική σκέψη, σκεφτόμαστε με τους ήχους της γλώσσας. Κάνουμε κυριολεκτικά έναν εσωτερικό μονόλογο νοερών διαπιστώσεων, ερωτήσεων και απαντήσεων.
Όταν χρησιμοποιούμε τη μη λεκτική σκέψη σκεφτόμαστε με τη σημασία της γλώσσας μέσα από νοητές εικόνες; Των εννοιών και των ιδεών της. Οι εικόνες δεν είναι απλώς οπτικές. Είναι πιο πολύ σας τρισδιάστατες ταινίες που επιστρατεύουν πολλές από τις αισθήσεις μας. Μεταβάλλονται κι εξελίσσονται καθώς διαβάζουμε μια πρόταση. Ας σημειωθεί ότι οι δυσλεξικοί κάνουν ελάχιστο ή καθόλου εσωτερικό μονόλογο κι έτσι δεν ακούν αυτά που διαβάζουν εκτός και αν διαβάζουν δυνατά. Αντί γι΄αυτό συνθέτουν μια νοητή εικόνα προσθέτοντας το νόημα ή την εικόνα του νοήματος κάθε διαδοχικής λέξης που συναντούν.
Τα συμπτώματα που ανησυχούν τους γονείς
Ποια όμως είναι τα "σημάδια" της δυσλεξίας, αυτά που εξακολουθούν να πανικοβάλλουν γονείς και εκπαιδευτικούς, ακόμα και όταν "έχουν κάτι ακούσει" για το θέμα αυτό;
Συνοπτικά:
1. αντιστροφές γραμμάτων - αριθμών (ε αντί για 3)
2. αντιμεταθέσεις ή παραλείψεις ή προσθήκες γραμμάτων (ή συλλαβών) στην ίδια λέξη (πότι ή πι ή τοτόπι αντί για τόπι)
3. καθρεφτική ανάγνωση ή γραφή (εμ αντί με) αντικαταστάσεις λέξεων με άλλες παρεμφερούς σημασίας (διαβάζουν ή γράφουν κοντός αντί για χαμηλός)
4. γενικά: κάνουν "περίεργα" και αδικαιολόγητα λάθη, έχουν δυσανάγνωστα γραπτά.
5. δυσκολεύονται να μάθουν πίνακες, σειρές ονομάτων (π.χ. ημέρες της εβδομάδας, μήνες του χρόνου).
6. δυσκολεύονται να αντιγράψουν από τον πίνακα ή από σημειώσεις.
7. έχουν προβλήματα προσανατολισμού στο χώρο και στο χρόνο.
Επιπτώσεις
(αδυναμίες και απογοητεύσεις)
Οι επιπτώσεις της δυσλεξίας δεν είναι όμως μόνο πρακτικές. Το δυσλεξικό παιδί, πριν διαγνωστεί η διαταραχή του, ζει μία περίοδο από συνεχείς αποτυχίες και αδυναμίες κατανόησης. Ακριβώς επειδή το πρόβλημά του γίνεται αντιληπτό κυρίως στο χώρο του σχολείου, αντιμετωπίζεται ως ένας αφηρημένος και απρόσεχτος μαθητής, ο οποίος δεν προσπαθεί να βελτιωθεί. Οι αποτυχίες και οι αδυναμίες κατανόησης μπορεί να του προκαλέσουν ένα μεγάλο αίσθημα ενοχής και μείωση της αυτοεκτίμησής του, που με τον καιρό μπορεί να οδηγήσουν σε αποθάρρυνση και απώλεια ενδιαφέροντος για μάθηση. Κι αν σκεφτεί κανείς τη σημασία που έχει το σχολείο στη ζωή του παιδιού, τόσο γιατί περνάει σε αυτό τις περισσότερες ώρες της ημέρας του, όσο και γιατί αποτελεί ένα περιβάλλον σύγκρισης και κοινωνικοποίησης, είναι προφανές το βαθύ αίσθημα δυσαρέσκειας και απελπισίας που μπορεί να βιώσει ένας δυσλεξικός μαθητής.
Και στο σπίτι όμως η κατάσταση γίνεται δύσκολη, αφού πολλοί γονείς δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν το πρόβλημα και τείνουν να πιστεύουν ότι το παιδί τους βαριέται να διαβάσει και δεν ενδιαφέρεται για τη μόρφωσή του, με αποτέλεσμα να του εκφράζουν συχνά την απογοήτευσή τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, τα κέντρα που αντιμετωπίζουν τη δυσλεξία, διοργανώνουν σεμινάρια πληροφόρησης για μαμάδες και μπαμπάδες και τους μαθαίνουν πώς να υποστηρίζουν το παιδί τους σε σχολικό και συναισθηματικό επίπεδο.
ΤΑ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΑ ΜΥΑΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΗΤΑΝ ΔΥΣΛΕΚΤΙΚΑ
Η δυσλεξία δεν αποτέλεσε εμπόδιο για να λάμψουν μερικά από τα πιο ευφυή μυαλά της ιστορίας, αλλά και μερικά από τα πιο δημοφιλή αστέρια της σόουμπιζ.
- Λεονάρντο Ντα Βίντσι: Ορισμένα κείμενα του Ιταλού καλλιτέχνη είναι γραμμένα έτσι ώστε να διαβάζονται μόνο μέσω της αντανάκλασής τους σε καθρέφτη, κάτι που έχει κάνει πολλούς να πιστέψουν ότι ο Ντα Βίντσι ήταν δυσλεξικός.
- Πάμπλο Πικάσο: Ο δημοφιλής ζωγράφος αποχώρησε σε ηλικία δέκα ετών από το σχολείο μετά από τις επανειλημμένες αποτυχίες του.
- Ουΐνστον Τσόρτσιλ: Ο Βρετανός πολιτικός ήταν δυσλεξικός, όπως και ο Ιούλιος Καίσαρας αλλά και ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι.
- Άλμπερτ Αϊνστάιν: Όταν ο ευφυής επιστήμονας πήγαινε σχολείο, παρουσίαζε καθυστέρηση στη μάθηση, ακριβώς εξαιτίας της δυσλεξίας του.
- Τομ Κρουζ: Ο διάσημος ηθοποιός εμφάνισε μία ελαφριά μορφή δυσλεξίας όταν ήταν παιδί, όμως σήμερα την έχει αντιμετωπίσει πλήρως.
- Γούπι Γκόλντμπεργκ: Η Νεοϋορκέζα σταρ έχει ομολογήσει εδώ και χρόνια ότι είναι δυσλεξική, κάτι που δεν είχε όμως αντίκτυπο στη λαμπρή καριέρα της.
Πηγη:http://www.ygeia-evexia.gr/articles2.asp?aid=27