"Ο Αμμιανός Μαρκελλίνος έγραψε το έργο του στα λατινικά (Res gestae) με πρότυπο το Ρωμαίο ιστορικό Τάκιτο, τον οποίο και συνεχίζει, καλύπτοντας τα γεγονότα τών ετών 96 - 378. Έχει διασωθεί όμως μόνο το τμήμα που αφορά τα έτη 353 - 378". (Ιστορικά της Ελευθεροτυπίας Νο 135. 23 Μαϊου 2002 σελ. 37).

Έτσι εντοπίζουμε ότι ο Αμμιανός μιλάει για την περίοδο του Αριανιστή αυτοκράτορος Κωνσταντίου. Ας δούμε λοιπόν το κείμενο:

Αμμιανού Μαρκελλίνου: «Rerum Gestarum Libri» 19 ΧΙΙ:

1.Ωστόσο, εν μέσω όλων αυτών των φόβων, σαν να είχαν επιβληθεί από κάποιο αρχαίο έθιμο, αντί για εμφύλιους πολέμους οι σάλπιγγες ανήγγειλαν υποτιθέμενες περιπτώσεις υψηλής προδοσίας. και για να ερευνηθούν και να τιμωρηθούν αυτές, εστάλη ο κακόφημος κρατικός υπάλληλος ονόματι Παύλος, συχνά επονομαζόμενος «Ταρταρικός». Ήταν έμπειρος στην τέχνη της αιματοχυσίας και, όπως ένας εκπαιδευτής μονομάχων επιδιώκει όφελος και αποδοχές από τις κηδείες και τους αγώνες μονομάχων, έτσι κι αυτός από την θέση του δημίου.

2. Επομένως, καθώς η αποφασιστικότητά του να κάνει κακό ήταν αμετάβλητη και επίμονη, αυτός δεν απείχε καθόλου από την κρυφή απάτη, επινοώντας θανατηφόρες κατηγορίες κατά αθώων προσώπων, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνέχιζε την ολέθρια δραστηριότητά του.

3. Επιπλέον, ένα μικρό και ασήμαντο γεγονός τού έδωσε την ευκαιρία να επεκτείνει τις έρευνές του κατά τρόπο ανεξέλεγκτο. Υπάρχει μια πόλη ονόματι Άβυδος, στο πιο απόμακρο μέρος της Θηβαϊδας. εκεί το μαντείο ενός θεού που στα μέρη εκείνα τον λένε Besa αποκάλυπτε το μέλλον και ήταν συνήθειο να τιμάται στις αρχαίες τελετές των παρακείμενων περιοχών.

4. Και, μια που, μερικοί αυτοπροσώπως, ενώ ένα μέρος μέσω άλλων, στέλνοντας μια γραπτή λίστα με τις επιθυμίες τους, ρωτούσαν για τη θέληση των θεοτήτων, έχοντας αναφέρει ρητά τις επιθυμίες τους, τα έγγραφα αυτά που περιείχαν τις αιτήσεις τους και τις λίστες με τις επιθυμίες τους παρέμεναν, καμιά φορά, στον ναό του μαντείου, ακόμη κι όταν οι απαντήσεις του θεού είχαν δοθεί.

5. Μερικές από αυτές τις γραπτές λίστες με επιθυμίες στάλθηκαν, με κακό σκοπό, στον αυτοκράτορα, ο οποίος, παρόλο που κώφευε σε άλλα πολύ σοβαρά ζητήματα, στο σημείο αυτό ήταν «μαλακότερος από λοβό αυτιού», όπως λέει η παροιμία, και όντας ύποπτος και στενόμυαλος, άρχισε να μαίνεται. Αμέσως φώναξε τον Παύλο να έρθει στην Ανατολή, δίνοντάς του, σα να ήταν ηγέτης διάσημος για την εμπειρία του, την εξουσία να διεξάγει δίκες σύμφωνα με το κέφι του.

6. Άδεια τέτοια δόθηκε επίσης στον Μόδεστο (εκείνη την εποχή κόμη στην Ανατολή), άνθρωπο που ήταν κατάλληλος για τέτοια ζητήματα. Διότι ο Ερμογένης του Πόντου, πραιτοριανός έπαρχος εκείνη την εποχή, απορρίφθηκε ως πολύ ήπιος στον χαρακτήρα.

7. Έφυγε, όπως διετάχθη, ο Παύλος, με βιασύνη και όντας γεμάτος από θανατηφόρα μανία, και δεδομένου ότι η συκοφαντία ήταν ανεξέλεγκτη, άνθρωποι, ευγενείς καθώς και άσημοι, μεταφέρθηκαν από σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο. Και μερικοί εξ αυτών σύρθηκαν υπό το βάρος των αλυσίδων. άλλοι αδυνάτισαν από την αγωνία της φυλάκισης.

8.Καθώς διαλέχθηκε το θέατρο των βασανιστηρίων και του θανάτου, η Σκυθόπολη, μια πόλη της Παλαιστίνης, η οποία για δύο λόγους φάνηκε πιο κατάλληλη από οποιαδήποτε άλλη: επειδή είναι απομονωμένη και επειδή βρίσκεται στη μέση μεταξύ της Αντιόχειας και της Αλεξάνδρειας, των πόλεων εκ των οποίων προέρχονταν οι περισσότεροι άνθρωποι που κλήθηκαν να δικαστούν.

9. Από τους πρώτους, τότε, που έφεραν, ήταν ο Σιμπλίκιος, ο γιος του Φιλίππου, πρώην Έπαρχος και Ύπατος, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι (όπως ελέχθη) είχε ζητήσει να μάθει από το μαντείο για να κερδίσει το αυτοκρατορικό αξίωμα. Και από μια σημείωση του αυτοκράτορα, που σε τέτοιες περιπτώσεις δεν συγχωρούσε κανένα λάθος λόγω της αφοσιωμένης υπηρεσίας, διετάχθη να τον βασανίσουν. Αλλά προστατευμένος από καλή τύχη, εξορίστηκε.

10. Μετά, ο Παρνάσιος (πρώην Έπαρχος της Αιγύπτου), άνθρωπος με απλό χαρακτήρα, βρέθηκε σε τέτοιο κίνδυνο που δικάστηκε για τη ζωή του, αλλά κι αυτός εξορίστηκε. Είχε, αρκετά πριν από αυτά τα συμβάντα, συχνά ακουστεί πως έλεγε, ότι,όταν, προκειμένου να αποκτήσει κάποιο αξίωμα, εγκατέλειψε την Πάτρα, μια πόλη της Αχαϊας όπου είχε γεννηθεί και ζούσε, είχε ονειρευτεί πολλές σκιώδεις οπτασίες που τον συνόδευαν με τραγική ενδυμασία.

11. Αργότερα, ο Ανδρόνικος, γνωστός για τις ελευθέριες σπουδές του και τη φήμη των ποιημάτων του, σύρθηκε στο δικαστήριο. Αλλά επειδή είχε καθαρή συνείδηση, δεν ήταν καθόλου ύποπτος, και με βεβαιότητα πιστοποίησε την αθωότητά του, αφέθηκε ελεύθερος.

12. Επίσης ο Δημήτριος, ο επονομαζόμενος Κυθράς, ένας μεγάλης ηλικίας φιλόσοφος, πράγματι, αλλά με σκληραγωγημένο σώμα και νου, κατηγορούμενος ότι προσέφερε θυσία αρκετές φορές, δεν μπόρεσε να το αρνηθεί. Ωστόσο, διακήρυξε ότι έτσι έκανε από την νεότητά του με σκοπό να εξευμενίσει τη θεότητα, κι όχι για να αποκτήσει υψηλότερο αξίωμα. Διότι, δεν ήξερε κανέναν που είχε τέτοιες φιλοδοξίες. Γι’ αυτό, αφού βασανίστηκε πολύ καιρό, βοηθούμενος από την αμετάβλητη συνείδησή του, άφοβα απολογήθηκε το ίδιο, χωρίς να επιβεβαιωθεί η κατηγορία. Και τότε του επετράπη να επιστρέψει, χωρίς καμιά επιπλέον βλάβη στην γενέτειρα του πόλη, την Αλεξάνδρεια

13.Αυτούς και μερικούς άλλους η δίκαιη τύχη μαζί με την αλήθεια, τους έσωσαν από τον επικείμενο κίνδυνο. Αλλά καθώς αυτές οι κατηγορίες εκτείνονταν περισσότερο με την εμπλοκή παγίδων και δολωμάτων, μερικοί πέθαναν από την παραμόρφωση των κορμιών τους, άλλοι καταδικάστηκαν σε επιπλέον τιμωρία και δημεύθηκαν οι περιουσίες τους, ενώ ο Παύλος ήταν ο παρακινητής αυτών των σκηνών σκληρότητας, παρέχοντας, σαν από κανένα μαγαζί, κάθε είδος εξαπάτησης και σκληρότητας. και από το νεύμα του (σχεδόν, μπορώ να πω) εξαρτιόταν η ζωή όλων όσοι περπατούν τη γη.

14. Διότι, αν κάποιος φορούσε στο λαιμό φυλακτό κατά του τεταρταίου ελώδη πυρετού ή οποιασδήποτε άλλης αρρώστιας, ή αν κατηγορούνταν βάσει της μαρτυρίας των κακώς διακείμενων ότι περνούσε από έναν τάφο το απόγευμα, επειδή ήταν έμπορος στα δηλητήρια ή ότι συγκέντρωνε όλα τα φρικτά των τάφων και τις μάταιες παραισθήσεις των φαντασμάτων που περπατούν εκεί, καταδικαζόταν σε αποκεφαλισμό και έτσι χανόταν.

15.Στην πραγματικότητα, το ζήτημα αντιμετωπίστηκε ακριβώς σαν να είχαν πολλοί άνθρωποι ζητήσει από το μαντείο του Κλάρου, από τις βελανιδιές της Δωδώνης και το διάσημο κάποτε μαντείο των Δελφών, το θάνατο του αυτοκράτορα.

16. Γι’ αυτό εκείνοι οι αυλικοί του παλατιού, που είχαν διαβολικά κατασκευάσει τις μεθόδους της κολακείας, διακήρυτταν ότι ο αυτοκράτορας θα είχε ανοσία στις συνηθισμένες αρρώστιες, αναφωνώντας δυνατά ότι το πεπρωμένο του ήταν πάντα ισχυρό και αποτελεσματικό στο να εξοντώνει όσους συνωμοτούσαν εναντίον του.

17. Το να γίνεται αυστηρή έρευνα δεν το θεωρεί λανθασμένο κανείς σωστός άνθρωπος. Διότι, δεν διαφωνούμε πως η ασφάλεια ενός νόμιμου ηγεμόνα, του προστάτη και του υπερασπιστή των καλών ανθρώπων, από τον οποίο βασίζεται η ασφάλεια των υπολοίπων, πρέπει να διασφαλίζεται από την κοινή επιμέλεια όλων μας. Και, προκειμένου αυτός να υποστηριχθεί εντονότερα, όταν υπερασπίζεται η παραβιασμένη μεγαλειότητά του, οι Κορνήλιοι νόμοι δεν απαλλάσσουν κανέναν, αδιακρίτως τάξης, από ανάκριση με βασανιστήρια, ακόμη και από το χύσιμο αίματος.

18. Αλλά δεν είναι ευπρεπές για έναν ηγεμόνα να χαίρεται πέρα από το μέτρο με τέτοια λυπηρά γεγονότα, ώστε να μη φανεί ότι οι υπήκοοί του κυβερνώνται από το δεσποτισμό κι όχι από έναν νόμιμο ηγεμόνα.Και το παράδειγμα του Tully πρέπει να ακολουθείται, ο οποίος, όταν είχε την εξουσία να βλάψει ή να αθωώσει, όπως ο ίδιος μας λέει, έψαχνε δικαιολογίες για να συγχωρεί παρά ευκαιρίες για να τιμωρεί σε αυτό έγκειται η αρμοδιότητα ενός ήπιου και διακριτικού υπαλλήλου.

Τα δικαστήρια της Σκυθόπολης στήθηκαν για πολιτικούς λόγους. Δεν στήθηκαν για να εξολοθρεύσουν όλους τους Εθνικούς ή όποιον ήταν Εθνικός, αλλά για να δικάσουν εκείνους τους συγκεκριμένους Εθνικούς που ζήτησαν χρησμό από κάποιο συγκεκριμένο μαντείο της Ανατολής, στέλνοντας σε αυτό γραπτές λίστες με τις επιθυμίες τους να αποκτήσουν ανώτερα κρατικά αξιώματα. Συνεπώς φάνηκαν ύποπτοι ότι συνωμοτούσαν κατά του αυτοκράτορα. (Βλέπε παράγραφο 3, 9)

Δηλαδή το πρόβλημα δεν ήταν οι θυσίες και οι χρησμοί αυτοί καθεαυτοί, αλλά αν όλα αυτά έγιναν κατά του αυτοκράτορα, με σκοπό την πολιτική ανατροπή του! Δεν αποτελούν δηλαδή δίκες/διωγμούς κατά Εθνικών, αλλά κατά πιθανών συνωμοτών. Αν ήταν διωγμός κατά Εθνικών, δεν θα προσάγονταν να δικαστούν ΜΟΝΟ αυτοί οι Εθνικοί που έστειλαν τις γραπτές επιθυμίες τους σε ένα μαντείο, αλλά όλοι οι Εθνικοί. Η προσαγωγή έγινε λοιπόν βάσει της υποψίας μήπως οι εν λόγω Εθνικοί ήταν συνωμότες. Δεν υποπτεύθηκε ο αυτοκράτορας όλους τους Εθνικούς.

- Οι γραπτές επιθυμίες προς το μαντείο των κατηγορουμένων δόθηκαν στον αυτοκράτορα Κωνστάντιο. Αλλά από ποιους; «Μερικές από αυτές τις γραπτές λίστες με επιθυμίες στάλθηκαν, με κακό σκοπό, στον αυτοκράτορα», όπως ρητά γράφει ο Αμμιανός, χρησιμοποιώντας παθητική φωνή. Δεν είναι απαραίτητο λοιπόν ότι οι καταγγελίες έγιναν από Χριστιανούς, αλλά από αντίζηλους προς τα πρόσωπα αυτά, Εθνικούς και μη (βλέπε παράγραφο 5).
Εξάλλου, το λογικό είναι ότι μόνον οι Εθνικοί είχαν πρόσβαση εντός του μαντείου, όπου υπήρχαν οι γραπτές επιθυμίες, και όχι οι Χριστιανοί. Ώστε οι Εθνικοί που φθονούσαν Εθνικούς είναι οι ηθικοί αυτουργοί για όλη αυτή την ιστορία.

-Παρ’ όλο που στην παράγραφο 7 ο Αμμιανός Μαρκελλίνος γράφει ότι οι κατηγορούμενοι «ήρθαν από κάθε γωνιά του κόσμου», στην παράγραφο 8 αναφέρει ρητά ότι οι περισσότεροι από τους κατηγορούμενους προέρχονταν από την Αντιόχεια και την Αλεξάνδρεια. Αυτό ενισχύει την άποψη πως δεν επρόκειτο για «διωγμό κατά Εθνικών όλης της αυτοκρατορίας», αλλά για δίκες κατά συνωμοτών μιας περιοχής.
Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που επιλέχτηκε η Σκυθόπολη: ήταν στο μέσο της απόστασης Αντιόχειας-Αλεξάνδρειας. Αν επρόκειτο για διωγμό κατά όλων των Εθνικών, τότε ο Αμμιανός Μαρκελλίνος δεν θα έλεγε ότι οι περισσότεροι κατηγορούμενοι κατάγονταν από τις δύο αυτές πόλεις. Λογικό είναι, βέβαια, ότι κάποιοι που ζήτησαν χρησμό από το συγκεκριμένο μαντείο προέρχονταν κι από άλλες περιοχές της Αυτοκρατορίας.
Αλλά ούτε «διωγμός κατά των Εθνικών της περιοχής» μπορεί να θεωρηθεί, διότι δικάστηκαν μόνο όσοι Εθνικοί της περιοχής είχαν ζητήσει χρησμό από ένα μαντείο, και όχι όλοι οι Εθνικοί της περιοχής. Σχετικά με την αφηγητική τακτική του Αμμιανού να ΓΕΝΙΚΕΥΕΙ το λόγο του, παραθέτουμε ως παράδειγμα τη φράση του στο 13: «και από το νεύμα του (σχεδόν, μπορώ να πω) εξαρτιόταν η ζωή όλων όσοι περπατούν τη γη». Φυσικά όπως ήδη είχε πει ο ίδιος (παρ. 5), δεν είχε ο Παύλος εξουσία σε όλη τη γη, ούτε καν σε όλη την αυτοκρατορία, αλλά μόνο στην Ανατολή.

-Πολλοί επώνυμοι κατηγορούμενοι (όπως λ.χ. ο πρώην έπαρχος Σιμπλίκιος, ο πρώην έπαρχος Παρνάσιος, ο ποιητής Ανδρόνικος, ο φιλόσοφος Δημήτριος Κυθράς) που δικάστηκαν, είτε αθωώθηκαν είτε εξορίστηκαν. (βλέπε παράγραφο 9,10, 11, 12)

Αυτοί που εκτελούνταν ήταν κυρίως έμποροι φαρμάκων και γητειών και μαύροι μάγοι που επικαλούνταν πνεύματα (βλέπε παράγραφο 14). Αλλά είναι πασίγνωστο ότι και οι Παγανιστές αυτοκράτορες και οι αρχαίοι Έλληνες τιμωρούσαν τη μαύρη μαγεία με νόμους και ποινές.

-Φυσικά και γίνονταν βασανιστήρια κατά ορισμένων κατηγορουμένων (όχι όλων, βλέπε παράγραφο 9). Όμως ο ίδιος ο παγανιστής Αμμιανός Μαρκελλίνος όχι μόνο δικαιολογεί τον ηγεμόνα που διατάσσει βασανιστήρια όταν απειλείται η εξουσία του, αλλά μας πληροφορεί ότι υπήρχαν οι (παγανιστικοί) «Κορνήλιοι νόμοι» (Lex Cornelia maiestatis) ήδη από τα προχριστιανικά χρόνια, τους οποίους «βελτίωσε» ο Ιούλιος Καίσαρ (Lex Iulia maiestatis), και οι οποίοι επέτρεπαν τη χρήση βασανιστηρίων στην ανάκριση προκειμένου να αποκαλυφθούν συνωμοσίες κατά του ηγεμόνα (βλ. παράγραφο 17).

........

Κάποιοι μεσαιωνικοί συγγραφείς διηγούνται ότι το 855 μια γυναίκα έφτασε στη Ρώμη ντυμένη καλόγερος και κατόρθωσε ν' ανέβει στο παπικό αξίωμα με το όνομα Τζοβάνι Ανγκλίκο ή Αντζέλικο.

Ο Εμμανουήλ Ροΐδης,ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς του 19ου αιώνα, άκουσε τυχαία αυτές τις διηγήσεις στη Γένοβα και τις περιέγραψε στο μυθιστόρημά του «Πάπισσα Ιωάννα». Στην ιστορία του Ροΐδη η Ιωάννα, κόρη Άγγλου ιεραποστόλου στη Γερμανία του 9ου αιώνα, κλείνεται από νωρίς σε γυναικείο μοναστήρι, όπου γνωρίζει τον επισκέπτη μοναχό Φρουμέντιο και τον ερωτεύεται. Ο Φρουμέντιος την απάγει και, μεταμφιέζοντάς τη σε μοναχό, την οδηγεί σε αντρικό μοναστήρι. Το μυστικό όμως αποκαλύπτεται και οι δύο νέοι καταφεύγουν ύστερα από περιπέτειες σε μοναστήρι των Αθηνών. Εκεί η Ιωάννα εγκαταλείπει τον εραστή της και πηγαίνει στη Ρώμη, όπου σύντομα κερδίζει το γενικό σεβασμό ως πατήρ Ιωάννης, γραμματέας του Πάπα Λέοντος του Δ', τον οποίο και διαδέχεται στο παπικό αξίωμα με το όνομα Ιωάννης Η.
Ερωτεύεται το θαλαμηπόλο της, μένει έγκυος και κατά τη διάρκεια μιας λιτανείας αποβάλει και πεθαίνει τόσο τραγικά όσο και γελοία. Το έργο αυτό, που σαρκάζει την υποκρισία και το δογματισμό, στοίχισε τον αφορισμό στον Ροΐδη. Πάντως δεν υπάρχει καμιά αξιόπιστη μαρτυρία που να βεβαιώνει την ύπαρξη κάποιας γυναίκας πάπισσας. Οι καθολικοί μάλιστα κατηγορούν τους προτεστάντες ότι επινόησαν αυτή την ιστορία για να τους προσβάλλουν. Όμως το 1998, ένας καθολικός Άγγλος μελετητής, ο Πίτερ Στάνφορντ, υποστήριξε εκ νέου ότι η Πάπισσα Ιωάννα ήταν υπαρκτό πρόσωπο.

-
O Eμμανουήλ Pοΐδης γεννήθηκε στη Σύρα το 1836. Το 1860 μεταφράζει το Oδοιπορικό του Σατομπριάν. Tα επόμενα χρόνια αρθρογραφεί για πολιτικά και λογοτεχνικά ζητήματα, σε εφημερίδες και περιοδικά. Mοναδική στιγμή στο έργο του είναι η έκδοση το 1866 της Πάπισσας Iωάννας. Το 1873, με τα Λαυρεωτικά, o Pοΐδης χάνει όλη την περιουσία του. Το 1875 παρεμβαίνει δραστικά στον δημόσιο βίο με την έκδοση της σατιρικής εφημερίδας Aσμοδαίος. Το 1877 προκαλεί σκάνδαλο όταν, στη διαμάχη του με τον Άγγελο Bλάχο, εκφράζεται αρνητικά για το σύνολο σχεδόν της ελληνικής ποίησης. Το 1893 εκδίδονται τα Eίδωλα που αποτελούν τη δική του συνεισφορά στην αντιμετώπιση του γλωσσικού ζητήματος. Tην ίδια εποχή δημοσιεύει τα Συριανά διηγήματά του, καθώς και πλήθος χρονογραφημάτων,επιφυλλίδων και σκαλαθυρμάτων . Eγκατέλειψε τα εγκόσμια το 1904.

Τώρα μάλιστα........ εξηγούνται όλα...........σου αρέσουν τα μυθυστορήματα........οπότε...........