Σε πολλούς ανθρώπους έχει συμβεί να λαμβάνουν μία τηλεφωνική κλήση από κάποιον, ενώ είχαν το άτομο αυτό στο μυαλό τους πριν από λίγο. Ο Rupert Sheldrake, γνωστός βιολόγος, ερευνητής και εισηγητής της θεωρίας των μορφογενετικών πεδίων, δηλώνει πως απέδειξε την ονομαζόμενη «τηλεφωνική τηλεπάθεια».

Ο Rupert Sheldrake, οι έρευνες του οποίου χρηματοδοτούνται από το φημισμένο Trinity College στο Cambridge, πραγματοποίησε μία σειρά πειραμάτων που έδειξαν πως αυτού του είδους η πρόβλεψη ισχύει για τηλεφωνικές κλήσεις, αλλά ακόμα και για μηνύματα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Σε κάθε υποκείμενο που συμμετείχε στην έρευνα ζητήθηκε να δώσει στους ερευνητές τα ονόματα και τα τηλεφωνικά νούμερα από 4 συγγενείς του ή φίλους. Στη συνέχεια οι ερευνητές τηλεφωνούσαν στους ανθρώπους αυτούς ανά τακτά χρονικά διαστήματα και τους ζητούσαν να καλέσουν το υποκείμενο, που έπρεπε να αναγνωρίσει ποιος τον καλούσε, χωρίς να απαντήσει στο τηλέφωνο.

«Το ποσοστό επιτυχίας ήταν 45%, αρκετά πιο πάνω από το 25% που θα περίμενε κανείς λόγω του παράγοντα τύχη», δήλωσε στην ετήσια συνάντηση της Βρετανικής Ένωσης για την Επιστημονική Πρόοδο (British Association for the Advancement of Science).

Αναφέρει πως βρήκε τα ίδια αποτελέσματα σε υποκείμενα που τους ζητήθηκε να ονομάσουν ένα, μεταξύ τεσσάρων ατόμων που τους έστελναν μήνυμα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, πριν το μήνυμα φτάσει στον προορισμό του. Παρόλα αυτά το δείγμα υποκειμένων που χρησιμοποίησε ήταν μικρό και στις δύο έρευνες: 63 άτομα για την έρευνα που αφορούσε τα τηλέφωνα και 50 για την έρευνα που αφορούσε τα email. Από αυτούς, μόνο τέσσερα άτομα κινηματογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής έρευνας, ενώ πέντε ήταν αυτοί που κινηματογραφήθηκαν από τους συμμετέχοντες στην έρευνα με τα email.

Ο Rupert Sheldrake, που πιστεύει στη νοητική επικοινωνία μεταξύ ατόμων που βρίσκονται μέσα σε μία κοινωνική ομάδα, δήλωσε πως θα επεκτείνει τα πειράματά του για να διαπιστώσει εάν το φαινόμενο ισχύει και στην περίπτωση μηνυμάτων που στέλνονται από κινητά τηλέφωνα.

Ο αντίλογος των σκεπτικιστών

Η ανακοίνωση της έρευνας αυτής από τον Rupert Sheldrake στην ετήσια συνάντηση της Βρετανικής Ένωσης για την Επιστημονική Πρόοδο, καθώς και οι ανακοινώσεις δύο ακόμα συμμετεχόντων, η μία εκ των οποίων αφορούσε τις επιθανάτιες εμπειρίες, ξεσήκωσε έντονες αντιδράσεις από μέλη της Ένωσης, κυρίως από τον Λόρδο Winston και τον Σερ Walter Bodmer, που έχουν και οι δύο διατελέσει πρόεδροι της Ένωσης στο παρελθόν.

Έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για το γεγονός ότι σε τρεις ομιλητές που πιστεύουν στα παραφυσικά φαινόμενα, τους επιτράπηκε να διατυπώσουν τις απόψεις τους αυτές στο κοινό, χωρίς ουσιαστικό αντίλογο από σκεπτικιστές στην συνέντευξη τύπου που ακολούθησε. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα υποστήριξαν πως η έρευνα για τηλεπάθεια δεν έχει καμία θέση σε μία επιστημονική συνάντηση. Και οι τρεις εισηγήσεις αφορούσαν φαινόμενα που θεωρούνται από τους επιστήμονες αδύνατα σύμφωνα με τους νόμους της φυσικής και παρόλο που η Ένωση προσπαθεί να μην καταστείλει ιδέες, ακόμα και όταν είναι αρκετά επαναστατικές, θεωρήθηκε ωστόσο από κάποιους, πως στη συγκεκριμένη συνάντηση οι παρουσιάσεις δεν ήταν ιδιαίτερα πειστικές.

Η πρώτη μελέτη παρουσιάστηκε από τον Rupert Sheldrake, έναν ανορθόδοξο βιολόγο που οι έρευνές του ξεσηκώνουν έντονες αντιδράσεις, και αφορούσε την τηλεπάθεια. Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν εμπειρίες, κατά τις οποίες ενώ σκεφτόντουσαν κάποιον φίλο ή συγγενή τους, συνέβη να λάβουν από αυτόν τηλεφωνική κλήση εκείνη τη στιγμή. Οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν πως το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε σύμπτωση, η οποία ισχυροποιείται επειδή συνήθως ξεχνάμε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις που σκεφτόμαστε κάποιον αλλά δεν μας καλεί. Αλλά ο Δρ. Sheldrake προσπάθησε να απομονώσει το φαινόμενο και να ελέγξει εάν οφείλεται σε καθαρή τηλεπάθεια.

Στην τηλεφωνική έρευνα έλαβαν μέρος 63 άνθρωποι και το ποσοστό επιτυχίας ήταν πάνω από 40% σε ένα σύνολο 571 προσπαθειών. Οι άνθρωποι που καλούσαν τα υποκείμενα βρισκόντουσαν σε αρκετές περιπτώσεις πολλά χιλιόμετρα μακριά κάποιες φορές ακόμα και χιλιάδες χιλιόμετρα και η απόσταση δεν επηρέασε το αποτέλεσμα. Στη δεύτερη φάση της έρευνας (follow-up) κάποια υποκείμενα βιντεοσκοπήθηκαν ώστε να διαπιστωθεί ότι δεν λάμβαναν μηνύματα από αυτούς που τους τηλεφωνούσαν. Οι τέσσερις άνθρωποι που δοκιμάστηκαν με αυτόν τον τρόπο, είχαν ακόμα καλύτερα αποτελέσματα, βρίσκοντας αυτόν που τους καλούσε σε ποσοστό 45% των κλήσεων.

Ο Δρ. Sheldrake προτείνει πως το αποτέλεσμα της έρευνας αποτελεί ένα καλό στοιχείο για γνήσια τηλεπάθεια, τουλάχιστον μεταξύ ανθρώπων που γνωρίζονται καλά μεταξύ τους. Αλλά οι επικριτές της έρευνάς του ισχυρίστηκαν πως το αποτέλεσμα πιθανότητα να προέκυψε από την έλλειψη αυστηρότητας της μεθοδολογίας που χρησιμοποίησε ο Δρ. Sheldrake. Ήταν πιθανό, τα υποκείμενα της έρευνας να μπορούσαν να εικάσουν την ταυτότητα αυτού που τους καλούσε, από την χρονική ακρίβεια της κλήσης.

«Εάν το υποκείμενο γνωρίζει καλά τέσσερις ανθρώπους, πιθανότατα θα γνωρίζει και ποιος από αυτούς έχει την τάση να είναι ακριβής, ποιος καθυστερεί, ή ποιος είναι βιαστικός», είπε ο Richard Wiseman, καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Hertfordshire. «Εάν κάποιος με καλούσε στις 11:02, αντί για τις 11:00 που θα περίμενα να με καλέσει, εύκολα θα μάντευα πως είναι ο φίλος μου που συνηθίζει να καθυστερεί». «Ο Δρ. Sheldrake εκθέτει αποτελέσματα, που είναι κατά πολύ υψηλότερα από αυτά που συνήθως αναφέρονται από παραψυχολόγους και αυτός είναι ένας καλός λόγος για να είναι κάποιος σκεπτικιστής. Ο σχεδιασμός των πειραμάτων είναι πιο πρόχειρος σε σχέση με τα περισσότερα παρόμοια πειράματα αυτού του χώρου κι έτσι τα αποτελέσματα μπορεί να οφείλονται στη δυνατότητα που είχαν οι συμμετέχοντες να συμπεράνουν ποιοι τους καλούσαν, χωρίς τη μεσολάβηση τηλεπάθειας. Είναι σημαντικό να γίνουν τα πειράματα αυτά ξανά και από άλλους επιστήμονες».

Ο Rupert Sheldrake είναι ανεξάρτητος ερευνητής, αν και χρηματοδοτείται αυτήν την περίοδο από το κεφάλαιο Perrott-Warrick, που είναι διαχειριζόμενο από το Trinity College του Cambridge. Οι άλλες έρευνές του περιλαμβάνουν μελέτες για τον έλεγχο της υπόθεσης, ότι τυφλοί άνθρωποι μπορούν να αντιληφθούν ότι κάποιος τους κοιτάζει έντονα και μελέτες σχετικά με την τηλεπαθητική επικοινωνία κατοικίδιων ζώων με τους ιδιοκτήτες τους.

Η Βρετανική Ένωση για την Επιστημονική Πρόοδο

Η Helen Haste, πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής της Ένωσης, είπε ότι και οι τρεις ομιλητές που αμφισβητήθηκαν, έχουν κατάλληλα ακαδημαϊκά διαπιστευτήρια και πως αν και η εργασία τους είναι αμφισβητούμενη, είναι μέσα στα πλαίσια μίας αυστηρά διαμορφωμένης μεθοδολογίας.

«Στην Ένωση πιστεύουμε πως θα πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε συζητήσεις και δημόσιες ανταλλαγές επιχειρημάτων επάνω σε θέματα που αντιμετωπίζονται ως έγκυρα από ένα μέρος ανθρώπων της επιστημονικής κοινότητας, εφόσον γίνονται με αποδεκτούς τρόπους. Τα φαινόμενα που εξετάστηκαν είναι συχνά αναφερόμενα, αλλά δεν έχουν τεκμηριωθεί αποτελεσματικά μέσω της επιστημονικής έρευνας. Αυτό το πεδίο έρευνας είναι θεμιτό και πιστεύω πως σε μία συνάντηση όπως η συγκεκριμένη, οι άνθρωποι που μελετάνε τα αντικείμενα αυτά με μία σοβαρή και πειραματικά στελεχωμένη προσέγγιση, πρέπει να συμμετέχουν».

Ο λόρδος Winston δήλωσε πως, αν και δεν αντιτίθεται σε έρευνες του είδους που δημοσιεύτηκαν στην ετήσια συνάντηση της Ένωσης, ωστόσο θα έπρεπε να υπάρξει αντίλογος από επιστήμονες που δεν ασπάζονται τις υποθέσεις που σχετίζονται με την παραψυχολογία.

Η Ένωση, που φέτος γιόρτασε την 175η επέτειό της, είναι μια επιτροπή που έχει ως σκοπό να βοηθήσει το κοινό στην ενημέρωση και κατανόηση της επιστήμης και της τεχνολογίας. Η ετήσια συνάντηση της Ένωσης, που αυτή τη χρονιά έγινε στο Πανεπιστήμιο της ανατολικής Αγγλίας στο Norwich, έχει δημιουργήσει πολλές φορές στο παρελθόν διάφορες συγκρούσεις. Η πιο γνωστή περίπτωση ήταν όταν ο Thomas Huxley υποστήριξε την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου, έναντι του Samuel Wilberforce, επισκόπου της Οξφόρδης.

Όταν ρωτήθηκε, εάν πίστευε πως καταγόταν από πιθήκους της γενιάς του πατέρα ή της μητέρας του, ο Huxley απάντησε: «Θα προτιμούσα να κατάγομαι από έναν πίθηκο, παρά από έναν επίσκοπο»!

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου στον αιώνα που έρχεται θα μπορούσε να σημαίνει την επιστροφή σε θερμοκρασίες της εποχής των δεινοσαύρων και να οδηγήσει στην εξαφάνιση περισσοτέρων από τα μισά βιολογικά είδη, δήλωσε πρόσφατα ένας επιστήμονας. Όχι μόνο τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα θα φτάσουν τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 24 εκατομμυρίων χρόνων, αλλά και οι παγκόσμιες κατά μέσον όρο θερμοκρασίες θα είναι υψηλότερες από αυτές που υπήρχαν για 10 εκατομμύρια χρόνια, είπε ο Chris Thomas του Πανεπιστημίου της Υόρκης.

Ποσοστό μεταξύ 10 και 99 % των ειδών θα έρθουν αντιμέτωπα με ατμοσφαιρικές συνθήκες που για τελευταία φορά είχαν υπάρξει πριν την εξέλιξή τους, με αποτέλεσμα ποσοστό μεταξύ 10 έως 50 % αυτών να κινδυνεύει να εξαφανιστεί. «Θα μπορούσαμε ήδη να βρισκόμαστε στο κρίσιμο κατώφλι ενός κύματος μαζικών εξαφανίσεων», δήλωσε ο Thomas στην ετήσια συνάντηση της Βρετανικής Εταιρίας για την Προαγωγή της Επιστήμης.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι οι παγκόσμιες κατά μέσον όρο θερμοκρασίες θα ανέβουν από δύο έως έξι εκατοστιαίες μονάδες μέχρι το 2100, κυρίως ως αποτέλεσμα της άντλησης από τον αέρα διοξειδίου του άνθρακα από την καύση φυσικών καυσίμων που χρησιμεύουν για μεταφορές και παροχή ενέργειας.

«Αν οι πιο δυσοίωνες θερμοκρασιακές προβλέψεις επαληθευτούν, τότε θα επιστρέψουμε σε παγκόσμιες θερμοκρασίες που δεν έχουμε ξανασυναντήσει, από την εποχή των δεινοσαύρων», λέει ο Thomas. «Αρχίζουμε να τοποθετούμε αυτά τα δεδομένα σε μια ιστορική προοπτική. Αυτές είναι συνθήκες, που δεν έχουν συμβεί για εκατομμύρια χρόνια, έτσι κανένα από τα είδη δε ήταν εκτεθειμένο σε αυτές πριν», συμπλήρωσε.

Ο Thomas λέει ότι επιστημονικές παρατηρήσεις έχουν ήδη ανακαλύψει ότι όπως προβλέφτηκε από τα κλιματολογικά μοντέλα 80% των ειδών έχουν ήδη ξεκινήσει να μετακινούν τις υφιστάμενες ζώνες διαβίωσής τους σε απάντηση των αλλαγών των κλιματολογικών συνθηκών. «Αυτή η μετακίνηση συνδέεται άμεσα με το κλίμα. Είναι μια ξεκάθαρη ένδειξη των κλιματολογικών αλλαγών», είπε.

Όχι μόνο τα ζώα, τα πουλιά και τα έντομα έχουν αρχίσει να αντιδρούν, αλλά έχουν υπάρξει στοιχεία, ότι και η βλάστηση ακόμη μετακινείται. Για παράδειγμα, οι επιπτώσεις των αλλαγών του κλίματος στο βιολογικό περιβάλλον των οικοσυστημάτων έχουν ήδη οδηγήσει στην εξαφάνιση περισσοτέρων από 1% των αμφίβιων ειδών του πλανήτη, είπε ο Thomas. Όχι μόνο κάποια είδη απλά δε θα βρίσκουν πια κατάλληλο μέρος να ζήσουν, αλλά θα υπάρξει και ανταγωνισμός με εισβολείς, είδη τα οποία θα έχουν αναγκαστεί να μετακινηθούν από τις αρχικές περιοχές τους. Αυτό θα προκαλούσε όχι μόνο την εξολόθρευση, αλλά και την ανάμειξη των ειδών, πράγμα που δεν έχει συμβεί στο παρελθόν.

Και οι αλλαγές θα συμβούν στο γρηγορότερο ρυθμό που έχει συμβεί ποτέ στην εξέλιξη. «Με όρους γεωλογίας, 100 χρόνια σημαίνει ουσιαστικά ακαριαία», σχολίασε ο Thomas.

Ήξερε ο Ιησούς ότι ο Ιούδας επρόκειτο να τον προδώσει;

Αν ναι, τότε γιατί τον έκανε μαθητή του;

Ενέργησε ο Ιούδας υπακούοντας τις εντολές του Ιησού, όταν τον παρέδωσε στις ιουδαϊκές αρχές;

Και πού βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του θεϊκού σχεδίου και μιας πράξης προερχόμενης από την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου;

Διάφοροι στοχαστές έχουν αναζητήσει απαντήσεις για τα παραπάνω ερωτήματα. Η συζήτηση «πήρε φωτιά» μετά την πρόσφατη ανακάλυψη του αποκαλούμενου «Ευαγγελίου του Ιούδα».

Ο σύγχρονος θεολόγος Ilarion Alfeyev, επίσκοπος της Βιέννης και της Αυστρίας, εκθέτει στο κείμενο που ακολουθεί, μία άποψη σχετικά με το ζήτημα της προδοσίας του Ιούδα.

"Οι πρώιμοι Χριστιανοί συγγραφείς ήταν ενήμεροι για το Ευαγγέλιο του Ιούδα. Ένας από αυτούς, ο Ειρηναίος της Λυών, του οποίου σχεδόν όλα τα γραπτά προσανατολίζονται εναντίον του Γνωστικισμού, αναφέρει το Ευαγγέλιο του Ιούδα στο αντι-γνωστικό του έργο «Adversus Haereses» (εναντίον των αιρέσεων), το οποίο συνέγραψε περί το 180 μ.Χ. Συγκεκριμένα αναφέρεται στους Καϊνίτες, μια υποτιθέμενη σέκτα του Γνωστικισμού. Γράφει ότι οι Καϊνίτες διακήρυσσαν ότι ο Ιούδας ο προδότης γνώριζε την αλήθεια, όπως κανένας άλλος δεν τη γνώριζε και ότι εκπλήρωσε το μυστήριο της προδοσίας. Κατά την άποψή του, όλα τα πράγματα, γήινα και ουράνια, έπεσαν έτσι σε σύγχυση. Οι Καϊνίτες κατασκεύασαν μια μυθοπλασία, την οποία αποκάλεσαν το «Ευαγγέλιο του Ιούδα».

Η πρόσφατη ανακάλυψη του χειρόγραφου έρχεται σε συμφωνία με τις πληροφορίες που αφορούν την γνωστική του καταγωγή. Είναι σχετικά δύσκολο να ανακατασκευαστεί η θέση του συγγραφέα σχετικά με το ρόλο του Ιούδα στην προδοσία του Ιησού, επειδή το χειρόγραφο δεν έχει μεταχειριστεί σχολαστικά τις τελευταίες δεκαετίες: κάποιες σελίδες του έχουν χαθεί και το κείμενο, σήμερα σε πάνω από χίλια κομμάτια και θραύσματα, θεωρείται ότι είναι λιγότερο από τα τρία τέταρτα του συνολικού κειμένου. Κρίνοντας από τα θραύσματα στην καθαρή τους κατάσταση, είναι φανερό ότι ο συγγραφέας έβλεπε τον Ιούδα ως τον ευνοούμενο μαθητή του Ιησού, ο οποίος εκμυστηρεύεται στον Ιούδα τα «Μυστήρια του Βασιλείου». Σύμφωνα με το ευαγγέλιο αυτό, ο Ιούδας δρούσε κάτω από τις εντολές του ίδιου του Ιησού.

Κατά τη διάρκεια του δεύτερου και τρίτου αιώνα μ.Χ., διάφορες ημι-χριστιανικές και μη χριστιανικές ομάδες συνέθεσαν κείμενα τα οποία αόριστα αποκαλούνταν ως «Νέα Απόκρυφη Διαθήκη», συνήθως - αλλά όχι πάντα - κάτω από τα ονόματα αποστόλων, πατριαρχών, ή άλλων προσώπων που αναφέρονται στην Παλαιά Διαθήκη, στην Καινή Διαθήκη, ή σε παλαιότερα κείμενα της ιουδαϊκής απόκρυφης λογοτεχνίας. Το Ευαγγέλιο του Ιούδα είναι ένα από αυτά τα κείμενα και έτσι περιγράφεται από τις δύο μοναδικές αναφορές του στην αρχαιότητα. Όσον αφορά την ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι ένα δημιούργημα που του δόθηκε ελεύθερη βούληση, αυτή έλειπε από τα πιστεύω πολλών γνωστικών ομάδων εκείνο τον καιρό. Ο άνθρωπος περισσότερο θεωρούνταν ως ένα παιχνίδι χειριζόμενο από τις δυνάμεις του καλού ή του κακού. Κανένα γνωστικό δόγμα δεν ερμήνευσε την προσωπικότητα του Ιησού Χριστού ως ένα εστιακό σημείο. Οι Γνωστικοί χρησιμοποιούσαν μόνο επιλεγμένα συστατικά στοιχεία από τις διδασκαλίες Του για τους δικούς τους σκοπούς, οι οποίοι αντανακλώνταν στις φαντασμαγορικές τους συντάξεις. Όπως πολλές εργασίες των Γνωστικών, το Ευαγγέλιο του Ιούδα ισχυρίζεται ότι αποτελεί μια μυστική αφήγηση, συγκεκριμένα «η μυστική αφήγηση της αποκάλυψης ότι ο Ιησούς είχε συνεννοηθεί με τον Ιούδα τον Ισκαριώτη».

Η απεικόνιση του Ιούδα να ενεργεί κάτω από οδηγίες του Ιησού όταν τον πρόδιδε, αντιστοιχεί ξεκάθαρα στις γνωστικές διδασκαλίες σχετικά με το καλό και το κακό, που περιγράφονται ως δύο ίσες δυνάμεις που κυβερνούν το σύμπαν. Ωστόσο, αυτό δεν ανταποκρίνεται στις διδασκαλίες της Εκκλησίας, η οποία επιμένει ότι κάθε άτομο είναι πλήρως υπεύθυνο για τις πράξεις του και κανένας δεν είναι εξ αρχής προορισμένος να διαπράξει αμαρτίες.

Σύμφωνα με τις Χριστιανικές διδασκαλίες, υπάρχει ένα μυστικιστικό παράδοξο μεταξύ της πανσοφίας του Θεού και της προσωπικής ελευθερίας του ατόμου. Από τη μία πλευρά ο Θεός γνωρίζει από πριν για τις αμαρτίες που διαπράττει κάποιο συγκεκριμένο άτομο. Από την άλλη πλευρά, η παντογνωσία και πανσοφία του Θεού δε μπορεί να δικαιολογήσει καμία κακή πράξη.

Ο σεβασμιότατος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, (675-749 μ.Χ.) γράφει: «Θα έπρεπε να είναι γνωστό ότι ο Θεός είναι ενήμερος για όλα τα πράγματα εκ των προτέρων. Ωστόσο δεν τα προκαθορίζει όλα, γιατί είναι ενήμερος για τα πράγματα που μπορούμε να χειριστούμε με τις δικές μας δυνάμεις, αλλά δεν τα προκαθορίζει. Εύχεται να μη συμβεί τίποτε το φαύλο, κι όμως δεν υποχρεώνει κανέναν να είναι ηθικός άνθρωπος.»

Ο Ιούδας δεν ήταν προδιαγεγραμμένο να διαπράξει μια προδοσία. Όταν ο Ιησούς Χριστός τον επέλεξε ως έναν από τους δώδεκα μαθητές του, δεν ξεχώρισε τον Ιούδα από αυτούς με σκοπό να τον προδώσει. Ο Ιούδας επιλέχθηκε από Αυτόν για να αναγγείλει το Ευαγγέλιο. Ο Ιούδας δεν στερούνταν κάποιο από τα δώρα που είχαν οι άλλοι απόστολοι. Μαζί με τους άλλους αποστόλους, παρευρέθηκε στο Μυστικό Δείπνο. Όπως οι άλλοι απόστολοι έλαβε το σώμα και το αίμα του Χριστού, που ενσωμάτωνε το Θεό. Αλλά ο Ιούδας σχεδίαζε μια προδοσία όσο οι άλλοι απόστολοι παρακολουθούσαν τα λόγια του Σωτήρα.

Κανένας δεν εξανάγκασε τον Ιούδα να προδώσει τον Ιησού, αυτός αυτόβουλα επέλεξε να τον προδώσει. Τα λόγια που είπε ο Ιησούς στον Ιούδα «αυτό που έχεις να κάνεις, κάνε το γρήγορα» (Ιωάννης 13:27) δεν ήταν ούτε μια άμεση εντολή στον Ιούδα, ούτε ένα σημάδι για να «κυλήσει ο τροχός». Τα λόγια θα μπορούσαν να είναι μια ένδειξη ότι ο Ιησούς γνώριζε αυτό που ο Ιούδας μυστικά σχεδίαζε. Τα λόγια θα μπορούσαν να σταματήσουν τον Ιούδα την τελευταία στιγμή. Αλλά το σχέδιο της προδοσίας ήταν στέρεα καλλιεργημένο στην καρδιά του Ιούδα εκείνη την ώρα και ούτε τα λόγια του Σωτήρα δεν κατάφεραν να τον σταματήσουν.

Ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: «Αλίμονο στον κόσμο για τα σκάνδαλα, διότι αυτά θα έλθουν. Αλίμονο όμως στον άνθρωπο εκείνον, από τον οποίο τα σκάνδαλα θα προέλθουν!» (Ματθαίος 18:7). Πρώτα και κύρια, αυτά τα λόγια σχετίζονταν με τον Ιούδα τον Προδότη.

Ο Ιησούς Χριστός εθελοντικά επέλεξε να υποφέρει έτσι ώστε ολόκληρη η ανθρωπότητα να λυτρωθεί από το θάνατο στο θνητό της σώμα. Και όμως ο Ιούδας δεν είχε καμία σχέση με την πράξη της σωτηρίας και της απελευθέρωσης από τη δύναμη της αμαρτίας όσον αφορά την ανθρωπότητα. Η σωτηρία και η λύτρωση θα ερχόντουσαν ακόμη και αν ο Ιούδας δεν έπαιζε το ρόλο που έπαιξε, γιατί μια πράξη προδοσίας δεν ήταν απαραίτητη για να υποκινήσει μια σειρά γεγονότων που ουσιαστικά οδήγησαν την ανθρωπότητα στη σωτηρία. Η Εκκλησία αντιμετωπίζει τον Ιούδα ως τον άνθρωπο που πέρασε το κατώφλι, αυτό που δε θα έπρεπε κανείς να διαβεί, ανεξάρτητα από τις συνθήκες ή το οικονομικό όφελος. Το να διαβείς το κατώφλι επιφέρει ανάθεμα και αιώνιο θάνατο".

Ιταλοί αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι βρήκαν τον μυστικό ναό, που ήταν το θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο του ετρουσκικού πολιτισμού. Οι Ετρούσκοι ήταν ένας αρχαίος λαός που γνωρίζουμε ότι έζησε στην περιοχή της Ιταλίας, μεταξύ της Ρώμης και της Φλωρεντίας, από τον 8ο π.Χ. αιώνα μέχρι την απορρόφησή τους από τη Ρώμη, περίπου 600 χρόνια αργότερα. Για αιώνες κυριαρχούσαν την πόλη στον Τίβερη και ακόμη από αυτούς προήλθαν οι πρώτοι της βασιλείς. Αλλά τα περισσότερα ίχνη του ετρουσκικού πολιτισμού, τα οποία παρήγαγαν μεγάλης πολυπλοκότητας και αξίας τέχνη, εξαλείφθηκαν με την ανάπτυξη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ο ετρουσκικός κόσμος ήταν οργανωμένος γύρω από μια ομοσπονδία 12 πόλεων κρατών. Κάθε άνοιξη οι πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες από τις πόλεις θα συναντιόντουσαν σε κάποιον ιερό τόπο που ονομαζόταν «Fanum Voltumnae» για να συνεδριάσουν. Εδώ, θα συζητούσαν στρατιωτικές εκστρατείες, αστικές υποθέσεις και θα προσεύχονταν για τους κοινούς τους θεούς. Επικεφαλής σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις ήταν ο Voltumna, θεός του κάτω κόσμου. Μέχρι τώρα, δεν είχε γίνει ποτέ φανερή η θέση του Fanum, δηλαδή του ναού, ενώ οι ιστορικοί έψαχναν για αυτό επί τουλάχιστον έξι αιώνες.

Σήμερα, μετά από εκτεταμένες ανασκαφές σε ένα χώρο κοντά στη γεμάτη λόφους πόλη του Orvieto, 60 μίλια βόρεια από τη Ρώμη, μια ομάδα αρχαιολόγων από το πανεπιστήμιο του Macerata είναι σίγουρη ότι το μυστήριο λύθηκε. Βρήκαν τους τοίχους από ένα κεντρικό ναό, δύο σημαντικούς δρόμους και μέρος της περιτοίχισης ενός εκτεταμένου ιερού, όλα κτισμένα στην πορώδη βράχο, που χρησιμοποιούσαν οι Ετρούσκοι. Αποκάλυψαν ακόμη τμήματα από τελετουργικά δοχεία του 6ου π.Χ. αιώνα, που χρησιμοποιούνταν σε θρησκευτικές τελετές. «Έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός πολύ σημαντικού ιερού τόπου και συγκεκριμένα, εκείνου ειδικά του ναού», είπε η Simonetta Stopponi, καθηγήτρια ετρουσκικών σπουδών στο πανεπιστήμιο της Macerata. Απαριθμώντας κάποια από εκείνα τα χαρακτηριστικά, ανέφερε την κλίμακα της κατασκευής, την πολύπλοκη δομή και κάτοψή της, την παρουσία πηγών και σιντριβανιών και το κεντρικό κτίριο του ναού.

Επιγραφές που λείπουν

Μέχρι στιγμής η ομάδα δεν έχει βρει κάποια επιγραφή, που να αναφέρεται στο θεό Voltumna. Αυτό θα απεδείκνυε πέρα από κάθε αμφιβολία ότι ο τόπος είναι το διάσημο Fanum Voltumnae. Στο μεταξύ οι ανασκαφές συνεχίζονται και η Stopponi σκέφτεται ότι μια τέτοια επιγραφή θα μπορούσε να βρεθεί όταν οι ανασκαφές επαναληφθούν το επόμενο καλοκαίρι. Ακόμη, στήριξη της υπόθεσης ότι αυτός ο τόπος είναι το Fanum Voltumnae, αποτελεί το γεγονός ότι η περιοχή ήταν σε συνεχή χρήση για θρησκευτικούς σκοπούς ακριβώς από τον 6ο π.Χ. αιώνα μέχρι και τον 15ο αιώνα. Στην ουσία, στον τόπο αυτό χτίστηκαν ρωμαϊκοί ναοί σε πιο πρόσφατους αιώνες και η τελευταία εκκλησία κατασκευάστηκε εκεί κατά το 12ο αιώνα.

Ο ρωμαίος ιστορικός Livy αναφέρει το Fanum Voltumnae αρκετές φορές στις εργασίες του. Περιγράφει τις συναντήσεις που λάμβαναν χώρα εκεί μεταξύ των ετρουσκικών αρχηγών. Αναφέρεται συγκεκριμένα σε μια συνάντηση, κατά την οποία δύο ομάδες ζήτησαν να βοηθήσουν την πόλη του Veio σε έναν πόλεμο που φαινόταν ότι θα ξεκινούσε. Η απάντηση του συμβουλίου ήταν αρνητική, επειδή η πόλη του Veio κήρυξε τον πόλεμο χωρίς πρώτα να το γνωστοποιήσει. Ο Livy λέει ακόμη ότι οι ρωμαίοι έμποροι, οι οποίοι ταξίδευαν σε μια μεγάλη γιορτή που συνόδευε τη συνάντηση, ενεργούσαν ως κατάσκοποι, αναφέροντας πίσω στις αρχές της νεοσύστατης πόλης κράτους της Ρώμης, ετρουσκικές υποθέσεις. «Όταν η Ετρουσκική Ομοσπονδία συναντιόνταν, οι άνθρωποι στη Ρώμη η οποία ήταν ακόμη σχετικά μικρή φοβόντουσαν», ανέφερε η Stopponi.

Οι Ετρούσκοι ως τουριστικός μαγνήτης

Ο υπουργός πολιτισμού της Ιταλίας Francesco Rutelli πιστεύει ότι οι ετρουσκικές τοποθεσίες, διάστικτες στην εξοχή στα περίχωρα της Ρώμης, προσφέρουν μια σημαντική ευκαιρία για την ανάπτυξη του τουρισμού στην περιοχή. Η ετρουσκική πόλη του Veio, ένας από τους εντυπωσιακότερους αλλά και πιο παραμελημένους αρχαιολογικούς θησαυρούς, αποτελεί τώρα στόχο μιας κυβερνητικής αποστολής με σκοπό την εστίαση του ενδιαφέροντος στους αρχαίους Ετρούσκους. Στις 19 Σεπτεμβρίου ο υπουργός πολιτισμού Francesco Rutelli θα επισκεφτεί τις ανασκαφές στο Veio, όπου οι αρχαιολόγοι πρόσφατα έφεραν στο φως τα παλαιότερα δείγματα ζωγραφικής του Δυτικού πολιτισμού. Εμπειρογνώμονες ανάσκαψαν έναν τύμβο που χρονολογείται στον 7ο π.Χ. αιώνα, τον παλαιότερο που είχε ποτέ ανασκαφτεί από το έδαφος στην θαμμένη ετρουσκική πόλη βόρεια της Ρώμης. Περιείχε τοιχογραφίες 5 κόκκινων βρυχώμενων λιονταριών και ένα σμήνος από κιτρινωπά πουλιά των νερών. Ο Rutelli προτίθεται να εργαστεί κοντά στους τοπικούς διαχειριστές, ώστε να ενισχύσει τον τουρισμό στην περιοχή. «Αν κάποια άλλη χώρα του κόσμου είχε ένα χώρο όπως το Veio, αυτό θα χαρακτηριζόταν ως εξέχων θέαμα. Η Ιταλία έχει τόσο μεγάλο καλλιτεχνικό πλούτο και, πολύ συχνά, το παίρνουμε αυτό ως δεδομένο», είπε.

Ο μύθος του λυκάνθρωπου στην Ευρώπη εδώ κι εκατοντάδες χρόνια σχετίζεται με την ιδέα ενός ανθρώπου που μπορεί να μεταμορφωθεί σε λύκο κατά την πανσέληνο. Ο μύθος ξεκίνησε από την Γερμανία περίπου στα τέλη του 16ου αιώνα. Διάφοροι πολιτισμοί έχουν διαφορετικές εκδοχές ζωομορφίας, όπως οι άνθρωποι - τίγρεις στην Ινδία ή οι άνθρωποι - αλεπούδες στην Κίνα. Επιπλέον σε διάφορες περιπτώσεις στην παγκόσμια μυθολογία υπάρχουν αναφορές για ανθρώπους που μπορούν να μεταμορφωθούν σε διάφορα είδη ζώων. Ο όρος που χρησιμοποιείται επίσης για τη ζωομορφία είναι και η λέξη "θηριανθρωπία" (therianthropy) η οποία προέρχεται από τη λατινική λέξη "ther" που σημαίνει άγριο ζώο κι από τη λέξη "anthro" που σημαίνει άνθρωπος. Είναι όμως η θηριανθρωπία αληθινή? Μπορεί ένας άνθρωπος να μεταμορφωθεί πραγματικά σε ζώο?

Η ζωομορφία δεν είναι ένα φαινόμενο του οποίου η εγκυρότητα μπορεί εύκολα να αποδειχθεί. Για όσους το πιστεύουν, είναι αδιαμφισβήτητο ότι έχουμε να κάνουμε με μια περίπτωση μεταμόρφωσης. Το πρόβλημα όμως έγκειται στο ότι μια εμπειρία ζωομορφίας είναι μια εμπειρία υποκειμενική παρά αντικειμενική. Οι υποκειμενικές εμπειρίες από την φύση τους είναι δύσκολο να αποδειχθούν σε κάποιον που δεν τις βίωσε, ο οποίος μπορεί μεν να τις θεωρεί πιθανές αλλά δε μπορεί να έχει αποδεικτικά στοιχεία.

Το θέμα λοιπόν με την ζωομορφία είναι ότι, όπως και σε όλα τα παραφυσικά φαινόμενα, δύσκολα αποδεικνύεται ως αληθινή. Λόγω της έλλειψης απτών αντικειμενικών στοιχείων, οι εμπειρίες αυτές εξετάζονται από ψυχολογική σκοπιά. Εάν αρκετοί άνθρωποι ισχυριστούν ότι είδαν με τα μάτια τους έναν άνθρωπο να μεταμορφώνεται σε ζώο τότε αυτό θεωρείται ομαδική παραίσθηση. Εάν ένα μόνο άτομο ισχυριστεί ότι μπορεί να μεταμορφώνεται, τότε θεωρείται ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος προσπαθεί να υιοθετήσει τις θετικές πλευρές ενός ζώου για να εξελιχθεί, το οποίο μπορεί να επιφέρει μεν κάποιες αλλαγές στο άτομο, αλλά σε επίπεδο ανάπτυξης θετικών ιδιοτήτων μόνο κι όχι μεταμόρφωσης. Με αυτό τον τρόπο, αυτός που πιστεύει στην ζωομορφία θα συνεχίσει να την πιστεύει, αλλά δε θα μπορέσει να το αποδείξει σε αυτόν που δεν πιστεύει.

Τι είναι όμως η ζωομορφία για αυτόν που πιστεύει σ' αυτήν;

Η ζωομορφία χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες: πνευματική, μιμητική και φυσική. Κι οι τρεις κατηγορίες συνδέονται στενά με τον σαμανισμό, αλλά δεν είναι απαραίτητο κάποιος να είναι σαμάνος για να εξασκηθεί στην ζωομορφία. Στην πραγματικότητα πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με τον σαμανισμό εξασκούνται σε έναν ή περισσότερους τύπους ζωομορφίας είτε για προσωπική τους ικανοποίηση είτε για πλάκα. Μερικοί μάλιστα ισχυρίζονται ότι δε μπορούν να το αποφύγουν επειδή είναι περισσότερο ζώα παρά άνθρωποι. Οι λόγοι για μια τέτοια πρακτική μπορεί να είναι είτε για καλό είτε για κακό, ανάλογα με τον κάθε άνθρωπο. Άσχετα με το ποιο είναι το πρωταρχικό κίνητρο για τη μεταμόρφωση, όταν αυτή συμβαίνει εκείνος που μεταμορφώνεται δέχεται όλες τις πλευρές ενός ζώου, και τις καλές και τις κακές.

Η φυσική μεταμόρφωση είναι η πραγματική αλλαγή κάποιου ανθρώπου σε ζώο. Σε ποικίλες περιπτώσεις, κάποιοι άνθρωποι πετυχαίνουν αυτή τη μεταμόρφωση μέσω κάποιου τελετουργικού, άλλοι πιστεύουν ότι το βιώνουν επειδή τους κυνηγάει κάποια «κατάρα». Για οποιονδήποτε λόγο και με οποιονδήποτε τρόπο κι αν συμβαίνει αυτή, ο άνθρωπος ταυτίζεται πραγματικά με το ζώο στο οποίο έχει μεταμορφωθεί. Παρόλα αυτά εξετάζεται ακόμα το κατά πόσο ο άνθρωπος αυτός διατηρεί τις δικές του διανοητικές ικανότητες ή αποκτά εκείνες του ζώου. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο νους του παραμένει ανθρώπινος ενώ άλλοι ότι μεταβαίνει στο επίπεδο του ζώου. Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή μικρότερης αποδοχής που αναφέρει ότι ο νους αυτού που μεταμορφώνεται είναι ένα υβρίδιο μεταξύ ανθρώπινου και ζωώδους νου. Οι παραδοσιακές ιστορίες για λυκάνθρωπους, αφορούν τον παραπάνω τρόπο μεταμόρφωσης. Τέτοιες ιστορίες όμως είναι πιθανότατα το αποτέλεσμα παραισθήσεων ή νοητικής σύγχυσης, γεγονός που μας φέρνει στο νου ιστορίες και θρύλους, που προσπαθώντας να εξηγήσουν τις δυνάμεις των μαγισσών, πυροδότησαν τελικά το κυνήγι τους στην Ευρώπη.

Οι ιθαγενείς σαμάνοι πιστεύεται ότι έχουν την ικανότητα να μεταμορφώνονται σε ζώα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι έχουν δει σαμάνους ή άλλους ανθρώπους να μεταμορφώνονται, ή τουλάχιστον έχουν τέτοιες ενδείξεις. Από τους τρεις τύπους μεταμόρφωσης, αυτός της φυσικής μεταμόρφωσης απαιτεί αντικειμενικά στοιχεία για την απόδειξή του. Παρόλα αυτά, οι μόνες αποδείξεις συνήθως αφορούν προσωπικές μαρτυρίες χωρίς καμία πειστική ισχύ.

Στη μιμητική ζωομορφία ο άνθρωπος ντύνεται και συμπεριφέρεται όπως ένα ζώο προκειμένου να λάβει τις δυνάμεις και τις ιδιότητες του. Αυτός ο τύπος μεταμόρφωσης χρησιμοποιείται ευρέως από τους σαμάνους όλου του κόσμου κι επιτυγχάνεται μέσω κάποιου τελετουργικού. Ο άνθρωπος θα ντυθεί κατάλληλα μιμούμενος το ζώο, φορώντας γούνες, φτερά, ή βάφοντας το σώμα του με τα χρώματα του ζώου που επικαλείται. Στην συνέχεια συμπεριφέρεται όπως αυτό, μέσω κάποιου χορού ή διαφόρων χειρονομιών για να καλέσει την δύναμη του ζώου.

Αυτός ο τύπος της μεταμόρφωσης είναι το ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στην φυσική και την πνευματική μεταμόρφωση. Στο φυσικό επίπεδο ο άνθρωπος μιμείται το ζώο, ενώ καλεί τις πνευματικές δυνάμεις του ζώου, τις οποίες το ζώο του παραχωρεί για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Όταν το πνεύμα του ζώου ενσαρκωθεί στον άνθρωπο, ο άνθρωπος μεταμορφώνεται σε ζώο για λίγο, συνήθως για μερικές ώρες. Κατά την διάρκεια του τελετουργικού κι ενώ έχει καταληφθεί από το πνεύμα του ζώου, το άτομο βρίσκεται σε μια κατάσταση έκστασης ενώ δεν θυμάται πάντοτε τι συμβαίνει εκείνες τις ώρες. Ενώ είναι σ' αυτήν την εκστατική κατάσταση, μπορεί να χρησιμοποιήσει την δύναμη του για να αποκτήσει απόκρυφες γνώσεις, να θεραπεύσει ανθρώπους, να εκδιώξει δαίμονες ή να επιτύχει διάφορους σκοπούς του που δεν θα μπορούσε κανονικά να τους επιτύχει.

Ο τρίτος τύπος της μεταμόρφωσης λαμβάνει χώρα σε πνευματικό επίπεδο. Και πάλι η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται από τους σαμάνους για να αποκτήσουν γνώσεις αποκρυφισμού, να θεραπεύσουν, να εκδιώξουν δαίμονες ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο για τον οποίο μπορεί να χρειάζονται τη δύναμη του ζώου. Αυτή η μέθοδος επίσης χρησιμοποιείται ευρέως από πολλούς ανθρώπους που είτε πιστεύουν σε κάποιο παγανιστικό σύστημα αξιών, είτε κάνουν συνειδητό ονείρεμα ή αστρική προβολή. Με αυτόν τον τρόπο η μεταμόρφωση συμβαίνει στο πνευματικό επίπεδο, αλλά δεν υπάρχει καμία μίμηση ή αλλαγή στο φυσικό. Αυτή η κατάσταση συχνά επιτυγχάνεται μέσω διαλογισμού, αστρικής προβολής, ονείρων ή έκστασης. Με αυτήν τη μέθοδο το άτομο αποκτά κάποια στοιχεία από την δύναμη του ζώου έτσι ώστε να τα χρησιμοποιεί στην κανονική του ζωή. Αν και αρκετά συχνά θεωρείται ότι αυτός ο τύπος μεταμόρφωσης χρησιμοποιείται για προσωπικό όφελος, κάτι τέτοιο δεν ισχύει πάντοτε.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποιοι άνθρωποι εξασκούνται επάνω στη μεταμόρφωση. Όπως οι σαμάνοι, αρκετοί από αυτούς δεν προσπαθούν μόνο να ενσαρκώσουν το πνεύμα του ζώου, αλλά προσπαθούν να γίνουν αυτό το ζώο σε φυσικό επίπεδο. Πιστεύεται ότι αυτοί οι άνθρωποι αποζητούν γνώση και δύναμη ή ότι θέλουν να βελτιώσουν κάποια χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα. Αν και δεν υπάρχουν αρκετά απτά αποδεικτικά στοιχεία που να συνηγορούν υπέρ του ότι η ζωομορφία υφίσταται, παρόλα αυτά πολλοί άνθρωποι πιστεύουν στην ύπαρξη της καθώς επίσης κι ότι έχουν καταφέρει να μεταμορφωθούν σε ζώα μέσω των πρακτικών που χρησιμοποιούν. Εξάλλου, οι μύθοι για τους λυκάνθρωπους υπάρχουν σε πολλά μέρη του κόσμου, οπότε υπάρχει κάποιος λόγος που οδήγησε στην δημιουργία αυτών των μύθων.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν αναρωτηθεί:

* Έχω γεννηθεί ξανά;

* Έχω ζήσει στο παρελθόν δεκάδες άλλες ζωές;

* Ή είναι η ζωή μου μια μοναδική ευκαιρία ύπαρξης ανάμεσα στις αναρίθμητες ζωές άλλων ανθρώπων που έζησαν, ζουν και θα ζήσουν;

Τα δύο τρίτα του πληθυσμού της γης πιστεύουν (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) ότι ο άνθρωπος δε ζει μόνο μία ζωή, αλλά πεθαίνει και γεννιέται ξανά σε μία συνεχή διαδικασία επαναγεννήσεων που χάνεται στο μακρινό παρελθόν. Είναι γεγονός ωστόσο, πως δεν μπορούμε να ξέρουμε εάν κάτι τέτοιο όντως ισχύει, εφόσον η σκοτεινή άβυσσος που προηγείται της γέννησής μας και που μας αγκαλιάζει με το θάνατό μας, αποτελεί μία άβυσσο μυστηρίου, μία μακρινή χώρα που κερνάει τους επισκέπτες της, το «νερό της λήθης».

Ο άνθρωπος όμως δεν μπορεί να δεχτεί ούτε καν αυτά τα όρια με τα οποία τον περιορίζει ο θάνατος. Θέτει ερωτήματα, ερευνά και προσπαθεί να ρίξει φως, ακόμα και στην απροσπέλαστη άβυσσο από την οποία προήλθε και η οποία τον περιμένει. Η θεωρία της μετενσάρκωσης αποτέλεσε αδιαμφισβήτητη πίστη για πολλούς πολιτισμούς στο παρελθόν και είναι ενσωματωμένη σε πολλά θρησκευτικά δόγματα του παρόντος. Ακόμα και για τους ανθρώπους που λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων, η μετενσάρκωση αποτελεί μία έντονα αμφισβητούμενη υπόθεση, υπάρχουν στοιχεία από έρευνες που θα μπορούσαν τουλάχιστον να τους προβληματίσουν για το αντίθετο.

Η περίπτωση της μικρής Ινδής από το Delhi

Το 1926 γεννήθηκε στο Δελχί ένα κορίτσι που λεγόταν Shanti Devi. Σχεδόν από τα τρία της χρόνια άρχισε να θυμάται λεπτομέρειες από μία προηγούμενη ζωή της στην πόλη Muttra, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 130 χιλιομέτρων από τον τόπο όπου είχε γεννηθεί. Δήλωσε πως την έλεγαν Lugdi, πως γεννήθηκε το 1902, άνηκε σε μία συγκεκριμένη κάστα και πως ήταν παντρεμένη με έναν έμπορο υφασμάτων που τον έλεγαν Kedar Nath Chaubey. Είπε επίσης πως γέννησε ένα αγόρι και πως πέθανε 10 ημέρες μετά από τη γέννα. Όταν η Shanti Devi έφτασε στην ηλικία των 9 χρόνων, η οικογένειά της άρχισε μία έρευνα για να διαπιστώσει εάν όντως υπήρχε κάποιος άντρας με το όνομα που είχε πει η Shanti, στην πόλη της Muttra. Βρέθηκε ένας άντρας με αυτό το όνομα και τους έγραψε ένα γράμμα που επιβεβαίωνε όσα είχε δηλώσει η μικρή Ινδή. Ακολούθως, έστειλε έναν συγγενή του στο σπίτι της μικρής και ενώ ο άνθρωπος αυτός καθόταν με την οικογένεια του κοριτσιού, ο Kedar Nath Chaubey εμφανίστηκε χωρίς να τους έχει προειδοποιήσει. Η Shanti Devi αναγνώρισε και τους δύο αυτούς ανθρώπους. Μετά, εξετάστηκε η πιθανότητα, εάν η μικρή είχε βρεθεί στη Muttra στην παρούσα ζωή της και εάν είχε μάθει τις πληροφορίες αυτές από κάποιον που ζούσε εκεί. Προέκυψε πως δεν είχε συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο, εφόσον η μικρή Shanti δεν είχε φύγει ποτέ από το Δελχί.

Το 1936 οργανώθηκε μία επιτροπή για να συνοδεύσει το κορίτσι που επισκέφτηκε τη Muttra, ώστε να διαπιστώσει εάν η κοπέλα αναγνώριζε ανθρώπους και μέρη από την πόλη αυτή. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της έγινε φανερό, πως δεν ήταν μόνο σε θέση να αναγνωρίζει ανθρώπους, αλλά και πως μπορούσε να δείξει στην επιτροπή τη διαδρομή που οδηγούσε στο σπίτι του Kedar Nath Chaubey. Αναγνώρισε επίσης το σπίτι, παρόλο που το είχαν βάψει με άλλο χρώμα μετά από το θάνατο της Lugdi. Μπορούσε ακόμα να απαντήσει σωστά σε διάφορες ερωτήσεις που αφορούσαν το εσωτερικό του σπιτιού, τις ντουλάπες, κ.λπ. Αναγνώρισε τους γονείς της Ludgi ανάμεσα από ένα πλήθος 50 ανθρώπων. Ακόμα περισσότερο εντυπωσιακή ήταν η δήλωσή της, πως είχε θάψει σε κάποιο σημείο χρήματα. Όταν σκάψανε στο σημείο που υπέδειξε η κοπέλα και δε βρήκαν τίποτα, ο Kedar Nath Chaubey παραδέχτηκε, πως είχε ήδη βρει τα χρήματα μετά από το θάνατο της γυναίκας του. Τέλος, ανακαλύφθηκε πως η Shanti Devi χρησιμοποιούσε στην παιδική της ηλικία γλωσσικές εκφράσεις, που ήταν χαρακτηριστικές στη διάλεκτο της περιοχής της Muttra, πράγμα το οποίο είχε εντυπωσιάσει όσους την είχαν ακούσει. Συνολικά, είχε κάνει 24 συγκεκριμένες και επαληθευμένες δηλώσεις, που αφορούσαν την περασμένη ζωή της Lugdi.

Ο Ian Stevenson και η επιστημονική έρευνα για τη μετενσάρκωση

Ο Ian Stevenson, ψυχίατρος από το Charlottesville της Virginia, ο οποίος στο παρελθόν διατέλεσε επικεφαλής του ψυχιατρικού τμήματος στο πανεπιστήμιο της Virginia, αφιερώθηκε τα τελευταία 40 χρόνια στην επιστημονική τεκμηρίωση των αναμνήσεων από προηγούμενες ζωές παιδιών από όλο τον κόσμο, έχοντας μελετήσει παραπάνω από 2500 τέτοιες περιπτώσεις. Πολλοί ερευνητές, ακόμα και σκεπτικιστές, συμφωνούν πως αυτές οι περιπτώσεις αποτελούν σοβαρές ενδείξεις για την ύπαρξη της μετενσάρκωσης.

Ο Δρ. Stevenson ξεκίνησε την έρευνά του για την πιθανότητα ύπαρξης της μετενσάρκωσης το 1960, όταν άκουσε για μια περίπτωση στη Σρι Λάνκα, όπου ένα παιδί ισχυριζόταν ότι θυμόταν την περασμένη του ζωή. Εξέτασε εξονυχιστικά την περίπτωση ρωτώντας το παιδί και τους γονείς του, όπως επίσης και τους ανθρώπους, για τους οποίους ισχυριζόταν το παιδί ότι ήταν οι γονείς του στην περασμένη του ζωή. Αυτό τον οδήγησε στην πεποίθηση ότι πιθανότατα η μετενσάρκωση αποτελεί μία πραγματικότητα. Όσο περισσότερες τέτοιες περιπτώσεις μελετούσε, τόσο περισσότερο αυξανόταν το ενδιαφέρον του γι' αυτό το άγνωστο πεδίο, το οποίο μέχρι προσφάτων χρόνων είχε ξεγλιστρήσει από την επιστημονική παρατήρηση. Σκοπός του ήταν να μπορέσει να ελέγξει την ισχύ της υπόθεσης της μετενσάρκωσης με επιστημονικό τρόπο.

Μέχρι σήμερα, ο Δρ Stevenson είναι ο σημαντικότερος επιστήμονας ερευνητής για την τεκμηρίωση της μετενσάρκωσης και το έργο του αποτελεί βιβλιογραφική πηγή για ένα πολύ μεγάλο πλήθος ερευνητικών εργασιών, που ασχολούνται με το θέμα αυτό. Εκτός από τις περιπτώσεις ατόμων που θυμούνται προηγούμενες ζωές τους και οι οποίοι έχουν γεννηθεί σε χώρες, όπου το δόγμα της μετενσάρκωσης είναι ευρέως διαδεδομένο, ο Stevenson μελέτησε και περιπτώσεις τέτοιες από την Ευρώπη, που οι άνθρωποι δεν είναι τόσο εξοικειωμένοι με την ιδέα αυτή. Σημαντικότατη είναι η συνεισφορά του στη μελέτη περιπτώσεων που αφορούν αναμνήσεις μικρών παιδιών.
Από τις μελέτες του εξήγαγε το συμπέρασμα, πως μία τυπική περίπτωση παιδιού που θυμάται την προηγούμενη ενσάρκωσή του, ακολουθεί το παρακάτω μοτίβο:

• Αρχίζοντας από την ηλικία των 2 έως 4 χρόνων, το παιδί θυμάται αυθόρμητα λεπτομέρειες από την προηγούμενη ζωή του.
• Το πλήθος και η καθαρότητα των δηλώσεων του παιδιού αυξάνονται μέχρι την ηλικία των 5 έως 6 χρόνων, όπου το παιδί αρχίζει να μιλάει λιγότερο για τις αναμνήσεις αυτές.
• Στην ηλικία των 8 χρόνων, οι αναμνήσεις από την προηγούμενη ζωή αρχίζουν να εξασθενούν.
• Το παιδί παρουσιάζει αναίτια συμπεριφορά που ταιριάζει με τις συνθήκες ζωής του ανθρώπου που ήταν στην προηγούμενη ζωή του, όπως φοβίες ή ιδιαίτερες προτιμήσεις και ορέξεις.
• Σε πολλές περιπτώσεις το παιδί έχει κάποιο σημάδι ή γενετική ανωμαλία, που αντιστοιχεί σε σημεία του σώματος, όπου ως προηγούμενη ζωή είχε δεχτεί κάποιο θανάσιμο τραύμα. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που δηλώνουν πως θυμούνται πως μετενσαρκώθηκαν, αναφέρουν πως είχαν βίαιο θάνατο που δεν έχει διαγραφεί από τη μνήμη τους.
• Σε μερικούς πολιτισμούς το άτομο που πρόκειται να «μετενσαρκωθεί», προβλέπει την επόμενη ενσάρκωσή του, ή μπορεί μία μητέρα που περιμένει να γεννήσει ένα παιδί, να δει ένα όνειρο που να δηλώνει πως ο προηγούμενος άνθρωπος σκοπεύει να μετενσαρκωθεί στο παιδί.
• Μετά την ηλικία των 10 χρόνων, τα παιδιά που αναφέρουν πως θυμούνται την προηγούμενή τους ζωή, εξελίσσονται κανονικά.

Ο Ian Stevenson συνέλεξε πάνω από 2500 αναφορές για μετενσάρκωση, τις οποίες συγκέντρωσε σε μία βάση δεδομένων για περαιτέρω ανάλυση. Καθόρισε πως για να ενταχθεί μία περίπτωση μετενσάρκωσης στη συγκεκριμένη βάση δεδομένων, θα πρέπει να παρουσιάζει τουλάχιστον 2 από 6 βασικά χαρακτηριστικά:

1. πρόβλεψη επανενσάρκωσης ή προθανάτια δήλωση από το άτομο που προηγήθηκε της παρούσας ενσάρκωσης.
2. όνειρα που ανακοινώνουν την παρούσα ενσάρκωση, που βλέπει είτε η μητέρα του παιδιού της τωρινής ενσάρκωσης, ή κάποιος συγγενής του προηγούμενου προσώπου.
3. λεκτική αναφορά σε αναμνήσεις.
4. συμπεριφορά που παραπέμπει σε συγκεκριμένες αναμνήσεις.
5. αναγνώριση ανθρώπων και τοποθεσιών.
6. ιδιαίτερα γενετικά σημάδια ή γενετικές δυσπλασίες και ατέλειες, που σχετίζονται με τραύματα ή σημάδια του σώματος που είχε το άτομο της προηγούμενης ενσάρκωσης.

Πέρα από τα παραπάνω κριτήρια του Stevenson, υπάρχει ένας αριθμός καταστάσεων και χαρακτηριστικών ανθρώπων, που συντελούν περισσότερο ή λιγότερο στην υπόθεση ότι μπορεί να σχετίζονται με μία προηγούμενη ενσάρκωση. Κάποιες από αυτές τις καταστάσεις και τα χαρακτηριστικά είναι, οι αμφιβολίες που σχετίζονται με την σεξουαλική ταυτότητα κάποιου ανθρώπου, οι εμπειρίες τύπου Deja vu, οι περιπτώσεις παιδιών θαυμάτων καθώς και ιδιοφυών ηλιθίων, η περίπτωση της ξενογλωσσίας, της ικανότητας δηλαδή ενός ανθρώπου να μιλάει ή να γράφει σε μία γλώσσα που δεν έχει διδαχτεί ποτέ, το ανεξήγητο αίσθημα «αγάπης» ή «μίσους» απέναντι σε έναν άνθρωπο που είναι παντελώς άγνωστος και τέλος οι πολλαπλές προσωπικότητες και η σχιζοφρένεια.

Πηγές:
http://members.lycos.nl/Kritisch/index-53.html
http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/content/full/162/4/823
http://www.ial.goldthread.com/kidspage/stevenson.html
http://www.near-death.com/experiences/reincarnation01.html
http://www.esalenctr.org/display/confpage.cfm?confid=9&pageid=93&pgtype=1
http://www.unbc.ca/media/2006/07_mills.html
http://www.healpastlives.com/future/rule/ruevplif.htm
http://www.near-death.com/experiences/origen07.html
http://www.johnadams.net/

Τα ανθρώπινα χέρια λάμπουν, αλλά τα νύχια απελευθερώνουν το περισσότερο φως, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, η οποία βρήκε ότι όλα τα μέρη του χεριού εκπέμπουν ανιχνεύσιμα επίπεδα φωτός. Τα ευρήματα της μελέτης υποστηρίζουν προηγούμενη έρευνα, που πρότεινε ότι τα περισσότερα έμβια όντα, συμπεριλαμβανομένων των φυτών, εκπέμπουν φως. Εφόσον η εξασθένηση και η αρρώστια φαίνονται να επηρεάζουν τη ισχύ και τη μορφή της λάμψης, η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιγότερο επεμβατικούς τρόπους διάγνωσης των ασθενειών.

Ο Mitsuo Hiramatsu, επιστήμονας στο Κεντρικό Ερευνητικό Εργαστήριο του Hamamatsu Photonics στην Ιαπωνία, ο οποίος διηύθυνε την έρευνα, είπε στην εφημερίδα «Discovery News», ότι τα χέρια δεν είναι τα μοναδικά τμήματα του σώματος τα οποία λάμπουν, εκπέμποντας φωτόνια, ή λεπτές φωτεινές ακτίνες ενέργειας. «Όχι μόνο τα χέρια, αλλά και το μέτωπο ή οι φτέρνες των ποδιών εκπέμπουν φωτόνια», είπε ο Hiramatsu, και συμπλήρωσε ότι σε ό,τι αφορά τα χέρια «η παρουσία φωτονίων σημαίνει ότι τα χέρια μας παράγουν φως συνεχώς».

Το φως δεν είναι ορατό στο γυμνό μάτι, έτσι ο Hiramatsu και η ομάδα του χρησιμοποίησαν έναν ισχυρό μετρητή φωτονίων για να το «δουν». Ο ανιχνευτής εντόπισε ότι τα νύχια εκπέμπουν 60 φωτόνια, τα δάχτυλα εκπέμπουν 40 και οι παλάμες είναι οι λιγότερο λαμπερές από όλα τα υπόλοιπα μέρη, εκπέμποντας σύμφωνα με τις μετρήσεις 20 φωτόνια. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο τρέχον τεύχος του περιοδικού «Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology». Ο Hiramatsu δεν είναι σίγουρος για το λόγο που τα νύχια εκπέμπουν περισσότερο φως από τα άλλα τμήματα του χεριού, αλλά είπε πως μπορεί αυτό να οφείλεται στην ιδιότητα των νυχιών, να λειτουργούν σαν ένα πρίσμα, που διασκορπίζει το φως.

Για να βρει την αιτία της δημιουργίας του φωτός αρχικά, αυτός και ο συνάδελφός του Kimitsugu Nakamura εξέτασαν υποκείμενα που κρατούσαν πλαστικές μποτίλιες γεμάτες με καυτό ή κρύο νερό, πριν μετρηθεί η εκπομπή φωτονίων από τα χέρια τους. Οι ερευνητές ακόμη διοχέτευσαν άζωτο ή αέριο οξυγόνο μέσα σε ένα σκοτεινό δοχείο, όπου τα υποκείμενα έβαλαν τα χέρια τους κατά τη διάρκεια της ανάλυσης. Οι ζεστές θερμοκρασίες αύξησαν την εκπομπή φωτονίων, όπως και η εισαγωγή του οξυγόνου. Το τρίψιμο ορυκτέλαιου πάνω στα χέρια, αύξησε επίσης τα επίπεδα του φωτός.

Βασισμένοι σε αυτά τα αποτελέσματα, οι επιστήμονες διατύπωσαν τη θεωρία ότι το φως που εκπέμπεται σ' αυτές τις περιπτώσεις «είναι ένα είδος χημικής φωτοβολίας», μιας φωτοβολίας η οποία βασίζεται σε χημικές αντιδράσεις, όπως αυτές που κάνουν τις πυγολαμπίδες να λάμπουν. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το 40% του φωτός προκύπτει από τη χημική αντίδραση, η οποία σταθερά λαμβάνει χώρα καθώς το δέρμα των χεριών μας αντιδρά με το οξυγόνο. Από τη στιγμή που το ορυκτέλαιο το οποίο διεισδύει μέσα στο δέρμα αυξάνει το φως, πιστεύουν πλέον ότι το 60% της λάμψης μπορεί να προέρχεται από χημικές αντιδράσεις, που λαμβάνουν χώρα μέσα στο δέρμα.

Ο Fritz-Albert Popp από το στο Διεθνές Ινστιτούτο Βιοφυσικής στη Γερμανία, ο οποίος είναι διεθνούς κύρους ειδικός σε ό,τι αφορά φωτόνια που σχετίζονται με τη βιολογία, συμφωνεί με τα ευρήματα και δεν εκπλήσσεται από αυτά. Ο Popp είπε στην εφημερίδα Discovery News, ότι μπορούν να βρεθούν στην λάμψη που εκπέμπουν ορισμένα σημεία του σώματος, ξεκάθαρες συσχετίσεις που αφορούν το είδος και τον βαθμό, καθώς επίσης τον τύπο και τη σοβαρότητα των ασθενειών. Ο Popp και η ομάδα του πιστεύουν ότι το φως από το μέτωπο και τα χέρια πάλλεται με τον ίδιο βασικό ρυθμό, αλλά ότι αυτοί οι παλμοί γίνονται ακανόνιστοι σε άρρωστους ανθρώπους. Μια μελέτη, που διεξήγε σε ασθενή που έπασχε από μυϊκή σκλήρυνση φαινόταν να επικυρώνει τη θεωρία.

Και αυτός και ο Hiramatsu ελπίζουν ότι μελλοντικές μελέτες θα αποκαλύψουν περισσότερα, σχετικά με την εκπομπή φωτονίων από τον άνθρωπο, ιδιότητα η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε εφαρμογές ιατρικής διάγνωσης.

Αν διερευνήσει κάποιος το φαινόμενο του τέρατος του Λοχ Νες, δεν μπορεί παρά να πλημμυρίσει από ερωτήματα. Η Νέσσυ, είναι ένας από τους πιο ξακουστούς χαρακτήρες της Σκοτίας, και κάθε χρόνο χιλιάδες τουρίστες ταξιδεύουν στις όχθες της λίμνης του Λοχ Νες για να την συναντήσουν. Αλλά η ερώτηση για το τι βρίσκεται ή δε βρίσκεται πίσω από τα βαθιά, μυστηριώδη νερά του Λοχ Νες, έχει πυροδοτήσει βεντέτες, ανταγωνισμούς, πλαστογραφίες. Ακόμη και σήμερα, μια αναβράζουσα αντιπαλότητα υπάρχει μεταξύ των δύο μουσείων για τέρατα του Drumnadrochit, το ένα από τα οποία ασπάζεται μια σκεπτική άποψη για το μυστήριο, ενώ το άλλο τάσσεται αρκετά υπέρ της ύπαρξης της Νέσσυ.

Πολλά χρόνια εξαπάτησης, ψευδοεπιστήμης και μεταφυσικών εμμονών έχουν καταστήσει τη Νέσσυ ένα αμφίβολο πεδίο για σοβαρούς νατουραλιστές, ενώ τα σουβενίρ του τέρατος έχουν γίνει πια τουριστική κακογουστιά. Και όμως, η Νέσσυ, είναι ένας από τους πιο ανθεκτικούς μύθους, με μια ιστορία που εκτείνεται από τον άγιο Columba (ή Columcille, άγιος της Ιρλανδίας, που έζησε από το 521 μέχρι το 597 μ.Χ.) έως τους Simpsons. Όποια κι αν είναι η αληθινή φύση του τέρατος, έχει αναπτυχθεί σε ένα πολυαγαπημένο σύμβολο του σκωτικού έθνους, άμεσα αναγνωρίσιμο σε όλο τον κόσμο. Ιστορίες που σχετίζονται με τον άγιο Columba και αρχαία σκαλίσματα των Πιχτών (οι Πίχτες ήταν ένας αρχαίος λαός που καταλάμβαναν τις εδαφικές περιοχές που σήμερα καταλαμβάνει η Σκωτία) που βρέθηκαν στα Highlands, περιλαμβάνουν την περιγραφή ενός παράξενου τέρατος με πτερύγια και ράμφος. Λαϊκοί μύθοι μιλούν για πνεύματα των νερών, κακόβουλα υδρόβια άλογα που έλκουν παιδιά στο θάνατό τους, και παλιοί χάρτες περιέχουν μέρη που σημειώνονται ως «Loch Na Beistie» (τέρας του Λοχ Νες).

Η πρώτη γραπτή μαρτυρία της Νέσσυ υπάρχει στο κείμενο του St Adamnan «η ζωή του St Columba» τον έβδομο αιώνα, η οποία διηγείται πώς ο άγιος έσωσε κάποιον Πίχτη από το τέρας του Λοχ Νες. Ο Columba λέει: «Μην πας μακρύτερα, μην αγγίξεις τον άνθρωπο: φύγε με όλη σου την ταχύτητα» ('Thou shalt go no further, nor touch the man: go back with all speed'). Κάποιοι λένε ότι η Νέσσυ δεν έχει από τότε επιτεθεί σε κανέναν, άλλοι πιστεύουν ότι η ιστορία αυτή είναι μια παραβολή, που δείχνει την επιβολή του Χριστιανισμού στις παγανιστικές δοξασίες για τα πνεύματα της φύσης.

Αναφορές αυτόπτων μαρτύρων

Χιλιάδες άνθρωποι ορκίζονται ότι είδαν ένα πλάσμα να κινείται στα σκοτεινά, βαθιά νερά της λίμνης του Λοχ Νες. Κάποιοι βλέπουν εξογκώματα, κάποιοι ένα μεγάλο σχήμα σαν φάλαινα, άλλοι κάτι σαν το κεφάλι ενός αλόγου. Ανάμεσα στους μάρτυρες έχουν υπάρξει σοβαρά και έντιμα μέλη της κοινωνίας. Τον Ιούνιο του 1965 ο αστυνομικός ερευνητής Ian Cameron είπε ότι είδε ένα «φαλαινοειδές αντικείμενο» 20 πόδια (6 μέτρα) μακρύ, ενώ, τον Οκτώβριο του 1971, ο πάτερ Gregory Brusey, ένας μοναχός από το αβαείο του Fort Augustus είπε ότι είδε ένα λαιμό 10 πόδια (3 μέτρα) ψηλό.

Η Νέσσυ και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

Μετά τη διάνοιξη ενός καινούργιου δρόμου κατά μήκος της ακτής του Λοχ Νες το 1933, υπήρξε μια πλημμύρα από θεάσεις του τέρατος, συμπεριλαμβανομένων και αυτών του κυρίου και της κυρίας Spicer, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι είδαν κάτι σαν «ένα δράκο ή προϊστορικό ζώο» να περνά μπροστά από το αυτοκίνητό τους. Η εφημερίδα Daily Mail έστειλε τον «κυνηγό των μεγάλων παιχνιδιών» Marmaduke Wetherell, ο οποίος παρουσίασε προπλάσματα γύψου από δύο γιγαντιαία ίχνη, τα οποία όπως αποδείχτηκε, είχαν δημιουργηθεί χρησιμοποιώντας μια βάση ομπρέλας με σχήμα ποδιών ιπποπόταμου. Ο Wetherell, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα έπεσε θύμα φάρσας, κατέληξε εθνικός περίγελος μέχρι που παρουσίασε τη φωτογραφία ενός χειρουργού, που δείχνει έναν πλησιόσαυρο να κολυμπά δια μέσου του Λοχ Νες. Χρόνια αργότερα παραδέχτηκε ότι ήταν απάτη, που έκανε τοποθετώντας ένα γύψινο κεφάλι πάνω σε ένα υποβρύχιο παιχνίδι.

Η Νέσσυ και οι αποκρυφιστές

Η πίστη και το ενδιαφέρον για το τέρας του Λοχ Νες αυξήθηκε τη δεκαετία του 60, όταν η Νέσσυ υιοθετήθηκε από την κοινωνία των ανθρώπων που ασχολούνταν με τον αποκρυφισμό, ως ένα από τα ανεξήγητα μυστήρια του κόσμου. Οι ψυχικοί (μέντιουμ) είπαν ότι το Λοχ Νες ήταν μια πύλη μεταξύ ενός κόσμου και ενός άλλου, και οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας υπέθεσαν ότι η Νέσσυ ήταν ένας δεινόσαυρος που ταξίδευε στο χρόνο. Όταν η επιστήμη αμφισβήτησε τις μαρτυρίες, ο θρύλος μεγάλωσε. Στη δεκαετία του 70, ο ερασιτέχνης κυνηγός της Νέσσυ Frank Searle, ζούσε σε ένα τροχόσπιτο κοντά στο Boleskine, στο αγροτόσπιτο που ανήκε στον Jimmy Page των Led Zeppelin και εκεί που ο Aleister Crowley ισχυρίστηκε ότι συνάντησε τον ιερό φύλακα άγγελό του. Ο Searle παρουσίασε δεκάδες φωτογραφίες της Νέσσυ, όλες φτιαχτές.

Η Νέσσυ στην τηλεόραση

Η δεύτερη σειρά επεισοδίων του σήριαλ «The Goodies», το 1971, άρχισε με ένα επεισόδιο, όπου το τρίο, που αποφάσισε να «πάει οπουδήποτε, οποτεδήποτε», πήγε για να πιάσει το τέρας του Λοχ Νες, ώστε να κάνει ευτυχισμένο έναν κάτοχο ζωολογικού κήπου, που είχε μανία αυτοκτονίας.

Η Νέσσυ, το κινούμενο σχέδιο

Το 1983 στη σειρά κινουμένων σχεδίων του BBC «The Family-Ness», οι Elspeth και Angus McTout γίνονται φίλοι με μια ολόκληρη κοινότητα τεράτων του Λοχ Νες. Η σειρά κινουμένων σχεδίων παρουσίαζε τον Γερμανό κυνηγό τεράτων καθηγητή Dumkopf, ο οποίος προσπαθούσε να πιάσει το τέρας χρησιμοποιώντας υποβρύχια τηλεσκόπια και άλλες παράξενες μηχανές. Το 1999 στο επεισόδιο των Simpsons «Monty Can't Buy Me Love», ο Mr Burns αποξηραίνει το Λοχ, βρίσκει το τέρας και το πηγαίνει πίσω στο Springfield σε μια καταδικασμένη απόπειρα να κερδίσει δημοτικότητα. Το επεισόδιο δείχνει μια συναισθηματική επανασύνδεση μεταξύ του Groundskeeper Willie και των γονέων του. Η Νέσσυ ακόμη πρωταγωνιστεί σε μια ταινία του Scooby Doo, σε ένα επεισόδιο του South Park και σε δεκάδες παιχνίδια στον υπολογιστή, συμπεριλαμβανομένων των Tomb Raider, Sim City 2000, Zoo Tycoon και Monster Truck Madness.

Η Νέσσυ και το Hollywood

Το 1996 η ταινία του Hollywood «Λοχ Νες», εξέθεσε πολλά επαναλαμβανόμενα θέματα της Νέσσυ, μέσα από την ιστορία ενός αποκαρδιωμένου επιστήμονα, που εξορίστηκε σε μια ανέλπιδη αποστολή να βρει το τέρας. Ο Dr Dempsey παρεμποδίζεται σε κάθε του βήμα από μη συνεργάσιμους ντόπιους, αλλά ερωτεύεται την ξενοδόχα Laura. Ανακαλύπτει ότι το τέρας είναι αληθινό, αλλά πρέπει να κρατηθεί μυστικό. Το 2004, ο σκηνοθέτης Werner Herzog πρωταγωνιστούσε σε ένα υποτιθέμενο ντοκιμαντέρ στο Λοχ Νες, στο οποίο κινηματογραφιστές, οι οποίοι προσπαθούσαν να διαψεύσουν την ύπαρξη της Νέσσυ, συναντήθηκαν με το αληθινό τέρας. Τελευταία βρίσκεται σε διαδικασίες παραγωγής μια σημαντική ταινία με τίτλο «The Water Horse», στην οποία δύο παιδιά βρίσκουν ένα αυγό, το οποίο εκκολάπτεται και μεγαλώνει για να γίνει ένα τέρας του Λοχ Νες.

Η αποκάλυψη πολυάριθμων απατών δεν έχει κάνει τίποτε στο να μετριάσει την όρεξη του κοινού για ιστορίες του τέρατος. Οι φυσικοί επιστήμονες συζητούν ότι οι τόσο συχνές οπτικές απάτες είναι αντικατοπτρισμοί. Οι βιολόγοι θεωρούν ότι δεν υπάρχει αρκετή τροφή στο νερό ώστε να συντηρήσει τόσο μεγάλα πλάσματα. Έρευνες με sonar για χρόνια απέτυχαν να βρουν στοιχεία που να οδηγούν σε κάποιο συμπέρασμα. Και ποτέ δεν έχει γίνει κάποια ανακάλυψη πτώματος ή οστών της Νέσσυ. Ακόμη και το επίσημο όνομα «Nessiteras rhombopteryx», που καταγράφηκε από τον Sir Peter Scott, ανακαλύφθηκε ότι ήταν ένας αναγραμματισμός του «Monster Hoax By Sir Peter S», (τέρας ψεύτικο από τον Sir Peter S). Αλλά οι ιστορίες έχουν τη δική τους ζωή χιλιάδες έρχονται στο Λοχ Νες κάθε χρόνο, εκατομμύρια παγκοσμίως πιστεύουν. Και, όπως ο GK Chesterton επισήμανε: «Πολλές φορές ένας άνθρωπος στηρίχτηκε σε λιγότερες μαρτυρίες, από αυτές που υπάρχουν για το τέρας του Λοχ Νες».

Ο σαμανισμός γενικά συνδέεται με αυτόχθονες πληθυσμούς, ειδικότερα σε συνύπαρξη με ανιμιστικές ή τοτεμικές θρησκείες. Αυτή η συσχέτιση δεν είναι εντελώς ακριβής. Ο σαμανισμός μπορεί να ανιχνευτεί σε κάθε πολιτισμό, σε κάθε κοινωνία σε όλη την ιστορία. Μπορεί ακόμη να βρεθεί ως μια πρακτική που περιλαμβάνεται σε κάθε θρησκεία, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων θρησκειών του κόσμου.

Η λέξη «σαμάν» κατάγεται από τις φυλές Tungus της Σιβηρίας. Σύμφωνα με την κοινότερη αντίληψη, σαμάνος είναι το κάθε πρόσωπο, που λειτουργεί ως ένας μάγος-γιατρός, προφήτης, ή ένας σοφός θεραπευτής. Ενώ υπάρχουν σαμάνοι που κάποιες φορές γίνονται πολύ δύσκολα αντιληπτοί ως τέτοιοι μέσα στον πολιτισμό όπου βρίσκονται, υπάρχουν επίσης συχνά σαμάνοι που είναι πλήρως ενσωματωμένοι και καταξιωμένοι ως μέλη μιας κοινωνίας.

Γενικά υπάρχουν τρεις τρόποι, μέσα από τους οποίους μπορεί ένα άτομο να γίνει σαμάνος:

• κληρονομικότητα
• κάλεσμα
• σκόπιμη προσπάθεια.

Το άτομο που γίνεται σαμάνος μέσα από σκόπιμη προσπάθεια θεωρείται γενικότερα πολύ πιο αδύναμος από κάποιο άτομο, που δέχεται το κάλεσμα στο σαμανισμό και σε κάποιους πολιτισμούς ποτέ δεν γίνεται αποδεκτός ως ένας αληθινός σαμάνος. Ένα άτομο, που έχει γεννηθεί μέσα σε μια οικογένεια σαμάνων, ειδικότερα αν η γενεολογική γραμμή των σαμάνων πάει πίσω πολλές γενεές, παρουσιάζει συχνά μια φυσική ροπή και δέχεται το κάλεσμα για την πρακτική του σαμανισμού. Πολλοί σαμάνοι δέχτηκαν το κάλεσμα από κάποια άλλη δύναμη ώστε να αναλάβουν την πρακτική χωρίς να έχουν γεννηθεί μέσα σε μία οικογένεια σαμάνων, ή να αναζητούν ενεργά να γίνουν σαμάνοι.

Ο σαμανισμός δεν είναι θρησκεία από μόνος του. Ενεργεί συχνά ακολουθώντας τα θρησκευτικά πιστεύω του πολιτισμού, μέσα στον οποίο ζει ο σαμάνος, ή τα συγκεκριμένα πιστεύω που έχει ο ίδιος ο σαμάνος. Ενώ ο σαμάνος προσφέρει πνευματική καθοδήγηση σε αυτούς που τη ζητούν, οι σαμανικές πρακτικές είναι περισσότερο για την πνευματική ανάπτυξη και τους στόχους του ιδίου. Στο βαθμό που οι άλλοι αντιλαμβάνονται, ο σαμάνος είναι γενικά ο θεραπευτής τους (φυσικά, πνευματικά, ή και τα δύο), αλλά αυτό είναι περισσότερο ένα «υποπροϊόν» του χαρίσματος που έχει ο σαμάνος. Ο σαμάνος εύχεται να εξελιχθεί και να γίνει ένα περισσότερο διαφωτισμένο άτομο, για το λόγο αυτό, ο σαμανισμός είναι μια «ατραπός του γίγνεσθαι» για το σαμάνο. Ο σαμανισμός είναι μια μυστικιστική διαδικασία.

Το κάλεσμα στο σαμανισμό συχνά ξεκινά με όνειρα θανάτου και αποσυναρμολόγησης. Αυτά τα όνειρα είναι κάπως τραυματικά για το άτομο. Αποτελούν επίσης την εισαγωγή, που προηγείται ενός ασυνήθιστου ονείρου. Για το σαμάνο υπάρχουν δύο είδη ονείρων. Συνηθισμένα όνειρα είναι τα κανονικά όνειρα στερημένα από νόημα, ή όπως τα περισσότερα όνειρα που έχουν οι άνθρωποι σε καθημερινή βάση. Το ασυνήθιστο όνειρο είναι αναμφισβήτητο όσον αφορά τη σπουδαιότητα του μηνύματός και του περιεχομένου του, καθώς και μιας αίσθησης επιτακτικότητας με την οποία η πληροφορία χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί με κάποιον τρόπο, που ο σαμάνος οφείλει να διακρίνει.

Ο σαμάνος χρησιμοποιεί ονειρικά μονοπάτια για να προσεγγίσει πληροφορίες. Σε πολλές περιπτώσεις ο σαμάνος ακόμη προκαλεί την ψυχή του να αφήσει το σώμα για να περπατήσει τα ψυχικά μονοπάτια και να αναζητήσει πληροφορίες. Αυτές οι δύο πρακτικές είναι σήμερα περισσότερο γνωστές ως συνειδητό ονείρεμα και αστρική προβολή. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι για το σαμάνο, τα συμβάντα σε ένα όνειρό του και τα ψυχικά μονοπάτια είναι τόσο πραγματικά, αν όχι περισσότερο, όπως και τα συμβάντα της φυσικής πραγματικότητας. Ένας άλλος τρόπος που χρησιμοποιείται από το σαμάνο για να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες, είναι μέσω της έκστασης. Έκσταση είναι η μετάβαση σε μια αλλαγμένη κατάσταση της συνείδησης. Η πιο κοινή μέθοδος για να επιτευχθεί μια αλλαγμένη κατάσταση συνείδησης είναι μέσα από τη χρήση ρυθμικής τυμπανοκρουσίας ή μέσα από ψαλμωδίες. Κάποιες σαμανικές τεχνικές ακόμη χρησιμοποιούν παραισθησιογόνες ουσίες ώστε να εισέλθουν σε μία άλλη κατάσταση. Κατά τη διάρκεια της έκστασης ο σαμάνος μπορεί να δει μια ασυνήθιστη πραγματικότητα και εκείνη τη στιγμή είναι πιθανό κάποια πνεύματα ή θεότητες να καταλάβουν το σώμα του σαμάνου και να τον βοηθήσουν.

Συνήθως η επόμενη μεγάλη δοκιμασία του σαμάνου είναι να μεταστοιχειώσει κάποιο δηλητήριο. Αυτό περιλαμβάνει την πρόσληψη δηλητηρίου στο σώμα και έπειτα την μετάλλαξή του σε κάποια αβλαβή ουσία. Αν ο σαμάνος αποτύχει, μπορεί να πεθάνει. Αυτή η δοκιμασία μπορεί ακόμη να συμβεί στα ψυχικά μονοπάτια, καθώς ο ονειρικός και ο ψυχικός κόσμος είναι εξίσου πραγματικοί για το σαμάνο. Αν ο σαμάνος αποτύχει, αυτή η δοκιμασία μπορεί να μην αποβεί με φυσικό τρόπο μοιραία στο ψυχικό πεδίο, αλλά το άτομο θεωρείται τότε πολύ αδύναμο για να γίνει ένας αληθινός σαμάνος.

Οι σαμάνοι εργάζονται σε συνεργασία με τα πνεύματα. Τα πνεύματα μπορεί να περιλαμβάνουν θεότητες, προγόνους, νεκρούς σαμάνους, ζώα, φυτά, έντομα, ή διάφορα άλλα είδη πνευμάτων, όπως πέτρες, σύννεφα, ή ποτάμια. Αυτή η πίστη, ότι οτιδήποτε μέσα στο σύμπαν έχει ένα πνεύμα, ονομάζεται «ανιμισμός». Η έκσταση χρησιμοποιείται για να καλέσει αυτά τα πνεύματα να συνεργαστούν με το σαμάνο, ωστόσο αυτή η μέθοδος δεν είναι η μοναδική που χρησιμοποιείται. Η μίμηση ενός πνεύματος, ή η μεταμφίεση στη μορφή ενός πνεύματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πρόσκληση ενός συγκεκριμένου πνεύματος ώστε να βοηθήσει το σαμάνο. Ένα πνεύμα μπορεί ακόμη να εμφανιστεί αυθόρμητα στο σαμάνο σε μια ασυνήθιστη συνάντηση στο φυσικό κόσμο ή στα ψυχικά πεδίο, για να κάνει το σαμάνο να αντιληφθεί ότι χρειάζεται να εργαστεί περισσότερο σε μια όψη της ατομικής του εξέλιξης. Αυτά τα πνεύματα ακόμη συχνά βοηθούν το σαμάνο, όταν εργάζεται στη θεραπεία ενός άλλου ατόμου.

Όταν ένα πνεύμα συμφωνεί να εργαστεί με ένα σαμάνο, αυτό μπορεί να συμβεί για ένα μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα που εξαρτάται από την ανάγκη. Τα πνεύματα μεγάλης διάρκειας είναι κοινώς αντιληπτά κυρίως ως «τοτέμ». Η μακρόχρονη σχέση με ένα τοτέμ έχει ιδιαίτερη σημασία για το σαμάνο. Περιλαμβάνει σεβασμό και εμπιστοσύνη μεταξύ του πνεύματος και τους σαμάνου. Ένας αρκετά βαθύς δεσμός με ένα τοτέμ εξασφαλίζει στο σαμάνο το δώρο της μεταμόρφωσης. Σε αυτό το σημείο ο σαμάνος δεν μιμείται απλά ή μεταμφιέζεται στη μορφή ενός πνεύματος, αλλά το πνεύμα παραχωρεί στο σαμάνο τις δυνάμεις του. Για όλες τις προθέσεις και τους σκοπούς, εκείνη την στιγμή δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ του σαμάνου και του πνεύματος. Πραγματική αλλαγή της μορφής κυρίως συμβαίνει στον πνευματικό κόσμο, ωστόσο υπάρχουν θρύλοι σε πολλούς πολιτισμούς φυλών, για σαμάνους που υπήρξαν τόσο σπουδαίοι και δυνατοί, που μπορούσαν να μεταμορφωθούν σε οποιοδήποτε ζώο από το φυσικό βασίλειο.

Οι σαμάνοι αναγνωρίζονται ως σπουδαίοι θεραπευτές και σοφοί διδάσκαλοι. Εξαιτίας των επαφών τους με άλλους κόσμους οι σαμάνοι έχουν πρόσβαση στη διδασκαλία και τη γνώση, που ίσως δε θα μπορούσαν να κατέχουν με άλλο τρόπο. Οι σαμάνοι μπορεί να χρησιμοποιούν φυσικούς ή πνευματικούς τρόπους για να θεραπεύσουν κάποιον, κάτι που αποφασίζεται ανάλογα με την περίπτωση. Τα πνεύματα μπορούν να διδάξουν ένα σαμάνο, ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να περάσει αυτή τη γνώση σε άλλους.

Ακόμη και μετά τις δοκιμασίες που περνά ο σαμάνος, του θανάτου, της μεταστοιχείωσης του δηλητηρίου, μετά επίσης και την εκμάθηση της συνεργασίας με πνεύματα και της πορείας στα πνευματικά μονοπάτια, κάποιος δε θεωρείται σαμάνος. Πράγματι, κάποιος μπορεί να επιτύχει θαυμάσια στις δοκιμασίες και να μάθει όλα τα εργαλεία που χρειάζεται να μάθει ένας σαμάνος, και να είναι και σπουδαίος και δυνατός, αλλά όλα αυτά δεν εξασφαλίζουν αναγκαία σε κάποιον τη δυνατότητα να αυτοαποκαλείται σαμάνος. Στην ουσία, στις περισσότερες περιπτώσεις, αν κάποιος αυτοαποκαλείται σαμάνος, πιθανότατα δε θα τον πάρουν στα σοβαρά, ή δε θα θεωρηθεί σαμάνος από τα μέλη της κοινότητας. Το πιο σημαντικό πράγμα για να γίνει κάποιος αληθινά ένας σαμάνος, είναι να αναγνωρίσουν οι άλλοι το άτομο αυτό και να του απονείμουν τον τίτλο του σαμάνου.

"Και όλη στη γη μιλούσαν την ίδια γλώσσα και με όμοιες λέξεις. Και έγινε και κινήθηκαν αυτοί από ανατολάς και βρήκαν μία πεδιάδα στη γη του Σενναάρ και κατοίκησαν εκεί. Και είπε ο κάθε άνθρωπος στο διπλανό του: «Ας φτιάξουμε πλίνθους και ας τους βάλουμε στη θερμότητα της φωτιάς». Κι έτσι οι πλίνθοι έγιναν γι΄ αυτούς πέτρες και η λάσπη έγινε πηλός. Και είπαν: «Ας οικοδομήσουμε για μας μία πόλη και έναν πύργο που η κορυφή του να φτάνει στον ουρανό και ας φτιάξουμε για εμάς ένα όνομα κι ας διασκορπιστεί η φήμη μας σε ολόκληρο τον κόσμο.

Και κατέβηκε ο Κύριος, είδε την πόλη και τον πύργο που έφτιαξαν οι υιοί των ανθρώπων. Και είπε ο Κύριος: «Ιδού! Αυτοί είναι το ίδιο γένος και μιλούν την ίδια γλώσσα και να τι άρχισαν να φτιάχνουν. Τώρα πως θα συγκρατηθούν σε όλα όσα σχεδιάσουν να κάνουν; Ας κατεβούμε και ας τους προκαλέσουμε σύγχυση στη γλώσσα, ώστε ο καθένας να μην καταλαβαίνει τη γλώσσα του διπλανού του.

Και τους διασκόρπισε ο Κύριος από εκεί σε ολόκληρη τη Γη και σταμάτησαν να χτίζουν την πόλη και τον πύργο. Γι' αυτό, ονομάστηκε Βαβέλ (Σύγχυσις), γιατί εκεί ο Κύριος μπέρδεψε τις γλώσσες σε όλη τη Γη και εκεί τους διέσπειρε σε ολόκληρη τη Γη."

Γένεσις, κεφ.11:1-9

"Και έζησε ο Ενώχ εκατόν εξήντα πέντε χρόνια και γέννησε τον Μαθουσάλα. Και βάδισε ο Ενώχ με το Θεό για διακόσια έτη μετά από τη γέννηση του Μαθουσάλα και γέννησε υιούς και θυγατέρες. Και έπαυσαν οι ημέρες του Ενώχ στα τριακόσια εξήντα πέντε έτη. Και βάδισε ο Ενώχ με το Θεό και έπαψε να είναι, διότι τον πήρε ο Θεός.

Και έζησε ο Μαθουσάλας εκατόν εξήντα επτά έτη και γέννησε τον Λαμέχ. Και έζησε ο Μαθουσάλας μετά τη γέννηση του Λαμέχ, οκτακόσια δύο έτη και γέννησε υιούς και θυγατέρες. Και έπαυσαν οι ημέρες του Μαθουσάλα, αφού έζησε εννιακόσια εξήντα εννέα έτη και πέθανε."

Γένεση, κεφ.5:21-27

Οι βιβλικοί υπερ-αιωνόβιοι

Ο Μαθουσάλας είναι ο γηραιότερος άνθρωπος, το συνώνυμο της μακροζωίας. Αναφέρεται στη βίβλο, στο πέμπτο κεφάλαιο της Γένεσης, σύμφωνα με το οποίο, ο Μαθουσάλας έζησε 969 χρόνια.

Η σύγχρονη επιστήμη θέτει το φυσικό όριο της διάρκειας της ανθρώπινης ζωής κάτω από τα 150 χρόνια. Αυτό το όριο απέχει πολύ από τις μεγάλης διάρκειας ζωές πολλών βιβλικών προσώπων, που αναφέρονται στη Γένεση πριν από τον κατακλυσμό. Ωστόσο, οι βιβλικές αναφορές αμφισβητούνται από πολλούς ανθρώπους, κάποιοι από τους οποίους θεωρούν πως οι αναφορές των υπερ-αιωνόβιων στη Βίβλο είναι μεταφορικές, ενώ άλλοι ισχυρίζονται πως οι αναφορές αυτές οφείλονται σε λάθη που έγιναν στη μετάφραση των βιβλικών κειμένων. Διάφοροι ερμηνευτές της Βίβλου έχουν προτείνει κάποιες θεωρίες, προσπαθώντας να εξηγήσουν την μεγάλη μείωση της διάρκειας της ανθρώπινης ζωής, μετά από τον κατακλυσμό του Νώε.

Μία τέτοια θεωρία, που εμπεριέχει την περίπτωση των παρερμηνειών στη μετάφραση της Βίβλου, προτάθηκε από τον Robert Best, ο οποίος πρότεινε πως οι μεγάλοι αριθμοί οι οποίοι περιγράφουν τη διάρκεια της ζωής του Μαθουσάλα, του Νώε και άλλων τέτοιων μυθικών προσώπων, οφείλονται στην ανακριβή συσχέτιση των ποικίλλων αρχαίων σουμερικών μετρικών συστημάτων. Θεωρεί πως με έναν πιο ακριβή υπολογισμό, ο Μαθουσάλας θα προέκυπτε ότι έζησε μέχρι τα 85 του χρόνια και πως έκανε τον πρώτο του γιο στα 17. Μια άλλη θεωρία, προτείνει πως οι ηλικίες των υπερ-αιωνόβιων που αναφέρονται στη Βίβλο, έχουν υπολογιστεί με βάση τους ηλιακούς κύκλους, ενώ στην πραγματικότητα θα έπρεπε να μετρηθούν σεληνιακοί κύκλοι (μήνες). Κάτι τέτοιο θα έδινε ως αποτέλεσμα ηλικίες παρόμοιες με τις σύγχρονες.

Από την άλλη μεριά, οι υποστηρικτές της Δημιουργίας εκλαμβάνουν ως σωστές τις ηλικίες που αναφέρονται στη Βίβλο και έχουν προτείνει διάφορους λόγους, για τους οποίους υπήρξε δραματική μείωση της διάρκειας ζωής των ανθρώπων, μετά από τον μεγάλο κατακλυσμό στην εποχή του Νώε. Ένας από τους λόγους της μείωσης αυτής, θεωρούν πως είναι οι περιβαλλοντικές συνθήκες που άλλαξαν μετά από τον κατακλυσμό, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η υπεριώδης ακτινοβολία, πράγμα το οποίο απέτρεψε τη μεγάλη διάρκεια της ζωής των ανθρώπων. Σύμφωνα με τον Carl Wieland, υποστηριχτή της Δημιουργίας, η μείωση της διάρκειας ζωής έγινε εξαιτίας της μεγάλης μείωσης του πληθυσμού της γης στον κατακλυσμό. Θεωρεί πως με τη μείωση του πληθυσμού, χάθηκε και το γονίδιο που ήταν υπεύθυνο για τη μακροζωία.

Για κάποιους που πιστεύουν στη Βίβλο κατά γράμμα, η μείωση της διάρκειας ζωής του ανθρώπου οφείλεται σε ενέργεια του Θεού:

«Τότε,είπε ο Κύριος: το πνεύμα μου δε θα παραμένει μέσα στον άνθρωπο για πάντα, γιατί είναι θνητός οι ημέρες ζωής του θα είναι εκατό και είκοσι χρόνια».

(Γένεση: 6:3)

Είναι η ελαφριάς μορφής υποθερμία, κλειδί για τη μακροζωία;

Από το 2003 οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι τα θερμόαιμα ζώα που ακολουθούν δίαιτες περιορισμένης θερμιδικής απόδοσης παρουσιάζουν χαμηλότερη θερμοκρασία στο εσωτερικό του σώματός τους και ζουν περισσότερο. (Η θερμοκρασία που αντιστοιχεί στο εσωτερικό του σώματος είναι διαφορετική από τη θερμοκρασία του εξωτερικού, η οποία συνήθως μετράται με τη χρήση θερμόμετρου στην κοιλότητα της μασχάλης. Θερμοκρασία μεταξύ 36,8 και 37 βαθμών Κελσίου θεωρείται φυσιολογική για το εσωτερικό του σώματος, ενώ παράγοντες όπως ο χαμηλός ή ο υψηλός μεταβολισμός, μπορούν να την μειώσουν ή να την αυξήσουν αντίστοιχα).

Ερευνητές στο ερευνητικό ινστιτούτο του La Jolla στο Calif αναφέρουν πως δοκιμάζοντας να μειώσουν την εσωτερική θερμοκρασία ποντικιών, μπόρεσαν να επιμηκύνουν τη διάρκεια των πειραματόζωων αυτών, μέχρι και 20 τις εκατό. Πέτυχαν να προσθέσουν τρεις μήνες επιπλέον ζωή στα ποντίκια, τα οποία σε κανονικές συνθήκες ζουν μέχρι δύο χρόνια.

«Ο περιορισμός των θερμίδων δεν είναι κατάλληλος για τον καθένα» αναφέρει ο Tamas Bartfai, διευθυντής του τμήματος "Molecular & Integrative Neurosciences" του ινστιτούτου και ένας από τους συγγραφείς της έρευνας. Προσθέτει, ότι για να επιτευχθεί η πτώση της θερμοκρασίας, η πρόσληψη θερμίδων θα πρέπει να μειωθεί κατά 25 με 30 τις εκατό. «Εάν μειωθούν περισσότερο από αυτό το όριο», δηλώνει πως «δεν έχει νόημα». Προσπάθησαν επίσης, αυτός και ο συνεργάτης του Bruno Conti, να διερευνήσουν εάν μπορεί να επιτευχθεί μείωση της εσωτερικής θερμοκρασίας του σώματος, χωρίς να μειωθεί η πρόσληψη της τροφής.

Στα ψυχρόαιμα ζώα η μείωση της θερμοκρασίας του σώματός τους είναι εύκολη: απλώς χρειάζεται να πέσει η θερμοκρασία του περιβάλλοντός τους. Αλλά στα θερμόαιμα είδη, που διαρκώς προσαρμόζουν τη θερμοκρασία του σώματός τους αναλόγως των συνθηκών, είναι πιο δύσκολο να γίνει αυτό: ο εγκέφαλος πρέπει να ξεγελαστεί και να πιστέψει ότι η τοπική θερμοκρασία (που την αντιλαμβάνεται μέσω πληροφοριών που δέχεται από το αίμα) είναι πολύ υψηλή κι έτσι να μειώσει την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος, λίγα κλάσματα του ενός βαθμού Κελσίου. «Αυτή η σκέψη φαίνεται πολύ απλή» εξηγεί ο Bartfai. «Είναι σα να έχεις έναν θερμοστάτη και να τοποθετείς δίπλα του ένα κερί, ώστε να τον ξεγελάσεις».

Για να επιτύχουν την ψευδαίσθηση αυτή σε βιολογικό επίπεδο, ο Bartfai και ο Conti εφάρμοσαν γενετική μηχανική σε ποντίκια, με στόχο την αύξηση του επιπέδου συγκέντρωσης μιας πρωτεΐνης, η οποία κάνει τα μιτοχόνδρια των κυττάρων να παράγουν θερμότητα αντί για ATP, που είναι το βασικό ενεργειακό μόριο του κυτταρικού μεταβολισμού. Εστίασαν τη συγκεκριμένη ενέργεια στους υποκρετινικούς νευρώνες του υποθαλάμου. Καθώς η θερμότητα διαχύθηκε διαμέσου του εγκεφάλου, έφτασε στην προοπτική περιοχή, μία πρόσθια περιοχή του υποθαλάμου, όπου γίνεται η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Με την αίσθηση της θερμότητας, η προοπτική περιοχή προκάλεσε μείωση της εσωτερικής θερμοκρασίας στα ποντίκια, που κυμάνθηκε μεταξύ 0.3 έως 0,5 βαθμών Κελσίου.

Τα ποντίκια της έρευνας μπορούσαν να καταναλώσουν οτιδήποτε ήθελαν. Έτρωγαν με τον ίδιο ζήλο που έτρωγαν τα ποντίκια της ομάδας ελέγχου και τα θηλυκά ζύγιζαν κατά μέσο όρο το ίδιο και στις δύο ομάδες. Τα αρσενικά ποντίκια της έρευνας ζύγιζαν 10 τις εκατό περισσότερο από τα φυσιολογικά αρσενικά, αλλά ο Bartfai δηλώνει πως τα ποντίκια αυτά χρειαζόντουσαν λιγότερη ενέργεια για να διατηρήσουν την εσωτερική τους θερμοκρασία. Οι επιστήμονες δεν ανέφεραν άλλες διαφορές στη φυσιολογία και στη συμπεριφορά μεταξύ των δύο ομάδων ποντικιών.

«Λίγοι άνθρωποι θα επέλεγαν έναν τρόπο ζωής, που θα ελάττωνε την πρόσληψη θερμίδων» σχολίασε ο Clifford B. Saper, νευρολόγος της ιατρικής σχολής του Χάρβαρντ. Πρόσθεσε, πως η έρευνα προκαλεί το ερώτημα, εάν η ήπια υποθερμία των 0,3 έως 0,5 βαθμών Κελσίου θα μπορούσε να είναι περισσότερο ανεκτή, απ' όσο η εφ' όρου ζωής έλλειψη θερμίδων, ως τρόπος για να επιτευχθεί η μακροζωία.

Δείχνοντας πως η θερμοκρασία του σώματος θα μπορούσε να μειωθεί χωρίς να υπάρξουν αλλαγές στις διαιτητικές συνήθειες, οι επιστήμονες Bartfai και Conti τράβηξαν την προσοχή πολλών εταιριών του San Francisco. Κάποιοι ενδιαφέρθηκαν για την δημιουργία μίας μικροσκοπικής συσκευής, που θα μπορούσε να τοποθετηθεί μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο. «Θα ήταν πολύ εύκολο να εισαχθεί μέσα από το στόμα, με τη βοήθεια ενός νυστεριού» εξήγησε ο Bartfai. «Δε θα ήταν δα και κάποια σοβαρή εγκεφαλική επέμβαση».

«Είναι διαλογισμός»
«Είναι ο ήχος που κάνει ένα χέρι, όταν χειροκροτεί!»

Αυτές είναι κάποιες απαντήσεις που πιθανώς θα μπορούσε να πάρει κανείς, εάν τυχαία ρωτούσε κάποιον, τι είναι το Ζεν.
Τι σημαίνουν όμως αυτές οι ιδέες μέσα στην παράδοση του Ζεν;
Και ποιος είναι ο σκοπός του διαλογισμού ή του κοάν μέσα στην παράδοση του Ζεν;
Για να γίνει κατανοητό το Ζεν, είναι απαραίτητο να γνωρίσουμε την καταγωγή και την εξέλιξή του ως μια εξαιρετικά μοναδική βουδιστική πρακτική.

Ο Ρυόκαν, δάσκαλος του Ζεν ζούσε πολύ απλά σε μία μικρή καλύβα στους πρόποδες ενός βουνού. Ένα απόγευμα επισκέφτηκε την καλύβα ένας κλέφτης, αλλά είδε πως δεν υπήρχε τίποτε για να κλέψει.

Γυρνώντας ο Ρυόκαν βρήκε τον κλέφτη και του είπε: «Ίσως έχεις έρθει από μακριά για να με επισκεφτείς και δεν πρέπει να γυρίσεις πίσω με άδεια χέρια. Σε παρακαλώ πάρε τα ρούχα μου ως δώρο». Ο κλέφτης μπερδεύτηκε. Πήρε όμως τα ρούχα και έφυγε.

Ο Ρυόκαν στεκόταν γυμνός και κοίταζε το φεγγάρι. «Αχ καημένε φίλε» συλλογίστηκε, «μακάρι να μπορούσα να σου χαρίσω αυτό το πανέμορφο φεγγάρι...»

Πολλοί κλάδοι του Βουδισμού στην Κίνα προέρχονται από την Ινδία. Το Ch'an (τζαν) ήταν ένας από αυτούς τους κλάδους. Η προέλευσή του εντοπίζεται σε ένα σύνθετο σύστημα διαλογισμού από την Ινδία, που αποτελούσε βασική πρακτική για τον πρώιμο Βουδισμό. Αυτός ο παραδοσιακός τρόπος διαλογισμού ονομάζεται dhyana yoga. Τόσο σημαντικό ήταν αυτό το σύστημα διαλογισμού, που το όνομα Ch'an, καθώς και το αντίστοιχο ιαπωνικό «Ζεν» προέρχονται από αυτό, έχοντας ως ρίζα την ινδική λέξη «dhyana». Ο στόχος του dhyana είναι να ηρεμήσει το νου και να επιτρέψει στον ασκούμενο να κοιτάξει μέσα στην ίδια του τη συνείδηση, χωρίς περισπασμούς από τον έξω κόσμο. Το να κοιτάξει κανείς προς τα μέσα του και να απελευθερωθεί από τους περισπασμούς μέσω ενός ενδοσκοπικού διαλογισμού, είναι ένας τρόπος για να φτάσει σε ανώτερα επίπεδα συνειδητότητας.

Ο παραδοσιακός ινδικός διαλογισμός dhyana είχε τέσσερις βαθμίδες μετά την αρχική προετοιμασία της ανεύρεσης ενός διδασκάλου. Η ευθύνη του δασκάλου βρισκόταν στο να διδάξει στον μαθητή τι να κάνει, δίνοντάς του ένα κατάλληλο αντικείμενο διαλογισμού, ανάλογα με τις ανάγκες του. Ο μαθητής τότε έβρισκε ένα μέρος για διαλογισμό και συγκεντρωνόταν στο αντικείμενο του διαλογισμού. Στις τέσσερις βαθμίδες του dhyana, διάφορα είδη περισπασμών εμφανίζονται για να αποσπάσουν το μαθητή, μέχρι που αυτός οδηγείται από την ταραχώδη δραστηριότητα του κόσμου, σε μια ήρεμη και εστιασμένη νοητική συγκέντρωση.

Μία μέρα ο Μαντζούσρι, διδάσκαλος (βουδισάτβα) της σοφίας, επισκέφτηκε μία συγκέντρωση φωτισμένων. Όταν έφτασε, όλοι είχαν φύγει εκτός από τον Βούδα Σακυαμούνι και ένα κορίτσι, που καθόταν σε ένα χώρο με απαράμιλλη αγνότητα και είχε πέσει σε βαθύ διαλογισμό. Ο Μαντζούσρι ρώτησε τον Βούδα, πως ήταν δυνατόν ένα απλό κορίτσι να μπορεί να φτάσει σε τέτοιο βαθύ διαλογισμό, που ούτε εκείνος δεν μπορούσε να επιτύχει. Ο Βούδας αποκρίθηκε, «κάνε την να βγει από το διαλογισμό και ρώτησέ την μόνος σου».

Έτσι ο Μαντζούσρι έκανε τρεις στροφές γύρω από την κοπέλα (τρόπος για να δείξει την ευλάβειά του) και μετά χτύπησε τα δάχτυλά του. Εκείνη απέμεινε σε βαθύ διαλογισμό. Μετά προσπάθησε να την αποσπάσει, χρησιμοποιώντας όλες τις μαγικές του δυνάμεις - προσπάθησε ακόμα και να την μεταφέρει στους υψηλότερους ουρανούς. Τίποτε δεν πετύχαινε, τόσο βαθιά ήταν η συγκέντρωσή της. Αλλά ξαφνικά, κάτω από τη γη ξεπήδησε ο Μόμυο, που δεν ήταν φωτισμένος. Χτύπησε μία φορά τα δάχτυλά του και το κορίτσι ξύπνησε.

Όταν ο Βουδισμός έκανε την εμφάνισή του στην Κίνα, από τα πρώτα ινδικά κείμενα που μεταφράστηκαν στην κινεζική γλώσσα, ήταν κείμενα που αφορούσαν διαλογισμούς. Εν τούτοις, συχνά φαινόντουσαν δυσνόητα και ακατάληπτα για τους Κινέζους. Μέσα από τα κείμενα αυτά, η πρακτική του διαλογισμού βρήκε ένα νέο χώρο έκφρασης μέσα σε ένα κλάδο του βουδισμού. Η Dhyana yoga υιοθετήθηκε από την Κίνα, καθώς το περιεχόμενό της απλουστεύτηκε και το Ch'an έγινε ένας σημαντικός κλάδος του κινέζικου Βουδισμού. Αν και το Ch'an διατήρησε το διαλογισμό αποσκοπώντας στην προσέγγιση νέων επιπέδων συνειδητότητας, καθώς και τη σημασία της σχέσης δασκάλου-μαθητή της dhyana yoga, εξελίχθηκε πέρα από το να αποτελεί απλά σύστημα και έγινε δρόμος ζωής γι' αυτούς που το εξασκούσαν.

Η βασική ιδέα του Ch'an είναι η ανακάλυψη της βουδικής φύσης του ανθρώπου μέσα από διαρκή διαλογισμό και ενδοσκόπηση. Αυτή η ιδέα ωστόσο χρειάζεται διευκρίνιση, ώστε να γίνει κατανοητή η θέση της μέσα στην παράδοση του Ch'an. Επιφανειακά φαίνεται να είναι ένας σχετικά απλός και εύκολα εξασκήσιμος στόχος, εν τούτοις κοιτώντας βαθύτερα μέσα στο Ch'an, μπορεί κανείς να διαπιστώσει, ότι δεν υπάρχει κάποια συμφωνία σχετικά με τον κατάλληλο τρόπο διαλογισμού, ώστε να ανακαλύψει κάποιος τη βουδική του φύση. Το ίδιο το Ch'an χωρίστηκε σε πολλές σχολές, αρκετές από τις οποίες παρήκμασαν και εξαφανίστηκαν. Επέζησε η βόρεια και η νότια σχολή, σχηματίζοντας τους δύο κύριους κλάδους του Ch'an. Ωστόσο, πριν εξεταστούν οι διαφορές τους, μια ματιά στις ομοιότητες μεταξύ τους μπορεί να αποκαλύψει το τι σημαίνει να ασκεί κάποιος το Ch'an.

Το ινδικό dhyana ήταν μια μέθοδος σταδιακής αυτοβελτίωσης. Όταν το dhyana υιοθετήθηκε από την Κίνα, το Ch'an παραμέρισε το δρόμο της σταδιακής προσέγγισης στη φώτιση, υποστηρίζοντας την άμεση αφύπνιση. Το Ch'an μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς τα στάδια της βαθμιαίας αφύπνισης. Το Samadhi (κατάσταση συνειδησιακής φώτισης) και το prajna (σοφία) ήταν συγκεκριμένα βήματα στον ινδικό διαλογισμό, αλλά στην υιοθέτηση αυτών των πρακτικών από την Κίνα, το samadhi και το prajna έπαψαν να είναι στάδια της πρακτικής, αλλά θεωρήθηκαν καταστάσεις μέσα στο νου, που είναι πάντοτε παρούσες. Με τους όρους της πρακτικής διαλογισμού του Ch'an, τα στάδια του dhyana αντιμετωπίζονταν ως πάντα παρόντα, για το λόγο αυτό η ξαφνική φώτιση θεωρήθηκε εξ ολοκλήρου εφικτή. Τελικά το Ch'an κατέληξε να αποβάλλει και το samadhi και το prajna, εφόσον αποτελούσαν πια ήδη ένα τμήμα του αφυπνισμένου νου.

Η άμεση αφύπνιση είναι απλά η ξαφνική συνειδητοποίηση της βουδικής μας φύσης. Είναι από αυτό το σημείο και έπειτα, που το Ch'an αφήνει εντελώς πίσω του την ινδική του καταγωγή και γίνεται μια παράδοση με μια απαράμιλλη κινέζικη απόχρωση. Το μόνο εμφανές ίχνος του dhyana yoga μέσα στο Ch'an, είναι η σχέση μεταξύ δασκάλου και μαθητή. Ο μαθητής εκτελεί όλες τις ασκήσεις κάτω από την καθοδήγηση του διδασκάλου, ο οποίος αποφασίζει για την κατάσταση της προόδου και της κατανόησης του μαθητή, μέχρι που τελικά μεταβιβάζει τις διδασκαλίες του σε αυτόν. Ωστόσο, η μεταβίβαση της διδασκαλίας διέρχεται από μια ξαφνική καμπή. Μέσα στο Ch'an, ο δάσκαλος περνά τη διδασκαλία στο μαθητή μέσα από μια άμεση νοητική μεταβίβαση.

Το κατά πόσον αυτή η μεταβίβαση αποτελεί κάποια μορφή τηλεπαθητικής μεταφοράς ή όχι, δεν είναι σημαντικό. Αυτό που έχει σημασία είναι περισσότερο το συμβολικό νόημα πίσω από αυτό. Η αφύπνιση είναι στην ουσία της μια ανείπωτη εμπειρία. Καμιά γλωσσική περιγραφή δε θα μπορούσε ποτέ να ελπίζει να συλλάβει την ουσία της εμπειρίας, έτσι η μοναδική πρακτική οδηγία στο Ch'an συνίσταται στην άμεση μεταβίβαση της εμπειρίας της αφύπνισης. Το Ch'an δίνει έμφαση στην αποφυγή της προσκόλλησης στη γλώσσα, αξιώνοντας ότι είναι μια μεταβίβαση του Βουδισμού έξω από τα ιερά βιβλία και τονίζει τη σημασία του διαλογισμού. Οι λέξεις δε θεωρούνται αναγκαίες για την μετάδοση των ιδεών, λόγω του ότι όταν κάποιος αφυπνιστεί, έχει υπερβεί τις νοητικές διακρίσεις και αντιλαμβάνεται μόνο το αδιαφοροποίητο. Οι λέξεις χρησιμεύουν μόνο για να περιγράψουν και να διαφοροποιήσουν ένα πράγμα από ένα άλλο, αλλά ο αφυπνισμένος νους βρίσκεται πίσω από αυτές τις διαφοροποιήσεις.

Σ' αυτήν την αδιαφοροποίητη κατάσταση βρίσκει κάποιος τη βουδική του φύση μέσα στο Ch'an. Η αίσθηση του να είσαι παρόν μαζί με όλα τα όντα, βιώνεται μέσα από μια άμεση, στιγμιαία και διαισθητική αντίληψη. Ο διαλογισμός είναι ο τρόπος για να φτάσει κάποιος σ' αυτή την διαισθητική αντίληψη μέσα στη βουδική του φύση. Αυτό οδηγεί στη φώτιση, που είναι η αναγνώριση της ενότητας του παντός, σαν ένα αδιαφοροποίητο όλον. Βασικά, το φως υπάρχει μέσα σε καθέναν από εμάς, μόνο που χρειάζεται να το συνειδητοποιήσουμε. Κατά κάποιον τρόπο, η αποδοχή του εαυτού και της ζωής όπως είναι, μας κάνει να αφυπνιστούμε. Αυτή η κατάσταση ύπαρξης είναι η ίδια για όλους τους ασκούμενους στο Ch'an, αλλά διαφορετικοί δάσκαλοι είχαν διαφορετικές μεθόδους, ώστε να φέρουν τους μαθητές τους στην κατάσταση της φώτισης.

Ένας μοναχός είδε μια χελώνα στον κήπο του μοναστηριού του Νταϊζούι και ρώτησε τον δάσκαλο: «Όλα τα ζώα σκεπάζουν τα κοκάλα τους με σάρκα και δέρμα. Γιατί αυτό το ζώο σκεπάζει τη σάρκα και το δέρμα του με κόκαλα;»

Τότε ο δάσκαλος Νταϊζούι έβγαλε το σανδάλι του και σκέπασε μ' αυτό τη χελώνα.

Δεν μπορείς να τον περιγράψεις, δεν μπορείς να τον απεικονίσεις.

Δεν μπορείς να τον θαυμάσεις, δεν μπορείς να τον αισθανθείς.

Είναι ο αληθινός σου Εαυτός, δεν έχει που να κρυφτεί.

Όταν οι λέξεις καταστρέφονται, δεν θα καταστραφεί.

Το Ζεν προέρχεται από τις διδασκαλίες του Bodhidharma, αλλά όταν ήρθε στην Κίνα σχηματίστηκαν καινούργιες ερμηνείες, που οδήγησαν σε νέες σχολές του Ζεν. Οι περισσότερες από αυτές τις σχολές τελικά έκλεισαν, αλλά δύο κατάφεραν να επιβιώσουν και να ευημερήσουν:

• η σχολή του Ts'ao-tung χαρακτηρίζεται από διαλογισμό σε κάθισμα, κάτω από την καθοδήγηση ενός δασκάλου. Σε αυτή τη σχολή ο δάσκαλος διδάσκει άμεσα και κρυφά με προφορικές οδηγίες, δίνοντας έμφαση στο επιχείρημα και την αιτία. Αυτή η βόρεια σχολή ερμηνεύει την έννοια της άμεσης φώτισης μέσα από μια διαδικασία σταδιακής καλλιέργειας. Μετά την αρχική εμπειρία αφύπνισης, χρειάζεται περαιτέρω πνευματική ανάπτυξη, ώστε να αποκτήσει τελικά πρακτική σημασία για το άτομο.
• Η δεύτερη σχολή είναι η νότια σχολή της άμεσης φώτισης άμεσης καλλιέργειας, στην οποία και οι δύο όψεις (φώτιση και πνευματική καλλιέργεια) τελειοποιούνται ταυτόχρονα. Αυτή είναι η σχολή του Lin-chi, που χαρακτηρίζεται από τη χρήση των kung-an (κοάν) για να σπάσουν τους συνηθισμένους τρόπους σκέψεις του μαθητή, ώστε αυτός να φτάσει στην πνευματική αφύπνιση.

Το Ζεν ως τρόπος ζωής μπορεί καλύτερα να περιγραφεί στη σχολή του Lin-chi. Το Lin-chi I-hsuan απέρριψε τυπικές πρακτικές, εστιάζοντας αντίθετα σε καθημερινές δραστηριότητες. Καθημερινές δραστηριότητες όπως το φαγητό, ο ύπνος, η ενδυμασία, ή οτιδήποτε άλλο, θεωρούνταν ως εκδηλώσεις του ατόμου στον κόσμο της ύπαρξης. Θα μπορούσε ίσως να φανεί παράδοξο, το ότι η προσοχή μας στις καθημερινές δραστηριότητες είναι αυτή που θα μας κάνει να μοιάσουμε με τον Βούδα. Η φώτιση σε αυτούς που δεν την έχουνε βιώσει, μοιάζει σαν κάτι το μακρινό και υπερφυσικό, κάτι που βρίσκεται πέρα από τα όρια της οικείας μας πραγματικότητας. Αλλά όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, η αναγνώριση της βουδικής φύσης κάποιου, σημαίνει την αναγνώριση της ενότητας όλων των όντων σε μια αδιαφοροποίητη κατάσταση. Οι καθημερινές δραστηριότητες μπορούν να ειδωθούν ως μια εκδήλωση της βουδικής φύσης κάποιου, επειδή ο αφυπνισμένος νους μπορεί να συλλάβει το Παν και τη μη δυαδική του φύση. Η συνειδητοποίηση της βουδικής φύσης του ατόμου, ανυψώνει τις καθημερινές του δραστηριότητες σε ένα επίπεδο αντίστοιχο με αυτό του διαλογισμού. Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε, πως ακόμα και μία απλή καθημερινή σπιτική δραστηριότητα, εάν γίνεται με συνείδηση και πνευματικό σκοπό, τότε αποτελεί μία πράξη διαλογισμού.

Η μη-δυαδικότητα της κατάστασης της φώτισης οδηγεί στην «Τετραπλή Ανάλυση του Lin-chi», στην οποία η υποκειμενικότητα και η αντικειμενικότητα εναλλάσσονται διαρκώς μεταξύ τους. Τα τέσσερα χαρακτηριστικά της «Τετραπλής Ανάλυσης» είναι η άρνηση της υποκειμενικότητας, η άρνηση της αντικειμενικότητας, η άρνηση και των δύο και η μη άρνηση της υποκειμενικότητας και της αντικειμενικότητας. Αυτά τα χαρακτηριστικά αντιπροσωπεύουν την διαδρομή από την κατάσταση της άγνοιας στην κατάσταση της επίγνωσης, η οποία εκδηλώνεται στη καθημερινή ζωή. Όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, η φώτιση αποδέχεται τον άνθρωπο και τη ζωή όπως είναι, και αυτό για το Lin-chi αντιστοιχεί στο να μην αρνείται τελικά ούτε την αντικειμενικότητα, αλλά ούτε και την υποκειμενικότητα. Η ταυτόχρονη αντίληψη μέσα και από τους δύο τρόπους θέασης των πραγμάτων είναι μια έμφυτη ποιότητα, η βουδική φύση μέσα στο άτομο, και η άμεση αφύπνιση συμβαίνει με την αναγνώριση αυτού του γεγονότος.

Δύο μοναχοί διαφωνούσαν σχετικά με μια σημαία. Ο ένας είπε, «η σημαία κινείται». Ο άλλος απάντησε, «ο άνεμος κινείται». Ένας δάσκαλος έτυχε να περνάει. Τους είπε: «Ούτε ο άνεμος, μα ούτε και η σημαία. Το μυαλό σας κινείται».

Άνεμος, σημαία, κινήσεις του νου.
Η ίδια κατανόηση.
Όταν ανοίγει το στόμα
Όλα είναι λάθος.

Η σχολή του Lin-chi είναι επίσης μια σχολή άμεσης καλλιέργειας. Φαίνεται ίσως σχεδόν αδύνατο να καταφέρεις κάτι χωρίς να προσπαθήσεις Χωρίς την καταβολή κάποιου είδους προσπάθειας, πώς είναι δυνατόν να αναφέρεται το Lin-chi στην άμεση καλλιέργεια; Υπολογίζεται ότι αυτό θα προκληθεί από κάτι έμφυτο μέσα σε όλα τα έμψυχα όντα, που ονομάζεται πίστη. Η ιδέα της πίστης αποδέχεται κάθε άτομο ως ήδη φωτισμένο. Ταυτόχρονα, η πίστη ακτινοβολεί από τη βουδική φύση του ατόμου ώστε να υποκινήσει την αφύπνιση. Η διαδικασία τότε, είναι ίδια με το αποτέλεσμα. Αυτό φαίνεται ως μια αντίφαση. Είναι σα να λέμε ότι το ταξίδι για κάπου είναι ταυτόσημο με το να είναι κάποιος ήδη εκεί, ή «όπου κι αν πας, εκεί είσαι». Αυτή η ιδέα της άμεσης αφύπνισης άμεσης καλλιέργειας φαίνεται εντελώς παράλογη. Κι όμως, μπορεί να μην είναι έτσι. Η μόνη διαφορά μεταξύ του αφυπνισμένου και του μη αφυπνισμένου νου είναι στην αντίληψη. Ο αφυπνισμένος νους είναι ενήμερος ότι όλα είναι εκδήλωση της βουδικής φύσης, ενώ ο μη αφυπνισμένος νους δεν είναι ενήμερος. Δε χρειάζεται κάποια μακρόχρονη διαδικασία καλλιέργειας, επειδή η φύση βρίσκεται παντού.

Ένας μοναχός ρώτησε τον Νανσέν: «Υπάρχει κάποια διδασκαλία που δεν έχει ειπωθεί ποτέ από κάποιον δάσκαλο;» Ο Νανσέν είπε, «ναι υπάρχει. «Ποια είναι αυτή;» ρώτησε ο μοναχός. Ο Νανσέν απάντησε: «Δεν είναι νους, δεν είναι Βούδας, δεν είναι τίποτα.»

Ο Νανσέν ήταν καλός και έχασε το θησαυρό του.
Αληθινά, οι λέξεις δεν έχουν δύναμη.
Ακόμα και αν το βουνό γίνει θάλασσα,
Οι λέξεις δεν μπορούν να ανοίξουν τον νου.

Ο ρόλος των κοάν μέσα στο Ζεν

Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να ανακαλύψεις,
ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα.

Η σχολή του Lin-chi είναι γνωστή για τον ιδιαίτερο τρόπο που παρακινεί το άτομο για να φωτιστεί. Τα κοάν (kung-an) είναι ένα είδος παράδοξων γρίφων: «Ζεν είναι ο ήχος που κάνει το ένα χέρι όταν χειροκροτεί». Ο καθένας γνωρίζει ότι ένα χέρι από μόνο του δεν μπορεί να χειροκροτήσει, έτσι πώς μπορεί να υπάρχει ο ήχος του ενός χεριού που χειροκροτεί, χωρίς να υπάρχει το δεύτερο χέρι που συμπληρώνει το χειροκρότημα; Ο μαθητής διαλογίζεται στο κοάν, μέχρι ο δάσκαλος να αποφασίσει ότι ο μαθητής έχει αποκτήσει μια διαισθητική κατανόηση της βαθύτερης σημασίας του κοάν. Τον ίδιο σκοπό (αυτόν της διαισθητικής κατανόησης) συναντάμε σε διάλογους που αφορούν επίδοξους μαθητές για τη σχολή του Hong-chou του Ma-tsu. Ο μαθητής κάνει μιαν «ανόητη» ερώτηση και παίρνει μια απάντηση που δεν έχει κανένα νόημα. Μια τέτοια απάντηση σε αυτή τη σχολή του Ζεν θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε, από μια κραυγή προς το μαθητή, μέχρι μια απλή χειρονομία, όπως το να δείξει ο δάσκαλος με το δάχτυλό του προς κάποιο σημείο, επειδή η προφορική απάντηση δε θα ήταν κατάλληλη για την ερώτηση του μαθητή.

Με τέτοιες χωρίς νόημα απαντήσεις σε ερωτήσεις, θα φαινόταν σαν τα κοάν να μην είχαν κάποιο βάσιμο σκοπό. Αυτοί οι διάλογοι όμως, εξυπηρετούσαν ένα πολύ σημαντικό σκοπό. Όπως προαναφέρθηκε, η επίγνωση είναι αληθινά η μόνη διαφορά μεταξύ του αφυπνισμένου και του μη αφυπνισμένου νου. Αποφεύγοντας τη νοητική έπαρση του μαθητή, το κοάν χρησιμοποιείται για να διεγείρει την αφύπνιση. Βοηθά το μαθητή να παραμένει στη θέση του, προστατεύοντάς τον από την πτώση σε μια εγωιστική και αλαζονική στάση. Το κοάν δε μπορεί να γίνει κατανοητό μέσα από λογικό συλλογισμό. Μπορεί μόνο να κατανοηθεί μέσα από μια αποφατική αντίληψη της ανέκφραστης βουδικής φύσης μέσα στο άτομο.

Όσο βαθιά κι αν είναι η γνώση σου από τη μελέτη των γραφών, δεν είναι μεγαλύτερη από μία τρίχα μαλλιών.

Στην απεραντοσύνη του διαστήματος, όσο σημαντική κι αν φαίνεται η κοσμική σου εμπειρία, δεν είναι περισσότερη από μία σταγόνα νερού σε μια βαθιά ρεματιά.

Υπήρχαν πολυάριθμα κοάν, όλα με το στόχο να βοηθήσουν ένα μαθητή να φτάσει στη φώτιση. Η σχολή του Yuan-wu-Lin-chi πήγε ένα βήμα παραπέρα. Σε αυτή τη σχολή ένα μονάχα κοάν ήταν αρκετό ώστε να αφυπνίσει το μαθητή, καθώς όλη η διδασκαλία του Ζεν και του Βουδισμού μπορούσε να βρεθεί μέσα στο διαλογισμό. Ο Ta-Hui το προχώρησε ακόμα περισσότερο. Εισήγαγε την έννοια του διαλογισμού k'an-hua, στον οποίο όλο το κοάν δεν είναι σημαντικό, αντιθέτως είναι το hua-t'ou (φράση κλειδί στο κοάν), που αξίζει την εστίαση του διαλογισμού. Το K'an-hua Ζεν δεν αλλάζει ωστόσο το σκοπό του διαλογισμού. Εξακολουθεί να βοηθά το μαθητή να οδηγηθεί στη φώτιση, ξεπερνώντας τη δυιστική σκέψη, για να φτάσει στην κατανόηση της ανείπωτης ποιότητας της βουδικής φύσης. Όπως το κοάν, έτσι και το hua-t'ou μπορεί να γίνει μόνο κατανοητό μέσα από αποφατική αντίληψη. Είτε ο διαλογισμός γίνεται πάνω σε πολλά κοάν, σε ένα κοάν, ή στο hua-t'ou του κοάν, χρησιμεύει ως μια ώθηση για αφύπνιση και ως ένα εμπόδιο για έπαρση μέσα στο μαθητή.

Είναι σα να έχεις ένα μάτι, που βλέπει όλες τις μορφές αλλά δεν βλέπει τον εαυτό του.

Έτσι είναι ο νους σου.

Το φως του φτάνει παντού και αγκαλιάζει τα πάντα.
Τότε, γιατί δεν μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό του;

Η εξέλιξη του Ζεν

Η σχολή του Lin-chi μεταδόθηκε στην Ιαπωνία και μεταφράστηκε σε «Rinzai» και το kung-an σε κοάν. Ο δεύτερος μεγαλύτερος κλάδος του Ζεν, το Ts'ao-tung, επίσης μεταδόθηκε στην Ιαπωνία. Είναι γνωστός ως η σχολή του Soto. Το Ζεν διατηρεί πολλές ομοιότητες με τον πρόδρομό του, το Ch'an. Το Ζεν όπως το Ch'an και το dhyana, εξακολουθεί να σημαίνει διαλογισμό. Η εμπειρία της φώτισης μεταδίδεται άμεσα και η εμπειρία αντιμετωπίζεται ως ταυτόσημη με αυτή του Βούδα Shakyamuni και όλων των προηγούμενων από αυτόν. Η ανικανότητα της γλώσσας να μεταβιβάσει την εμπειρία της φώτισης, αποτελεί χαρακτηριστικό του Ζεν. Το Ζεν ακόμη κράτησε την ίδια ιδέα με το Ch'an, ότι η βουδική φύση βρίσκεται μέσα στο άτομο. Αλλά η σχολή του Soto, όσον αφορά τη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί, στρέφεται σε μία θέαση που αποκλίνει από αυτή του Rinzai Zen.

Η φώτιση είναι σαν το φεγγάρι που καθρεφτίζεται στο νερό. Το φεγγάρι δε βρέχεται, ούτε το νερό σπάει.

Παρόλο που το φως του είναι ευρύ και μεγαλοπρεπές, το φεγγάρι αντανακλάται ακόμα και σε μια μικρή λασπωμένη λακκούβα.

Όλο το φεγγάρι και ολόκληρος ο ουρανός αντανακλούνται σε μία δροσοσταλίδα στο χορτάρι.

Έχει δειχτεί η σημασία που είχε το κοάν για τη σχολή του Lin-chi, όπως επίσης και η ιδέα της άμεσης φώτισης άμεσης καλλιέργειας. Η σχολή του Soto δεν κράτησε την ίδια άποψη. Ο Dogen υποτίμησε το κοάν, δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στο zazen (κάθισμα σε διαλογισμό, χωρίς να υπάρχει κάποιο θέμα ή αντικείμενο διαλογισμού, παρά μόνο η πλήρης ηρεμία του νου) και στον καθαρό νου ως δρόμο για να φτάσει το άτομο στη φώτιση. Ακόμη, δεν υπήρχε θέμα άμεσης καλλιέργειας, αλλά αντίθετα μια σταδιακή πορεία ζωής προς την επίγνωση. Για τον Dogen η πλήρης αφύπνιση δεν μπορούσε να έρθει μονομιάς. Θα μπορούσε να συμβεί μέσα από μια αργή διαδικασία ανάπτυξης. Το Zazen αντιστοιχούσε στην αντίληψη της βουδικής φύσης, ή στην άμεση φώτιση, ωστόσο η άποψη του Dogen ήταν ότι το να φτάσει κανείς στη συνειδητοποίηση της βουδικής του φύσης δεν ήταν κάτι το στατικό, που θα μπορούσε να προσεγγιστεί άμεσα, αλλά αναπτυσσόταν μέσα από κάθε προσπάθεια.

Ο Dogen έδωσε έμφαση στη σημασία της απλής πρακτικής του zazen, η οποία εκείνη την εποχή ως απλή πρακτική κυριαρχούσε στα βουδιστικά κινήματα της Ιαπωνίας. Με το κάθισμα στο διαλογισμό, το άτομο καλείται να μη σκέφτεται τίποτε. Όλα τα πράγματα πρέπει να αφεθούν να φύγουν, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού. Στο Soto Zen εμφανίζεται μια σπουδαία ιαπωνική αρχή: «αποκοίμισε το σώμα και το νου», που αναφέρεται ότι σημαίνει το ίδιο με το zazen. Κατά τον Dosen, το zazen ήταν μια βασική αλήθεια του Βουδισμού. Ήταν ο καλύτερος τρόπος για να φτάσει το άτομο στη φώτιση, επειδή διαμέσου του zazen, το άτομο εξασφάλιζε τη συνειδητοποίηση της βουδικής του φύσης. Στην ουσία, μια από τις κριτικές που ο Dogen εξέφρασε εναντίον της χρήσης των κοάν της σχολής του Rinzai, ήταν ότι η χρήση των κοάν για την επίτευξη της φώτισης, αποτελούσε από μόνη της μία προσκόλληση (προσκόλληση στη φώτιση).

Αυτοί που θεωρούν την καθημερινή ζωή ως εμπόδιο στο Δάρμα, δεν βλέπουν το Δάρμα στις καθημερινές τους δράσεις.

Δεν έχουν ακόμα ανακαλύψει, ότι δεν υπάρχει δράση έξω από το Δάρμα.

Σε κάθε περίπτωση, ο διαλογισμός είναι το κλειδί για το Ch'an ή το Ζεν, όποια μορφή κι αν παίρνει αυτός. Η σύγχρονη πρακτική του Ζεν μοιάζει ελάχιστα με την καταγωγή της από την dhyana yoga, αλλά αυτό έχει μικρή σημασία. Ακόμη και μέσα από την εξέλιξη, ο βασικός σκοπός είναι περίπου ο ίδιος, είτε ονομάζεται dhyana, Ζεν, ή Ch'an. Με την πειθαρχημένη εξάσκηση του διαλογισμού, το άτομο είναι ικανό να επιτύχει μεγαλύτερα επίπεδα πνευματικής ανάπτυξης. Μέσα στο ίδιο το Ch'an εξάλλου, αν και το όνομα της σχολής μπορεί να αλλάζει, οι μέθοδοι των δασκάλων μπορεί να διαφέρουν, ο στόχος που αναζητείται είναι πάντα ο ίδιος: Κάθε άτομο μπορεί να βρει τη βουδική του φύση και να ζήσει κάθε λεπτό και κάθε δράση της ζωής του μέσα στην κατάσταση της φώτισης.

Υπάρχουν χιλιάδες χιλιάδων μαθητές που ασκήθηκαν στο Διαλογισμό και έδρεψαν τους καρπούς του.

Μην αμφιβάλλεις για τις δυνατότητές του, εξαιτίας της απλότητας της μεθόδου.

Εάν δεν μπορείς να βρεις την αλήθεια εκεί όπου βρίσκεσαι, που αλλού περιμένεις να την βρεις;

Τι είναι τα όνειρα; Αυτός ο παράξενος κόσμος που υπάρχει παράλληλα με τον δικό μας, μέσα και έξω από αυτόν την ίδια στιγμή; Ένας κόσμος μήπως, που είναι ίδιος κι απαράλλαχτος με αυτόν της εγρήγορσης, με μόνη διαφορά το «μάτι» της συνείδησης που κάνει τον έναν κόσμο πραγματικό και τον άλλο φανταστικό;

Οι άνθρωποι από την αρχαιότητα είχαν διάφορες πεποιθήσεις σχετικά με τον ονειρικό κόσμο και τη σπουδαιότητα του. Σήμερα οι επιστήμονες που ερευνούν τα μυστικά του εγκεφάλου, πιστεύουν πως έχουν φτάσει ακόμα πιο κοντά στο αίνιγμα των ονείρων.

Τα όνειρα είναι νοητικές και συναισθηματικές εκφράσεις, που προβάλλονται στην οθόνη του νου μας την ώρα που κοιμόμαστε. Ονειρευόμαστε περίπου μία με δύο ώρες κάθε βράδυ. Μπορεί να έχουμε 4 με 7 όνειρα κατά τη διάρκεια του ύπνου μας. Κάθε άνθρωπος ονειρεύεται, αλλά δε θυμούνται όλοι τα όνειρά τους. Τα όνειρα είναι έγχρωμα και συχνά εμπλέκουν όλες τις αισθήσεις μας δίνοντας μας εντυπώσεις από οσμές, ήχους, εικόνες, γεύσεις και πράγματα που αγγίζουμε. Κάποιες φορές βλέπουμε συχνά το ίδιο όνειρο ξανά και ξανά, άλλες φορές έχουμε την αίσθηση πως κάποιο όνειρο το έχουμε ξαναδεί, χωρίς όμως να μπορούμε να θυμηθούμε εάν όντως συνέβη αυτό και κάποιες φορές μπορεί να ονειρευτούμε άγνωστες περιοχές και καταστάσεις, που μας φαίνονται όμως παράδοξα γνώριμες.

Καλλιτέχνες, συγγραφείς και επιστήμονες, έχουν δηλώσει κατά καιρούς πως άντλησαν τις ιδέες τους μέσα από όνειρα. Ο τραγουδιστής Paul McCartney των Beatles, αναφέρει πως κάποιο πρωί ξύπνησε με τη μελωδία του "Yesterday" στο μυαλό του, ενώ η συγγραφέας Mary Shelley δήλωσε πως είχε δει ένα πολύ έντονο όνειρο, σχετικά με έναν επιστήμονα που χρησιμοποιούσε κάποια μηχανή για να φέρει στη ζωή ένα πλάσμα. Όταν ξύπνησε, άρχισε να γράφει το βιβλίο της που αναφερόταν σε έναν επιστήμονα ονομαζόμενο Δρ. Φράνκενστάιν!

Για εκατοντάδες χρόνια, οι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν τι σημαίνουν τα όνειρα. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι αναφέρουν συχνά όνειρα, που φέρουν μηνύματα από θεούς. Τέτοια μηνύματα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε μάχες και λέγεται πως έδρασαν με συμβουλευτικό τρόπο σε στρατιωτικούς αρχηγούς κατά τη διάρκεια πολέμων. Στην αρχαία Αίγυπτο, οι άνθρωποι που μπορούσαν να ερμηνεύσουν το νόημα των ονείρων έχαιραν ιδιαίτερης εκτίμησης, ενώ στη Βίβλο, υπάρχουν πάνω από επτακόσιες αναφορές ή ιστορίες που σχετίζονται με όνειρα. Επίσης, ιστορίες που συνδέονται με τη γέννηση του Μωάμεθ, εμπεριέχουν σημαντικά γεγονότα που είχαν προλεχθεί σε όνειρα, συμπεριλαμβανομένης της γέννησης του Μωάμεθ, καθώς και του ονόματός του. Στην Κίνα υπήρχε η αντίληψη ότι τα όνειρα ήταν ένας τρόπος για να επισκεφτεί κανείς τα αποθανόντα μέλη της οικογένειάς του. Κάποιοι ιθαγενείς της Αμερικής και του Μεξικού πιστεύουν πως ο ονειρικός κόσμος είναι ένας διαφορετικός κόσμος από αυτόν που ζούμε ξύπνιοι, τον οποίο μπορούμε να επισκεφτούμε όταν κοιμόμαστε. Στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην εποχή του Μεσαίωνα οι άνθρωποι πίστευαν πως τα όνειρα ήταν δαιμονικά και πως μπορούσαν να οδηγήσουν τους ανθρώπους να κάνουν κακές πράξεις.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, δύο σημαντικοί επιστήμονες ανέπτυξαν διαφορετικές θεωρίες για τα όνειρα. Ο αυστριακός ψυχίατρος Sigmund Freud έγραψε το βιβλίο «η ερμηνεία των ονείρων». Πίστευε πως οι άνθρωποι συχνά ονειρεύονται πράγματα που θα ήθελαν να έχουν ή να κάνουν αλλά δεν μπορούν και πως αυτά συνδέονται ιδιαίτερα με σεξουαλικά και επιθετικά ένστικτα. Για τον Freud τα όνειρα είχαν πολλά κρυφά νοήματα. Προσπάθησε να τα καταλάβει, ώστε μέσα από αυτά να καταλάβει τους ίδιους τους ανθρώπους και το πώς αυτοί σκέπτονταν ή ενεργούσαν με διάφορους τρόπους. Πίστευε πως κάθε σκέψη και πράξη μας έχει βαθύτερα κίνητρα και πως μέσα από τα όνειρα θα μπορούσαν να βρεθούν οι καλά θαμμένοι αυτοί κινητήρες των δράσεων και σκέψεών μας. Έδωσε ένα κλειδί ερμηνείας των ονείρων, βοηθώντας στην επίλυση προβλημάτων αλλά και στην αυτοανάλυση των ανθρώπων. Για παράδειγμα ο Freud έλεγε πως όσοι ονειρεύονται πως πετούν ή αιωρούνται, θέλουν να ελευθερωθούν από την παιδική τους ηλικία. Εάν κάποιος ονειρεύεται πως κάποιος στενός του συγγενής πεθαίνει, πιθανότατα κρύβει εχθρότητα για το πρόσωπο αυτό, ή επιθυμία να αποκτήσει αυτά που έχει το άλλο πρόσωπο.

Ο σουηδός ψυχίατρος Carl Yung εργάστηκε για αρκετά χρόνια κοντά στον Freud, αλλά ανέπτυξε εντελώς διαφορετικές απόψεις σχετικά με τα όνειρα. Πίστευε πως μέσω των ονείρων οι άνθρωποι θα μπορούσαν να βρουν βοήθεια ώστε να ωριμάσουν και να αποκτήσουν κατανόηση του εαυτού τους. Επίσης θεωρούσε πως μέσα από τα όνειρα θα μπορούσαν να βρεθούν λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζει κάποιος όταν είναι σε εγρήγορση. Τα όνειρα έχουν να μας πουν πολλά πράγματα για τον εαυτό μας και για τις σχέσεις μας με τους άλλους. Ο Yung σε αντίθεση με τον Freud, δεν πίστευε πως μέσα στα όνειρα κρύβονταν αισθήματα που σχετίζονταν με το σεξ και την επιθετικότητα.

Σήμερα η επιστήμη που μελετάει τα όνειρα έχει εξελιχθεί και μπορούμε να παρακολουθήσουμε τι γίνεται στον εγκέφαλο κάποιου που βλέπει όνειρα. Σύμφωνα με τις απεικονίσεις της εγκεφαλικής λειτουργίας, κατά τη διάρκεια των ονείρων έχουμε μεγάλη δραστηριότητα στην οπτική περιοχή, καθώς και σε περιοχές που σχετίζονται με τα συναισθήματα, ενώ παρουσιάζεται μικρή δραστηριότητα στις περιοχές που γίνονται λογικοί συλλογισμοί. Ίσως έτσι να εξηγείται το γεγονός, ότι αυτά που βλέπουμε στα όνειρα φαντάζουν παράδοξα και δύσκολα να κατανοηθούν, ακόμα περισσότερο μας είναι δύσκολο να αφηγηθούμε ένα όνειρο που είδαμε.

Το 1953 ανακαλύφθηκε ένα ιδιαίτερο στάδιο ύπνου, που ονομάστηκε REM από τα αρχικά των λέξεων "rapid eye movement" ταχύτατη κίνηση ματιών. Τα μάτια μας κινούνται αστραπιαία μπροστά και πίσω την ώρα που τα βλέφαρα είναι κλειστά. Κατά τη διάρκεια του ύπνου το σώμα μας περνάει από διάφορα στάδια, από τα οποία το στάδιο REM είναι το τέταρτο. Μπαίνουμε στο στάδιο αυτό, τέσσερις με επτά φορές το βράδυ, όταν κοιμόμαστε. Κατά τη διάρκειά του, το σώμα μας δεν κινείται καθόλου και τότε είναι που βλέπουμε όνειρα. Εάν κάποιος ξυπνήσει κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, μπορεί να θυμηθεί σχεδόν το 90% των ονείρων που είδε. Αυτό ισχύει ακόμα και για όσους λένε ότι δεν ονειρεύονται όλοι ονειρεύονται, αλλά κάποιοι δεν μπορούν να θυμηθούν τα όνειρά τους.

Ένα ιδιαίτερο είδος ονείρων είναι τα συνειδητά όνειρα (lucid dreaming), στα οποία κάποιος γνωρίζει ότι ονειρεύεται την ώρα που βλέπει το όνειρο. Μία καναδέζικη οργάνωση που λέγεται «the Dreams Foundation» πιστεύει ότι κάποιος μπορεί να εκπαιδευτεί στο να έχει συνειδητά όνειρα, εάν τους δίνει ιδιαίτερη σημασία και τα καταγράφει. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί κανείς να αυξήσει την φαντασία και τη δημιουργικότητά του. Οργανώνουν ομάδες που συνδυάζουν ασκήσεις επάνω στο συνειδητό ονείρεμα με ταξίδια σε ειδυλλιακές περιοχές που προσφέρουν ηρεμία, θεωρώντας πως με τον τρόπο αυτό μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει καλύτερα τα προσωπικά του προβλήματα, αλλά και να βοηθήσει ενεργά βρίσκοντας λύσεις στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας.

Ο επιστημονικός κόσμος έχει ασχοληθεί πολύ σοβαρά με τα όνειρα, τόσο ώστε να ερευνήσει τη φύση τους, αλλά και ως τρόπο θεραπείας για νοητικά και συναισθηματικά προβλήματα. Η «ένωση για την έρευνα των ονείρων» (Association for the Study of Dreams) κάνει μία διεθνή συνάντηση κάθε χρόνο. Σε μία τέτοια συνάντηση βρέθηκαν επιστήμονες, οι οποίοι μελέτησαν τις περιπτώσεις θυμάτων από εγκλήματα, οι οποίοι είχαν πολλούς εφιάλτες. Άλλες φορές έχει μελετηθεί η σχέση ονείρων και δημιουργικότητας, τα όνειρα ανθρώπων που πάσχουν από κάποια ασθένεια, ή οι ιδιαιτερότητες των παιδικών ονείρων.

Ένα τμήμα της επιστημονικής έρευνας για τα όνειρα, είναι η μελέτη της εγκεφαλικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του ύπνου, που γίνεται με ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Έχει διαπιστωθεί πως όταν κάποιος ονειρεύεται, το τμήμα του εγκεφάλου το οποίο ενεργοποιείται όταν νιώθουμε συναισθήματα, είναι ιδιαίτερα ενεργό. Αντίθετα, το πρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου είναι πολύ λιγότερο ενεργό. Εκεί βρίσκεται το κέντρο των υψηλότερων νοητικών μας λειτουργιών, όπως η οργάνωση και η μνήμη. Η ερευνήτρια Rosalind Cartwright που εργάζεται στο κέντρο έρευνας ονειρικών διαταραχών στο Σικάγο, δηλώνει πως τα όνειρα μοιάζουν με αναμνήσεις, που έχουν τοποθετηθεί η μία επάνω στην άλλη. Είναι συνδεδεμένες με συναισθήματα κι όχι με σκέψεις.

Άλλοι ερευνητές μελετούν, πως μέσα από τα όνειρα μπορούμε να βοηθηθούμε ώστε να τα βγάλουμε πέρα με προβλήματα και έντονα αρνητικά συναισθήματα. Ο Robert Stickgold, καθηγητής ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στη Μασαχουσέτη, λέει πως όταν ονειρευόμαστε, ο εγκέφαλός μας προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο. Το κάνει αυτό συνδυάζοντας με διαφορετικούς τρόπους τις αναμνήσεις μας, ώστε να δημιουργηθούν νέες συνδέσεις και συσχετίσεις. Πιστεύει πως τα όνειρα είναι μια βιολογική διαδικασία. Δε συμφωνεί με τον Sigmund Freud, πως μέσω των ονείρων εκφράζουμε τα κρυμμένα αισθήματα και τις επιθυμίες μας.

Έχουν περάσει πάνω από 100 χρόνια από τότε, που ο Sigmund Freud δημοσίευσε την «ερμηνεία των ονείρων».

Πολύ περισσότερα χρόνια έχουν ακόμα περάσει, από την εποχή που οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το ονείρεμα σε ειδικά υπνο-θεραπευτήρια, ενώ ακόμα νωρίτερα οι ιερείς της αρχαίας Αιγύπτου θεωρούσαν, πως τα όνειρα ήταν ένα παράθυρο για έναν μυστήριο μεταφυσικό κόσμο, στον οποίο θα μπορούσαν να μπουν συνειδητά μόνον οι μυημένοι.

Όσο κι αν έχεις προχωρήσει η επιστημονική έρευνα, πραγματικά για την επίλυση του μυστηρίου των ονείρων, ίσως είμαστε ακόμα πολύ μακριά.

Στο παρελθόν, ερευνητές του βορειοδυτικού πολυτεχνικού πανεπιστημίου στο Xi'an της Κίνας, χρησιμοποίησαν πεδία υπερήχων και ανύψωσαν με επιτυχία σφαίρες αποτελούμενες από τα βαρύτερα στερεά και υγρά ιριδίου και υδραργύρου αντίστοιχα. Ο σκοπός της έρευνάς τους είναι να βρουν τον τρόπο ώστε να χειρίζονται οτιδήποτε από φάρμακα μέχρι και μεταλλικά κράματα χωρίς να έρχονται αυτά σε επαφή με τα μέσα συσκευασίας. Κάποιες φορές, διάφορα υλικά είναι διαβρωτικά για να κρατηθούν μέσα σε κάποια συσκευασία, ή αντιδρούν με τα υλικά της συσκευασίας με μη επιθυμητό τρόπο.

«Μία ενδιαφέρουσα ερώτηση είναι, τι θα συμβεί εάν ένα ζωντανό ον βρεθεί μέσα στο ηχητικό πεδίο. Θα μπορέσει κι αυτό να ανυψωθεί σταθερά;» αναρωτιέται ο ερευνητής Wenjun Xie, φυσικός σωματιδίων στο πανεπιστήμιο του Xi'an. Αυτός και οι συνάδελφοί του χρησιμοποίησαν μία συσκευή εκπομπής και αντανάκλασης υπερήχων, δημιουργώντας ένα ηχητικό πεδίο μεταξύ τους. Η συσκευή εκπομπής παρήγαγε ήχους με μήκος κύματος περίπου 20 millimeter, κάτι που σύμφωνα με τη θεωρία θα μπορούσε να ανυψώσει αντικείμενα με το μισό μήκος από αυτό των κυμάτων ή και λιγότερο από αυτό.

Μετά την εκκίνηση της λειτουργίας του πεδίου των υπερήχων, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τσιμπιδάκι για να τοποθετήσουν προσεχτικά τα μικρά ζώα μεταξύ της συσκευής εκπομπής και του ανακλαστήρα. Ανακάλυψαν πως μπορούσαν με τον τρόπο αυτό να κάνουν να επιπλέουν στον αέρα μυρμήγκια, σκαθάρια, αράχνες, πασχαλίτσες, μέλισσες, γυρίνους και ψαράκια, σε ύψος λίγο παραπάνω από τον ένα τρίτο της ίντσας. Όταν ανύψωσαν το ψαράκι και τον γυρίνο, οι ερευνητές κάθε λεπτό προσέθεταν νερό στο ηχητικό πεδίο, με τη βοήθεια μιας σύριγγας.

Το ανυψωμένο μυρμήγκι προσπάθησε να «κολυμπήσει» στον αέρα και να αποδράσει, κάμπτοντας αστραπιαία τα πόδια του, αν και δεν τα κατάφερε, γιατί τα πόδια του δεν μπορούσαν να βρουν αντίσταση στον αέρα. Η πασχαλίτσα επιχείρησε να πετάξει μακριά, αλλά επίσης δεν τα κατάφερε γιατί το πεδίο ήταν πολύ ισχυρό για να ξεφύγει απ' αυτό.

«Πρέπει να χειριζόμαστε τη δύναμη της ανύψωσης πολύ προσεχτικά, γιατί τα ζωάκια προσπαθούν να ξεφύγουν» δήλωσε ο Xie. «Μία ενδιαφέρουσα στιγμή ήταν όταν εγώ και οι συνεργάτες μου, προσπαθούσαμε να πιάσουμε τις πασχαλίτσες που ξέφευγαν!»

Το μυρμήγκι και η πασχαλίτσα φαινόντουσαν μια χαρά μετά από 30 λεπτά ανύψωσης, αν και το ψαράκι δε θα «έλεγε» το ίδιο, εξαιτίας της ανεπαρκούς ποσότητας νερού, αναφέρουν οι επιστήμονες. «Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας, μπορούν να προσφέρουν μεθόδους και ιδέες για βιολογική έρευνα» δήλωσε ο Xie.

Εμείς, δεν έχουμε παρά να περιμένουμε, μιας και η επιστήμονες μας εκπλήσσουν άλλη μία φορά, θυμίζοντάς μας δυνατότητες, τις οποίες ακόμα και οι φαντασία μας δυσκολεύεται να προλάβει. Ποιος ξέρει; Ίσως κάποια στιγμή, να πετάμε κι εμείς μέσω ενός ηχητικού πεδίου...

"Το ανθρώπινο γένος πρέπει να μετακομίσει σε ένα πλανήτη πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, για να προστατευτεί το μέλλον των ειδών", προειδοποίησε ο καθηγητής φυσικής Stephen Hawking.

Είπε στο BBC, ότι η ζωή θα μπορούσε να εξαφανιστεί από έναν πυρηνικό όλεθρο, ή από έναν αστεροειδή που θα χτυπούσε τον πλανήτη. Και συμπλήρωσε: "Από τη στιγμή που θα εξαπλωθούμε στο διάστημα και θα εγκαθιδρύσουμε αποικίες, το μέλλον μας θα είναι πλέον ασφαλές".

Ο καθηγητής Hawking, 64 χρονών, δήλωσε τα παραπάνω, πριν παραλάβει το βραβείο επιστημών του Ηνωμένου Βασιλείου, το μετάλλιο Copley της Βασιλικής εταιρίας. Σύμφωνα με την άποψη του Hawking, δεν υπάρχουν παρόμοιοι πλανήτες με τη Γη στο δικό μας ηλιακό σύστημα, έτσι η ανθρωπότητα θα "έπρεπε να πάει σε άλλον αστέρα".

Ο Stephen Hawking είπε ότι οι σύγχρονοι χημικοί και πυρηνικοί πύραυλοι δεν θα ήταν επαρκείς για να μεταφέρουν αποίκους στο διάστημα, καθώς αυτό θα σήμαινε ένα ταξίδι που θα υπερέβαινε τα 50.000 χρόνια. Αποδοκίμασε ακόμη τη χρήση χωροχρονικής στρέβλωσης για να ταξιδέψει ο άνθρωπος στην ταχύτητα του φωτός και να οδηγηθεί σε νέες βάσεις. Αντίθετα, πρότεινε την αντίδραση ύλης αντιύλης, ως μέσο προώθησης.

Εξήγησε ότι: "όταν η ύλη και η αντιύλη συναντιούνται, εξαφανίζονται σε μια έκρηξη ακτινοβολίας. Αν αυτή η ενέργεια εκπεμπόταν από το πίσω μέρος ενός διαστημοπλοίου, θα μπορούσε να του δώσει μια ικανή ταχύτητα προώθησης".

Η χρήση μιας ταχύτητας λίγο πριν το όριο της ταχύτητας του φωτός, θα μπορούσε να σημαίνει ένα ταξίδι περίπου έξι χρόνων για την προσέγγιση ενός νέου αστέρα. "Θα χρειαζόταν πολύ μεγάλη ποσότητα ενέργειας, για μια επιτάχυνση κοντά στην ταχύτητα του φωτός", συμπλήρωσε.

Ο καθηγητής Hawking έγινε γνωστός με την έκδοση του βιβλίου του -A Brief History of Time- στα τέλη της δεκαετίας του '80. Στη δεκαετία του 60 και όταν ήταν 22 ετών, προσβλήθηκε από μία σοβαρότατη πάθηση: σύμφωνα με τους γιατρούς του, δεν του απέμεναν πολλά χρόνια ζωής, όταν διεγνώσθη ότι έπασχε από μία ασθένεια που έπληττε τους κινητικούς νευρώνες.

Είπε ότι από τότε έμαθε να μην κοιτά πολύ μακριά στο μέλλον, αλλά να επικεντρώνεται στο παρόν. "Δεν φοβάμαι το θάνατο, αλλά δε βιάζομαι να πεθάνω", εξομολογείται ο καθηγητής. "Ο νέος μου στόχος είναι να ταξιδέψω στο διάστημα, ίσως ο Richard Branson να με βοηθήσει".

Ο όμιλος Virgin του Sir Richard Branson ανέθεσε σε μια εταιρία το σχεδιασμό και την κατασκευή ενός επιβατικού διαστημόπλοιου. Η εταιρία Virgin Galactic θα έχει στην κατοχή της και θα λειτουργεί τουλάχιστον πέντε διαστημόπλοια και δύο μητρικά σκάφη και θα χρεώνει 100.000 λύρες για να μεταφέρει επιβάτες σε ένα ύψος περί τα 140 χιλιόμετρα σε μια υπο-τροχιακή διαστημική πτήση.

Τα χαράματα της 21ης Δεκεμβρίου ξεκινάει η μικρότερη ημέρα του χρόνου, το χειμερινό ηλιοστάσιο. Εδώ και χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι έδιναν ιδιαίτερη σημασία στην ημέρα αυτή, πολύ πριν καν υπάρξει ο μήνας Δεκέμβρης.

Πριν από 5.000 χρόνια είχε κατασκευαστεί ένα σημαντικότατο μνημείο επάνω σε έναν νεφροειδούς σχήματος λόφο, στην κορυφή της περιοχής που σήμερα γνωρίζουμε ως Newgrange στην Ιρλανδία, 48 περίπου χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Δουβλίνου. Ο θάλαμος σε σχήμα σταυρού στην καρδιά του λόφου, βρίσκεται στο τέλος ενός στενού διαδρόμου με μήκος 19 μέτρα. Στο χειμερινό ηλιοστάσιο, τεσσεράμισι λεπτά μετά την ανατολή, οι ακτίνες του ήλιου γλιστράνε μέσα από μία σχισμή που βρίσκεται πάνω από την πόρτα, διαπερνούν τον διάδρομο και φωτίζουν τα σκαλιστά σχέδια του θαλάμου.

Οι αστρονόμοι της σύγχρονης εποχής έκαναν υπολογισμούς λαμβάνοντας υπόψη τους την ελαφριά αλλαγή της κλίσης της γης εδώ και 5.000 χρόνια και ανακάλυψαν ότι το φαινόμενο αυτό θα συνέβαινε τότε, μόλις τεσσεράμισι λεπτά νωρίτερα, δηλαδή ακριβώς την ώρα της αυγής.

Το πότε και το που ανατέλλει και δύει ο ήλιος στις μέρες μας, δε θεωρείται πλέον τόσο σημαντικό. Τα σπίτια και οι εργασιακοί μας χώροι είναι επαρκώς φωτισμένα και σε πείσμα των ισχυρισμών, ότι οι σκοτεινές ημέρες του χειμώνα μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχολογία μας, οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουμε να περάσουμε τη σκοτεινιά του χειμώνα χωρίς σοβαρά προβλήματα. Φαίνεται πως οι πραγματικά δύσκολες μέρες του χειμώνα δεν είναι τότε που οι ώρες της ηλιοφάνειας είναι λιγότερες, αλλά τον Φλεβάρη και στις αρχές του Μάρτη, όπου το κρύο είναι ιδιαίτερα τσουχτερό. Το Δεκέμβρη αντιλαμβανόμαστε τη σκοτεινιά ως κάποιο διακοσμητικό στοιχείο της νύχτας, που δένει μυστηριακά με τα χριστουγεννιάτικα φώτα και θεωρούμε ως ένα είδος πολυτέλειας να βρούμε καταφύγιο δίπλα στη φωτιά από το τζάκι. Το ημίφως των ημερών αυτών αποτελεί ένα στοιχείο της μαγείας της εποχής αυτής.

Εάν προσπαθούσαμε να παρατηρήσουμε τι συμβαίνει με τον ήλιο στο χειμερινό ηλιοστάσιο, σε μια προσπάθεια να μιμηθούμε τους αρχαίους μας προγόνους στο χτίσιμο μνημείων που έδιναν έμφαση στο φαινόμενο αυτό, θα συνειδητοποιούσαμε την αργή κίνηση του ηλίου που ταλαντεύεται κάθε χρόνο μεταξύ της κυριαρχίας του φωτός και της σκιάς. Καθώς η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο, το ένα ημισφαίριο δέχεται ολοένα και περισσότερο φως, ενώ συγχρόνως στο αντίθετο ημισφαίριο η ημέρα μικραίνει και το φως του ήλιου λιγοστεύει. Δύο φορές το χρόνο το φθινόπωρο και την άνοιξη - η εναλλαγή αυτή μεταξύ της σκοτεινότητας και της φωτεινότητας προσεγγίζει ένα μέσο σημείο και τότε υπάρχει ισημερία.

Την αυγή του χειμερινού ηλιοστασίου ξεκινάει η πιο μικρή ημέρα του χρόνου, με διάρκεια 9 ώρες και 11 λεπτά, ενώ ο ήλιος ανεβαίνει μόλις 25 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα και λάμπει το μεσημέρι με μία ισχύ 455 watt ανά τετραγωνικό μέτρο. Στο θερινό ηλιοστάσιο, στις 21 Ιουνίου, η ημέρα διαρκεί 15 ώρες και 10 λεπτά και ο ήλιος βρίσκεται 72 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα, εκπέμποντας ακτινοβολία ισχύος 1.167 watt ανά τετραγωνικό μέτρο κατά την ώρα του μεσημεριού.

Αυτοί οι υπολογισμοί έχουν γίνει με τη χρήση των σύγχρονων μαθηματικών. Ωστόσο, βαθιά μέσα σε κάθε θηλαστικό υπάρχει ένας εξαιρετικά ευαίσθητος υπολογιστής, που αντιλαμβάνεται την μεταβολή της κλίσης της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη γη. Προκαλεί μία ποικιλία συμπεριφορών, όπως αλλαγές στις συνήθειες τροφής και αναπαραγωγής του ζωικού βασιλείου, μέχρι και μαζικές αποδημήσεις ή πτώση σε χειμερία νάρκη.

Η αλληλεπίδραση του φωτός και του σκότους ταξιδεύει μέσα σ' έναν στενό διάδρομο που ξεκινά από τον αμφιβληστροειδή του ματιού και το οπτικό νεύρο, προς τον υποθάλαμο και τον μικροσκοπικό θάλαμο της επίφυσης. Αντί να φωτίσει σκαλιστά σχέδια, όπως συμβαίνει με τον εσωτερικό θάλαμο του μνημείου στο Newgrange, ρυθμίζει την παραγωγή της ορμόνης μελατονίνης από την επίφυση. Η έκκριση της μελατονίνης καταστέλλεται κατά τη διάρκεια της ημέρας και απελευθερώνεται τη νύχτα. Ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η μελατονίνη παίζει έναν ρόλο κλειδί στη ρύθμιση των κιρκαδικών (ημερήσιων) ρυθμών, που συμπεριλαμβάνουν τον ύπνο και την εγρήγορση, και των κιρκάνιων (ετήσιων) κύκλων, που αφορούν συγκεκριμένες εποχιακές συμπεριφορές, που λαμβάνουν χώρα την ίδια εποχή κάθε χρόνο.

Το μήκος των ημερών εάν συνδυαστεί με την αλλαγή των θερμοκρασιών ασκεί μία προφανή επίδραση σε όλα τα ζωντανά όντα. Αλλά τι γίνεται με τους ανθρώπους; Κατά τη διάρκεια των σκοτεινών και κρύων ημερών, εμείς οι άνθρωποι βρισκόμαστε εγκλεισμένοι στους φωταυγείς και ζεστούς χώρους διαβίωσής μας. Είμαστε ακόμα κάτω από την επίδραση των αρχαίων ρυθμών και κύκλων του κόσμου, όπως ήταν οι πρόγονοί μας, τουλάχιστον 5.000 πριν; Οι ερευνητές απαντούν... ναι και όχι.

Όπως ο καθένας γνωρίζει, είμαστε δεκτικοί σε εποχιακές συμπεριφορές, όπως το να κόβουμε έλατα και να τα φιλοξενούμε στα σπίτια μας τον Δεκέμβριο. Αλλά η βιολογική μας συμπεριφορά φαίνεται πως δεν δίνει μεγάλη σημασία στο ημερολόγιο. Δεν μεταναστεύουμε σε πιο γόνιμες περιοχές, δεν πέφτουμε σε λήθαργο το χειμώνα και δε ρυθμίζουμε την τροφή και την αναπαραγωγή μας ανάλογα με τις εποχές του χρόνου. Η μελατονίνη εμποτίζει το αίμα μας κάθε νύχτα, αλλά για σχεδόν τους μισούς από εμάς, τα επίπεδα της μελατονίνης δεν επηρεάζονται σχεδόν καθόλου από τη διάρκεια των ημερών. Κυρίως αυτό ισχύει για τον αντρικό πληθυσμό.

Ο Δρ. Thomas A. Wehr, διευθυντής ερευνών του τομέα των ανθρώπινων βιολογικών ρολογιών στο εθνικό ινστιτούτο νοητικής υγείας (National Institute of Mental Health), πριν από δέκα χρόνια μελέτησε την φωτο-περιοδικότητα σε ανθρώπους και βρήκε ότι τα επίπεδα της μελατονίνης στους άντρες ήταν ίδια κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, όπως και κατά το θερινό. Οι γυναίκες από την άλλη μεριά, έδειξαν αξιοσημείωτες διαφοροποιήσεις στην παραγωγή της μελατονίνης, αντιδρώντας στη σταδιακή μετάβαση από το σκοτάδι στο φως, που γίνεται κατά τον ετήσιο κύκλο του ηλίου.

Η μελέτη αυτή του Δρ. Wehr υποδηλώνει πως πιθανώς οι άντρες να επηρεάζονται περισσότερο από τον τεχνικό φωτισμό, απ' ότι οι γυναίκες. Τα ευρήματά του ταιριάζουν με στατιστικές που δείχνουν πως οι γυναίκες είναι πολύ περισσότερο πιθανό να υποφέρουν από συναισθηματικές διαταραχές που επηρεάζονται από την αλλαγή των εποχών.

Ο θρίαμβος του ήλιου απέναντι στο σκοτάδι εορτάζεται κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του χειμερινού ηλιοστασίου. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς, πως έπειτα από μία μακρά παράδοση, τα ίχνη της οποίας βρίσκονται ακόμα στο Newgrange, στο Stonehenge της Αγγλίας και σε αμέτρητες άλλες τοποθεσίες της γης, η σημαντική ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου οδήγησε στην επιλογή της 25ης Δεκεμβρίου, ως την κατάλληλη ημέρα για να εορταστεί η ιστορικά ανεξακρίβωτη ημερομηνία της γέννησης του Χριστού. Το φως του κόσμου επιστρέφει ξανά και ξανά στην καρδιά του χειμώνα. Θα είναι ευτυχής όποιος έχει την ευκαιρία να βρεθεί στη θέση να το καλωσορίσει.

Επιστήμονες ανακαλύπτουν πώς οι ταχυδακτυλουργοί ξεγελούν το μυαλό μας. Μία έρευνα, η οποία επίσης βοηθά στην αποκάλυψη του τρόπου που πραγματικά λειτουργεί ο νους μας. Ένα μεγάλο μέρος αυτού, που τώρα οι επιστήμονες αντιλαμβάνονται σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του οπτικού συστήματος του ανθρώπου, προέρχεται από έρευνα σχετικά με την ευαισθησία μας στις οπτικές απάτες. "Φαίνεται λογικό να ερευνήσουμε μέσα από τις τεχνικές των ταχυδακτυλουργών, ώστε να προάγουμε τη γνώση για τον τρόπο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται. Οι ταχυδακτυλουργοί έχουν δουλέψει για την ανακάλυψη του τρόπου, έχοντας γνώση συγκεκριμένων αρχών της ψυχολογίας που λειτουργούν για εκατοντάδες χρόνια", είπε ο ερευνητής Gustav Kuhn του πανεπιστημίου του Durham στην Αγγλία, ψυχολόγος και ερευνητής της γνωσιακής επιστήμης, ο οποίος εκτελούσε ταχυδακτυλουργικά κόλπα για αρκετές δεκαετίες. "Οι ταχυδακτυλουργοί πραγματικά έχουν αυτήν την ικανότητα να διαστρέφουν τις αντιλήψεις, ώστε να οδηγήσουν τους ανθρώπους να αντιληφθούν πράγματα, τα οποία ποτέ δε συνέβησαν, ακριβώς όπως μια οπτική απάτη", συμπλήρωσε ο ερευνητής.

Στην έρευνα μελετήθηκε ένα ταχυδακτυλουργικό κόλπο, που ονομαζόταν «η μπάλα που εξαφανίζεται», στο οποίο μια μπάλα φαινομενικά εξαφανίζεται στον αέρα. Το κόλπο γίνεται από τον ταχυδακτυλουργό, που προσποιείται μια βολή, ενώ κρατά τη μπάλα μυστικά στην παλάμη του χεριού του. Ο Kuhn μαγνητοσκόπησε τον εαυτό του την ώρα που εκτελούσε δύο εκδοχές της απάτης:

Στην εκδοχή της 'προ-απάτης' (στην προσποιητή βολή) το βλέμμα και το χέρι του ακολούθησαν μια φανταστική μπάλα, που κινούνταν προς τα πάνω. Στην δεύτερη εκδοχή της 'αντί-απάτης', τα μάτια του Kuhn έμειναν πάνω στο χέρι, που έκρυβε τη μπάλα. Περίπου τα δύο τρίτα των εθελοντών, που έβλεπαν την εκδοχή της προ-απάτης στην τηλεόραση, είχαν μια έντονη εντύπωση ότι η μπάλα έφευγε προς την κορυφή της οθόνης. "Συχνά ισχυρίζονταν ότι κάποιος που βρισκόταν πάνω από την κορυφή του οπτικού πεδίου της οθόνης, έπιανε τη μπάλα", είπε ο Kuhn στο LiveScience. Ακολούθως, μόνο το ένα τρίτο από τους ανθρώπους που είδαν την εκδοχή της αντί-απάτης, είχε την εντύπωση αυτή.

Ο Kuhn και οι συνεργάτες του μέτρησαν τις κινήσεις του ματιού σε εθελοντές, κατά τη διάρκεια του πειράματος. Ανακάλυψαν έκπληκτοι, ότι όταν οι άνθρωποι πίστευαν ότι έβλεπαν τη μπάλα να εξαφανίζεται, ισχυρίζονταν ότι διέθεσαν όλο το χρόνο στο να βλέπουν τη μπάλα, αν και στην πραγματικότητα έριξαν ένα γρήγορο βλέμμα στο πρόσωπο του ταχυδακτυλουργού, πριν να ακολουθήσουν με το βλέμμα τη μπάλα, ώστε να βοηθηθούν στον καθορισμό της θέσης της μπάλας.

"Αν και οι άνθρωπο ισχυρίστηκαν ότι παρακολουθούσαν τη μπάλα, αυτό που βρέθηκε ήταν ότι αφιέρωσαν αρκετό χρόνο βλέποντας το πρόσωπο του ταχυδακτυλουργού. Δεν πλανήθηκαν τα μάτια τους, αλλά η αντίληψή τους γι' αυτό το οποίο έβλεπαν. Αυτό αποκαλύπτει το πόσο σημαντικά επηρεάζεται η αντίληψή μας από την ψυχολογία μας", είπε ο Kuhn.

"Όπως παρατηρούμε τον κόσμο, έχουμε την εντύπωση ότι αυτό που βλέπουμε είναι ο πραγματικός κόσμος. Αυτό που μας αποκαλύπτει το παραπάνω πείραμα είναι, ότι ο τρόπος που βλέπουμε τον κόσμο, εξαρτάται πιο πολύ από τον τρόπο που τον αντιλαμβανόμαστε να είναι, παρά από τι στην πραγματικότητα είναι", πρόσθεσε ο Kuhn. "Ακόμη και αν η μπάλα ποτέ δεν απομακρύνθηκε από το χέρι, ο λόγος που οι άνθρωποι την είδαν να απομακρύνεται είναι επειδή περίμεναν ότι η μπάλα θα απομακρύνονταν από το χέρι. Είναι η πίστη σχετικά με το τι θα έπρεπε να γινόταν, η οποία υπερισχύει έναντι της πραγματικής οπτικής πρόσληψης".

Στο μέλλον, οι ερευνητές σχεδιάζουν να διερευνήσουν τον τρόπο, που άλλα ταχυδακτυλουργικά κόλπα ξεγελούν το μυαλό. Ο Kuhn και οι συνεργάτες του, ανακοίνωσαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό Current Biology στο τεύχος του Νοεμβρίου.

Από την αρχαιότητα είναι γνωστή η επιθυμία του ανθρώπου να γνωρίσει το μέλλον, συνυφασμένη με μία εσωτερική του ανάγκη να προσεγγίσει την αιωνιότητα, σπάζοντας το φράγμα του χρόνου, το τεκμήριο της πεπερασμένης ύπαρξής του.

Η επιθυμία αυτή ήταν συνυφασμένη με την καθημερινότητα των αρχαίων Ελλήνων και αυτό το διαπιστώνουμε από τα πολυάριθμα μαντεία που εμφανίστηκαν κατά την αρχαιότητα στον ελληνικό χώρο, καθώς και από ιστορίες που καταμαρτυρούν την εμπιστοσύνη των ανθρώπων εκείνης της εποχής για τις προφητείες. Οι αρχαίοι Έλληνες στηριζόντουσαν στην διαφόρων μορφών μαντεία, ώστε να πάρουν συμβουλές για δημόσια πράγματα και ιδιωτικές τους υποθέσεις. Ο Ηρόδοτος αναφέρει τουλάχιστον 18 ιερά που περιείχαν μαντεία και 96 αποστολές με σκοπό την αίτηση συμβουλής από κάποιο μαντείο, εκ των οποίων οι 53 απευθυνόντουσαν στο μαντείο των Δελφών.

Η προφητεία και η μαντική τέχνη εμφανίζονται να είναι στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους. Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, η μαντική ήταν η επιστήμη των οιωνών (συχνά αναφέρεται αυτή η όψη της μαντικής τέχνης ως οιωνοσκοπία) και εφαρμοζόταν με ποικίλους τρόπους, όπως για παράδειγμα η ερμηνεία του πετάγματος των πουλιών. Η ερμηνεία του πετάγματος των πουλιών ήταν τόσο διαδεδομένη, ώστε το όνομα του πουλιού «όρνις» σήμαινε «οιωνός». Ο Αριστοφάνης στις «Όρνιθες» παίζει με τη διπλή σημασία της λέξης όρνις - οιωνός. Σημασία δινόταν για την κατεύθυνση που πετούσαν τα πουλιά, για το ύψος, αλλά και τον τρόπο πετάγματός τους και σημαντικοί μάντεις της αρχαίας εποχής που αναφέρονται στον Όμηρο, όπως ο Κάλχας (Έλληνες) και ο Έλενος (Τρώες) ήταν περίφημοι για την ικανότητά τους στην ερμηνεία αυτών των οιωνών.

Άλλοι τρόποι οιωνοσκοπίας ήταν η μελέτη των ουράνιων σημείων, των κεραυνών και των σεισμών. Ακόμα μπορούσαν να μελετήσουν και μία σταγόνα της βροχής, ενώ ιδιαίτερη σημασία έδιναν στα όνειρα, που θεωρούνταν ως τρόποι για να λάβει κανείς συμβουλές από τους θεούς, όπως γινόταν στα ιερά του Ασκληπιού. Πολλοί μάντεις της αρχαιότητας εξέταζαν τα εντόσθια των ζώων που είχαν θυσιαστεί (κυρίως το συκώτι), ή την φλόγα που έκαιγε στο βωμό του θυσιαστήριου. Γενικά, έδιναν πολύ μεγάλη σημασία στους οιωνούς, πολλές φορές μάλιστα σε τόσο υπερβολικό ίσως βαθμό, που ακόμα και ένα φτέρνισμα, μπορούσε να αποτελέσει σημάδι για κάποιο σημαντικό γεγονός, ή συμβουλή για να παρθεί μία δύσκολη απόφαση. Στη ραψωδία ζ' της Οδύσσειας, ένα φτέρνισμα του Τηλέμαχου κάνει την Πηνελόπη να αποφασίσει να φωνάξει το ζητιάνο, που είναι ο Οδυσσέας ντυμένος με κουρέλια.

Μία ενδιαφέρουσα μορφή της τότε αρχαιότητας είναι οι προφήτες. Ως τέτοιοι χαρακτηρίζονταν οι άνθρωποι που είχαν δεχτεί από τους θεούς το χάρισμα να προφητεύουν. Οι γυναίκες προφήτισσες ονομάζονταν στην αρχαία Ελλάδα Σίβυλλες, ενώ οι άντρες ονομαζόντουσαν Βάκις. Συνέτασσαν κυρίως έμμετρες προφητείες που ερμηνευόντουσαν από κάποιους εξηγητές, όπως είναι γνωστό ότι γινόταν αργότερα στον δυτικό κόσμο με τις έμμετρες προφητείες του Νοστράδαμου. Υπήρχαν ωστόσο ανάμεσά τους και αγύρτες. Ο λαός δεν έβλεπε πάντοτε με καλό μάτι τους επαγγελματίες προφήτες. Πολλοί από αυτούς όμως, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή ιδιαίτερα των Αθηνών.

Πέρα από την οιωνοσκοπία και τους προφήτες που έγραφαν έμμετρες προφητείες, πιο επίσημη μορφή μαντείας μπορούσε να ζητηθεί από τα ιερά, όπου υπήρχε μαντείο εν ενεργεία. Υπήρχαν πολλά τέτοια μαντεία και δημιουργήθηκαν καινούργια μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή. Δεν είχαν όλα την ίδια φήμη. Άλλα είχαν μεγάλη εμβέλεια και άλλα είχαν πιο τοπική.

Ένα τέτοιο τοπικό μαντείο είναι εκείνο που βρισκόταν στο ιερό της θεάς Δήμητρας, στην Πάτρα της Αχαΐας. Σύμφωνα με τον Παυσανία (VII 21, 12), ζητούσαν συμβουλές από το μαντείο αυτό για θέματα υγείας. Κρεμούσαν έναν καθρέφτη με ένα λεπτό σκοινί και τον κατέβαζαν μέχρι την πηγή του μαντείου, προσέχοντας να μη βυθιστεί στο νερό, αλλά να ακουμπάει μόλις στην επιφάνειά του. Μετά από προσευχή στη θεά Δήμητρα και θυσία (καύση λιβανιού), κοίταζαν μέσα στον καθρέφτη που έδειχνε τον ασθενή νεκρό ή ζωντανό.

Μαντεία με μεγαλύτερη φήμη ήταν αυτό του Αμφιάραου (στα σύνορα της Αττικής με τη Βοιωτία), του Τροφωνίου και του Απόλλωνα στο ιερό των Βαγχιδών ή Διδύμειον (που βρισκόταν κοντά στη Μίλητο της Ιωνίας). Ο Ηρόδοτος αναφέρει, ότι ο βασιλιάς της Λυδίας Κροίσος θέλησε κάποτε να ελέγξει την αξιοπιστία των γνωστότερων μαντείων της τότε εποχής. Έστειλε απεσταλμένους στα μαντεία του Αμφιάραου, του Τροφωνίου, του Διδύμειου, των Δελφών και της Δωδώνης, ζητώντας να απαντήσουν στην ερώτηση, τι έκανε ο Κροίσος εκείνη την ώρα. Το μαντείο των Δελφών έδωσε τη σωστή απάντηση, αποκαλύπτοντας ότι ο Κροίσος έβαλε σε μια χάλκινη χύτρα να βράσουν μια χελώνα κι ένα αρνί μαζί (Ηρόδοτος 1, 48-49).

Τα δύο γνωστότερα μαντεία του αρχαίους ελληνισμού ήταν το μαντείο των Δελφών και το μαντείο της Δωδώνης. Στο μαντείο της Δωδώνης, στους πρόποδες του όρους Τόμαρος, ο Ζευς έδινε τους χρησμούς του με τη φωνή των δρυών και του ανέμου. Οι ιερείς που υπηρετούσαν στο ναό λεγόντουσαν Σελλοί, κοιμόντουσαν επάνω στο έδαφος και δεν έπλεναν ποτέ τα πόδια τους. Στο μαντείο υπήρχαν και τρεις προφήτισσες, οι οποίες διηγήθηκαν στον Ηρόδοτο έναν μύθο σχετικό με την αιγυπτιακή προέλευση του μαντείου.

Τα μηνύματα του Νάϊου Ζευς δινόντουσαν μέσα από τους ψιθύρους που έκανε το φύλλωμα των ιερών Δρυών του μαντείου, τους οποίους ερμήνευαν οι ιερείς. Έναν άλλο τρόπο χρησμοδότησης μαθαίνουμε από τον Στράβωνα: στο ιερό υπήρχε ένα χάλκινος λέβητας στηριγμένος σε μία κολόνα (τον λέβητα τον είχαν χαρίσει στο ιερό του Ζευς οι Κερκυραίοι). Σε μια διπλανή κολόνα υπήρχε το άγαλμα ενός παιδιού που κρατούσε ένα μαστίγιο με τριπλή χάλκινη αλυσίδα, η οποία με τον άνεμο χτυπούσε τον χάλκινο λέβητα και οι μάντεις μετέφραζαν τις δονήσεις που παραγόντουσαν από τα χτυπήματα σε χρησμούς.

Ασύγκριτα πιο φημισμένο από κάθε άλλο μαντείο της αρχαιότητας, ήταν αυτό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Το μαντείο των Δελφών αναφέρεται από τον Όμηρο στην Οδύσσεια (θ 79-81) και είναι γνωστό ότι από τον 7ο αιώνα προ Χριστού έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο. Δεν ήταν κάθε ημέρα ευνοϊκή για να ζητηθεί χρησμός από το μαντείο και η συνθήκη αυτή επέτεινε το γεγονός του σχηματισμού ουράς μέσα στο ιερό, ώστε να εξασφαλιστεί η προτεραιότητα στην αναζήτηση των συμβουλών του μαντείου. Εκτός από την προσφορά ενός ποσού στο μαντείο (πέλανος), που ποίκιλλε ανάλογα με το εάν ο χρησμός ζητούνταν από κάποια πόλη ή κάποιον ιδιώτη, για να εγκριθεί το κατά πόσον ο θεός ήθελε να απαντήσει σε κάποιοι ερώτημα, έπρεπε να θυσιαστεί μια κατσίκα, την οποία προηγουμένως είχαν βρέξει με κρύο νερό: εάν η κατσίκα δεν έτρεμε από το κρύο, θεωρούσαν ότι ο θεός δεν ήθελε να απαντήσει στην ερώτηση. Σε διαφορετική περίπτωση, η διαδικασία συνεχιζόταν με την είσοδο στο ναό και την παράδοση της ζητούμενης ερώτησης, η οποία είχε ήδη προετοιμαστεί από πριν σε γραπτή μορφή.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα αρχαιολογικά στοιχεία, ο ενδιαφερόμενος μπορούσε να εισέλθει μόνο μέχρι ένα σημείο του ναού. Στο βάθος υπήρχε το άδυτο, ένας απαγορευμένος χώρος όπου βρισκόταν η Πυθία. Η Πυθία ήταν επιλεγμένη ανάμεσα σε γυναίκες των Δελφών και ζούσε σε απομόνωση και αγνότητα. Καθόταν επάνω σε έναν τρίποδα μέσα στο άδυτο, κοντά σε μια ιερή πέτρα σε σχήμα τρούλου, που ονομαζόταν ομφαλός και συμβόλιζε το κέντρο της γης. Μέσα στο άδυτο και από μια ρωγμή του βράχου έβγαιναν αναθυμιάσεις που θεωρείται ότι προκαλούσαν μια εκστατική κατάσταση στην Πυθία. Εκείνη, καθισμένη επάνω στον τρίποδα, μασούσε φύλλα Δάφνης και έπινε νερό από την ιερή πηγή Κασσωτίδα. Κατά τη διάρκεια της έκστασης ψιθύριζε ακατάληπτα λόγια, που μετατρεπόντουσαν πιθανότατα σε έμμετρα κείμενα από τους προφήτες του ναού.

Οι περισσότεροι χρησμοί της Πυθίας ήταν σκοτεινοί και διφορούμενοι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιστορία της εποίκησης του Τάραντα και η ίδρυση της πόλης από τον Φάλανθο, στα μέσα του 7ου αιώνα προ Χριστού. Ο Φάλανθος πριν ξεκινήσει ζήτησε χρησμό από το μαντείο των Δελφών και του απάντησαν πως θα κατακτούσε εδάφη και μια πόλη, όταν θα αισθανόταν βροχή κάτω από καθαρό ουρανό. Φτάνοντας στην Ιταλία είχε πολλές νίκες, αλλά δεν κατόρθωσε να καταλάβει κάποια πόλη ή εδάφη. Καθώς θεωρούσε αδύνατο να βρέξει με καθαρό ουρανό όπως έλεγε η προφητεία, ήταν απογοητευμένος και έγειρε το κεφάλι του στα γόνατα της γυναίκας του, η οποία άρχισε να ψάχνει για ψείρες στα μαλλιά του. Εκείνη τότε ξέσπασε σε κλάματα, τα οποία έβρεξαν τα μαλλιά του Φάλανθου και ξαφνικά συνειδητοποίησε το νόημα της προφητείας: τα δάκρυα της γυναίκας του ήταν σα βροχή και το όνομά της ήταν Αίθρα, δηλαδή καθαρός ουρανός. Πράγματι, την επόμενη νύχτα επιτέθηκε στον Τάραντα και κατέκτησε την πόλη.

Ένα άλλο ιστορικό παράδειγμα που συνδέεται με το μαντείο των Δελφών, είναι αυτό του Θεαγένη από τη Θάσο. Εξαιτίας της δόξας που είχε φέρει στο νησί λόγω των αθλητικών του θριάμβων, έστησαν ένα άγαλμα για να τον τιμήσουν. Μετά το θάνατό του, ένας εχθρός του Θεαγένη ερχόταν κάθε νύχτα και έδερνε με χάλκινες βέργες το άγαλμα. Λέγεται ότι το άγαλμα εκδικήθηκε την πράξη αυτή, προκαλώντας το θάνατο του ανθρώπου και τα παιδιά του δίκασαν το άγαλμα για φόνο, με αποτέλεσμα να πεταχτεί στη θάλασσα από τους κατοίκους της Θάσου. Κατόπιν, ακαρπία έπληξε τη Θάσο και οι κάτοικοί της έστειλαν ερώτηση στο μαντείο, που τους συμβούλεψε να φέρουν πίσω αυτούς που είχαν διώξει. Οι κάτοικοι της Θάσου επέτρεψαν στους εξόριστους να γυρίσουν πίσω, αλλά το κακό δε διορθωνόταν. Ρωτώντας ξανά την Πυθία, εκείνη τους απάντησε ότι ξέχασαν τη μνήμη του μεγάλου Θεαγένη. Κάποιοι ψαράδες ψάρεψαν κατά τύχη το άγαλμα μέσα από τη θάλασσα, οι Θάσιοι το τοποθέτησαν και πάλι στην αρχική του θέση και έκτοτε το τίμησαν ως θεό, ως ήρωα, ως θεραπευτή και προστάτη της Θάσου.

Βιβλιογραφία:

• Francois Chamoux: Ο ελληνικός πολιτισμός


• Heinz Gunther Nesselrath: Εισαγωγή στην Αρχαιογνωσία, τόμος Α', Αρχαία Ελλάδα


• P.E. Easterling - B.M.W. Knox: Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας

Η προφητεία υφίσταται από την αρχή της ανθρωπότητας κι είναι μια πρόβλεψη για το μέλλον. Κάτι παρόμοιο είναι κι η πρόγνωση. Η μαντεία τέλος, είναι ένας τρόπος να ανακαλύπτει κανείς πράγματα τα οποία είναι κρυφά. Εάν ο σκοπός της είναι να ανακαλύψει τα μελλοντικά γεγονότα, τότε η μαντεία λειτουργεί ως προφητεία.

Η πρόγνωση είναι ένα ψυχικό φαινόμενο. Κάποιος άνθρωπος μπορεί να έχει ένα όραμα ή να δει ένα όνειρο το οποίο του δίνει πληροφορίες για το μέλλον. Η προφητεία όμως σχετίζεται συνήθως με την έμμεση πρόβλεψη και δεν έχει απαραίτητα σχέση με κάποια ψυχική ικανότητα του ατόμου. Ένας άνθρωπος που κατέχει προγνωστικές ψυχικές δυνάμεις μπορεί φυσικά να χρησιμοποιεί κάποια μαντικά αντικείμενα σαν εργαλεία που θα τον βοηθήσουν για τις προβλέψεις του.

Στην διάρκεια της Ιστορίας η προφητεία γινόταν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Η παρατήρηση ενός σμήνους πουλιών, η χρησιμοποίηση συκωτιών από πρόβατα, η θέρμανση μιας ωμοπλάτης ζώου στην φωτιά κι η παρατήρηση έπειτα των ραγισμάτων που δημιουργούνταν σ' αυτήν, είναι μερικές μόνο από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν. Σήμερα οι πιο γνωστές μέθοδοι για την έμμεση πρόβλεψη του μέλλοντος είναι οι κάρτες Ταρώ, οι ρούνοι, η αστρολογία, η αριθμολογία, η χειρομαντεία και το I Ching. Άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται ακόμα στις μέρες μας, αλλά όχι τόσο συνηθισμένες όσο οι κάρτες Ταρώ κι η αστρολογία, είναι η κρυσταλλοσκοπία (χρησιμοποιώντας ένα καθρέφτη, ή την αντανάκλαση από ένα μπολ με νερό, καθώς επίσης και κρυστάλλινες σφαίρες), η ραβδοσκοπία (χρησιμοποιώντας 2 κλαριά ή ράβδους για την ανίχνευση νερού) κι η ανάγνωση των φύλλων τσαγιού. Η λίστα όλων των μεθόδων θα μπορούσε να είναι κάτι παραπάνω από εξαντλητική, καθώς οι τρόποι για την μαντεία του μέλλοντος από την αρχαιότητα έως αυτούς που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι πάρα πολλοί και διαφορετικοί μεταξύ τους.

Ο Νοστράδαμος είναι ένας πολύ γνωστός προφήτης ο οποίος έζησε κατά την διάρκεια του 16ου αιώνα. Παρόλα αυτά, η επιτυχία των προφητειών του είναι υπό αμφισβήτηση ακόμα και σήμερα. Έγραψε εκατοντάδες τετράστιχα τα οποία είναι τόσο δυσνόητα, που ακόμα κι οι ειδικοί στις προφητείες του δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν τι είναι αυτό για το οποίο προσπαθούσε να μας προειδοποιήσει. Πολλές φορές επίσης οι ειδικοί στις προφητείες του Νοστράδαμου δε μπορούν και να συμφωνήσουν μεταξύ τους για το νόημα κάποιου συγκεκριμένου τετράστιχού του. Οι λόγοι για την ασάφεια στα τετράστιχά του είναι κατανοητοί. Έγραφε αυτές τις προφητείες κατά την διάρκεια της Ιεράς Εξέτασης, οπότε προσπαθούσε να προφυλαχθεί. Το ενδιαφέρον του για την αστρολογία και το μυστικισμό τον έκανε έναν πρωταρχικό στόχο για την Ιερά Εξέταση και πέρασε 6 χρόνια περιπλανώμενος σε κάποιο μέρος για να αποφύγει την σύλληψη του από τους Ιεροεξεταστές. Ο κύριος τρόπος πάντως που χρησιμοποιούσε για τις προφητείες του ήταν η μελέτη των άστρων.

Μια ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι οι προφήτες που λειτουργούν ως διάμεσα - μέντιουμ. Αυτοί διαφέρουν από αυτούς που προβλέπουν το μέλλον λόγω κάποιων ιδιαίτερων ψυχικών δυνάμεων που κατέχουν, καθώς λαμβάνουν πληροφορίες από πνεύματα ή άλλες οντότητες του αόρατου κόσμου και δεν χρησιμοποιούν κάποια δική τους προγνωστική ικανότητα. Αυτή η πληροφορία συνήθως λαμβάνεται σε μια ενδιάμεση κατάσταση της συνείδησης και σχεδόν πάντα τα μέντιουμ ισχυρίζονται ότι δεν θυμούνται τι είπαν κατά την διάρκεια της έκστασης τους. Για αυτό το λόγο συνήθως έχουν μαζί τους κάποιο άλλο άτομο το οποίο καταγράφει τι λένε όταν οι ίδιοι είναι σε έκσταση.

Στις μέρες μας ο πιο αναγνωρισμένος τέτοιος προφήτης είναι πιθανότατα ο Edgar Cayce, ο επονομαζόμενος «Κοιμώμενος Προφήτης». Ο Cayce έμπαινε σε μια ελαφριά εκστατική κατάσταση κι όποτε του γίνονταν ερωτήσεις έδινε τις αντίστοιχες απαντήσεις. Τον αναζητούσαν κυρίως άρρωστοι άνθρωποι γιατί μπορούσε κι έδινε ιατρικές συμβουλές και μάλιστα σε περιπτώσεις που οι γιατροί δεν είχαν καταφέρει να δώσουν κάποια αποτελεσματική θεραπεία για την ασθένεια τους. Είναι επίσης γνωστός για πολυάριθμες προφητείες που έκανε σχετικά με μελλοντικές ανακαλύψεις (άλλες από αυτές πραγματοποιήθηκαν, άλλες όχι, κι άλλες μπορεί να πραγματοποιηθούν στο μέλλον). Όπως οι περισσότεροι τέτοιοι προφήτες, έτσι κι ο Cayce δε μπορούσε ποτέ να θυμηθεί τι πληροφορίες έδινε όταν ήταν σε έκσταση.

Συνηθίζεται για κάποιους ανθρώπους που επιθυμούν μία πρόβλεψη για το μέλλον, να επισκέπτονται κάποιον άνθρωπο που θεωρείται πως έχει προγνωστικές ψυχικές δυνάμεις, ή ότι λειτουργεί με τον παραδοσιακό τρόπο του μάντη - προφήτη. Η τακτική αυτή μας φέρνει πίσω στο χρόνο, στα αρχαία μαντεία του ελληνικού πολιτισμού. Οι μάντεις υπάρχουν ακόμη στις μέρες μας. Ίσως είναι περισσότερο γνωστοί ως μέντιουμ, άνθρωποι δηλαδή που μπορούν να επικοινωνήσουν με τα πνεύματα. Πολύ συχνά γίνεται μια πνευματιστική συνάθροιση αντί για κάποιο αρχαίο τελετουργικό, όμως ο σκοπός είναι ο ίδιος. Η ηθική ακεραιότητα ενός μάντη παραμένει πάντα ένα ζήτημα καθώς από αρχαιοτάτων χρόνων έως σήμερα πολλοί έχουν αποδειχθεί απατεώνες. Άλλωστε η ίδια η έκβαση των γεγονότων είναι αυτή που θα αποδείξει ή όχι την αξιοπιστία της πρόβλεψης.

Έρευνα υποδηλώνει ότι οι χορτοφάγοι είναι πιο ευφυείς από αυτούς που τρώνε κρέας

Συχνά απορρίπτονται ως δύστροποι αφού οι πολύ σχολαστικές διατροφικές τους συνήθειες τους κάνουν να είναι λιγότερο δημοφιλείς σε κάποιο δείπνο τόσο στον οικοδεσπότη όσο και στους υπόλοιπους προσκεκλημένους. Τώρα όμως φαίνεται ότι δικαιώνονται, αφού μια έρευνα δείχνει ότι οι χορτοφάγοι είναι πιο ευφυείς από τους φίλους τους που τρώνε κρέας.

Η έρευνα που διεξήχθη ανάμεσα σε χιλιάδες άνδρες και γυναίκες έδειξε ότι αυτοί οι οποίοι ακολουθούν μια διατροφή βασισμένη στην χορτοφαγία, έχουν μεγαλύτερο δείκτη ευφυΐας κατά πέντε μονάδες από αυτούς που τρώνε κανονικά κρέας. Όπως γράφεται στην Βρετανική Ιατρική Εφημερίδα, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι δεν έχουν αποσαφηνιστεί οι λόγοι που οι χορτοφάγοι είναι πιο έξυπνοι, παραδέχονται όμως πως μια διατροφή χορτοφαγίας, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, θα μπορούσε να αυξήσει την απόδοση του εγκεφάλου.

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Southampton παρακολούθησαν την εξέλιξη 8000 εθελοντών για είκοσι χρόνια. Στην ηλικία των δέκα χρόνων, τα κορίτσια και τα αγόρια υποβλήθηκαν σε μια σειρά τεστ ώστε να μετρηθεί ο δείκτης ευφυΐας τους. Όταν έφτασαν στην ηλικία των τριάντα ρωτήθηκαν - ανάμεσα στ' άλλα - αν ήταν χορτοφάγοι κι οι απαντήσεις τους συγκρίθηκαν με τον δείκτη ευφυΐας που είχαν στην παιδική τους ηλικία. Περίπου το 4,5% των ενηλίκων ήταν χορτοφάγοι, αριθμός που βρέθηκε πως έχει απήχηση και στον γενικότερο πληθυσμό. Παρόλα αυτά, περαιτέρω ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι τα άτομα που ήταν πιο έξυπνα ως παιδιά, ήταν πιθανότερο να γίνουν χορτοφάγοι ως ενήλικες, αποφεύγοντας το κρέας και το ψάρι.

Ένας μέσος χορτοφάγος ενήλικας είχε ένα δείκτη ευφυΐας ως παιδί περίπου 105 σχεδόν 5 μονάδες υψηλότερα από αυτούς που συνέχισαν να τρώνε κρέας όταν μεγάλωσαν. Επίσης σε πολλές περιπτώσεις είχαν αποκτήσει περισσότερα διπλώματα και είχαν τη δυνατότητα να κατέχουν υψηλόβαθμες θέσεις εργασίας. Δεν υπήρχε καμία διαφορά στον δείκτη ευφυΐας ανάμεσα στους αυστηρούς χορτοφάγους και σ' αυτούς που, αν και χορτοφάγοι, έτρωγαν ψάρι ή κοτόπουλο. Από την άλλη, οι χορτοφάγοι που απέφευγαν επίσης τα γαλακτοκομικά προϊόντα είχαν αρκετά χαμηλότερο δείκτη ευφυΐας στην ηλικία των 10 από τα υπόλοιπα παιδιά, περίπου 95 μονάδες.

Η Δρ Catharine Gale ανέφερε ότι θα μπορούσαν να ισχύουν πολλές ερμηνείες για τα αποτελέσματα, όπως ότι οι πιο ευφυείς άνθρωποι είναι πιθανότερο να συμπονούν τα ζώα και να αντιλαμβάνονται το πόσο ωφέλιμη είναι μία διατροφή βασισμένη σε φρούτα, λαχανικά και καρπούς.

Προηγούμενη έρευνα είχε δείξει ότι οι χορτοφάγοι έχουν χαμηλότερη πίεση αίματος και χαμηλότερη χοληστερίνη, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών. Επιπλέον, είναι λιγότερο πιθανό να είναι παχύσαρκοι. Εναλλακτικά, μια διατροφή η οποία είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και πλήρη δημητριακά θα μπορούσε να αυξήσει σε κάποιο βαθμό την ικανότητα του εγκεφάλου μας.

Η Δρ Gale ανέφερε: "Παρά το γεγονός ότι τα αποτελέσματα δείχνουν πως τα παιδιά που είναι πιο έξυπνα, ίσως γίνουν χορτοφάγοι στην εφηβεία ή στην πρώιμη ενηλικίωση τους, αυτό δεν αποκλείει την πιθανότητα μια τέτοια διατροφή να έχει ευεργετικά αποτελέσματα και σε μια μεταγενέστερη συνειδητή επιλογή της".

Ανάμεσα σε πολλούς άλλους γνωστούς χορτοφάγους ανήκει ο τραγουδιστής Paul McCartney, ο Morrissey κι η ηθοποιός Jenny Seagrove. Παλιοί υπέρμαχοι της διατροφής απαλλαγμένης από το κρέας ήταν ο George Bernard Shaw κι ο Benjamin Franklin. Για να υποστηρίξει την επιλογή του αυτή ο Shaw είπε: "Ένα μυαλό τόσο πολύ ικανό όσο το δικό μου, δε μπορεί να δώσει την εντολή να τραφώ από αγελάδες", ενώ ο Franklin δήλωσε πως η διατροφή βασισμένη στην χορτοφαγία είχε ως αποτέλεσμα "μεγαλύτερη διαύγεια του μυαλού και πιο γρήγορη αντίληψη". Η Liz O'Neill, μέλος της Κοινότητας Χορτοφάγων, είπε: "Πάντα γνωρίζαμε ότι η χορτοφαγία είναι μια έξυπνη κι ωφέλιμη επιλογή δείχνοντας συμπόνια απέναντι στα ζώα, στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Τώρα έχουμε και τα επιστημονικά στοιχεία για να το αποδείξουμε".

Ίσως αυτό να εξηγεί γιατί πολλοί άνθρωποι που ελαττώνουν την κατανάλωση κρέατος επιθυμούν τόσο πολύ να αποκαλούνται χορτοφάγοι. Θα έπρεπε όμως να ξέρουν ότι οι χορτοφάγοι δεν τρώνε ούτε κοτόπουλο, ούτε γαλοπούλα ούτε καν ψάρι!

Η βιολογία ετοιμάζεται για μία αλλαγή παραδείγματος, αφήνοντας τελικά πίσω της την ως σήμερα ισχύουσα θεωρία ότι ελεγχόμαστε από τα γονίδιά μας.

Οι πρόσφατες επιστημονικές θεωρίες, ισχυρίζονταν ότι είμαστε ανίσχυροι απέναντι στα γονίδιά μας. Το πρόβλημα με αυτές τις θεωρίες είναι, ότι δεν αφήνουν στον άνθρωπο μεγάλο περιθώριο στην ευθύνη για τη διαμόρφωση πολλών στοιχείων της προσωπικότητάς του. Αν η ευτυχία καθορίζεται από τα γονίδιά μας, τότε από τη στιγμή που γεννιόμαστε, η ευτυχία μας ξεδιπλώνεται σύμφωνα με το πρόγραμμα των γονιδίων. Δεν υπάρχει τίποτε που να μπορούμε να κάνουμε για να το αλλάξουμε αυτό.

Τα αποκαλυπτικά επιστημονικά πειράματα του Bruce Lipton αποδεικνύουν ωστόσο, ότι τα γονίδιά δεν είναι ο εγκέφαλος των κυττάρων μας, όπως μας διδάσκουν μέχρι σήμερα τα βιβλία βιολογίας. Κάνοντας πειράματα με κύτταρα, ο Bruce Lipton αφαίρεσε τον πυρήνα τους και ανακάλυψε ότι τα κύτταρα εξακολουθούν να ζουν για αρκετές βδομάδες. Το συμπέρασμά του είναι προφανές: ο πυρήνας με το DNA δεν είναι ο εγκέφαλος του κυττάρου και για το λόγο αυτό δεν ελέγχει το κύτταρο.

Ο πυρήνας του κυττάρου περιέχει 50% DNA και 50% πρωτεΐνη. Επιστήμονες ανέλυσαν το κύτταρο και κάνοντάς το αυτό, κοίταξαν το DNA που ελέγχει τον σχηματισμό των πρωτεϊνών. Το DNA είναι ένα σύστημα που αναπαράγει πρωτεΐνες. Αν μια πρωτεΐνη δεν είναι διαθέσιμη, αλλά χρειάζεται για να ανταποκριθεί το κύτταρο σε κάποια ανάγκη του, μπορεί να σχηματιστεί από το πρόγραμμα που παρέχει το DNA.

Τι είναι τελικά αυτό, που ελέγχει το κύτταρο;

Όσο εκπληκτικό κι αν ακούγεται, είναι το περιβάλλον και το πώς γίνεται αυτό αντιληπτό από το κύτταρο.

Η αντίληψη του κυττάρου πραγματοποιείται μέσω του δέρματος. Το δέρμα περιέχει εκατοντάδες πρωτεΐνες, που ενεργούν ως υποδοχείς. Οι υποδοχείς ερεθίζονται από περιβαλλοντικά σήματα, όπως η θερμοκρασία και το φως. Αυτό το πρωτογενές σήμα στη συνέχεια μεταφράζεται μέσα στο κύτταρο σε ένα δευτερογενές σήμα, ενεργοποιώντας την πρωτεΐνη να δράσει με κάποιον τρόπο, για παράδειγμα να διασπάσει ένα ένζυμο.

Όλοι είμαστε φτιαγμένοι από τρισεκατομμύρια κυττάρων. Τα σώματα και τα όργανά μας μοιράζονται το ίδιο πρότυπο. Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά και αυτή είναι η ικανότητά μας να προσλαμβάνουμε ένα περιβαλλοντικό σήμα. Η αντίληψη επηρεάζεται από τι δοξασίες μας. Μπορούμε να βιώνουμε ένα υγιές περιβάλλον και ταυτόχρονα να πιστεύουμε ότι το περιβάλλον αυτό δεν είναι υγιές για εμάς. Πιστεύοντάς το αυτό, αλλάζουμε τον τρόπο που προσλαμβάνουμε την πληροφορία αυτή και για το λόγο αυτό αλλάζουμε και την κυτταρική μας συμπεριφορά. Για παράδειγμα, μπορεί μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη που είναι απαραίτητη για το σχηματισμό του ανοσοποιητικού συστήματος, να μην μπορεί να αναπαραχθεί. Αυτό οδηγεί στην αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και ίσως στην αρχή μιας αρρώστιας.

Τα κύτταρα έχουν δύο βασικές συμπεριφορές: ανάπτυξη και προστασία. Τα κύτταρα μπορούν να επιλέξουν μόνο μια συμπεριφορά κάθε φορά, είτε να είναι στη διάθεση για ανάπτυξη, είτε στη διάθεση για προστασία. Το σύστημά μας δεν μπορεί να αναπτυχθεί όταν βρισκόμαστε σε διάθεση προστασίας. Η διάθεση προστασίας είναι σα να βρισκόμαστε σε κατάσταση στρες. Αν το σύστημά μας βρίσκεται σταθερά σε τέτοια διάθεση, τότε δεν υπάρχει πιθανότητα για ανάπτυξη. Ωστόσο, η ανάπτυξη είναι ένα ουσιώδες τμήμα της εξελικτικής στρατηγικής μας για επιβίωση και αν δεν αναπτυσσόμαστε, τότε λιμνάζουμε και δημιουργούμε ευκαιρίες για να αρρωστήσουμε.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Είναι ελαττωματική η υπόθεση ότι ελεγχόμαστε από τα γονίδιά μας. Δεν υπάρχουν γονίδια καρκίνου. Δεν είναι πιθανό για ένα γονίδιο να ενεργοποιηθεί ή να αλλάξει από μόνο του, για παράδειγμα, προκαλώντας καρκίνο. Είναι το περιβαλλοντικό σήμα και η αντίληψή μας γι' αυτό, που συνεισφέρει σε μια αλλαγή στο σύστημά μας.

Συμπέρασμα:

Η θεωρία του Bruce Lipton για την κυτταρική βιολογία μας ταξιδεύει σε μια εμπεριστατωμένη εξερεύνηση μέσα στον μικροσκοπικό κόσμο, εκεί όπου νέες ανακαλύψεις και έρευνες ανατρέπουν τον τρόπο που κατανοούμε τη ζωή, την εξέλιξη και τη συνείδηση. Ο Δρ Lipton μας δείχνει ότι κάθε ένα από τα κύτταρά μας έχει πολύ περισσότερη έμφυτη νοημοσύνη, από ό,τι παλαιότερα πιστεύαμε.

Η σκέψη ότι ελεγχόμαστε από τα γονίδιά μας αποτελεί μία κοσμοαντίληψη. Εάν θεωρήσουμε πως τα κύτταρα δεν επηρεάζονται στην ουσία από τα γονίδια, αλλά από την κοσμοαντίληψή μας, τότε θα καταλάβουμε ότι δεν είναι τα γονίδια αυτά που μας ελέγχουν, αλλά η αντίληψή μας ότι τα γονίδια ελέγχουν το κύτταρό μας. Κάτι, το οποίο θα μπορούσαμε να αλλάξουμε, εφόσον καταφέρουμε να αποκτήσουμε συνειδητό έλεγχο στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Στην ουσία, κάθε ένας από εμάς είναι ισχυρός. Έχουμε ισχύ πάνω στην εξέλιξη της ζωής μας. Έχουμε την ισχύ να επιλέξουμε ποια γονίδια θα ενεργοποιηθούν. Δεν είμαστε τα θύματα των γονιδίων μας. Αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να επιλέξουμε τις κατάλληλες δοξασίες σύμφωνα με το περιβάλλον μας.

Αν για παράδειγμα ξυπνήσουμε το πρωί με ξηρό λαιμό, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι βρισκόμαστε στην απαρχή ενός κρυολογήματος. Αυτό είναι ουσιαστικά μια δοξασία, την οποία είτε δημιουργήσαμε μόνοι μας, είτε την πήραμε από κάποιον άλλον, (ίσως το οικογενειακό περιβάλλον). Δεν υπάρχει λόγος να ζήσουμε όλη μας τη ζωή κρατώντας μια συγκεκριμένη δοξασία.

«Όλη η ύλη προέρχεται και υπάρχει μόνο υπό την αρχή μίας δύναμης. Οφείλουμε να υποθέσουμε πίσω από αυτή τη δύναμη, την ύπαρξη ενός συνειδητού και ευφυή νου. Αυτός ο νους είναι η μήτρα όλης της ύλης»
Max Planck, βραβείο Νόμπελ, πατέρας της κβαντικής θεωρίας

Λίγα λόγια για τον Δρ. Bruce H. Lipton

Ο Δρ Bruce H. Lipton, είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένος κυτταρικός βιολόγος, ο οποίος διδάσκει κυτταρική βιολογία στην ιατρική σχολή του Wisconsin. Ο Bruce H. Lipton πήγε στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου του Stanford για πρωτοποριακές σπουδές. Η επαναστατική του έρευνα στην κυτταρική μεμβράνη το 1977, τον κατέστησε πρωτοπόρο στη νέα επιστήμη της επιγενετικής. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «The Biology of Belief», όπως επίσης αναγνωρισμένος ομιλητής και παρουσιαστής σεμιναρίων. Έχει εμφανιστεί στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο.

Στην Ιαπωνία η ομάδα αίματος ενός ανθρώπου λαμβάνεται συχνά υπόψη, προκειμένου να βρεθούν τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα, κάτι που γίνεται συνήθως στη Δύση μέσω της Αστρολογίας.

Περισσότεροι από το 90% των Γιαπωνέζων γνωρίζουν την ομάδα αίματός τους, καθώς πολλές φορές τους ζητείται να συμπληρώσουν αυτό το στοιχείο, όταν κάνουν αίτηση για εργασία.

Σύμφωνα με τη New York Times, ο Theodore Bestor, επιστήμονας του Πανεπιστημίου του Harvard με σπουδές στην ιαπωνική κουλτούρα και στην ανθρωπολογία, είπε: "Στην καθημερινή ζωή στην Ιαπωνία, η ομάδα αίματος συνήθως χρησιμοποιείται ως ένα προσφιλές θέμα συζήτησης, ένα έναυσμα για κοινωνικού τύπου συναναστροφές. Είναι μια πληροφορία που υποθετικά μας δίνει κάποια εικόνα για το πως είναι κάποιο άτομο σαν άνθρωπος".

Συνεχίζοντας είπε: "Οι Ιάπωνες έχουν μια ισχυρή πεποίθηση ότι η βιολογία κι η γενετική καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την προσωπικότητα κάποιου ανθρώπου. Πιστεύω λοιπόν πως είναι περισσότερο προδιατεθειμένοι να εξετάζουν την προσωπικότητα ενός ανθρώπου με βάση την γενετική απ' ό,τι οι περισσότεροι Αμερικάνοι".

Η ιαπωνική κουλτούρα είναι σε μεγάλο βαθμό βασισμένη στην γνώση της ομάδας αίματος κάποιου. Τα γραφεία συνοικεσίων για παράδειγμα, τη λαμβάνουν υπ' όψιν τους για να ταιριάξουν ένα ζευγάρι κι οι εργοδότες την χρησιμοποιούν για να αξιολογήσουν τις αιτήσεις εργασίας.

Η αγορά της Ιαπωνίας έχει κατακλυστεί από ειδικά προϊόντα για την κάθε ομάδα αίματος, όπως αναψυκτικά τύπου coca-cola, τσίχλες και προφυλακτικά.

Κάτι πολύ σημαντικό είναι ότι στην ιαπωνική κοσμοαντίληψη, οι άνθρωποι με ομάδα αίματος 0 θεωρούνται μαχητικοί, με περισσότερη αυτοπεποίθηση, πρωτοπόροι, καθώς επίσης ως άνθρωποι που θέτουν αρκετούς στόχους και είναι ευερέθιστοι.

Σύμφωνα με μια τοπική δημοσιογράφο, την Masahiko Nomi, η οποία το 1971 έγραψε ένα best seller βασισμένο σ' αυτή τη θεώρηση, οι άνθρωποι με ομάδα αίματος 0 είναι περισσότερο αποδοτικοί σε επαγγέλματα όπως τραπεζικοί, πολιτικοί και όσο παράδοξο κι αν ακούγεται επαγγελματίες παίκτες του μπέηζμπολ.

Ο Marc Siegel, καθηγητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, διαφωνεί: "Δεν υπάρχει καμία απολύτως απόδειξη ότι μπορεί κάποιος να κάνει γενικευμένες προβλέψεις ανάλογα με την ομάδα αίματος, ή ότι υπάρχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα τα οποία μπορείς να καθορίσεις με βάση την ομάδα αίματος".

Πρόσθεσε: "Για μένα είναι κάτι παρόμοιο με την Αστρολογία. Κάποιοι άνθρωποι για παράδειγμα, θα πουν ότι αν είσαι Δίδυμος, είσαι περισσότερο επιθετικός. Γνωρίζω έναν χειρούργο ο οποίος δεν χειρουργεί σε συγκεκριμένες φάσεις της Σελήνης. Όμως για όλα αυτά δεν υπάρχει καμία απολύτως επιστημονική απόδειξη".

Ζώντας στον εικοστό πρώτο αιώνα, σέρνουμε πίσω μας ένα παρελθόν πολλών χιλιετηρίδων. Ο άνθρωπος όχι μόνο κατάφερε να επιζήσει αντιμετωπίζοντας αντίξοες συνθήκες, αλλά κατάφερε να κυριαρχήσει το περιβάλλον του, με θεμιτούς ή και αθέμιτους τρόπους. Από τον Ερμή τον Τρισμέγιστο έως τον Ιπποκράτη και από την εποχή του ευρωπαϊκού διαφωτισμού ως τα σήμερα, τα άλματα της ιατρικής επιστήμης εγκαινιάζουν συνεχώς νέους ορίζοντες. Γνώσεις του παρελθόντος αναθεωρούνται στα σύγχρονα επιστημονικά εργαστήρια, όπου ερευνούνται θεραπευτικά συστήματα με προέλευση χιλιάδων χρόνων. Έτσι, θεραπείες που ήταν άγνωστες και έκρυβαν μυστήρια για τον δυτικό κόσμο, στρατολογούνται πλέον όλο και περισσότερο, σαν σύμμαχοι στη μάχη έναντι στον ανθρώπινο πόνο. Θεωρίες που δύσκολα πια μπορούν να αμφισβητηθούν, γιατί επέζησαν χιλιάδες χρόνια έχοντας την ίδια σχεδόν ηλικία με τον άνθρωπο, καλούν όλο το θεραπευτικό κόσμο να τις προσέξει, και κάτω από έρευνα και πρακτική να πάρει τα κρυμμένα μυστικά τους.

Εισαγωγικά στοιχεία

Μία θεραπευτική μέθοδος, που μόλις πριν λίγες εκατοντάδες χρόνια έγινε γνωστή στο δυτικό κόσμο, είναι ο βελονισμός. Κινέζικη η προέλευση του, και η γέννησή του χρονολογείται στην τρίτη χιλιετηρίδα προ Χριστού. Αν και για πολλούς αιώνες είχε αποτελέσει το κύριο θεραπευτικό σύστημα του ανατολικού κόσμου, έκανε την εμφάνισή του στην Δύση αρκετά αργά, υιοθετημένος αρχικά από τη Γαλλία και τη Ρωσία, για να ακολουθήσει με αυξημένο ενδιαφέρον και η υπόλοιπη Ευρώπη. Σήμερα πια, αποτελεί μία συχνή προσφυγή του ασθενή για θεραπεία, αλλά και αντικείμενο έρευνας του επιστημονικού κόσμου.

Βασισμένη σ' ένα τεράστιο φιλοσοφικό υπόβαθρο, η τέχνη του βελονισμού χρωστάει τη δράση της στην αποσυμφόρηση της ενέργειας, που κυκλοφορεί σε ορισμένα κανάλια στο ανθρώπινο σώμα. Η αποσυμφόρηση αυτή γίνεται με την είσοδο λεπτών βελονών σε καθορισμένα βελονιστικά σημεία, η θέση και η λειτουργία των οποίων, είχε χαρτογραφηθεί από έναν κινέζο αυτοκράτορα (σύγγραμμα Νέϊ Κινγκ) όπως λέει η παράδοση ή από πολύχρονη εμπειρία και παρατήρηση σύμφωνα με άλλες παραδόσεις. Με τη βελονοθεραπεία ενεργοποιούνται μηχανισμοί αυτο-ίασης, που για κάποιους λόγους υπολειτουργούσαν, ή ερεθίζονται για πιο έντονη λειτουργία. Ο ασθενής μετά από μερικές συνεδρίες ανακουφίζεται συχνά από πολλά συμπτώματα, κυρίως όμως και σε πολλές των περιπτώσεων, από τα αίτια που δημιουργούν τα συμπτώματα αυτά.

Ο παραδοσιακός κινέζικος βελονισμός έχει ερευνηθεί, αλλά και αμφισβητηθεί από πολλούς. Η δυσκολία για επιστημονική απόδειξη της δράσης του, αποτελεί την κυριότερη αιτία γι' αυτήν την αμφισβήτηση, όπως και η απροθυμία πολλών εκπροσώπων του ιατρικού κόσμου να αποδεχτούν κάτι, το οποίο σύμφωνα με πολλές ενδείξεις λειτουργεί. Για τον λόγο αυτό, έχουν ήδη γίνει πολλές προσπάθειες επιστημονικής τεκμηρίωσής του μέσα από συγκριτικές πειραματικές μελέτες. Ιδιαίτερα έχει μελετηθεί η δράση του βελονισμού στην αντιμετώπιση του πόνου, ενώ είναι ευρέως γνωστά πειράματα που έχουν γίνει με εγχειρήσεις, όπου κύριο αναλγητικό ή αναισθητικό μέσο, ήταν ο βελονισμός. Η γέννηση και η συμπεριφορά του ανθρώπινου πόνου (νευροφυσιολογία του πόνου) βασίζεται σε πολύπλοκους μηχανισμούς, πολλοί από τους οποίους μόλις τα τελευταία χρόνια γίνονται φανεροί στην ιατρική έρευνα και αν μη τι άλλο, εξηγούν πολλά φαινόμενα, τα οποία αποτελούσαν άλυτα μυστήρια για πολλά χρόνια στο παρελθόν.

Ιστορική ανασκόπηση

Ο βελονισμός αποτελεί ίσως την αρχαιότερη θεραπευτική μέθοδο που έχει επιβιώσει έως σήμερα, όχι όμως και τη πρώτη, αφού σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία οι αιγύπτιοι και οι βαβυλώνιοι είχαν αρχαιότερο ιατρικό σύστημα, το οποίο όμως δεν διατηρείται στη σύγχρονη εποχή.

Η ιστορία της παραδοσιακής ιατρικής από ανθρωπολόγους και ιστορικούς έχει να επιδείξει μιαν εντυπωσιακή σειρά από μεθόδους για την ανακούφιση του πόνου (Brockbank 1954, Wand-Tetley 1956). Εκτός από τη χρήση βοτάνων, καταπλασμάτων, ψαλμών και προσευχών, εμφανίζεται το μοτίβο της καταπολέμησης του πόνου με τον πόνο : γενικά προκαλώντας σύντομο ελεγχόμενο πόνο, ανακουφίζονται χρόνια άλγη. Η χρήση των βεντουζών από τους αρχαίους έλληνες και ρωμαίους τον 4ο προ Χριστού αιώνα, όπως και η χρησιμοποίησή τους από τους ινδούς και τους κινέζους, η χάραξη του δέρματος με αιχμές σε συνδυασμό με τις βεντούζες και η καύση με πυρωμένα σίδερα για κάθε είδους πόνο, προκαλούν πιθανότατα έκπληξη στον μοντέρνο μας κόσμο. Ωστόσο, κάποιες από αυτές τις μεθόδους είναι ακόμη ζωντανές στις παραδόσεις της επαρχίας.

Μεταξύ των δοξασιών για την προέλευση του βελονισμού, δύο είναι οι επικρατέστερες. Σύμφωνα με τη μία από αυτές, ο άνθρωπος της αρχέγονης κοινωνίας, μέσα στην πάλη της καθημερινότητας για επιβίωση, διαπίστωσε ότι ορισμένοι από τους μικροτραυματισμούς ή νυγμούς εντόμων που τυχαία του συνέβαιναν, πολλές φορές τον θεράπευαν από διάφορες άλλες οργανικές διαταραχές ή πόνους. Η ανάμνηση του σημείου που υπέστη το μικροτραυματισμό αυτό, καθώς και η ανακούφιση από πολλά άσχετα με τον τραυματισμό - παθολογικά συμπτώματα συνδυάστηκαν, οργανώθηκαν σε περιπτώσεις, απ' όπου και προέκυψαν κάποια συμπεράσματα. Έτσι ο άνθρωπος κατέγραψε τις σχέσεις ανάμεσα στα διάφορα σημεία (βελονιστικά σημεία Sie Wej) και τις ασθένειες, δημιουργώντας τις βασικές αρχές για τη βελονοθεραπεία.

Κατά την παλαιότερη όμως παράδοση της κινέζικης κοσμογονίας, ο πρώτος άνθρωπος (Pan-Kou), συνέλαβε την έννοια της δυαδικότητας κατά την αέναη ροή της εναλλασσόμενης ισορροπίας των αντιθέτων, τα οποία ονόμασε Γιν και Γιανγκ. Από την ανάμειξη αυτών των δύο σε πολυάριθμους ποιοτικούς και ποσοτικούς συνδυασμούς, προήλθαν όλα τα όντα, τα φαινόμενα, τα πράγματα. Η ενέργεια που εδρεύει σε κάθε έμψυχο ή άψυχο υλικό και η ζωοδότρα δύναμη του ανθρώπου καλείται «τσι» (chi) και η ομαλή ή όχι ροή της σε συγκεκριμένα κανάλια, είναι η αιτία για όλες τις παθήσεις. Σύμφωνα με αυτήν την συγκεκριμένη κοσμοθεώρηση συγγράφηκε το αρχαιότερο κλασσικό κινέζικο ιατρικό σύγγραμμα, το Nei King, που αποτελεί διάλογο μεταξύ του 3ου Κινέζου αυτοκράτορα Hoang - Ti και του υπουργού του Chi Pa (2.696 2.598 π.Χ, βασιλεία Hoang Ti).

Τα αρχαιότερα ντοκουμέντα για την κινέζικη παραδοσιακή ιατρική χρονολογούνται στην εποχή της δυναστείας των Hsia (2.200 π.Χ). Στα παλιά κινέζικα κείμενα μπορούμε να βρούμε πολλά στοιχεία για τις πρώτες βελόνες, οι οποίες ήταν πέτρινες. Κινέζοι αρχαιολόγοι βρήκαν βελόνες από πυρόλιθο, κόκαλο, καλάμι και αργότερα από χαλκό, σίδερο, ορείχαλκο, άργυρο και χρυσό.

Κατά την εποχή της δυναστείας των Tseou (1.000 400 π.Χ) πραγματοποιήθηκε η επίσημη σύνταξη του Nei King, όπως το είχε διατηρήσει η παράδοση από την εποχή του Hoang Ti. Εκείνα τα χρόνια καθιερώθηκε και ο νόμος του Γιν και Γιανγκ στην ιατρική. Ακολούθησε η συμβολή του Pien Tsiao (403 321 π.Χ), του «Ιπποκράτη» της αρχαίας Κίνας, ο οποίος ερμήνευσε το Nei King. Ακολουθούν άλλα ονόματα κι άλλες χρονολογίες που αντιστοιχούν σε ιστορικούς σταθμούς του βελονισμού, μέχρι το 620 μ.Χ. που ιδρύεται το Ιατρικό Κολέγιο της Πρωτεύουσας, όπου διδάσκεται επίσημα ο βελονισμός.

Στην Ευρώπη έφτασε μόλις το 1683, όταν ευρωπαίοι γιατροί της εταιρίας Dutch East Indies Trading Company στη Γιάβα της Ιαπωνίας είδανε το βελονισμό να χρησιμοποιείται από τους ιάπωνες, ενώ τον ίδιο καιρό, ιεραπόστολοι άρχισαν να εισδύουν στον ανατολικό κόσμο. Ο Γάλλος George Soulie De Moranat μετέφερε τις γνώσεις που απέκτησε από μακρά παραμονή στην Κίνα, στους Ferreyroles, Chamfrault και Lavill Mery, διδάσκοντας το βελονισμό στη Γαλλία, όπου κι έγινε γνωστός πριν από τις άλλες χώρες. Ο ωτοβελονισμός, καθιερώθηκε επίσης στη Γαλλία, από το γιατρό Paul Nogie. Το 1945 μεταφράστηκε από τον Ilza Veith στο ινστιτούτο ιατρικής ιστορίας το Nei King, το οποίο και εκδόθηκε το 1949.

Ιδιαίτερη ανάπτυξη παρουσιάζει στις μέρες μας ο βελονισμός στη Ρωσία, όπου διδάσκεται επίσημα στις ιατρικές σχολές των εκεί πανεπιστημίων, παράλληλα με πειραματισμούς στη νευροφυσιολογία και τη φωτογράφηση Kirlian. Η εφαρμογή του στην Ευρώπη έχει πάρει νέες διαστάσεις μετά από τα τελευταία δεδομένα σχετικά με τα «αλγεινά σημεία» (trigger points) και τη θεωρία του πόνου από τους Melzack και Wall το 1965. Το στόχαστρο του επιστημονικού κόσμου επικεντρώνεται τα τελευταία χρόνια και στην αναλγησία κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων, όπου γίνονται πολυάριθμα πειράματα.

Η ονομασία Acupuncture που αποτελείται από τα λατινικά acus: βελόνα και puncturα: τρύπημα, αντιστοιχεί στην παραδοσιακή κινέζικη ονομασία Tsen Tsou (καρφωτής βελόνας).

Για την κατανόηση της παραδοσιακής κινέζικης φιλοσοφίας, η οποία διαδραματίζει τον κύριο ρυθμιστικό ρόλο στην κινέζικη ιατρική, θα έπρεπε ο ορθολογιστής Ευρωπαίος να παραμερίσει προσωρινά τη σκεπτικιστική του νοοτροπία, και να μπορέσει να ακούσει αυτά που ένας τόσο αρχαίος πολιτισμός πρεσβεύει.

Παραδοσιακή κινέζικη ιατρική και βελονισμός

Η εμφύσηση της διπολικής ζωτικής ενέργειας, αποτέλεσε τη ζωοδότρα δύναμη στη γέννηση του ανθρώπου. Η ενέργεια αυτή που έχει σαν φύση, αιτία και αποτέλεσμα την αδιάκοπη ροή και ισορροπία των αντιθέτων, κυκλοφορεί μέσα στον άνθρωπο, δίνοντάς του τη δύναμη να τρώει, να κοιμάται, να γελά, να κλαίει, να ζει. Ο άνθρωπος συγγενεύει «εξ ενεργείας» με όλη τη φύση, όλο τον ιδεατό και υλικό κόσμο, που δημιουργήθηκε από το συνδυασμό και την κυκλική ροή των αντιθέτων Γιν και Γιανγκ. Συνεπώς, μόνο η αρμονία του με αυτό το σύνολο μπορεί να αποτελέσει ικανή συνθήκη για την ομαλή κυκλοφορία της ενέργειας μέσα του. Επειδή αυτό δεν είναι συχνά δυνατό, λόγω της πολυπλοκότητας των παραγόντων που επεμβαίνουν στη ζωή και ειδικότερα την υγεία του ανθρώπου, δημιουργείται η ασθένεια, η οποία είναι ένοικος όχι μόνο του σώματος, αλλά και της ψυχοπνευματικής δομής του ανθρώπου.

Ασθένεια είναι λοιπόν κατά την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική το αποτέλεσμα της διαταραχής στη ροή της ζωτικής δύναμης μέσα στα κανάλια που αυτή ρέει, στο σώμα. Η πολικότητα της ρέουσας ενέργειας μεταβάλλεται διαρκώς κατά τη διαδρομή της μέσα στους μεσημβρινούς (κανάλια ενέργειας). Έτσι η ενέργεια μεταβάλλεται από «Γιν μέσα στο Γιν» έως «Γιανγκ μέσα στο Γιανγκ». Η επίδραση ενός βλαπτικού (μη αρμονικού) παράγοντα στο σωματικό, ψυχικό ή πνευματικό επίπεδο, προκαλεί αρχικά μια διαταραχή στη ροή του Γιν και του Γιανγκ. Η ενέργεια διαταράσσεται στο μεσημβρινό αυτό, που είναι πιο ευαίσθητος ή συγγενεύει περισσότερο με τη φύση του βλαπτικού ερεθίσματος. Με την κινητοποίηση μιας δυνατής ζωτικής δύναμης, η ενεργειακή κυκλοφορία αποκαθίσταται αυτόματα και ο οργανισμός δεν τίθεται υπό δοκιμασία. Σε αποτυχία των αυτόματων θεραπευτικών μηχανισμών του σώματος όμως, η ενέργεια συνεχίζει να μπλοκάρεται, επηρεάζει δευτερογενώς και άλλους μεσημβρινούς, με τελικό αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση του Γιν και του Γιανγκ και την εδραίωση μιας χρόνιας νόσου.

Ισορροπία Γιν και Γιανγκ

Η ισορροπία του γιν με το γιανγκ

Σύμφωνα με την αρχή ότι τα Γιν και Γιανγκ αποτελούν την έκφραση των αντιθέτων, χαρακτηρίζεται ως Γιν η κατεύθυνση προς τα μέσα και κάτω, που αντιπροσωπεύει το αρνητικό, το αδύναμο και άτονο, το νερό, το συναίσθημα, τη σελήνη, τη νύχτα, το κρύο, τη γυναίκα, το κλάμα και τον ήπιο εξασθενητικό πόνο. Το Γιανγκ αντίθετα, κατευθύνεται προς τα επάνω και έξω και αντιπροσωπεύει το θετικό, το δυνατό και έντονο, τη φωτιά, τη λογική, τον ήλιο, την ημέρα, τη ζέστη, τον άντρα, το γέλιο και τον οξύ δυνατό πόνο. Ο συνδυασμός των δύο αντιθέτων εννοιών, φαίνεται παντού στη φύση, και η ίδια μας διδάσκει την εναλλαγή τους (ημέρα νύχτα, χειμώνας καλοκαίρι, κ.λ.π.), αλλά και την ισορροπία τους. Σε διαταραχή τους (π.Χ. φωτιά στα δάση: Γιανγκ), επηρεάζεται όλο το σύστημα, νοσεί το περιβάλλον, (ανομβρία, ισοπέδωση καιρικών συνθηκών : καταπίεση Γιν), νοσεί ο άνθρωπος.

O νόμος της εναλλαγής του Γιν και του Γιανγκ ισχύει και στο ανθρώπινο σώμα. Ανάλογα με την κατεύθυνσή τους, τη θέση και το όργανο με το οποίο συνδέονται, οι μεσημβρινοί είναι Γιν ή Γιανγκ. Όλοι οι μεσημβρινοί της πρόσθιας επιφάνειας του σώματος κατευθύνονται προς τα επάνω (θεωρούμε ότι το άτομο έχει τα χέρια υψωμένα στον ουρανό) και είναι Γιν, ενώ οι μεσημβρινοί της οπίσθιας επιφάνειας κατευθύνονται προς τα κάτω και είναι Γιανγκ. Επιπρόσθετα, τα όργανα διακρίνονται σε συμπαγή και είναι Γιν (ήπαρ, καρδιά, σπλήνα, πνεύμονες, νεφροί) και κοίλα που είναι Γιανγκ (χοληδόχος κύστη, λεπτό έντερο, παχύ έντερο, στομάχι, ουροδόχος κύστη). Τα όργανα αυτά χαρακτηρίζουν τους δέκα κύριους μεσημβρινούς. Υπάρχουν άλλα δύο κανάλια, το κανάλι του περικαρδίου και του τριπλού θερμαστή (όργανα άγνωστα στη δυτική ιατρική), τα οποία όμως θα μπορούσαν να ταυτιστούν με το συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό σύστημα, αφού αντιστοιχούν στις ίδιες λειτουργίες. Τα σπλαχνικά τμήματα των καναλιών, πορεύονται κεντρικά εσωτερικά και από την ένωσή τους προκύπτουν δύο έξτρα μεσημβρινοί: Ο Du που είναι Γιανγκ και διασχίζει τη σπονδυλική στήλη από πίσω και προς τα πάνω και ο Ren που είναι Γιν και έχει την ακριβώς αντίθετη πορεία. Υπάρχουν τέλος ακόμα έξι δευτερεύοντες μεσημβρινοί που δεν έχουν δικά τους βελονιστικά σημεία, ερεθίζονται μέσω των άλλων μεσημβρινών και έχουν μεγάλη σημασία στη θεραπεία, αλλά και τη διάγνωση των παθήσεων.

Η κυκλοφορία του chi στους δώδεκα βασικούς μεσημβρινούς

Η κυκλοφορία του chi στους δώδεκα βασικούς μεσημβρινούς

Στο σύμπαν κυριαρχούν οι νόμοι των αριθμών. Για την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική, ο αριθμός 5 έχει μεγάλη σημασία. Η φύση, σύμφωνα με την παράδοση αυτή, αποτελείται από το συνδυασμό πέντε στοιχείων. Τα στοιχεία αυτά είναι: το ξύλο (συκώτι - χολή), η φωτιά (καρδιά λεπτό έντερο), η γη (σπλήνας - στομάχι), το μέταλλο (πνεύμονες παχύ έντερο), και το νερό (νεφροί ουροδόχος κύστη). Όχι μόνο τα όργανα, αλλά και οι διάφοροι ιστοί αντιστοιχούν στα πέντε στοιχεία. Επίσης κάθε αισθητήριο όργανο αντιστοιχεί και σε ένα στοιχείο.

Τα 5 στοιχεία και η αντιστοιχία τους με όργανα και ιστούς γιν και γιανγκ

τα 5 στοιχεία και η αντιστοιχεία τους με όργανα και ιστούς γιν και γιανγκ

Ο ρόλος του βελονιστή είναι δύσκολος. Μόνο εάν είναι πραγματικά γνώστης αυτής της φιλοσοφίας θα μπορέσει να συνδυάσει τα διάφορα επιμέρους στοιχεία, για να θέσει σωστή διάγνωση που θα αφορά την θεραπεία του ασθενή κι όχι των συμπτωμάτων του. Για τη διάγνωση, εκτός από την προσεκτική παρατήρηση και το διάλογο που θα γίνει με τον ασθενή, χρησιμοποιείται και η εξέταση της γλώσσας ή του δέρματος, ψηλάφηση του σφυγμού που αντιστοιχεί σε κάθε όργανο (παραδοσιακός τρόπος διάγνωσης που ελέγχει κατά πόσο ένας μεσημβρινός είναι περισσότερο Γιν ή Γιανγκ απ' όσο θα έπρεπε) και προσπαθεί μετά να δει μέσα από τον ασθενή, την εναλλαγή των αντιθέτων και τον συνδυασμό των στοιχείων.

Τα 5 στοιχεία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με διάφορους τρόπους.

η αλληλεπίδραση των 5 στοιχείων μεταξύ τους
Κόκκινο βέλος: εσωτερική προωθητική επίδραση
Μαύρο βέλος: εσωτερική επιρροή και υπερ-επιρροή
Μπλε βέλος: αντίθετη επίδραση

Ας δούμε όμως ένα παράδειγμα διάγνωσης, που μπορεί να δώσει ένας βελονιστής χρησιμοποιώντας τα στοιχεία που έχουν αναφερθεί (Acupunkture, George T. Lewith 1987): Στην κατηγορία των αρθρίτιδων που είναι ασθένειες Bi (μπλοκαρισμένη ενέργεια), ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται περιφερόμενος (περιφερόμενο Bi). Ο ιστός δε, αν είναι σε φλεγμονή δικαιολογεί ένα «θερμό Bi» και η δυσκαμψία ένα «σκληρό Bi». Τα είδη των αρθρίτιδων κατατάσσονται έτσι σε επώδυνο σκληρό Bi, περιφερόμενο θερμό Bi, και επώδυνο Bi. Το πρώτο αντιστοιχεί στην χρόνια φλεγμονώδη αρθρίτιδα, ενώ το τελευταίο και κυρίως το δεύτερο στην οξεία φάση αυτής. Στο «επώδυνο σκληρό Bi» η γλώσσα του ασθενή είναι λεπτή, λευκή και λιπαρή, ερεθισμένη, με ορατά σημάδια από τα δόντια. Ο σφυγμός παρουσιάζεται αδύναμος και τα μέλη ανακουφίζονται από τοπική θερμότητα και μόξα (είδος βελονιστικής πρακτικής που συνδυάζει τη θερμότητα με τον ερεθισμό των βελονιστικών σημείων.

Πως εφαρμόζεται ο βελονισμός

Αν έπρεπε να δοθεί ένας τεχνικός ορισμός για το βελονισμό, θα διατυπωνόταν κάπως έτσι:

«Βελονισμός είναι η τέχνη του ερεθισμού με βελόνες, συγκεκριμένων σημείων στο σώμα, που βρίσκονται στην πορεία καναλιών ενέργειας τα οποία λέγονται μεσημβρινοί».

Σύμφωνα με την κινέζικη ιατρική παράδοση, η κινητήρια ενέργεια ενός ζώντος οργανισμού (chi) κυκλοφορεί μέσα σ' αυτόν ακολουθώντας κάποιες συγκεκριμένες πορείες (κανάλια ενέργειας), τους μεσημβρινούς. Τέτοιοι μεσημβρινοί υπάρχουν 12 στο ανθρώπινο σώμα και αντιστοιχούν στα ζωτικά όργανα (καρδιά, ήπαρ, πνεύμονες, κ.λ.π.). Αυτοί αποτελούνται από ένα κεντρικό τμήμα (colateral) που αντιστοιχεί στο εσωτερικό όργανο κάθε μεσημβρινού, και από ένα περιφερικό τμήμα, το οποίο βρίσκεται πιο επιφανειακά κι έτσι μπορεί να ερεθιστεί.

Πάνω στα περιφερικά κυρίως τμήματα των βασικών μεσημβρινών υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία, στα οποία υπάρχει τάση συσσώρευσης ενέργειας, ή είναι δυνατό μέσω αυτών να επηρεαστεί η ενέργεια ενός καναλιού.

Τα βελονιστικά σημεία είναι τριών ειδών:

• Κλασσικά σταθερά σημεία. Είναι 361 σημεία και έχουν χαρτογραφηθεί στα αρχεία του κινέζικου παραδοσιακού βελονισμού πολλές χιλιάδες χρόνια πριν. Κάθε ένα τέτοιο σημείο έχει συγκεκριμένο κινέζικο όνομα, που φανερώνει στοιχεία για τη θέση ή για τη λειτουργία του: «Γκέϊ Κο» σημαίνει ευχάριστη οσμή, και αντιστοιχεί στο σημείο «παχύ έντερο 20» που βρίσκεται δίπλα στα ρουθούνια της μύτης, ενώ το «Φου Μον» που μεταφράζεται ως πύλη του ανέμου, περιγράφει την επίδραση του 12ου σημείου της κύστης για τα αναπνευστικά προβλήματα.
• Εμπειρικά σημεία. Αυτά ανακαλύπτονται από τον ασθενή ή το βελονιστή και αποτελούν σημεία που όταν τυχαία ή κατά λάθος ερεθιστούν, προκαλούν απαλλαγή από κάποια συμπτώματα.
• ASHI Points και επώδυνα σημεία. Είναι σημεία τα οποία αφορούν κυρίως μυοσκελετικούς πόνους. Αποτελούν σημεία ευαισθησίας και με την ψηλάφηση δίνουν στον εξεταστή την αίσθηση τοπικής σύσπασης και έντασης.

Ο κλασσικός κινέζικος βελονισμός ασχολείται κυρίως με τα πρώτα 361 σημεία. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, εκτός από τους πρωτεύοντες μεσημβρινούς, υπάρχουν δύο ακόμη κεντρικοί μεσημβρινοί (κανάλια Du και Ren), καθώς και έξι δευτερεύοντες. Οι τελευταίοι δεν έχουν σημεία που αντιστοιχούν σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες, αλλά ερεθίζονται μέσω των άλλων μεσημβρινών (μέσω των προαναφερθέντων κλασσικών 361 σημείων).

Δύο πολύ γνωστές μορφές του βελονισμού είναι ο ωτοβελονισμός και ο ερεθισμός της κρανιακής απονεύρωσης. Στον ωτοβελονισμό ερεθίζονται σημεία που αντιπροσωπεύουν ολόκληρο το σώμα αλλά βρίσκονται στο αυτί, τα οποία αναπαριστούνται σε ειδικούς χάρτες. Ο ερεθισμός τους γίνεται με τη χρήση πολύ μικρών βελονών. Ο κρανιακός βελονισμός ακολουθεί extra κανάλια ενέργειας, τα οποία συχνά δεν έχουν συγκεκριμένα σημεία, αλλά ερεθίζεται όλο το κανάλι στο μήκος του. Έχει μεγαλύτερη εφαρμογή σε νευρολογικές και ψυχιατρικές παθήσεις.

χάρτης που απεικονίζει τα βελονιστικά σημεία στο αυτί

Ο ερεθισμός των βελονιστικών σημείων γίνεται συνήθως με δύο τρόπους:

• Βελονισμός. Χρησιμοποιούνται βελόνες με διάμετρο 0,26 0,46 mm και μήκος που ποικίλλει από 0,5 cm έως και μερικά εκατοστά. Μια βελόνα αποτελείται από τη λαβή, τη ρίζα, το σώμα και την αιχμή. Βυθίζεται δε στο σώμα σε βάθος, που ποικίλλει ανάλογα με την ανατομία της περιοχής, αλλά και το βάθος στο οποίο θεωρείται ότι βρίσκεται το συγκεκριμένο βελονιστικό σημείο.


οι βελόνες που χρησιμοποιούνται για τον βελονισμό

• Θερμικός ερεθισμός (moxibution). Λαμβάνοντας υπόψην την αντίληψη ότι το ψυχρό πολύ συχνά είναι αίτιο αποσυντονισμού της ζωτικής ενέργειας, γίνεται ερεθισμός με μόξα (moxibution) ή και με βεντούζες. Οι τελευταίες γίνονται κυρίως σε αναπνευστικές παθήσεις, όπως άσθμα ή βρογχίτιδα, και ερεθίζουν σημεία όπου υπάρχει τοπογραφική συγγένεια με τα συμπτώματα της πάθησης (θώρακας και ράχη).

  Ο μοξιμπισμός γίνεται με την καύση φύλλων του φυτού Artemesia vulgaris απευθείας πάνω στο δέρμα ή μέσω υγρών φύλλων, ή ακόμα και σε συνδυασμό με βελονιστικό ερεθισμό. Ο τελευταίος τύπος χρησιμοποιείται συχνά σε ιδιαίτερα επίπονες χρόνιες παθήσεις με «ψυχρό chi», όταν ο στόχος είναι να μεταφερθεί θερμότητα σε βαθύτερα στρώματα ιστών.

ερεθισμός βελονιστικού σημείου με καύση του φυτού "μόξα"

Ο τοπογραφικός εντοπισμός των σημείων ή «διακοπτών ενέργειας» γίνεται με τη βοήθεια χαρτών, ειδικά σχεδιασμένων ανθρώπινων ομοιωμάτων, αλλά και περιγραφικά. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται ένας αναλογικός κινέζικος τρόπος μέτρησης, που σαν μονάδα έχει το «κουν» ή «τσουν» (chun) . Ένα chun είναι ίσο με το μήκος της δεύτερης φάλαγγας του μεσαίου δακτύλου, δύο chun είναι το άθροισμα της διαμέτρου των τριών μεσαίων δακτύλων στο ύψος της δεύτερης φάλαγγας και τρία chun είναι η διάμετρος των τεσσάρων δακτύλων.

Επίσης χρησιμοποιούνται περιγραφές όπως «στο μέσο της απόστασης μεταξύ της ξιφοειδούς απόφυσης και του ομφαλού», ή «στον πυθμένα της ταμπακέρας» - το τελευταίο αναφέρεται στην εσοχή μεταξύ της κερκίδας και του σκαφοειδούς οστού! Ο αρχικός προσεκτικός εντοπισμός του σημείου αλλά και του βάθους του, καθώς και η πείρα αίσθηση που αποκτιέται με τον χρόνο, αποτελούν σημαντικά στοιχεία για έναν καλό βελονιστή.

χάρτης που απεικονίζει τους μεσημβρινούς και σημεία βελονισμού

Το μέρος όπου γίνεται ο βελονισμός, παίζει επίσης σημαντικό ρόλο, σύμφωνα με την παραδοχή ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον του. Ένας χώρος ήσυχος, υποφωτισμένος, με χρώματα που χαλαρώνουν, αισθήματα ασφάλειας και σιγουριάς, είναι συνθήκες που επιτρέπουν στη ζωτική ενέργεια να αναζωογονηθεί.

Ο βελονισμός γίνεται συνήθως σε ξαπλωτή θέση σε ένα μέτριας σκληρότητας κρεβάτι, και σε ύπτια, πλάγια ή πρηνή στάση, ανάλογα με την επιφάνεια όπου βρίσκονται τα σημεία που θα ερεθιστούν με τις βελόνες. Κάποιες φορές μπορεί να γίνει και σε καθιστή θέση.

Πάντα ωστόσο δίνεται προσοχή στον τρόπο που ο ασθενής σηκώνεται, καθώς επίσης και στο διάστημα παραμονής του στο κρεβάτι μετά το βελονισμό, γιατί αισθήσεις όπως υπερβολική χαλάρωση, υπνηλία, νευρικό γέλιο, κλάματα, κάποιες φορές ακόμα και λιποθυμία, κ.λ.π. δεν είναι καθόλου ασυνήθιστες μετά από μία συνεδρία βελονισμού.

Πεδίο εφαρμογής του Βελονισμού

Το πεδίο εφαρμογής του βελονισμού είναι τεράστιο. Δεν περιορίζεται μόνο σε ασθένειες του σώματος, ούτε καν μόνο σε ανθρώπους. Αν και η φιλοσοφία του βελονισμού σκοπεύει στη ολιστική θεραπεία του ατόμου κι όχι μόνο στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων παθήσεων, παρακάτω θα γίνει μία προσπάθεια να παρουσιαστούν περιπτώσεις όπου συχνά αντιμετωπίζονται με την θεραπευτική μέθοδο του βελονισμού:

• Αρθρίτιδες (εύφλεκτες αρθροπάθειες): Όλα τα είδη των αρθρίτιδων είναι "bi" ασθένειες. "Bi" σημαίνει μπλοκαρισμένος μεσημβρινός. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το σύνδρομο Reiter, ινομυοσίτιδα, ρευματισμούς και οστεοαρθρίτιδα.


• Καρδιαγγειακές και πνευμονικές παθήσεις: Περιλαμβάνει στηθάγχη (Angina Pectoris) που είναι είτε τύπου "Shi", δηλαδή οφείλεται σε φράξιμο και λίμναση της ενέργειας, ή τύπου "Xu" που σημαίνει ανεπάρκεια ενέργειας. Σ' αυτήν την κατηγορία εντάσσεται και το άσθμα, που αποτελεί μπλοκάρισμα ενέργειας από "άνεμο και θερμό", ή "άνεμο και ψυχρό". Η οξεία βρογχίτιδα σημαίνει έντονο"Chi" ενώ αντίθετα η χρόνια, άτονο. Η υπέρταση τέλος, μπορεί να έχει είτε άτονο είτε και έντονο "Chi".
• Στομαχικές και εντερικές παθήσεις: Πόνοι υπογαστρίου λόγω επιβράδυνσης της ενέργειας, φλεγμονή τυφλού από διαταραχή κυκλοφορίας της ενέργειας, παθήσεις χολής, διάρροια, λόξιγκας, πεπτικό έλκος κ.λ.π.
• Γυναικολογικά νοσήματα και νοσήματα του ουροποιητικού: Αμηνόρροια, δυσμηνόρροια, φλεγμονές ουροποιογεννητικού συστήματος, ορμονικές διαταραχές, ενούρηση, ανικανότητα, σύνδρομο εμμηνόπαυσης, διαταραχές τοκετού, επίσχεση, κ.λ.π.
• Ψυχολογικά προβλήματα: Κατάθλιψη, ίλιγγος, υστερία. Η τελευταία μπορεί να μιμηθεί όλες τις παθήσεις, αποτελεί δε πολύ συχνά αίτιο για πολλές παθολογικές καταστάσεις (ψυχοσωματικό σύνδρομο).
• Νευρολογικές παθήσεις: Παράλυση προσωπικού, κεφαλαλγία, εμβοές αυτιών, πονόδοντος, νευραλγία τριδύμου, ζαλάδες κ.λ.π.


• Μολυσματικές παθήσεις: Ρινική καταρροή, χρόνιο συνάχι και ιγμορίτιδα, αλλεργίες, παιδικές ασθένειες, αμυγδαλίτιδα, κνίδωση, κ.λ.π.

Πρέπει οπωσδήποτε να τονιστεί, πως υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο βελονισμός δεν επιτρέπεται να γίνεται. Τέτοιες είναι:

1. σε άτομα υπό την επήρεια αλκοόλ
2. σε κουρασμένα και εξαντλημένα άτομα
3. σε έγκυες γυναίκες με ιδιαίτερη προσοχή σε συγκεκριμένα σημεία
4. πάνω σε πληγές
5. κάθετα επάνω στον θώρακα (για ευνόητους λόγους να μην τραυματιστούν οι πνεύμονες)

Σε γενικές γραμμές, η μέθοδος του βελονισμού, εφόσον συνοδεύεται από τους απαραίτητους κανόνες υγιεινής και αποστείρωσης, είναι σπάνιο να επιφέρει κάποια παρενέργεια. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην επιλογή αυτής της μεθόδου θεραπείας, ειδικά σε περιπτώσεις όπου κρίνεται η ζωή του ασθενή, και που πιθανόν η παράλειψη να επισκεφτεί αυτός έναν γιατρό της σχετικής ειδικότητας, μπορεί να αποβεί επικίνδυνο. Αυτός είναι και ο κυριότερος κίνδυνος της θεραπευτικής μεθόδου του βελονισμού. Σχετικά ωστόσο με την πρακτική της μεθόδου αυτής, θα κλείσουμε με ένα απόσπασμα από ένα άρθρο του Ralph C. Croizier, που συγκρίνει την δυτική ιατρική με την παραδοσιακή κινέζικη:

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι βελόνες είναι τόσο λεπτές, που προκαλούν ασήμαντη βλάβη και τα σημεία ερεθισμού είναι προσεκτικά επιλεγμένα, ώστε να αποφεύγουν ζωτικά όργανα. Επιπλέον, σύμφωνα με πολλές σχολές (βελονισμού), δεν υπάρχει αναγκαιότητα εμβίθυσης της βελόνας πέραν από λίγα χιλιοστά. Στη χειρότερη λοιπόν περίπτωση, ο βελονισμός δεν μπορεί να είναι πιο βλαβερός, από οποιαδήποτε αιματηρή ιατρική πράξη της Δύσης.

University of Leeds:

Η πρωτοφανής μελέτη της περίπτωσης ενός τυφλού ανθρώπου που είχε συχνά την εμπειρία dejavu, ανέτρεψε παραδοσιακές θεωρίες σχετικές με τον τρόπο που συμβαίνει το φαινόμενο αυτό. Προγενέστερα υπήρχε η άποψη ότι το dejavu μπορούσε να προκληθεί όταν εικόνες από το ένα μάτι έφταναν στον εγκέφαλο λίγα μικροδευτερόλεπτα μετά την άφιξη εικόνων από το άλλο μάτι, προκαλώντας έτσι την αίσθηση ότι κάτι γινόταν ορατό για δεύτερη φορά. Ωστόσο, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Leeds μόλις ανακοίνωσαν την περίπτωση ενός τυφλού ανθρώπου, που βίωνε dejavu μέσω όσφρησης, ακοής και αφής!

Οι ερευνητές Akira O'Connor και Chris Moulin, από το Ινστιτούτο Ψυχολογικών Επιστημών του πανεπιστημίου, δημοσίευσαν πρόσφατα την εργασία τους σχετικά με το μη-οπτικό dejavu στο περιοδικό «Brain and Cognition». Στο άρθρο συζητούν τον τρόπο που καθημερινές εμπειρίες, όπως το να ξεκουμπώσει το φερμουάρ από το σακάκι του την ώρα που ακούει ένα συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι, ή να ακούσει κάποια λόγια από μια συζήτηση την ώρα που κρατά ένα δίσκο στο εστιατόριο της σχολής, προκαλούσαν την εμπειρία του dejavu στο τυφλό υποκείμενο.

"Η καθυστέρηση της οπτικής οδού είναι μια σχετικά απαρχαιωμένη θεωρία, αλλά ακόμη χαίρει ευρείας πίστης και εκτίμησης και αποτέλεσε τη βάση για τις συνέχειες στο μυθιστόρημα του Joseph Heller 'Catch-22'. Αλλά αυτό το νέο συμβάν μας εφοδιάζει με δυνατές μαρτυρίες ότι η καθυστέρηση της οπτικής οδού δεν είναι η εξήγηση για το dejavu. Τα ευρήματα είναι τόσο προφανή και με τέτοια διαισθητικότητα, που καθιστά αξιοσημείωτο το γεγονός ότι αυτή η έρευνα δεν είχε ξαναγίνει στο παρελθόν", είπε ο O'Connor.

Οι ερευνητές προσδοκούν να εργαστούν και με άλλους ανθρώπους με προβλήματα όρασης, για να αποτιμήσουν το πόσο συνηθισμένο είναι το φαινόμενο. Θα ήθελαν ακόμη να προχωρήσουν την έρευνα παραπέρα: "Θα ήταν πραγματικά αποτελεσματικό αν γίνονταν κάποια πειράματα απεικόνισης της νευρικής λειτουργίας σε ανθρώπους, κατά τη διάρκεια γνήσιων και αυθόρμητων εμπειριών dejavu, αλλά είναι πολύ δύσκολο να συμβεί το φαινόμενο αυτό "κατά παραγγελία" μέσα στις πειραματικές συνθήκες", παρατήρησε ο O'Connor.

Ο O'Connor ακόμη πειραματίζεται με την πρόκληση dejavu μέσω ύπνωσης. "Πιστεύουμε τώρα ότι η εμπειρίες τύπου dιjΰ προκαλούνται όταν μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την οικειότητα διαρρηγνύεται", είπε. Σε ένα πείραμα, στα υποκείμενα ζητήθηκε να θυμηθούν λέξεις, έπειτα υπνωτίστηκαν ώστε να ξεχάσουν τις λέξεις αυτές και μετά τους έδειξαν ξανά τις ίδιες λέξεις, ώστε να τους προκαλέσουν την αίσθηση ότι τις έχουν κάπου ξαναδεί. Περίπου οι μισοί από τους συμμετέχοντες στο πείραμα ανέφεραν ότι είχαν μια αίσθηση παρόμοια με το dejavu.