quote:

---

Μα αγαπητέ gigenis όλα αυτά τα χωρία που αναφέρεις συνεπικουρούν στο ότι το «Ελλην» είναι δηλωτικό της θρησκείας και μόνο.

---

quote:

---

« gigenis
Τί λοιπόν, άγιος έσται ο ναός του Σεράπιδος (Αλεξανδρινή βιβλιοθήκη) δια τα βιβλία; Μη γένοιτο!... αλλά δαίμονες οικούσι τον τόπον... μάλλον δε και αυτών (των Ελλήνων) όντων δαιμόνων... και παρ’ αυτών βωμός στέκει απάτης αόρατος εις τον οποίον ψυχάς ανθρώπων θυσιάζουσι... κατάλαβε λοιπόν και φανέρωσε (διέδωσε!) ότι δαίμονες κατοικούν εκεί.» (Δαίμονες ηταν λοιπόν, κατά τον "σοφό" ιεράρχη, τα βιβλία της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης και δαιμονικά ψυχοθυσιαστήρια οι βιβλιοθήκες των Ελλήνων!) - Ι. Χρυσόστομος, Λόγοι Κατά Ιουδαίων 48.851.38 έως 852.35

---

Edited by - Ψηλός on 10/01/2006 00:53:28

Μα, Ψηλέ, ΠΩΣ θα μπορούσαν να είναι εχθρικοί απέναντι στον πολιτισμό?

Ωστόσο, πολιτισμός είναι ΚΑΙ το θέατρο, ΚΑΙ ο χορός, ΚΑΙ το δράμα, ΚΑΙ η αδογμάτιστη φιλοσοφία, ΚΑΙ ο αθλητισμός. Αυτά όμως, και πολύ καλά γνωρίζεις, αποτέλεσαν σημεία οξύτατης κριτικής από την πλευρά του χριστιανισμού.

Αυτό, δεν είναι εχθρική στάση? Ξέρεις, σφάζοντας με το βαμβάκι αφήνουμε πολύ βαθύτερα σημάδια….

Ψηλός:
«Ας μην μπερδεύουμε όμως το Χριστιανισμό με τη φιλοσοφία.»

Η κάθε κοσμοθεωρία Ψηλέ, καθορίζει και την οδό που θα ακολουθήσουμε. Όλα έχουνε μια αιτία. Μια αρχή. Έναν σπόρο.

Η ελεύθερη σκέψη του Έλληνα, οι μη «παντοδύναμοι» Θεοί του, οι μη «τέλειοι» Θεοί του, τον βοήθησαν να κατανοήσει τον φυσικό κόσμο που τον περιέβαλε και να προσεγγίζει την αλήθεια μέσα από την πραγματικότητα, δίχως να του θέτουνε απαράβατους «Θεϊκούς» κανόνες και έναν εγκιβωτισμό του μυαλού του.

Για να μπορέσει ο Έλληνας να ερευνήσει, έπρεπε να μπορεί να λειτουργεί ελεύθερα, ανεμπόδιστα, άνευ δογμάτων και κλειστών οριζόντων. Κάτι που είχε, και τον βοήθησε αφάνταστα για να είναι αυτό που όλοι μας γνωρίζουμε.

Μπορείς άραγε το ίδιο εύκολα να φανταστείς μια ανάπτυξη της φιλοσοφίας, των τεχνών, των αθλημάτων, της δημοκρατίας, σε ένα σημερινό Ιράν? Εάν όχι, τότε αναλογίσου ότι ΤΟΤΕ ήταν ακόμα χειρότερα στα αντίστοιχα θεοκρατικά καθεστώτα.

Η έλλειψη όμως της ελευθερίας στην σκέψη, γίνεται αρωγός για την ατέλεια, την αμάθεια, την μισαλλοδοξία έναντι οποιασδήποτε ωραίας ιδέας, έναντι οποιασδήποτε διαφορετικότητας. Βλέπεις, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι εκεί ακριβώς όπου ξεπήδησαν αυτές οι ιδεοληψίες, του «εξ αποκαλύψεως οδηγού», εγκαινιάστηκαν οι θρησκευτικοί πόλεμοι, το οργανωμένο θρησκευτικό απαρτχάιντ.

Και μάλιστα, αυτές οι κακότητες έναντι του συνανθρώπου ενδύθηκαν Θεϊκής εντολής, έλαβαν χρίσμα προφητείας, έγιναν…..υλικό για παιδεία.

Βλέπεις, η ελευθερία των Ελλήνων, η μη παντοδυναμία που απέδωσαν στο άγνωστο Θείο, τους έδωσε την ικανότητα να μην σταθούνε ικανοί να διώξουνε κανέναν λαό για τα θρησκευτικά πιστεύω τους. Κάτι που ορισμένοι άλλοι, ούτε χιλιάδες χρόνια μετά δεν στάθηκαν ικανοί, ή δυνατοί, να πράξουνε.

Εάν ανατρέξεις στον Προμηθέα Δεσμώτη, σε αυτή την μαγευτική τραγωδία, μοναδική της ελληνικής θεολογίας, τότε θα αντιληφθείς πόσο αλληλένδετα υπήρξανε όλα αυτά που τόσο «απλόχερα» και επιπόλαια κατακρίνει ως «ειδωλολατρία» η ορθοδοξία.

Ο λόγος σου τώρα δίνει αφορμές για δημιουργία ωραίας συζήτησης χωρίς να καταφεύγεις σε ακραίους χαρακτηρισμούς.
Λες πράγματα σωστά.
Διαφωνώ όμως σε κάποιες "εξ' ορισμού παραδοχές σου".

Τώρα, λέω να πάω για ύπνο.

Αύριο, πρώτα ο Θεός, θα ξαναδιαβάσω το μήνυμά σου και θα το συζητήσουμε, αν θες φυσικά.

****Εν τω μεταξύ, θα περιμένω το Γηγενή να μου παραθέσει το κείμενο χωρίς τις τελίτσες ..............

quote:

---

Τί λοιπόν, άγιος έσται ο ναός του Σεράπιδος (Αλεξανδρινή βιβλιοθήκη) δια τα βιβλία; Μη γένοιτο!... αλλά δαίμονες οικούσι τον τόπον... μάλλον δε και αυτών (των Ελλήνων) όντων δαιμόνων... και παρ’ αυτών βωμός στέκει απάτης αόρατος εις τον οποίον ψυχάς ανθρώπων θυσιάζουσι... κατάλαβε λοιπόν και φανέρωσε (διέδωσε!) ότι δαίμονες κατοικούν εκεί.» (Δαίμονες ηταν λοιπόν, κατά τον "σοφό" ιεράρχη, τα βιβλία της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης και δαιμονικά ψυχοθυσιαστήρια οι βιβλιοθήκες των Ελλήνων!) - Ι. Χρυσόστομος, Λόγοι Κατά Ιουδαίων 48.851.38 έως 852.35

---

Είπαμε Ψηλέ, κοιτούμε να βελτιώσουμε την εικόνα της συζήτησης αλλά και να ανταποκριθούμε στο ύφος που ανταποδίδει ο συνομιλητής.

Προσωπικά, έχω διδαχθεί τόσο τα σαλόνια όσο και….τα αλώνια! Πάντως, πιο άνετα είναι στα σαλόνια….

Ψηλός:
«Διαφωνώ όμως σε κάποιες "εξ' ορισμού παραδοχές σου".»

Εδώ είμαστε να τις συζητήσουμε λοιπόν. Αρκεί, να βάζουμε το δάχτυλο μας παντού: και εκεί που δεν, και εκεί που «καίει».

quote:

---

Από την πιο πάνω παραπομπή, ΒΛΕΠΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΣΑΣ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΗ ΛΕΞΗ ΕΛΛΗΝΑΣ;;;;;;;;;;;;;;;

Βλέπετε εσείς να μιλά για τις ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ;;
Από πότε το Σεράπειον θεωρείται Ελληνική Βιβλιοθήκη;;;

---

Στην παραπομπή που παραθέτεις λοιπόν, φαίνεται καθαρά ότι ο Ι. Χρυσόστομος ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ.

Αφού το λέει ξεκάθαρα και ο τίτλος "ΛΟΓΟΥΣ ΚΑΤΑ ΙΟΥΔΑΙΩΝ", πώς είναι δυνατόν να δέχεσαι ότι αναφέρεται, στη συγκεκριμένη παραπομπή, στους Έλληνες;;;
Καλό είναι, να διαβάζουμε λίγο πριν και λίγο μετά από τις "αμφιλεγόμενης σημασίας" παραπομπές, ίσως μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα σε ποιους και σε τι αναφέρονται.

Από τις παραπομπές που παρέθεσες, υπάρχουν και άλλες χαλκευμένες και παραποιημένες. Εγώ, σου λέω μόνο, εξέτασέ τις πρώτα, χωρίς τις τελίτσες και τις διάφορες ΔΩΡΕΑΝ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ, μόνο έτσι θα μπορέσεις να καταλάβεις που στοχεύουν όλες αυτές οι, "φιλότιμες" δε λέω, προσπάθειες ορισμένων.
Δεν θα μπω στον κόπο να τις αναφέρω διότι πιστεύω πως δεν αξίζει τον κόπο.

****Αυτός που διαστρεβλώνει το γραπτό λόγο λέγεται παραχαράκτης. Αυτός που καπηλεύεται τον αρχαίο μας πολιτισμό για ίδιο όφελος, λέγεται αρχαιοκάπηλος. Αυτός που ακολουθεί τους παραπάνω λέγεται αρνί (όπως αποκαλούν και τους Χριστιανούς ορισμένοι). Όταν λοιπόν το αξιαγάπητο αυτό ζώο (το αρνί δηλαδή) αποκαλεί τους άλλους αρνιά, τότε δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας εξυπνάκιας που δεν καταλαβαίνει την πλάνη στην οποία βρίσκεται ο ίδιος αλλά κοιτά δήθεν να ανοίξει τα μάτια στους άλλους.
Ο καθένας μας, λοιπόν, είναι ελεύθερος να εντάξει τον εαυτό του όπου θέλει ή και ........., διαλέγεις και παίρνεις.

quote:

---

αμαλια γιατι δεν κανεις κατι που με αποκαλει ο ψηλος παραχαρακτη εξυπνακια αρνι νεοπαγανιστη αρχαιολατρη αρχαιοκαπηλο και ολα αυτα;

---

Έν οίδα, ότι ουδέν οίδα

Αντίθετα ο όρος, όπως αποδεικνύεται, για τους μεγάλους πατέρες, σημαίνει τις θρησκευτικών πεποιθήσεων όλων των Ρωμαίων πολιτών, περίπου κάτι σαν ’’εθνικός’’.

Θα ήθελα να παραθέσω ξανά μεεικά χωρία.

«..ακούσασα γαρ γυνή περί αυτού, ης είχε το θυγάτριον αυτής πνεύμα ακάθαρτον, ελθούσα προσέπεσε προς τους πόδας αυτού. 26. Η δε γυνή ην Ελληνίς, Συροφοινίκισσα τω γένει.» Κατά Μάρκον, Κεφ. Ε΄ 25.

Β' Οικουμενική σύνοδος 381 μ.Χ. Ζ' κανών για τους «Έλληνες»: «Αρειανούς μεν και Μακεδονιανούς και Σαββατιανούς και Ναυατιανούς τους λέγοντας Καθαρούς και Αριστερούς... Πάντας ως Έλληνας δεχόμεθα»

Και ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω.

Εξάλλου σαφώς δεν αμφισβητείτε ότι υπήρχαν και Έλληνες χριστιανοί, αν ο όρος δήλωνε την καταγωγή θα έπρεπε σαφώς να συμπεριλαμβάνει και αυτά τα πιστά μέλη της εκκλησίας. Αυτό όμως όπως ενδεχομένως αντιλαμβάνεσαι, είναι τελείως αφύσικο.

Ευχαριστώ

Από το «Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204».Τίτλος του έργου στα αγγλικά,

«The fall of Constantinople being the story of the fourth Crusade»,

μετάφραση από το αγγλικό πρωτότυπο: Ιωσήφ Κασσετιάν - Χριστίνα Κασσετιάν, κεφ. 15ο σελ. 354-379, εκδ. Στοχαστής.

ΟΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ στις οποίες επιδίδονταν επί αρκετές εβδομάδες οι ηγέτες, συμπληρώθηκαν στις 8 Απριλίου και η εν λόγω ημέρα επιλέχθηκε για έφοδο κατά της πόλης. Μια αξιοσημείωτη αλλαγή είχε επέλθει στο σχέδιο που είχε ακολουθηθεί πριν από εννέα μήνες. Αντί να επιτεθούν ταυτόχρονα σε ένα τμήμα των χερσαίων τειχών και σε ένα τμήμα των τειχών του λιμανιού, οι Ενετοί και οι Σταυροφόροι κατηύθηναν τις προσπάθειές τους κατά των αμυντικών έργων στην περιοχή του λιμανιού. Τα άλογα επιβιβάστηκαν για μια ακόμα φορά στα φορτηγά. Η γραμμή της επίθεσης σχηματίστηκε. Μπροστά τοποθετήθηκαν τα φορτηγά και οι γαλέρες, ενώ τα μεταγωγικά έλαβαν θέση πιο πίσω και ανάμεσα στα φορτηγά και τις γαλέρες εναλλακτικά. Το συνολικό μέτωπο των επιτιθεμένων ξεπερνούσε τη μισή λεύγα και εκτεινόταν από τις Βλαχέρνες μέχρι πέρα από το Πέτριον. Η σκηνή του αυτοκράτορα είχε στηθεί λίγο πέρα από το Πέτριον, σε ένα σημείο απ' όπου μπορούσε να δει τα πλοία όταν έφταναν ακριβώς κάτω από τα τείχη. Μπροστά του βρισκόταν η περιοχή που είχε καταστραφεί από τη φωτιά. Το πρωί της 9ης του μηνός, τα πλοία, παρατεταγμένα με τον τρόπο που αναφέραμε προηγουμένως, πέρασαν από το βόρειο στο νότιο τμήμα του λιμανιού. Οι Σταυροφόροι αποβιβάστηκαν σε πολλά σημεία κι επιτέθηκαν από μια στενή λωρίδα εδάφους ανάμεσα στα τείχη και τη θάλασσα. Τότε άρχισε μια τρομερή έφοδος κατά μήκος ολόκληρης της γραμμής αντιπαράθεσης. Υπό τους ήχους των αυτοκρατορικών σαλπίγγων και τυμπάνων, οι επιτιθέμενοι επιχείρησαν να υπονομεύσουν τα τείχη, ενώ ταυτόχρονα κατηύθυναν κατά των υπερασπιστών τους μια συνεχή καταιγίδα μικρών και μεγάλων βελών και λίθων. Τα πλοία είχαν καλυφθεί με σανίδες και δέρματα, ώστε να προστατεύονται από τους λίθους που εκτόξευαν οι αμυνόμενοι και από το περίφημο ελληνικό πυρ και προστατευόμενα με αυτό τον τρόπο, κατευθύνθηκαν θαρραλέα προς τα τείχη. Τα μεταγωγικά προωθήθηκαν σύντομα στην πρώτη γραμμή και πλησίασαν τόσο πολύ στα τείχη, ώστε οι επιτιθέμενοι από τις πλευρικές θύρες ξεχύθηκαν για μια ακόμα φορά από τα πλοία και συνεπλάκησαν με τους υπερασπιστές των τειχών και των πύργων. Η επίθεση έλαβε χώραν σε περισσότερα από εκατό σημεία μέχρι το μεσημέρι ή κατά τον Χωνιάτη μέχρι το απόγευμα. Και οι δύο πλευρές πολέμησαν αποφασιστικά. Οι εισβολείς αποκρούστηκαν. Όσοι είχαν αποβιβαστεί, απωθήθηκαν και δεν μπόρεσαν να παραμείνουν στην ακτή κάτω από το χείμαρρο των λίθων που τους έπληττε. Οι επιτιθέμενοι είχαν μεγαλύτερες απώλειες από τους αμυνόμενους. Η ανύψωση των τειχών είχε καταστήσει την κατάληψή τους δυσκολότερη απ' ότι κατά την προηγούμενη επίθεση. Πριν νυχτώσει, ένα μέρος των πλοίων είχε αποσυρθεί σε απόσταση εκτός του βεληνεκούς των καταπελτών, ενώ μερικά άλλα παρέμειναν αγκυροβολημένα και συνέχισαν να βάλλουν κατά των υπερασπιστών των τειχών. Η επίθεση της πρώτης ημέρας είχε αποτύχει.

Οι ηγέτες των Σταυροφόρων και των Ενετών απέσυραν τις δυνάμεις τους στην πλευρά του Γαλατά. Η έφοδος είχε αποτύχει και ήταν αναγκαίο να προσδιορίσουν το επόμενο βήμα τους. Το ίδιο βράδυ συνεκλήθη βιαστικά ένα συμβούλιο. Ενόψει της ήττας, οι παλαιές διαφορές επανήλθαν, για μια ακόμα φορά, στην επιφάνεια. Μερικοί συμβούλευσαν να γίνει η επόμενη επίθεση κατά των τειχών της πλευράς του Μαρμαρά, που δεν ήταν τόσο ισχυρά όσο εκείνα που έβλεπαν προς τον Κεράτιο. Ωστόσο, οι Ενετοί διετύπωσαν αμέσως μια αντίρρηση, που όποιος γνώριζε την Κωνσταντινούπολη θα παραδεχόταν αμέσως ότι ήταν αναμφισβήτητη. Από εκείνη την πλευρά, το ρεύμα είναι πάντα τόσο ισχυρό, ώστε να μην επιτρέπει στα σκάφη να αγκυροβολήσουν με
οποιοδήποτε βαθμό σταθερότητας ή ακόμα και ασφαλείας. Η οργή του Βιλλεαρδουίνου στην εν λόγω εισήγηση, δείχνει πόσο ισχυρή εξακολουθούσε να είναι η αντίθεση. Υπήρχαν μερικοί, γράφει ο τελευταίος, οι οποίοι θα χαίρονταν πολύ αν το ρεύμα ή ο άνεμος -ή οτιδήποτε άλλο - διεσκόρπιζε τα σκάφη, αρκεί οι ίδιοι να είχαν εγκαταλείψει τη χώρα και να είχαν τραβήξει το δρόμο τους.

Τελικά, αποφασίστηκε ότι οι δύο επόμενες ημέρες, η 10η και η 11η του μηνός, θα αφιερώνονταν στην επιδιόρθωση των ζημιών που είχαν υποστεί και ότι μια δεύτερη επίθεση θα πραγματοποιείτο στις 12. Η παραμονή ήταν Κυριακή και ο Βονιφάτιος και ο Δάνδολος εκμεταλλεύτηκαν αυτή την ευκαιρία, προκειμένου να καταπραΰνουν τη δυσαρέσκεια στους κόλπους του στρατεύματος. Για μια ακόμα φορά, όπως και στην Κέρκυρα και πριν από την πρώτη επίθεση κατά της πόλης, οι επίσκοποι και οι ηγούμενοι, επιδόθηκαν σε κηρύγματα κατά των Ελλήνων. Οι τελευταίοι, διεκήρυτταν ότι ο πόλεμος ήταν δίκαιος, γιατί ο Μούρτζουφλος ήταν προδότης και δολοφόνος και πιο άνομος από τον Ιούδα, ότι οι Έλληνες είχαν παρακούσει τη Ρώμη και ήταν ένοχοι για το σχίσμα, επειδή αρνούνταν να αναγνωρίσουν την πρωτοκαθεδρία του πάπα και ότι ο Ιννοκέντιος επιθυμούσε την ένωση των δύο Εκκλησιών. Θεωρούσαν την ήττα ως τιμωρία του Θεού για τις αμαρτίες των Σταυροφόρων. Οι πόρνες διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν το στρατόπεδο και για μεγαλύτερη σιγουριά επιβιβάστηκαν σε πλοία και στάλθηκαν μακριά. Οι ιερωμένοι εξομολόγησαν τους στρατιώτες, τους χορήγησαν τη Θεία Μετάληψη και εν γένει έπραξαν ό,τι μπορούσαν για να καθησυχάσουν τους δυσαρεστημένους και να τους απασχολήσουν μέχρι την επίθεση της επομένης.

Στο μεταξύ οι πολεμιστές επισκεύαζαν με γοργό ρυθμό τα πλοία και τις πολεμικές μηχανές τους. Μια μικρή, αλλά καθόλου ασήμαντη αλλαγή τακτικής είχε επέλθει, σε σχέση με την έφοδο της 9ης του μηνός. Κάθε σκάφος, είχε ταχθεί απέναντι από ένα ξεχωριστό πύργο. Ο αριθμός των ανδρών που μπορούσαν να πολεμήσουν από τις εξέδρες που αναπτύσσονταν από την κορυφή, είχε διαπιστωθεί ότι δεν επαρκούσε για να αντισταθεί στα πλήγματα των υπερασπιστών της πόλης. Σύμφωνα με το τροποποιημένο σχέδιο, δύο σκάφη θα στρέφονταν κατά καθενός από τους πύργους που θα δέχονταν επίθεση, ούτως ώστε να συγκεντρωθεί μεγαλύτερη δύναμη εναντίον καθενός πύργου. Παράλληλα, το μέτωπο επίθεσης ίσως ήταν ουσιωδώς βραχύτερο από εκείνο της πρώτης εφόδου.

Το πρωί της Δευτέρας 12 του μηνός, πραγματοποιήθηκε η δεύτερη έφοδος. Η σκηνή του αυτοκράτορα είχε τοποθετηθεί κοντά στη μονή του Παντεπόπτου, μια από τις πολλές που υπήρχαν στην περιοχή του Πετρίου, η οποία εκτεινόταν κατά μήκος του Κερατίου από το ανάκτορο των Βλαχερνών, περίπου στο ένα τέταρτο του όλου μήκους του κόλπου. Από εκείνη τη θέση, ο Βυζαντινός ηγεμόνας μπορούσε να δει όλες τις κινήσεις του στόλου. Τα τείχη ήταν γεμάτα από άνδρες που ήταν πάλι έτοιμοι να πολεμήσουν υπό τα όμματα του αυτοκράτορα. Η έφοδος άρχισε την αυγή και συνεχίστηκε με τη μεγαλύτερη αγριότητα. Και ο τελευταίος διαθέσιμος Σταυροφόρος κι Ενετός έλαβε μέρος σε αυτή.

Κάθε μικρή ομάδα πλοίων είχε το δικό της τμήμα των τειχών με τους πύργους του όπου έπρεπε να επιτεθεί. Στην αρχή της ημέρας, οι πολιορκητές πραγματοποίησαν μικρή πρόοδο, αλλά σηκώθηκε ένας ισχυρός βόρειος άνεμος ο οποίος επέτρεψε στα σκάφη να πλησιάσουν στην ξηρά περισσότερο από πριν. Δύο από τα μεταγωγικά, το «Πίλγκριμ» και το «Πάρβις», που δεν ήταν προσδεδεμένα μαζί, κατάφεραν να στηρίξουν μια από τις σκαλωσιές τους σε ένα πύργο στο Πέτριον, απέναντι από τη θέση που κατείχε ο αυτοκράτορας.(6) Ένας Ενετός κι ένας Γάλλος ιππότης, ο Αντρέ ντ' Υρμπουάζ όρμησαν αμέσως και κατάφεραν να καταλάβουν μια θέση στα τείχη. Αμέσως τους ακολούθησαν και άλλοι, οι οποίοι πολεμούσαν τόσο καλά, ώστε οι υπερασπιστές του πύργου φονεύτηκαν ή τράπηκαν σε φυγή. Το συμβάν έδωσε νέο θάρρος στους εισβολείς. Οι ιππότες που ήταν στα μεταγωγικά, μόλις είδαν τι είχε συμβεί, πήδησαν στην ακτή, στήριξαν τις σκάλες τους στο τείχος και σε σύντομο χρονικό κατέλαβαν τέσσερεις πύργους. Εκείνοι που επέβαιναν στα πλοία συγκέντρωσαν τις προσπάθειές τους στις πύλες, παραβίασαν τρεις από αυτές και εισέβαλαν στην πόλη, ενώ οι άλλοι αποβίβαζαν τα άλογά τους από τα μεταγωγικά. Μόλις σχηματίστηκε ένας λόχος ιπποτών, εισέβαλαν στην πόλη μέσα από μια από αυτές τις πύλες και κατευθήνθηκαν κατά του στρατοπέδου του αυτοκράτορα. Ο Μούρτζουφλος είχε συγκεντρώσει τα στρατεύματά του μπροστά από τις σκηνές του, αλλά εκείνα ήταν ασυνήθιστα στην αντιπαράθεση με άνδρες με βαριά πανοπλία και μετά από μια αρκετά πεισματώδη αντίσταση, οι αυτοκρατορικές δυνάμεις τράπηκαν σε φυγή.

Η πόλη είχε ήδη καταληφθεί. Οι κάτοικοι είχαν επιτέλους ξυπνήσει από το όνειρο της ασφάλειας στο οποίο τους είχαν ρίξει δεκαεπτά αποτυχημένες απόπειρες κατάληψης της Νέας Ρώμης. Όλα τα μάγια, παγανιστικά και χριστιανικά είχαν αποβεί μάταια. Η νάρκη στην οποία είχε βυθίσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού η κατοχή αναρίθμητων ιερών κειμηλίων και η βεβαιότητα ότι απολάμβαναν της προστασίας μιας στρατιάς αγίων και μαρτύρων είχε διαλυθεί βίαια. Η Παναγία των Βλαχερνών με το κειμήλιο του χιτώνα της Παρθένου, τα αμέτρητα κεφάλια, χέρια, σώματα και ενδύματα αγίων και τεμάχια Τιμίου Ξύλου δεν αποδείχτηκαν περισσότερο χρήσιμα από το παλλάδιο που ήταν τότε, όπως και τώρα, θαμμένο κάτω από το μεγάλο κίονα που είχε κατασκευάσει ο Κωνσταντίνος. Η βίαιη ορμή των Δυτικών είχε αγνοήσει τα φυλακτά της Ελληνικής Εκκλησίας τόσο ολοκληρωτικά, όσο κι εκείνα του παγανισμού. Μάταια εκείνοι που πίστευαν στη δύναμη αυτών των φυλακτών, είχαν καταστρέψει στη διάρκεια της πολιορκίας τα αγάλματα που πίστευαν ότι ήταν φορείς κακοτυχίας. Οι εισβολείς ήταν εξίσου προληπτικοί, με τη διαφορά πως δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι εκείνοι τους οποίους θεωρούσαν σχισματικούς, θα μπορούσαν να έχουν την προστασία της επουράνιας ιεραρχίας ή να θεωρούνται ως νόμιμοι κάτοχοι τόσων ιερών κειμηλίων. Τη νύχτα μετά την άλωση, η Χρυσή Πύλη, η οποία βρισκόταν στα προς την πλευρά του Μαρμαρά χερσαία τείχη, είχε ανοίξει και το πανικόβλητο πλήθος συνωθείτο, επιζητώντας να αποδράσει από την καταληφθείσα πόλη. Άλλοι, προσπαθούσαν να θάψουν τους θησαυρούς τους. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας, έχοντας καταληφθεί από πανικό ή διαπιστώνοντας ότι τα πάντα είχαν χαθεί -όπως πραγματικά είχαν χαθεί μόλις οι επιτιθέμενοι είχαν καταφέρει να αναρριχηθούν στα τείχη- απέδρασε από την πόλη.

Ο Μούρτζουφλος απέδρασε επίσης από τη Χρυσή Πύλη παίρνοντας μαζί του τη χήρα του Αλέξιου, Ευφροσύνη. Ωστόσο, ο γενναίος Θεόδωρος Λάσκαρις αποφάσισε να κάνει μια ακόμα προσπάθεια. Η έκκληση που απηύθηνε στο λαό ήταν μάταιη. Όσοι δεν είχαν πανικοβληθεί, έδειχναν να είναι αδιάφοροι. Μερικοί τουλάχιστον, φαίνονταν να ονειρεύονται μια απλή αλλαγή ηγεμόνων, όπως οι πολλές που είχαν δει οι περισσότεροι από εκείνους. Ο Θεόδωρος έστρεφε την προσοχή του προς τη φρουρά των Βαράγγων αλλά, πριν καταβληθεί οποιαδήποτε προσπάθεια αναδιοργάνωσής της, ο εχθρός ήταν ενόψει και ο Θεόδωρος υποχρεώθηκε να αποδράσει και ο ίδιος. Κατά τα λεγόμενα του μαρεσάλου, οι Σταυροφόροι πίστευαν ότι θα ακολουθούσε άλλη μια ημέρα μάχης και δεν είχαν πληροφορηθεί τα της φυγής του Μούρτζουφλου. Προς έκπληξή τους, δεν συνάντησαν αντίσταση. Η ημέρα αναλώθηκε στην επιβολή της εξουσίας τους επί της αλωθείσας πόλης. Τα βυζαντινά στρατεύματα, συμπεριλαμβανομένων και των Βαράγγων, κατέθεσαν τα όπλα αφού έλαβαν διαβεβαιώσεις περί της προσωπικής ασφαλείας τους. Οι Ιταλοί που είχαν εκδιωχθεί, εκμεταλλεύτηκαν την είσοδο των φίλων τους και φαίνεται ότι προέβησαν σε αντίποινα σε βάρος του πληθυσμού για την απέλασή τους. Κατά τα γραφόμενα του Γκούντερ, φονεύτηκαν δύο χιλιάδες κάτοικοι, οι περισσότεροι από τους οποίους έπεσαν θύματα των Ιταλών που είχαν επιστρέψει. Καθώς οι νικητές Σταυροφόροι διέσχιζαν τους δρόμους της πόλης, οι γυναίκες, οι γέροντες και τα παιδιά, που δεν είχαν μπορέσει να δραπετεύσουν, τους υποδέχτηκαν σχηματίζοντας το σημείο του σταυρού με τους δείκτες των δύο χεριών τους και ζητωκραυγάζοντας το μαρκήσιο του Μομφερρά ως βασιλιά, ενώ μια βιαστικά συγκροτημένη πομπή, με επικεφαλής το Σταυρό και τα ιερά κειμήλια του Χριστού, επεφύλαξε στον τελευταίο θριαμβευτική υποδοχή. Ο λαός τον γνώριζε ως προστάτη του Αλέξιου. Πέραν εκείνων οι οποίοι εξακολουθούσαν να πιστεύουν, ότι η μοναδική αλλαγή που επρόκειτο να επέλθει, θα ήταν εκείνη του ηγεμόνα, υπήρχαν ορισμένοι που ήταν οπαδοί του Αλέξιου και που πίστευαν ότι, ως εκ τούτου, είχαν δικαίωμα στην εύνοια ή τουλάχιστον στην ανοχή του Βονιφάτιου. Έτσι, ήταν φυσικό να τον ζητωκραυγάζουν ως βασιλιά.

Στη συνέχεια, άρχισε η λεηλασία της πόλης. Το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο και ο ναύσταθμος τέθηκαν υπό φρούρηση, αλλά, με εξαίρεση αυτά τα δύο, οι στρατιώτες και οι ναύτες είχαν δικαίωμα να λαφυραγωγήσουν ό,τι ήθελαν χωρίς διάκριση. Ποτέ στην Ευρώπη δεν είχε πραγματοποιηθεί μια τόσο συστηματική και ανελέητη λεηλασία. Ποτέ ο στρατός ενός χριστιανικού κράτους δεν είχε λεηλατήσει μια πόλη με τόσο βάρβαρο τρόπο, όσο εκείνος με τον οποίο λεηλάτησαν την πόλη εκείνοι οι στρατιώτες του Χριστού, που είχαν ορκιστεί να παραμείνουν αγνοί, είχαν υποσχεθεί ενώπιον του Θεού να μη χύσουν χριστιανικό αίμα κι έφεραν πάνω τους το έμβλημα του Πρίγκιπα της Ειρήνης. Περιγράφοντας τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Σταυροφόροι, ο Χωνιάτης γράφει με οργή: «Πήρατε το Σταυρό και ορκιστήκατε πάνω σ' αυτόν και στα ιερά ευαγγέλια, ότι θα περνούσατε από την επικράτεια των χριστιανών χωρίς να χύσετε αίμα και χωρίς να στραφείτε προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά. Μας είπατε ότι είχατε πάρει τα όπλα μόνο εναντίον των Σαρακηνών και θα πνίγατε μόνο εκείνους στο αίμα τους. Υποσχεθήκατε να παραμείνετε αγνοί ενόσω φέρατε το Σταυρό, όπως άρμοζε σε στρατιώτες που υπηρετούν τη σημαία του Χριστού. Αντί να υπερασπιστείτε τον τάφο Του, βιαιοπραγήσατε σε βάρος των πιστών που είναι μέλη του. Φερθήκατε στους χριστιανούς χειρότερα απ' ότι οι Άραβες φέρονται στους Λατίνους γιατί οι τελευταίοι, σέβονται τουλάχιστον τις γυναίκες». Τεράστιοι θησαυροί βρέθηκαν στα αυτοκρατορικά ανάκτορα, καθώς και σε εκείνα των ευγενών. Κάθε βαρόνος κατέλαβε ένα κάστρο ή ανάκτορο που του παραχωρήθηκε και τοποθέτησε μια φρουρά στο θησαυρό που βρήκε εκεί. «Ποτέ από τη δημιουργία του κόσμου», γράφει ο μαρεσάλος, «δεν υπήρξαν τόσα πολλά λάφυρα σε μια πόλη. Καθένας πήρε το σπίτι που του άρεσε και υπήρχαν αρκετά για όλους. Εκείνοι που ήταν φτωχοί, βρέθηκαν ξαφνικά να είναι πλούσιοι. Κατελήφθησαν τεράστιες ποσότητες χρυσού και αργύρου, επίχρυσων σκευών και πολύτιμων λίθων, μεταξωτών και σατέν, γουναρικών και κάθε είδους πλούτου που βρίσκεται επί της γης».

Η λεηλασία της πλουσιότερης πόλης της Χριστιανοσύνης, που ήταν το δέλεαρ που είχε προσφερθεί στους Σταυροφόρους, προκειμένου να παραβούν τους όρκους τους, πραγματοποιήθηκε υπό το πνεύμα ανθρώπων οι οποίοι, έχοντας άπαξ παραβεί τις δεσμεύσεις τους, καθίστανται πλέον αχαλίνωτοι. Άπαξ και εγκατέλειψαν την αποχή και την αγνότητά τους, οι τελευταίοι επιδόθηκαν σε κάθε είδους όργια.

Ο Έλληνας αυτόπτης μάρτυρας συμπληρώνει την εικόνα του Βιλλεαρδουίνου. Η λαγνεία των στρατιωτών δεν φείσθηκε ούτε των κοριτσιών ούτε των αφιερωμένων στο Θεό παρθένων. Η βία και η ακολασία ήταν παρούσες παντού. Οι κραυγές, οι θρήνοι και τα βογγητά των θυμάτων αντηχούσαν σε ολόκληρη την πόλη και παντού η λεηλασία ήταν απεριόριστη και η λαγνεία αχαλίνωτη. Η πόλη είχε περιέλθει σε χάος. Ευγενείς, γέροντες, γυναίκες και παιδιά έτρεχαν εδώ κι εκεί προσπαθώντας να σώσουν τον πλούτο, την τιμή και τη ζωή τους. Ιππότες, πεζικάριοι και Ενετοί ναύτες ανταγωνίζονταν ο ένας τον άλλο σε ένα τρελό αγώνα λεηλασίας. Οι απειλές κακοποίησης και οι υποσχέσεις ασφάλειας, αν αποκαλύπτονταν τα σημεία απόκρυψης των θησαυρών, αναμειγνύονταν με τις κραυγές των βασανιζομένων. Αυτοί οι ευσεβείς ληστές, όπως τους αποκαλεί προσφυώς ο Γκούντερ, ενεργούσαν σαν να είχαν άδεια να διαπράξουν οποιοδήποτε έγκλημα. Κράδαιναν τα ξίφη τους και λεηλατούσαν κατοικίες κι εκκλησίες. Η θρησκεία των ηττημένων υφίστατο κάθε είδους προσβολή. Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια ήταν τα μέρη όπου είχαν εναποτεθεί τα μεγαλύτερα πλούτη και ως εκ τούτου, τα πρώτα που λεηλατήθηκαν. Οι μοναχοί και οι ιερωμένοι υπέστησαν προσβλητική μεταχείριση.

Οι Σταυροφόροι τοποθετούσαν τα άμφια των ιερέων στις ράχες των αλόγων τους. Οι εικόνες αποσπώνταν ανελέητα από τα πλαίσιά τους ή θρυμματίζονταν. Τα ιερά οικήματα διερευνήθηκαν επιμελώς για τα ιερά κειμήλια ή τις πολύτιμες σαρκοφάγους τους. Τα δισκοπότηρα απογυμνώθηκαν από τους πολύτιμους λίθους τους και μεταβλήθηκαν σε κρασοπότηρα. Οι ιεροί δίσκοι γέμισαν με λάφυρα. Τα καλύμματα των Αγίων Τραπεζών και τα χρυσοκέντητα και πλούσια διακοσμημένα με πολύτιμους λίθους παραπετάσματα αποσπάστηκαν από τις θέσεις τους, τεμαχίστηκαν και διαμοιράστηκαν μεταξύ των στρατευμάτων ή καταστράφηκαν για χάρη του χρυσού και του αργύρου με τον οποίο είχαν κεντηθεί. Οι Άγιες Τράπεζες της Αγίας Σοφίας, που τις θαύμαζε όλη η οικουμένη, τεμαχίστηκαν, προκειμένου να προσποριστούν οι Σταυροφόροι τα πολύτιμα υλικά τους. Άλογα και μουλάρια οδηγήθηκαν στο ναό για να μεταφέρουν τα φορτία των ιερών σκευών, των χρυσών και αργυρών πλακών του θρόνου, των αμβώνων και των θυρών και των όμορφων διακοσμήσεών του. Οι στρατιώτες βεβήλωσαν το μέγιστο ναό της Χριστιανοσύνης. Μια πόρνη κάθισε στην πατριαρχική καθέδρα και χόρευε και τραγουδούσε ένα άσεμνο τραγούδι προς τέρψη των στρατιωτών. Αναφερόμενος στη βεβήλωση του Μεγάλου Ναού, ο Χωνιάτης ομιλεί με απέραντη οργή για τους βαρβάρους οι οποίοι ήταν ανίκανοι να εκτιμήσουν και ως εκ τούτου, να σεβαστούν την ομορφιά της. Για εκείνον η Αγία Σοφία ήταν «ένας επίγειος παράδεισος, ένας θρόνος θείας μεγαλοπρέπειας, μια εικόνα του απείρου που είχε δημιουργήσει ο Παντοδύναμος».
Η λεηλασία του ίδιου ναού το 1453 εκ μέρους του Μωάμεθ Β', δεν ήταν τόσο εκτεταμένη όσο εκείνη εκ μέρους των Σταυροφόρων το 1204.

Η λεηλασία της πόλης συνεχίστηκε επί τρεις ημέρες μετά από την άλωσή της. Οι ηγέτες του στρατού εξέδωσαν, πιθανώς την τρίτη ημέρα, μια διαταγή για την προστασία των γυναικών. Τρεις επίσκοποι είχαν εξαγγείλει τον αφορισμό όλων όσοι θα λεηλατούσαν κάποιο ναό ή μοναστήρι. Ωστόσο, πέρασαν πολλές ημέρες ώσπου να καταστεί δυνατό να επανέλθει ο στρατός στην προηγούμενη πειθαρχία του. Ανακοινώθηκε σε όλο το στρατό ότι τα λάφυρα θα συγκεντρώνονταν, προκειμένου να διαμοιραστούν δίκαια στους κατακτητές. Τρεις ναοί επιλέχθηκαν ως αποθήκες και έμπιστοι φρουροί των Ενετών και των Σταυροφόρων τοποθετήθηκαν, προκειμένου να φυλάσσουν τα όσα μεταφέρονταν εκεί. Ωστόσο, πολλοί απέκρυψαν πολλά από όσα είχαν κλέψει. Χρειάστηκε να εφαρμοστούν σκληρά μέτρα, προκειμένου να αποκατασταθεί η τάξη. Πολλοί Σταυροφόροι απαγχονίστηκαν. Ο κόμης του Σαιν Πολ απαγχόνισε έναν από τους ιππότες του με την ασπίδα του κρεμασμένη γύρω από το λαιμό του, επειδή δεν απέδωσε τα όσα είχε κλέψει. Ένας συγγραφέας της εποχής, ο συνεχιστής της ιστορίας του Γουλιέλμου της Τύρου, αντιπαραθέτει πειστικά τη συμπεριφορά των Σταυροφόρων πριν από την άλωση με εκείνη μετά από την άλωση. Όταν οι Λατίνοι δεν είχαν ακόμα καταλάβει την Κωνσταντινούπολη, κρατούσαν την ασπίδα του Θεού μπροστά τους. Μόνο όταν εισήλθαν στην πόλη, την πέταξαν και καλύφτηκαν με την ασπίδα του διαβόλου.

Ανέφερα ήδη ότι οι Ιταλοί πάροικοι της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι επέστρεψαν στην πόλη μαζί με τους συμπατριώτες τους, έδειχναν μεγάλο μίσος κατά των Ελλήνων. Ωστόσο, μέσα στη γενική απέχθεια υπήρξαν κάποιες εξαιρέσεις που έδειχναν ότι οι παλαιές φιλίες δεν είχαν λησμονηθεί. Η διάσωση του ίδιου του Χωνιάτη, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο τελευταίος, είχε το αξίωμα του μεγάλου λογοθέτη, αλλά είχε παυθεί από τον Μούρτζουφλο. Όταν οι Λατίνοι εισήλθαν στην πόλη, είχε αποσυρθεί σε μια μικρή κατοικία κοντά στην Αγία Σοφία, η οποία ήταν παράμερη και ήταν πολύ πιθανό να διαφύγει της προσοχής των εισβολέων. Το μεγάλο οίκημα που πιθανώς αποτελούσε και την επίσημη διαμονή του και που, όπως φροντίζει ο ίδιος να μας πει, ήταν πολυτελώς διακοσμημένο, είχε καεί κατά τη δεύτερη πυρκαγιά. Πολλοί από τους φίλους του κατέφυγαν κοντά του, θεωρώντας προφανώς την κατοικία του ως κατάλληλο κρυψώνα. Ωστόσο, τίποτε δεν μπορούσε να διαφύγει από την ορδή των εισβολέων που ερευνούσαν προσεκτικά και την τελευταία γωνία. Όταν οι Ιταλοί είχαν εκδιωχθεί από την πόλη, ο Χωνιάτης είχε προσφέρει άσυλο σε έναν Ενετό έμπορο και την οικογένειά του. Ο τελευταίος, φόρεσε στολή στρατιώτη και υποκρινόμενος ότι ήταν ένας από τους εισβολείς, απέτρεπε τους συμπατριώτες του και τους υπόλοιπους Λατίνους από του να εισέλθουν στο κτήριο.

Για ένα διάστημα υπήρξε επιτυχής, αλλά στο τέλος ένα πλήθος αποτελούμενο κυρίως από Γάλλους στρατιώτες, τον απώθησε και όρμησε μέσα στο σπίτι του ιστορικού. Από εκείνη τη στιγμή η παροχή προστασίας κατέστη ανέφικτη. Ο Ενετός συμβούλευσε τον Χωνιάτη να τραπεί σε φυγή, προκειμένου να μη συλληφθεί αιχμάλωτος και να σώσει την τιμή των θυγατέρων του. Ο Χωνιάτης και οι φίλοι του δέχτηκαν. Φόρεσαν δέρματα ή ράκη και άφησαν το φίλο τους να τους οδηγήσει μέσα από τους δρόμους της πόλης σαν να ήταν αιχμάλωτοί του. Τα κορίτσια και οι κοπέλες τοποθετήθηκαν στη μέση της συνοδείας και μουτζουρωσαν τα πρόσωπα τους για να φαίνεται ότι ανήκουν στη φτωχότερη τάξη. Καθώς έφταναν στη Χρυσή Πύλη, ένας Σταυροφόρος άρπαξε ξαφνικά και απήγαγε την κόρη ενός ανώτερου αξιωματούχου, ο οποίος ήταν μέλος της συνοδείας. Ο πατέρας της, που ήταν γέροντας και αδύναμος και είχε κουραστεί από τη μακρά πορεία, έπεσε στο έδαφος και δεν μπορούσε να κάνει τίποτε περισσότερο από το να φωνάζει ζητώντας βοήθεια. Ο Χωνιάτης φώναξε μρικούς στρατιώτες που περνούσαν και, αφού τους θερμοπαρακάλεσε και τους υπενθύμισε την εντολή που απαγόρευε το βιασμό των γυναικών, κατάφερε τελικά να σώσει την κοπέλα. Οι παρακλήσεις θα είχαν πάει χαμένες αν ο επικεφαλής της ομάδας δεν είχε τελικά απειλήσει να απαγχονίσει το δράστη. Μετά από λίγα λεπτά οι φυγάδες βρέθηκαν έξω από την πόλη και γονάτισαν για να ευχαριστήσουν το Θεό για τη σωτηρία τους. Στη συνέχεια εκίνησαν μια επίπονη πορεία προς τη Σηλυμβρία. Ο δρόμος ήταν γεμάτος με ομοιοπαθείς τους. Μπροστά τους πορευόταν ο ίδιος ο πατριάρχης «χωρίς σάκο, χρήματα, ράβδο και υποδήματα, αλλά μόνο με έναν επενδύτη», γράφει ο Χωνιάτης, «σαν ένας πραγματικός απόστολος ή μάλλον σαν ένας πραγματικός οπαδός του Ιησού Χριστού, καθώς καθόταν σε ένα γαϊδούρι, με τη διαφορά ότι εκείνος δεν εισερχόταν θριαμβευτικά στη νέα Σιών αλλά την εγκατέλειπε».

Πολλά από τα λάφυρα συγκεντρώθηκαν στις τρεις εκκλησίες που είχαν οριστεί γι' αυτό το σκοπό. Ο ίδιος ο μαρεσάλος γράφει, ότι πολλά από τα κλοπιμαία δεν έφτασαν ποτέ στα σημεία συγκέντρωσης. Ωστόσο, οι ποσότητες που συγκεντρώθηκαν, διαμοιράστηκαν κατά τα συμφωνηθέντα πριν από την άλωση. Οι Ενετοί και οι Σταυροφόροι πήραν από μισά. Τα χρεωστούμενα στους Ενετούς πενήντα χιλιάδες ασημένια μάρκα, πληρώθηκαν από τη λεία των στρατιωτικών. Δύο πεζοί λοχίες έλαβαν όσα ένας έφιππος λοχίας και δύο έφιπποι λοχίες πήραν όσα ένας ιππότης. Πέραν των όσων κλάπηκαν και του ποσού που καταβλήθηκε στους Ενετούς, ο στρατός έλαβε συνολικά 400.000 μάρκα και 10.000 πανοπλίες.

Τα συνολικά ποσά που διανεμήθηκαν στους Σταυροφόρους και τους Ενετούς, δείχνουν, ότι οι σχετικές με τα πλούτη της Κωνσταντινούπολης εκτιμήσεις, δεν ήταν υπερβολικές. Τα ποσά αυτά είχαν συγκεντρωθεί σε μετρητά, σε μια πόλη της οποίας οι κάτοικοι ήταν εχθροί και είχαν πρόσφορες κρυψώνες για τα χρήματα και τα τιμαλφή τους -τα πηγάδια τους και τις δεξαμενές τους, παραδοσιακά μέρη απόκρυψης θησαυρών στην Ανατολή. Μάλιστα, αυτή η πόλη είχε πρόσφατα καταστραφεί τρεις φορές από πυρκαγιές. Όπως είδαμε, οι στρατιώτες οικειοποιήθηκαν μεγάλες ποσότητες λαφύρων τα οποία δεν κατέληξαν ποτέ στα σημεία συγκέντρωσης. Ο Σισμόντι υπολογίζει ότι ο πλούτος της πόλης σε χρήμα και κινητά αγαθά πριν από την άλωση, δεν ήταν λιγότερος από είκοσι τέσσερα εκατομμύρια στερλίνες.

Ο διαμοιρασμός έγινε στα τέλη του Απριλίου. Πολλά ορειχάλκινα έργα τέχνης στάλθηκαν στο χυτήριο για να μετατραπούν σε νομίσματα. Πολλά αγάλματα τεμαχίστηκαν για να αφαιρεθούν τα μέταλλα που τα κοσμούσαν. Οι κατακτητές δεν γνώριζαν τίποτε και δεν ενδιαφέρονταν καθόλου για την τέχνη που είχε προσθέσει αξία στο μέταλλο. Το βάρος του ορείχαλκου ήταν το μόνο που τους ενδιέφερε. Τα έργα τέχνης που κατέστρεψαν, θυσιάστηκαν όχι σε κάποιο συναίσθημα, όπως εκείνο των μουσουλμάνων κατά των εικόνων, για τις οποίες οι τελευταίοι πίστευαν ότι ήταν είδωλα ή φυλαχτά. Οι χριστιανοί της Δύσης δεν έχουν καμία ανάλογη δικαιολογία. Το κίνητρο που τους ώθησε να καταστρέψουν τόσα πολύτιμα αντικείμενα, δεν ήταν ούτε φανατισμός ούτε θρησκευτική πεποίθηση. Ήταν απλή απληστία και φιλοκέρδεια. Κανένα αίσθημα δεν συγκράτησε τη φιλαργυρία τους. Το άγαλμα της Παρθένου που κοσμούσε τον Βουν στάλθηκε στην κάμινο, τόσο αδίστακτα όσο και η μορφή του Ηρακλή. Κανένα αντικείμενο δεν ήταν αρκετά ιερό ή αρκετά όμορφο ώστε να θεωρηθεί άξιο να διασωθεί, αν μπορούσε να μετατραπεί σε χρήμα. Ανάμεσα σε τόσα πολλά που καταστράφηκαν, είναι αδύνατο να μην υπήρχε ένας αξιόλογος αριθμός έργων τέχνης των καλύτερων περιόδων. Ο μοναδικός σχετικός κατάλογος που διαθέτουμε, εκείνος του Έλληνα λογοθέτη, ισχυρίζεται, ότι απαριθμεί μόνο τα μεγαλύτερα αγάλματα που στάλθηκαν στο χυτήριο. Ωστόσο, αξίζει να αναφέρουμε ποια ήταν τα κυριότερα αντικείμενα που καταστράφηκαν με αυτό τον τρόπο.

Πριν προβώ στο εν λόγω εγχείρημα, θα επισημάνω για μια ακόμα φορά, ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν η μεγάλη παρακαταθήκη έργων τέχνης και χριστιανικών λειψάνων, με τα τελευταία να είναι τοποθετημένα σε θήκες, με όλη την επιδεξιότητα που ο πλούτος μπορούσε να αγοράσει και η τέχνη να προσφέρει. Η τελευταία, είχε έναντι της Ρώμης το μεγάλο πλεονέκτημα του ότι δεν είχε ποτέ λεηλατηθεί από ορδές βαρβάρων. Οι δρόμοι και οι δημόσιοι χώροι της διακοσμούνταν επί αιώνες με ορειχάλκινα ή μαρμάρινα αγάλματα. Διαβάζοντας τα έργα των ιστορικών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο αναγνώστης δεν μπορεί να μην εκπλαγεί τόσο από την αφθονία των έργων όσο και από την εκτίμηση την οποία έτρεφαν γι' αυτά οι συγγραφείς. Πρώτη ανάμεσα στα κτίσματα όπως και ανάμεσα στα έργα ήταν η Αγία Σοφία. Η τελευταία ήταν η κατεξοχήν Μεγάλη Εκκλησία. Με οποιοδήποτε κριτήριο, είναι μια από τις πιο όμορφες ανθρώπινες δημιουργίες. Τίποτε στη Δυτική Ευρώπη ακόμα και σήμερα δεν δίνει στο μορφωμένο παρατηρητή, που είναι σε θέση να συλλάβει έστω και εν μέρει το παλαιό της μεγαλείο, μια τόσο βαθιά εντύπωση ενότητας, αρμονίας, πλούτου και ομορφιάς στη διακόσμηση, όσο το εσωτερικό του αριστουργήματος του Ιουστινιανού. Όλα όσα μπορούσε να αγοράσει ο πλούτος και να προμηθεύσει η τέχνη, είχαν συσσωρευτεί στο εσωτερικό της, που τόσο εκείνη την εποχή όσο και για πολύ μετά, ήταν το μοναδικό τμήμα μιας εκκλησίας που ήταν άξιο να τύχει αρχιτεκτονικής μελέτης. «Τουλάχιστον όσον αφορά στο εσωτερικό της», γράφει μία μεγάλη αυθεντία επί της αρχιτεκτονικής, «είναι αναπόφευκτο να αποφανθεί κανείς ότι η Αγία Σοφία είναι η τελειότερη και η ομορφότερη εκκλησία που έχει ανεγείρει μέχρι σήμερα οποιοσδήποτε χριστιανικός λαός». Όταν ο διάκοσμός της ήταν πλήρης, η σχετική κρίση θα ήταν ακόμα ευνοϊκότερη γι' αυτήν. Είδαμε, ότι για τον Χωνιάτη, ο οποίος τον γνώρισε και τον αγάπησε στις καλύτερες ημέρες του, ο ναός της Αγίας Σοφίας ήταν υπόδειγμα ουράνιας ομορφιάς, ένα κομμάτι από τον ίδιο τον ουρανό. Κατά τον πιο συγκροτημένο Άγγλο παρατηρητή «τα μωσαϊκά του από ποικιλόσχημα και ποικιλόχρωμα τεμάχια μαρμάρου, οι τρούλοι, οι οροφές και οι καμπύλες επιφάνειές του με τα επίχρυσα μωσαϊκά... είναι υπέροχα μεγαλόπρεπα και ευχάριστα».

Η Αγία Σοφία ήταν για την Κωνσταντινούπολη ό,τι είναι ο Άγιος Μάρκος για τη Βενετία. Ωστόσο, παρ' ότι έχει εμπλουτιστεί με μερικά λάφυρα από το μεγάλο πρότυπό του, ο Άγιος Μάρκος, τουλάχιστον όσον αφορά στο εσωτερικό του, δεν είναι παρά ένα ισχνό αντίγραφο. Η Αγία Σοφία δικαίωσε τη ρήση του ιδρυτή της: «Νενίκηκά σε, Σολομών» και επί επτά αιώνες μετά από τον Ιουστινιανό, οι διάδοχοί του προσέθεταν ο καθένας τη δική του συμβολή στον πλούτο και τη διακόσμησή της. Ωστόσο, αυτός, ο ασύγκριτα ωραιότερος ναός της Χριστιανοσύνης απογυμνώθηκε και λεηλατήθηκε στις αρχές του 13ου αιώνα από κάθε διακοσμητικό στοιχείο που ήταν δυνατό να μεταφερθεί. Οι εξοργισμένοι Έλληνες πίστεψαν ότι εκείνοι οι εισβολείς που δεν είχαν ιερό και όσιο, θα έβγαζαν ακόμα και τις πέτρες από τους τοίχους.

Γύρω από τη Μεγάλη Εκκλησία υπήρχαν άλλα αντικείμενα που μπορούσαν να μετατραπούν άμεσα σε ορείχαλκο και που η καταστροφή τους υπήρξε ανεπανόρθωτη. Ο τεράστιος Ιππόδρομος ήταν γεμάτος αγάλματα. Η Αίγυπτος είχε προσφέρει έναν οβελίσκο για το κέντρο. Οι Δελφοί είχαν δώσει το περίφημο ορειχάλκινο ανάθημα της νίκης των Πλαταιών. Τα όψιμα έργα των ειδωλολατρών γλυπτών ήταν άφθονα, ενώ οι χριστιανοί καλλιτέχνες είχαν συνεχίσει τις παραδόσεις των προγόνων τους, με μια τεχνοτροπία που δεν ήταν κατ' ουδένα τρόπο ευκαταφρόνητη, όπως πίστευαν μέχρι πρόσφατα οι Δυτικοί συγγραφείς. Οι καλλιεργημένοι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης εκτιμούσαν αυτά τα έργα τέχνης και τα φρόντιζαν. Παραθέτοντας ένα κατάλογο των σημαντικότερων έργων που κατέληξαν στο χυτήριο, ο Χωνιάτης τονίζει κατ' επανάληψη, ότι τα εν λόγω έργα καταστράφηκαν από βαρβάρους που αγνοούσαν την αξία τους. Ανίκανοι να εκτιμήσουν το ιστορικό ενδιαφέρον τους ή την αξία που τους είχε προσδώσει η εργασία των καλλιτεχνών, οι Σταυροφόροι γνώριζαν μόνο την αξία των μετάλλων που τα συνέθεταν.

Οι αυτοκράτορες είχαν ταφεί στον περίβολο του ναού των Αγίων Αποστόλων, μια θέση που επέλεξε μετέπειτα ο Μωάμεθ Β' για να ανεγείρει το τέμενος που φέρει το όνομά του. Οι τάφοι, με πρώτο εκείνον του Ιουστινιανού, λεηλατήθηκαν σε αναζήτηση θησαυρών. Μόνο αφού λεηλάτησαν τα ανάκτορα των ευγενών, τους ναούς και τους τάφους, οι ευσεβείς ληστές έστρεψαν την προσοχή τους στα αγάλματα. Ένα κολοσσιαίο άγαλμα της Ήρας, που είχε μεταφερθεί από τη Σάμο και ήταν στημένο στην αγορά του Κωνσταντίνου, στάλθηκε στο χυτήριο. Μπορούμε να κρίνουμε το μέγεθός του από το γεγονός ότι χρειάστηκαν τέσσερα βόδια για να μεταφέρουν την κεφαλή του στα ανάκτορα. Ακολούθησε το άγαλμα του Πάρι που προσέφερε το μήλο της Έριδος στην Αφροδίτη. Το Ανεμοδούλιον, ήταν ένας μεγαλόπρεπος οβελίσκος, που οι πλευρές του καλύπτονταν από πανέμορφα ανάγλυφα που αναπαριστούσαν σκηνές της αγροτικής ζωής και αλληγορικές απεικονίσεις των εποχών, ενώ στην κορυφή του υπήρχε μια γυναικεία μορφή, η οποία περιστρεφόταν με τον άνεμο και προσέδινε στο όλο μνημείο το όνομά του. Τα ανάγλυφα αποσπάστηκαν και μεταφέρθηκαν στα ανάκτορα για να λειωθούν. Ένα όμορφο έφιππο άγαλμα μεγάλου μεγέθους, που αναπαριστούσε το Βελερεφόντη και τον Πήγασο ή - κατά τη λαϊκή πεποίθηση- τον Ιωσία έφιππο να διατάζει τον ήλιο να σταθεί, στάλθηκε επίσης στο χυτήριο. Το άλογο φαινόταν να χλιμιντρίζει στον ήχο μιας σάλπιγγας, ενώ όλοι οι μύες του σώματός του ήταν τεντωμένοι από την ένταση της μάχης. Ο κολοσσιαίος Ηρακλής του Λυσίππου, ο οποίος κοσμούσε τον Τάραντα και είχε μεταφερθεί από εκεί στην Παλαιά Ρώμη και στη συνέχεια στον Ιππόδρομο της Νέας Ρώμης, είχε την ίδια τύχη. Ο καλλιτέχνης είχε απεικονίσει με ένα τρόπο που προκαλούσε το θαυμασμό του θεατή, την οργή του ήρωα για τα ανάξια έργα που του είχαν ανατεθεί. Ο Ηρακλής ήταν καθιστός χωρίς φαρέτρα, τόξο ή ρόπαλο. Η λεοντή ήταν ριγμένη χαλαρά στους ώμους του και το δεξιό χέρι και πόδι του ήταν τεντωμένα, ενώ το κεφάλι του ακουμπούσε στο αριστερό του χέρι που στηριζόταν με τον αγκώνα στο λυγισμένο γόνατό του. Η όλη μορφή ήταν γεμάτη αξιοπρέπεια, το στέρνο βαθύ, οι ώμοι πλατείς, τα μαλλιά κατσαρά, οι βραχίονες και οι κνήμες μυώδεις.

Το ορειχάλκινο άγαλμα ενός γαϊδουριού και του αναβάτη του, το οποίο είχε κατασκευαστεί κατ' εντολήν του Αυγούστου, σε ανάμνηση της είδησης της νίκης του στο Άκτιο, είχε την ίδια τύχη.

Με σκοπό να κόψουν νομίσματα, οι βάρβαροι έλειωσαν επίσης το αρχαίο άγαλμα της λύκαινας που θήλαζε τον Ρωμύλο και τον Ρώμο. Τα αγάλματα μιας σφίγγας, ενός ιπποπόταμου, ενός κροκοδείλου, ενός ελέφαντα και άλλα που αναπαριστούσαν ένα θρίαμβο επί της Αιγύπτου, το τέρας Σκύλα και άλλα, που τα περισσότερα ήταν δημιουργήματα της προ Χριστού εποχής, καταστράφηκαν επίσης.

Στην ίδια περίοδο ανήκε ο αετός που πάλευε με το φίδι και που αποδιδόταν στον Απολλώνιο Τυανέα. Ο Χωνιάτης περιγράφει με μεγάλο θαυμασμό το άγαλμα της Ελένης. «Τι να πω για την Ελένη, με το κομψό παράστημα, τους χιονόλευκους βραχίονες και την κομψή κορμοστασιά; Πώς δεν μπόρεσε να μαλακώσει τις καρδιές των βαρβάρων; Εκείνη που μέχρι τότε σκλάβωνε όσους την έβλεπαν; Ένα άγαλμα τυλιγμένο με ένα χιτώνα, που τόνιζε μάλλον, παρά απέκρυπτε τις χάρες του, με τα καθαρά φρύδια, με τα μαλλιά της να ανεμίζουν ανάλαφρα στον άνεμο, με τα χαριτωμένα χείλη της μισάνοιχτα λες και ήταν έτοιμη να μιλήσει, με τα καμπυλωτά της βλέφαρα, μία μορφή γεμάτη
αρμονία, κομψότητα και ομορφιά, χαρά των θεατών, ευχαρίστηση των οφθαλμών σε βαθμό που είναι αδύνατο να δώσει κανείς μια επαρκή περιγραφή για τις μελλοντικές γενιές». Αυτό το άγαλμα καταστράφηκε από ανθρώπους που δεν γνώριζαν τίποτε για το πρωτότυπό του.

Στα παραπάνω, πρέπει να προστεθεί η λεπτή μορφή μιας γυναίκας που κρατούσε στο δεξί χέρι της έναν ένοπλο έφιππο άνδρα. Εξάλλου, κοντά στα ανατολικά σημεία τερματισμού του Ιπποδρόμου, που ήταν γνωστά ως «ερυθρά», υπήρχαν τα αγάλματα των νικητών των αρματοδρομιών. Οι μορφές των τελευταίων στέκονταν ορθόστητες στα ορειχάλκινα άρματά τους, σε μία στάση ανάλογη με εκείνη των πρωτοτύπων τη στιγμή της νίκης, σαν να εξακολουθούσαν να κατευθύνουν τα άτια τους προς τα σημεία τερματισμού. Εκεί κοντά βρισκόταν κι ένα άγαλμα του Νείλου υπό τη μορφή ταύρου, που πάλευε με έναν κροκόδειλο. Όλα αυτά τα αγάλματα στάλθηκαν εσπευσμένα στις καμίνους και μετατράπηκαν σε νομίσματα. Μπορούμε να κρίνουμε από τα εναπομείναντα δείγματα, την καλλιτεχνική αξία των ορειχάλκινων αγαλμάτων που καταστράφηκαν. Τα τέσσερα άλογα που ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος είχε φέρει από τη Χίο και είχε εγκαταστήσει στον Ιππόδρομο σώθηκαν κατά τύχη από τη γενική λεηλασία και μεταφέρθηκαν στη Βενετία όπου εξακολουθούν να κοσμούν την πρόσοψη του Αγίου Μάρκου.

quote:

---

Λοιπόν, αυτό το θέμα φαίνεται ότι ολοκλήρωσε τον κύκλο του.
Αμαλία σε παρακαλώ κράτα το ανοιχτό μέχρι το τέλος της βδομάδας μπας και θέλει κάποιος να προσθέσει κάτι σχετικό με τις αλώσεις, και εφ όσον η συζήτηση συνεχίσει εκτός θέματος, κλείδωσε το στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

---

Edited by - me

Η «θρυλούμενη και χρυσή πόλη Αθήνα η «πάλαι μεν μήτηρ σοφίας παντοδαπής και πάσης καθηγεμών αρετής» στις παραμονής της Δ΄ Σταυροφορίας καταπιεσμένη από τους φόρους και την απληστία των αρχόντων και λησμονημένη από τους ανθρώπους, είχε χάσει σύμφωνα με την μαρτυρία του Μιχαήλ Χωνιάτη, την παλαιά της δόξα και είχε μεταβληθεί σε μικρό και «αοίκητο χωριό» που την τύχη της ακολούθησε και το «ένδοξο επίνειό της».

Η ένδοξη αυτή πόλη είχε από χρόνια εγκαταληφθεί αφού οι Βυζαντινοί ήταν απασχολημένοι με τις διενέξεις, την προβολή και την καλοπέρασή τους. Την εποχή εκείνη η Ελλάδα υπέφερε από τρεις χρονίζουσες πηγές: τους τοπικούς άρχοντες-τυράννους, τους φοροεισπράκτορες και τους πειρατές γιατί ήταν πεσμένη η δύναμη του πολεμικού ναυτικού για να τους αποτρέψει. Αφού τότε «οι Βυζαντινοί απεχθάνοντο τη θάλασσα και προτιμούσαν να ενοικιάζουν στόλους με αντάλλαγμα εμπορικά προνόμια» (Peter Lock, «Οι Φράγκοι του Αιγαίου»).

Το 1204 ο Λέων Σγουρός γενόμενος κύριος της Κορίνθου καταπλέει στον Πειραιά και πολιορκεί την Αθήνα σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει ανεξάρτητη ηγεμονία στην Ελλάδα. Ο μητροπολίτης της Αθήνας Μιχαήλ Χωνιάτης έδειξε επιφυλακτικότητα για τις προθέσεις του Λέοντος και οργάνωσε την άμυνα στην Ακρόπολη με αποτέλεσμα την πλήρη αποδυνάμωση για οποιαδήποτε προσπάθεια εναντίον των Φράγκων. Έτσι οι Αθηναίοι όταν στα τέλη του ίδιου χρόνου, νέοι εχθροί, οι Φράγκοι πολιορκούν την πόλη τους είναι τελείως εξαντλημένοι και δεν πρόβαλαν καμία αντίσταση. Πολλοί μάλιστα από τους κατοίκους, βλέποντας ότι κάθε προσπάθεια είναι μάταιη εγκαταλείπουν την Αθήνα μαζί με τον μητροπολίτη Μιχαήλ Χωνιάτη. Οι Φράγκοι χωρίς να δώσουν μάχη, κυριεύουν την πόλη και εγκαθίστανται εκεί. Είναι ουσιαστικά η πρώτη υποδούλωση της Αθήνας μετά από αιώνες ελεύθερης ζωής. Η ιστορία της Αθήνας και του Πειραιά στα 250 χρόνια που τις κατέχουν διάφοροι επιδρομείς από τη Δύση, Γάλλοι, Καταλανοί, Φλωρεντίνοι και Ενετοί, μόνο καταστροφές και λεηλασίες έχουν να παρουσιάσουν. Όταν ο Βονιφάτιος έφθασε στην Αθήνα, ο Μιχαήλ Χωνιάτης (Ακομινάτος) παρέδωσε την πόλη γιατί θεώρησε άσκοπη την αντίστασή του.

Ούτε η εύκολη κατάκτηση, αλλά ούτε και η αρχαία αίγλη της Αθήνας εμπόδισε τους Σταυροφόρους να επιδοθούν σε καταστροφές. Λεηλάτησαν την Ακρόπολη, σύλησαν ναούς και έλιωσαν πολύτιμα εκκλησιαστικά σκεύη σε χοάνες. Θύμα της γενικής καταστροφής ήταν και η πλούσια βιβλιοθήκη του Χωνιάτη.

Κι όπως γράφει ο W. Miller: «Εξωτερικά αυτός που επισκεπτόταν την Αθήνα, αυτές τις ημέρες (την εποχή της Φραγκοκρατίας) έμενε κατάπληκτος απ’ τη φανερή αντίθεση μεταξύ των λαμπρών μνημείων της κλασσικής εποχής και του ρυπαρού περιβάλλοντος της καινούργιας πόλης. Τα τείχη ήταν γκρεμισμένα, τα σπίτια των μεταναστών είχαν ανασκαφεί, τα οικόπεδά τους είχαν οργωθεί και οι δρόμοι, απ’ όπου άλλοτε περνούσαν οι σοφοί της αρχαιότητας, τώρα ήταν έρημοι» (W. Miller, «Φραγκοκρατία στην Ελλάδα», σ. 54).

επιστροφή

ΤΟ ΔΟΥΚΑΤΟ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Η περίοδος της φραγκοκρατίας της Αθήνας μπορεί να διακριθεί σε τρεις εποχές:

α) στην εποχή της κυρίως φραγκοκρατίας, που η πόλη είχε καταληφθεί και διοικούνταν από Βουργουνδίους άρχοντες Δελαρός (De la Roches), (1204-1311)

β) στην εποχή της καταλανικής κατακτήσεως που η πόλη περιήλθε στην κατοχή και διοίκηση της Μεγάλης Καταλανικής Εταιρείας της Αραγωνικής αυλής των Καταλανών (1311-1388) και

γ) στην εποχή της Φλωρεντινής κυριαρχίας με τον οίκο Ατζαγιόλη (1388-1456).

Η περιοχή της Αττικής παραχωρήθηκε στον Όθωνα Δελαρός και αποτέλεσε το Δουκάτο των Αθηνών. Ο Όθων Δελαρός όρισε πρωτεύουσα τη Θήβα ενώ την Αθήνα, ασήμαντη την εποχή εκείνη πόλη, για την αρχαία της δόξα, κατέστησε ισότιμη εκκλησιαστικά προς την πρωτεύουσα. Όπως στη Θήβα, εγκαταστάθηκε και στην Αθήνα λατινική αρχιεπισκοπή, ενώ αδιαφόρησε για το επίνειό της.

Ο Όθων Δελαρός δεν σκέφτηκε να συγκροτήσει στόλο για την υπεράσπιση των εκτεταμένων παραλίων του Μεγακυράτου. Με ελάχιστα πλοία ερασιτεχνών, ιδίων πειρατών, ο Δελαρός προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τους επαγγελματίες πειρατές, οι οποίοι λυμαίνονταν τις ακτές της περιοχής. Έτσι δεν εκτίμησε δεόντως το ποίμνιο των Αθηνών. Και οι επιχειρήσεις του Ι. Δελαρός εναντίον των λυμαίνοντων το Αιγαίο και τις θάλασσες του Δουκάτου πειρατών λάμβανε μερικές φορές μορφή επιθετικών επιδρομών κατά των νήσων του Αιγαίου πελάγους, τα δε εκ τούτων οφέλη διέθετε για τις ανάγκες της συντήρησης του πολυδάπανου δουκάτου.

«Η Βουργουνδιακή Αθήνα έκλεινε στους κόλπους της την Αττική, τη Βοιωτία, τη Μεγαρίδα, τις οχυρές πόλεις του Άργους και της Ναυπλίας και την αρχαία Οπουντιακή Λοκρίδα. Με μια τέτοια θέση, η Αθηναϊκή Πολιτεία κατείχε μια αξιόλογη έκταση παραλίων και τουλάχιστον τέσσερα πόρτα (λιμάνια): του Πειραιά (το Πόρτο Λεόνε), τη Ναυπλία, την Αταλάντη απέναντι στην Εύβοια, και τη Λιβαδόστρα ή Rive d’ Ostre, όπως την ονόμαζαν οι Φράγκοι στον κόλπο των Αλκυονιδών, στον Κορινθιακό κόλπο, το συνηθισμένο πόρτο που ταξίδευαν για τη Δύση.

Ωστόσο οι Βουργούνδιοι αφέντες της Αθήνας μικρή προσπάθεια έκαναν για να δημιουργήσουν στόλο γιατί περιορίστηκαν σε ερασιτεχνικό πλιάτσικο. Οι επαγγελματίες πειρατές με την ευκαιρία, που δεν υπήρχε καμία ναυτική δύναμη στην πολιτεία, έκαναν τη δουλειά τους, τα πρώτα χρόνια της φραγκοκρατίας όπως και στα τελευταία της Βυζαντινής εποχής. Οι Λατίνοι πειρατές αποκαλούμενοι Καπελλέτι (Capeletti) αδιαφορώντας για το ότι η Αττική ήταν τώρα Λατινικό κράτος, έκαναν τις ακτές επικίνδυνες, σε σημείο που το ταξίδι ως τον Κορινθιακό κόλπο αποκαλείτο «Η αποδημία του Αχέροντα», τόσο ώστε ο Επίσκοπος των Θερμοπυλών να μεταφέρει την έδρα του στην ενδοχώρα για να αποφύγει αυτούς τους θαλασσινούς ληστές» (W. Miller, ο.π., σ. 110). Έτσι τα παράλια της Αττικής είχαν μετατραπεί σε πειρατικές φωλιές.

Δεν υπάρχουν πηγές που να μαρτυρούν ότι ο Πειραιάς χρησιμοποιήθηκε ως εμπορικό λιμάνι ούτε από τους De la Roche (1204-1311), ούτε από τους Καταλανούς (1311-1388) εκτός από ορισμένες έκτακτες ή ευκαιριακές περιπτώσεις.

«Στις 9 Ιουνίου 1319 συνήφθηκε συνθήκη ειρήνης μεταξύ του Φρειδερίκου της Σικελίας (για τους Καταλανούς) και της Βενετίας που ανανεώθηκε δυο χρόνια. Σ’ αυτή την ειρήνη η εταιρεία Καταλανών δεν είχε δικαίωμα να εξοπλίσει πλοία στο Σαρωνικό κόλπο (της «θάλασσας» της Αθήνας). Αυτά τα έκτακτα μέτρα είχαν σκοπό να παρεμποδίσουν την αύξηση του Καταλανικού στόλου που είχε αρχίσει να γίνεται απειλητικός για τα Βενετσιάνικα συμφέροντα στην Ανατολή (W. Miller, ο.π., σ. 306). Σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης, το καταλανικό εμπόριο από και προς το Δουκάτο Αθηνών θα περιοριζόταν στο λιμάνι του Λιβαδοστρού στον Κορινθιακό Κόλπο. Σε σύγκριση με το Πόρτο Λεόνε, οι λιμενικές διευκολύνσεις του Λιβαδοστρού (Ρίβα ντ’ Όστρο) ήταν σημαντικά κατώτερες. Υπήρχε μόνο ένα φυλάκιο και όλα τα φορτία έπρεπε να μεταφέρονται στην ξηρά με βάρκες. Κανένα καταλανικό σκάφος δεν επιτρεπόταν να πλεύσει στο Σαρωνικό, ενώ όσα βρίσκονταν ήδη εκεί θα παροπλίζονταν και τα εφόδιά τους θα αποθηκεύονταν στην Ακρόπολη (In castro Athenarum).

Όλες οι φιλοδοξίες του οίκου της Βαρκελώνης στο δυτικό Αιγαίο παραχωρήθηκαν από τους Καταλανούς της κεντρικής Ελλάδος (δηλ. του Δουκάτου των Αθηνών) με αντάλλαγμα την ευμενή στάση των Βενετών στα εδαφικά κέρδη που είχαν αποκτήσει στην ηπειρωτική χώρα (P. Lock «Οι Φράγκοι στο Αιγαίο», σ. 203). Έτσι οι Βενετοί εμπόδισαν την ανάπτυξη του Πειραιά συστηματικά με σκοπό την υποβάθμισή του. Το ίδιο ισχύει και για την τελευταία περίοδο της Φραγκοκρατίας (Φλωρεντιακή-Βενετική) που κράτησε ως το 1456.

Επί ενετοκρατίας η χερσόνησος Ακτή (Πειραϊκή χερσόνησος) απομονώθηκε δια τείχους από της άλλης πόλεως μ’ ένα ενετικό φρούριο. Και δεν πρέπει να παραλείψω ότι από τις αρχές του 11ου αιώνος υπήρχε στον Πειραιά η μονή του Αγίου Σπυρίδωνος. Και όπως γράφει ο Ιωάννης Μελάς: «… εις το ερημωμένον επί αιώνας πειραϊκόν και όλον παράλιον περίγυρον, μνήμονες των παλαιών… έστεκαν οι μοναχοί του από του ΙΑ΄ τουλάχιστον μ.Χ. αιώνος ιδρυμένου μοναστηρίου του Αγίου Σπυρίδωνος…».

Κατά την πρώτη περίοδο ο Πειραιάς διατελεί εν τελεία παρακμή και μόνο ως λιμάνι εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, αναφέρονται δε οι εκάστοτε δι’ αυτόν επιδρομώντες κατά των Αθηνών.

Περιορισμένες είναι οι πληροφορίες που δίνουν οι πηγές για την οικονομική και εμπορική κίνηση στα πρώτα χρόνια της καταλανοκρατίας στην Ελλάδα. Οι Βενετοί είχαν εμποδίσει την ανάπτυξη του Πειραιά, που βρισκόταν πολύ κοντά στις κτήσεις τους ιδίως στην Εύβοια και τις Κυκλάδες, και το μόνο λιμάνι που φαίνεται ότι γνώρισε κάποια κίνηση ήταν το Λιβάδοστρο στον κορινθιακό κόλπο (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. θ΄ σε. 258).

«Με τη διανομή του 1204, οι Βενετοί πήραν αρκετές βυζαντινές πόλεις, που διέθεταν λιμάνια, τα οποία βελτίωσαν και χρησιμοποίησαν, αλλά οι Φράγκοι άργησαν πολύ να δημιουργήσουν παρόμοιες εγκαταστάσεις. Επίνειο της Άμφισσας ήταν η Ιτέα ενώ βασικό λιμάνι του Δουκάτου των Αθηνών φαίνεται ότι ήταν πάντα το Λιβαδοστρό στον Κορινθιακό κόλπο. Αμφότερα ήταν απλά αραξοβόλια που προστατεύονταν από έναν πύργο. Το εμπόριο διαμέσου αυτών ήταν περιορισμένο και βασικός λόγος υπάρξεώς τους φαίνεται η ταχεία προσπέλαση στα λιμάνια της νότιας Ιταλίας.

Ο Πειραιάς είχε φυσικά αρκετά ανεπτυγμένες λιμενικές εγκαταστάσεις, στις οποίες προστέθηκε ένας πύργος κάποια στιγμή πριν από τα μέσα του 15ου αιώνα. Το λιμάνι του εξυπηρετούσε το Αιγαίο και φαίνεται ότι ήταν πολύ σημαντικό για το Δουκάτο των Αθηνών, τον 14ο αιώνα. Οι Βενετοί αγωνίστηκαν να περιορίσουν τις καταλανικές δραστηριότητες (στο Πόρτο Λεόνε) (P. Lock, «Οι Φράγκοι στο Αιγαίο», σ. 421).

επιστροφή

Κι όπως γράφει ο W. Miller: «Μ’ όλο που η Βενετία υποχρέωνε την εταιρία των Καταλανών να μην έχει γαλέρες στον Πειραιά, κι έφερνε εμπόδια στους Καταλανούς της Αίγινας, σε κάθε εμπορική κίνηση, το «Πόρτο της Αθήνας» είχε ξανααποκτήσει μέρος της αξίας του γιατί ακούμε για έναν λιμενάρχη διορισμένο και για πλοία από την Ισπανία που πόδισαν εκεί» (W. Miller, ο.π., σ. 392).

Και ο Φερδινάνδος Γρηγορόβιος (Ιστορία της Πόλεως των Αθηνών κατά τους μέσους αιώνας, μετάφ. Σπ. Λάμπρου, βιβλ. Γ΄, κεφ. Β΄) γράφει: «Τουλάχιστον δεν περιεσώθησαν μέχρις ημών ειδήσεις περί της κατά θάλασσαν εμπορίας, ουδέ ηδυνήθημεν ν’ ανακαλύψωμεν Αθηναίου εμπόρους και Αθηναϊκά εμπορικά πρακτορεία στους λιμένες της Ανατολής. Τον δε Πειραιά φαίνονται επισκευάσαντες οι Δελαρός χάριν εμπορικών πλοίων».

Αντίθετα η Σοφία Ι Δοανίδου (Η Φραγκοκρατία στην Πόλη των Αθηνών 1204-1456) υποστηρίζει ότι οι Φλωρεντίνοι χρησιμοποίησαν τον Πειραιά ως εμπορικό λιμάνι, χωρίς όμως ανάλογες πειστικές μαρτυρίες. Αλλά στην περίοδο της ηγεμονίας το Γκυ Β΄ De la Roche (1287-1308) υπήρξε μια ακτινοβολία του δουκάτου, «που πήγαζε από την καλλιέργεια και την υφαντική βιοτεχνία μετάξης. Η κοπή νομισμάτων υποδηλώνει την οικονομική ευημερία του δουκάτου» (Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λάρους-Μπριτάνικα λ. Αθήνα σ. 357). Μετά το 1820 κυκλοφόρησε από δουκάτο ένα δηνάριο-Τορνέσι στη Θήβα.

Ο C. G. Lowe (1588) γράφει ότι υπάρχει πολύ εμπόριο στην Αθήνα. Σαν σπουδαία εμπορεύματα αναφέρει ειδικά το μετάξι, το μπαμπάκι, τα βελανίδια και το κερί, τα οποία παράγονται στην Αττική.

Και μην ξεχάσω να αναφέρω την επίσκεψη στην Αθήνα του Μακιαβέλι (στις 16 Δεκεμβρίου 1423) που τονίζει σε επιστολή του προς το Νέριο της Λευκάδας ότι «ποτέ δεν είδε χώρα τόσο ωραία όπως αυτή και ακρόπολη τόσο ωραία». Και φυσικά πέρασε και από το Πόρτο Λεόνε. Τότε, ο καταλανικός πληθυσμός της Αθήνας ήταν περίπου 3.000 άτομα σε σύνολο 10.000 (P. Lock). Το 1435 ο Νέριος Αντζαγιόλης κατορθώνει δι ενός ενετικού κατέργου να κυριεύσει τον Πειραιά, κατόπιν την Αθήνα, πλην της Ακροπόλεως. Θρυλική παράδοση αναφέρει ότι περί τα τέλη της Φραγκοκρατίας κατέπλευσεν ο ενετικός στολίσκος (ίσως από τον Βαρθ. Κονταρίνην) ίνα ελευθερώσει την θείαν του Φράγκου Δούκα Αντζαγιόλη, Κιάραν Τζώρτζη.

Και για την ιστορία η φιλόδοξη Κιάρα Τζώρτζη, πέτυχε με σουλτανική έγκριση να σφετεριστεί την εξουσία του επιτροπευόμενου γιου της Φραγκίσκου (1451-1455) μέχρι το 1455, οπότε ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ διέταξε την απομάκρυνση της Κιάρας και του συζύγου της Βαρθολομαίου Κονταρίνι. Ο διάδοχός της Φράγκος, γιος του Δούκα Αντόνιο, φυλάκισε την Κιάρα στα Μέγαρα και αργότερα τη φόνευσε. Με πρόσχημα το φόνο της Κιάρας, ο Ομάρ πασάς κατέλαβε την Αθήνα (Ιούνιος 1456) εκτός από την Ακρόπολη, που υπεράσπιζε απεγνωσμένα ο Φράγκο μέχρι τον Ιούλιο του 1458. Με την άλωση της Ακρόπολης ολοκληρώθηκε η κατάκτηση του δουκάτου της Αθήνας, που πέρασε μαζί με τον λοιπό ελληνικό κόσμο και τον Πειραιά στην περίοδο της τουρκοκρατίας (1456-1821).

Τον Αύγουστο του 1458 μπήκε στην Αθήνα ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ για να δει και να θαυμάσει, όπως ήταν η επιθυμία του, τα αρχαία μνημεία και απέδωσε επιείκεια στους κατοίκους και την παραχώρηση πολλών προνομίων.

επιστροφή

______________________________________________________________________
πηγή: http://www.portnet.gr/texn-poli/politistika/Porto_leone.htm

Ευχαριστώ για το αναλυτικό μήνυμα Βελισσάριε μου!

Αγαπητέ stemix θα δείξει. Ας δοκιμάσουμε επιτέλους να σεβόμαστε τα θέματα και την διαφορετικότητά τους και να μην παρεκλείνουμε (δυστυχώς παρασυρόμαστε όλοι-ανθρώπινο είναι- αλλά τουλάχιστον ας βάζουμε μόνοι μας ένα τέλος στις εκτός θέματος συζητήσεις)
Ολη αυτή η επανάληψη εμένα τουλάχιστον με έχει κουράσει και δεν μου δίνει έναυσμα να συνεχίσω...

Από μία ιστοσελίδα σχετικά με τα νομίσματα

Τα Βυζαντινά νομίσματα συνέχισαν να κόβονται μέχρι και την άλωση το 1453 από τους Τούρκους. Βλέποντας κατά την τελευταία περίοδο της Βυζαντινής νομισματοκοπίας ορισμένες ονομασίες νομισμάτων δυτικής προέλευσης όπως, δουκάτο, τορνίκιο, δουκατόπουλο, καταλαβαίνουμε την μεγάλη επιρροή της δύσης και την κυρίαρχη θέση της σε θέματα οικονομικά και νομισματικά. Το Ευρωπαϊκό νόμισμα λοιπόν έκανε την εμφάνιση του στην ανατολή και την Ελλάδα με την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους το 1204. από τότε τα Ευρωπαϊκά νομίσματα επικράτησαν λόγο της μεγάλης τους ανταλλακτικής αξίας ακόμη και σε όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Πριν την άλωση του Βυζαντίου από τους δυτικούς, το κυρίαρχο νόμισμα της Ευρώπης ήταν το ασημένιο. Η Ευρώπη χαρακτηρίζονταν ως ζώνη αργύρου λόγο ατελούς εκμετάλλευσης των μεταλλείων. Το χρυσό νόμισμα του Βυζαντίου το υπέρπυρο πέρασε στην δύση και ονομάστηκε Βυζάντιον (besant) και έγινε το πρότυπο του Βενετικού χρυσού δουκάτου και έμμεσα των κυριοτέρων Ευρωπαϊκών χρυσών νομισμάτων.
Το Βυζάντιον χρησιμοποιείτε κυρίως από τους Φράγκους δυνάστες, ιδίως της Ρόδου και της Κύπρου. Αποτελεί απομίμηση του υπέρπυρου με πολύ χαμηλή όμως περιεκτικότητα σε χρυσό και για αυτό τον λόγο ονομάζετε και βυζάντιον λευκόν. Το νόμισμα αυτό υποδιαιρείτε σε 24 κεράτια κατά μίμηση των Βυζαντινών υποδιαιρέσεων.

Χρυσο Βυζάντιον (ή besant, ή dinar), τέλη 12ου με μέσα του 13ου αιώνα.

Το κυριότερο αργυρό νόμισμα της τελευταίας περιόδου της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ήταν το άσπρο. Τα άσπρα των Ιπποτών της Ρόδου, Κύπρου και Χίου καθώς και τα Τούρκικα ήταν απομίμηση αυτών. Η τιμή τους συγκριτικά ήταν περίπου η ίδια. Μετά την διάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας το Βυζαντινό άσπρο σταμάτησε να κυκλοφορεί, ενώ τα άσπρα των Φράγκικων κρατιδίων της ανατολής συνέχισαν να κόβονται μέχρι τις αρχές του 16ου αιώνα οπότε αντικαταστάθηκαν από τα Τούρκικα. Ένα άσπρο ισοδυναμούσε με οχτώ κεράτια.

Με την δημιουργία στην Ελλάδα των διαφόρων φράγκικων κρατιδίων και ηγεμονιών, οι Ελληνικές αγορές κατακλύστηκαν από Ευρωπαϊκά νομίσματα των κυριάρχων και κόπηκαν νέα των νεοσύστατων κρατιδίων τα οποία κυκλοφορούσαν μαζί με τα βυζαντινά στην Ελλάδα και την ανατολή. Παράλληλα έχουμε και διείσδυση χρυσών νομισμάτων στην δυτική Ευρώπη από την ανατολή.

Οι Φράγκοι κατακτητές έκοψαν νομίσματα denier tournois σε νομισματοκοπεία της Ελλάδας, με κύρια παράσταση το στιλιζαρισμένο Γαλλικό κάστρο στην μία όψη και τον σταυρό στην άλλη και βάζοντας τα ονόματα τους.

Η παραγωγή πλαστών denier tournois ήταν διαδεδομένη. Τα τορνέσια κυκλοφορούσαν κατά μίμηση των Γαλλικών δηναρίων, κόπηκαν για πρώτη φορά στην Γλαρέντζα της Αχαΐας από τον Φράγκο ηγεμόνα της Αχαΐας Γουλιέλμο Βιλλαρδουϊνο. Οι Φράγκοι ηγεμόνες είχαν πάρει το δικαίωμα αυτό από τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο Θ'. Το κάστρο της περιοχής το χλομούτσι όπου βρισκόταν το νομισματοκοπείο πήρε το όνομα του από τα νομίσματα αυτά και ονομάστηκε castel tornese.
Τα νομίσματα αυτά ήταν τόσο διαδεδομένα ώστε τα μιμήθηκε και η Βενετία από τον 14ο αιώνα όταν σταμάτησε η λειτουργία του νομισματοκοπείου στην Γλαρέντζα. Στην πορεία έκοψε και νομίσματα των 30 και 60 τορνεσίων σε δύο τύπους έναν με Ελληνική και έναν με Λατινική επιγραφή καθώς και νομίσματα των 15 και 32 τορνεσίων με Ελληνική επιγραφή. Τα τορνέσια είχαν μεγάλη κυκλοφορία ακόμη και μετά την κατάκτηση από τους Τούρκους

Το άρθρο δίνει και μερικά παραδείγματα Φράγκικων νομισμάτων που κόπηκαν στην Ελλάδα με φωτογραφίες.
http://www.coinsmania.gr/cm/ancient/frankish_coins/frankish_coins.htm

quote:

---

Το κυριότερο αργυρό νόμισμα της τελευταίας περιόδου της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ήταν το άσπρο.

---

Υπάρχει ένα παλιό ρητό: "τα άσπρα κατεβάζουν τα άστρα και γκρεμίζουν κάστρα"

I'm going to enjoy watching you die, Mr. Anderson.

Τη Βυζαντινή νομισματοκοπία θα μπορούσαμε να την χωρίσουμε σε τέσσερις περιόδους :

Η 1η περίοδος είναι από το 395 μέχρι τα μέσα του 8ου αιώνα.

Η 2η περίοδος αρχίζει στα χρόνια του Ιουστινιανού Β' μέχρι τη μεταρρύθμιση του Αλεξίου (1092).

Η 3η περίοδος είναι από το 1092 μέχρι το 1261. Στα 1204 έχουμε την άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους. Το θέμα όμως αυτό δεν αναφέρετε εδώ, αλλά θα το δούμε στο επόμενο κεφάλαιο.

Η 4η περίοδος είναι από το 1261 μέχρι το 1453 όπου και αλώθηκε η Πόλη από τους Τούρκους.

Περίοδος πρώτη

Η περίοδο αυτή παρουσιάζεται σαν η περίοδο του αυτοκράτορα-στρατιώτη, προστάτη της πίστης και της σωτηρίας της οικουμένης από την ειδωλολατρία, όπου η απεικόνισή του είναι συνήθως με στρατιωτική στολή και επιγραφές όπως Imperator Militanς ή Salvator Mundi ενώ ταυτόχρονα την ίδια εποχή επέρχεται ο εκχριστιανισμός της ειδωλολατρικής νομισματικής εικονογραφίας.

Η βασική παράσταση των βυζαντινών νομισμάτων είναι η προτομή του αυτοκράτορα χωρίς ιδιαίτερα προσωπικά χαρακτηριστικά . Πορτρέτα έχουμε μόνο από τους αυτοκράτορες Φωκά, Λεόντειο, Λέοντα Γ', Κωνσταντίνο Ζ' και Κωνσταντίνο Η'. Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές ανάλογα με την περίοδο , έτσι θα δούμε τον αυτοκράτορα με στρατιωτική περιβολή και την νίκη σε εμπροσθότυπο και οπισθότυπο αντίστοιχα , για να φτάσουμε στην κυρίαρχη άποψη της περί ελέω θεού βασιλείας και θα δούμε στα νομίσματα τον αυτοκράτορα να κρατά σταυροφόρο σφαίρα στον εμπροσθότυπο και άγγελο στον οπισθότυπο. Βλέπουμε επίσης παραστάσεις του αυτοκράτορα με τους συναυτοκράτορες.

Επί Τιβερίου Κωνσταντίνου (578-582) , εμφανίζετε για πρώτη φορά ο σταυρός επάνω σε βαθμιδωτή βάση , για τον σόλιδο. Στα σημίσια ο σταυρός υψώνετε επάνω σε σφαίρα και στα τρημίσια επάνω σε απλή βάση. Σαν θέμα ο σταυρός σταματάει επί Ηρακλείου (610 - 641) και έπειτα επανέρχεται μέχρι την εικονομαχία.

Κατά την πρώτη περίοδο το χρυσό νόμισμα ήταν ο σόλιδος (solidus = σταθερός), το οποίο είχε βάρος 4.48 γρ., καθαρότητα 24 καράτια και ισοδυναμούσε με 24 αργυρές siliquae ή 1/72 της Ρωμαϊκής λίτρας ή 24 κεράτια ή 6000 λεπτά. Το κεράτιο και το λεπτό ήταν μονάδες υπολογισμού. Πολλαπλάσια του σόλιδου κυκλοφόρησαν μόνο μερικές αναμνηστικές κοπές. Υποδιαιρέσεις του σόλιδου ήταν το σημίσιο (semissis , ένα δεύτερο) και τρημίσιο (tremissis , ένα τρίτο). Κόπηκαν και ελαφροί σόλιδοι από Ιουστινιανό μέχρι τον κων/νο Δ΄ με ένδειξη σε siliquae.

Ο άργυρος την περίοδο αυτή χρησιμοποιούνταν μόνο για αναμνηστικές κοπές. Μονάδες του ήταν η siliqua (2gr) και το μιλιαρήσιο (miliarense), το οποίο αντιστοιχούσε σε 24 φολείς ή 1/12 του σόλιδου, επίσης ήταν και το εξάγραμμο (6,82 γρ.) που το εισήγαγε ο Ηράκλειος (610-641) και κοβόταν μέχρι τα τέλη του 7ου αιώνα.

Τα χάλκινα όπως τα διαμόρφωσε ο Αναστάσιος έχουν σαν μονάδα τον φόλλι (1/288 του σόλιδου), βάρους 9 γραμμαρίων, ο οποίος ισούται με 40 νούμια , (τα νούμια ήταν το προϋπάρχον χάλκινο νόμισμα το οποίο κοβόταν σε διάφορα πολλαπλάσια). Φόλλις κόβονταν και σε υποδιαιρέσεις των 20, 10, και 5 νουμίων. Ο Ιουστινιανός αύξησε το βάρος του φόλλι στα 25 γρ. αυτό όμως δεν κράτησε πολύ. Το 498 ορίστηκε 180 φολλίς να ισούνται με 1 σόλιδο. Γύρω στο 700 το νούμιο παραμένει σαν μονάδα μέτρησης και σταματάει η κυκλοφορία του σαν νόμισμα.

Περίοδος δεύτερη

Η περίοδο αυτή είναι του αυτοκράτορα-τοποτηρητή του Χριστού επί της Γης, την οποία εγκαινιάζει ο Ιουστινιανός ο Β' και κατά την οποία για πρώτη φορά η μορφή του Χριστού εμφανίζεται σε νόμισμα. Η επιγραφή του νομίσματος καθορίζει και το νέο ρόλο του αυτοκράτορα. Ο Χριστός είναι Rex Regnantium, ο Βασιλεύς των Βασιλέων δηλαδή Εκείνος ο οποίος καθορίζει την επουράνιο και επίγειο αρχή ορίζων τον αυτοκράτορα Servuς Chriςti, τοποτηρητή επί της Γης. Για μια περίοδο οι εικονομάχοι αυτοκράτορες καταργούν την εικόνα του Χριστού και την αντικαθιστούν με το πορτραίτο του διαδόχου ή άλλων μελών της δυναστείας. Με την απομάκρυνση της εικόνας του Χριστού διευρύνονται τα όρια της εξουσίας τους και αυξάνουν το κύρος τους έναντι της εκκλησίας.

Κατά την ίδια εποχή αναπτύσσεται και η καλλιέργεια της μίμησης της Ελληνιστικής κληρονομιάς μια γενική ανανέωση της τέχνης και της νομισματικής ως ένα βαθμό, που δείχνει τάσεις επιστροφής στα νατουραλιστικά πρότυπα των Ελληνιστικών χρόνων προσαρμοσμένα πάντα στα αυστηρά πλαίσια της θρησκευτικής εικονογραφίας. Με το τέλος της εικονομαχίας η εικόνα του Χριστού θα επανέλθει θριαμβευτικά και πάλι. Τον 9ο αιώνα αρχίζει η περίοδος του αυτοκράτορα - ημίθεου προικισμένου με υπερφυσικές ιδιότητες που μεταδίδονται δια της στέψης από τον ίδιο το Χριστό. Με την εικονογραφική παρουσίαση της στέψης εκφράζεται συμβολικά η μετάδοση των αρετών από την επουράνια και υπέρτατη Δύναμη στην κεφαλή του ηγεμόνα οι οποίες θα τον μεταμορφώσουν Θεία Χάριτι από βασιλέα σε επίγειο θεό.

Επί Ιουστινιανού β΄ εμφανίζετε λοιπόν για πρώτη φορά στον σόλιδο η παράσταση του Χριστού. Στην συνέχεια εμφανίζονται στον οπισθότυπο των νομισμάτων συγγενικά πρόσωπα του αυτοκράτορα για να μεταφερθεί εκεί και η δική του μορφή αργότερα και να επανέρθει στον εμπροσθότυπο η μορφή του Χριστού. Στον οπισθότυπο των χάλκινων κυρίως νομισμάτων κυριαρχεί η ένδειξη της αξίας του νομίσματος με την μορφή γραμμάτων όπως Μ, Κ, Ι, κ.λ.π. Αργότερα στον οπισθότυπο αυτών των νομισμάτων αρχίζουν να απεικονίζονται και οι συναυτοκράτορες.

Επί Λέοντος στ΄(886-912) , στον εμπροσθότυπο του σόλιδου εμφανίζετε η μορφή της Παναγίας. Επίσης έχουμε παραστάσεις του Χρηστού να στέφει τον αυτοκράτορα ή την Παναγία να απεικονίζετε δίπλα του. Ακόμη διάφοροι Άγιοι κοσμούν με παραστάσεις τους τα νομίσματα.

Ξεχωριστό ενδιαφέρων παρουσιάζουν και τα αργυρά μιλιαρήσια που στον εμπροσθότυπο έχουν μόνο μία επιγραφή και στον οπισθότυπο ένα σταυρό. Τα μιλιαρήσια αυτά αποτελούν το αντίστοιχο των Αραβικών διχράμ. Το 912 - 913 ο Αλέξανδρος προσθέτει δίπλα στον σταυρό του οπισθότυπου και την εικόνα του χριστού. Οι επόμενοι βασιλείς βάζουν την εικόνα τους ή την εικόνα της Παναγίας.

Στην δεύτερη περίοδο αρχίζουν να καταργούνται οι υποδιαιρέσεις και επικρατεί κάθε μέταλλο να αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο νόμισμα. Οπότε έχουμε χρυσό σόλιδο , αργυρό μιλιαρήσιο, (το σημίσιο και το τριμήσιο σπανίζουν λόγο της εμφάνισης του μιλιαρήσιου που εισήχθη από τον Λέοντα Γ') και τον χάλκινο φολλί.

Το ανανεωμένο μιλιαρήσιο (2 - 2,25 γρμ.), αντιστοιχούσε στο 1/12 του σόλιδου και εισήχθη μάλλον το 720. Αρχικά κοβόταν ως αναμνηστικό αλλά σύντομα επικράτησε ως το Βυζαντινό αντίστοιχο του Αραβικού διχράμ στις αγορές της Ανατολής. Το βάρος του μιλιαρήσιου αυξάνετε κατά τον 9ο αιώνα στα 3 με 3,5 γρμ. και μέχρι την εποχή του Κωνσταντίνου Θ' (1042 - 1055) διατηρείται στα 3 γρμ., έπειτα αρχίζει να πέφτει κατά πολύ σε βάρος και καθαρότητα μαζί με το χρυσό νόμισμα. Στα μέσα του 11ου αιώνα κόβονται υποδιαιρέσεις των 2/3 και του 1/3 του μιλιαρήσιου και στα τέλη του 11ου αιώνα καταλήγει να γίνει μονάδα υπολογισμού.

Μεταβολές σε αυτή την περίοδο έχουμε και στον χάλκινο φόλλι. Ο φόλλις είχε διάμετρο 20 χιλ. και το βάρος του κυμάνθηκε από 2 έως 8 γρμ. Επί Μιχαήλ Β' (820 - 829) το βάρος αυξήθηκε στα 7 - 8 γρμ. και η διάμετρος του στα 25 με 27 χιλ. Κατά την περίοδο αυτή δεν γνωρίζουμε την αντιστοιχία του φολλί σε σχέση με το σόλιδο. Και στον σόλιδο έχουμε σημαντικές μεταβολές. Ο Νικηφόρος Φωκάς (963 - 969), έκοψε ένα ελαφρύτερο χρυσό νόμισμα με τίτλο 22 καράτια και βάρος 4,17 γρμ. που ήταν όμοιο σε εμφάνιση με τον σόλιδο που είχε 24 καράτια. Το νέο αυτό νόμισμα ονομάστηκε τεταρτηρό.

Το προϋπάρχον χρυσό νόμισμα ο σόλιδος (ή αλλιώς ιστάμενο), διατήρησε το βάρος του αλλά απέκτησε μεγαλύτερη διάμετρο 25 με 27 χιλ. και έγινε πιο λεπτό το πέταλο του. Επί Βασιλείου κόπηκε και νόμισμα αξίας 2 τεταρτηρών με βάρος 4,22 γρμ. και καθαρότητα 23 καράτια. Στην πορεία της περιόδου το χρυσό νόμισμα υποτιμείται στα 20 καράτια επί Μιχαήλ Δ΄ και στα 18 επί Ρωμανού Δ΄ για να φτάσει τα 6 καράτια στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού. Επί Κωνσταντίνου Θ' του μονομάχου (1042 - 1055), εμφανίζονται και τα πρώτα κοιλόκυρτα νομίσματα. Οι μεταβολές αυτές των νομισμάτων έγιναν κυρίως στην ανατολή λόγο της κρίσεως που υπήρχε, στην δύση ήδη από τον 8ο αιώνα κυκλοφορούν σόλιδοι ελαφρύτεροι και πρόωρα υποτιμημένοι.

Περίοδος τρίτη

Κατά την τρίτη περίοδο, μετά την μεταρρύθμιση του Αλεξίου, στον εμπροσθότυπο όλων των νομισμάτων εμφανίζετε ο Χριστός ή η Παναγία και στον οπισθότυπο εμφανίζετε ο αυτοκράτορας, μόνος του ή μαζί με την Παναγία ή μαζί με κάποιο Άγιο.

Στην τρίτη περίοδο ο Αλέξιος α΄ Κομνηνός (1081-1118), μεταρρυθμίζει ριζικά το νομισματικό σύστημα. Έτσι κόβει ένα χρυσό κοιλόκυρτο νόμισμα το υπέρπυρο (4,5 γρ.), με τίτλο 20,5 καράτια. Υποδιαιρέσεις είχε το τραχύ εξ ηλέκτρου , ίσο με το 1/3 του υπέρπυρου , αποτελείτο από 1/3 μέρος χρυσό και 2/3 αργυρό και είχε τίτλο 6 καράτια. Άλλη υποδιαίρεση ήταν το άσπρο τραχύ που ισούται με το 1/16 της προηγούμενης υποδιαίρεσης και είναι κράμα αργυρού (6-7 %) και χαλκού. Και τα δύο αυτά νομίσματα είναι κοιλόκυρτα.

Επίσης κόβετε και ένα χάλκινο νόμισμα το τεταρτηρό που το μόνο κοινό που έχει με το προηγούμενο χάλκινο νόμισμα είναι μόνο τα όνομα. Οι αντιστοιχίες έχουν ως εξής : 1 υπέρπυρο = 3 τραχέα εξ ηλέκτρου = 48 άσπρα τραχέα = 864 τεταρτηρά. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, το 1204, έχουμε την άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους της Δ' σταυροφορίας. Λεπτομέρειες για την νομισματική κυκλοφορία κατά την διάρκεια της φραγκοκρατίας και γενικά την κυκλοφορία των Ευρωπαϊκών νομισμάτων και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας θα δούμε στην επόμενη ενότητα αυτής της σελίδας.

Περίοδος τέταρτη

Στην τελευταία περίοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας παρουσιάζονται νέοι τύποι νομισμάτων , έτσι βλέπουμε τον αυτοκράτορα γονατιστό μπροστά στον Θεό ή την Παναγία να προσεύχεται στην Κωνσταντινούπολη για την σωτηρία της Πόλης. Σε μερικές παραστάσεις παρουσιάζετε ο αυτοκράτορας φτερωτός ή έφιππος , άλλες πάλι φέρουν το οικόσημο των παλαιολόγων , άλλες τον δικέφαλο αετό και άλλες τον φράγκικο κρίνο.

Κατά την περίοδο των Παλαιολόγων ενώ η τέχνη εμφανίζει μια επαναστατική αναγέννηση παρατηρείται πλήρης παραμέληση στην τεχνική και καλλιτεχνική εμφάνιση των νομισμάτων, γεγονός που ασφαλώς συνδέεται με την οικονομική κρίση της συρρικνωμένης αυτοκρατορίας και την απαξίωση της σημασίας του Βυζαντινού νομίσματος ως διεθνούς συναλλακτικής μονάδος. Βέβαια ακόμα και με αυτούς τους συμβολισμούς ή τις αναλαμπές η γενική καλλιτεχνική αξία είναι μικρή.

Κατά την 4η περίοδο "πέφτει" το υπέρπυρο στα 12 καράτια και ζυγίζει 4 -5 γρμ. Τα εξ ηλέκτρου δίνουν την θέση τους στα αργυρά. Υπάρχουν επίσης τα χάλκινα τραχέα , (πρώην εκ κράματος) και τα χάλκινα τεταρτηρά. Επί Ανδρόνικου Β΄ (1282-1328) , τα αργυρά τραχέα αντικαθιστούνται από τα αργυρά βασιλικά (ή αργύρια ή δουκάτα), που ισοδυναμούν με το 1/12 του υπέρπυρου ή με 8 χάλκινα τραχέα. Ακόμη κυκλοφορούν και τα ημιβασιλικά ή αργυρίδια.

Τα τεταρτηρά αντικαθιστούνται από τα επίπεδα χάλκινα ασσάρια. Άλλα νομίσματα που κυκλοφορούν είναι και τα χάλκινα τορνίκια και τα κοίλα στάμηνα, επίσης στα μέσα του αιώνα κυκλοφορούν και ανώνυμα χαλκάργυρα (0,5 -1 γρμ.) και χάλκινα (1 γρμ.) νομίσματα.

Στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα το υπέρπυρο υποτιμάται στα 11 καράτια και το βασιλικό από 2,2 γρμ. βάρος πέφτει στα 1,25 γρμ. Μετά το τρίτο μισό του 14ου αιώνα σταματάει να κόβετε το υπέρπυρο, το οποίο υπάρχει πλέον σαν μονάδα μέτρησης, και αντικαθιστάτε από το αργυρό σταυράτο (8,5 γρμ.). Τα σταυράτα (ή αλλιώς βαρέα αργυρά) πήραν το όνομα τους από τον σταυρό που είχαν στην αρχή της επιγραφής τους. Δύο σταυράτα ισοδυναμούσαν σε αξία με το θεωρητικό πλέων υπέρπηρο. Υποδιαιρέσεις των σταυράτων είναι τα μισά (ή ημισταυράτα) και τα όγδοα , το όγδοο (ή αλλιώς δουκατότουλο ή δουκατέλο ή άσπρο), αντιστοιχούσε σε 12 tornesi ή σε 36 follari.

Το τορνίκιο (tornesi) είχε βάρος 2 γρμ. και διάμετρο 18 χιλ. Το φολλάρο (follari) είχε βάρος μικρότερο του γραμμαρίου και διάμετρο 12 χιλ.

_______________________________________________________________________
πηγή: http://www.coinsmania.gr/cm/ancient/byzantine/byzant3.htm

Αν και σε γενικές γραμμές, η παράθεση μεγάλων κειμένων στις συζητήσεις είναι κάτι το οποίο δεν ενθαρρύνεται, ωστόσο, όταν αυτό συμβαίνει λόγω των αναγκών της συζήτησης (στο παρόν θέμα πιστεύω πως ισχύει αυτό, τουλάχιστον ως πρόθεση) είναι αναγκαίο να αναγράφεται σε κάθε κείμενο η διαδικτυακή πηγή από όπου έχει προέλθει.
Είδα πως στο πρώτο από τη σειρά των κειμένων έχεις γράψει την πηγή, ωστόσο δεν αναφέρεις διαδικτυακή πηγή. Επίσης, καλό θα είναι να το αναφέρεις σε κάθε μήνυμα που έχει κείμενο.
Καταλαβαίνεις - φαντάζομαι - τα διάφορα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν από την παράλειψη μιας τόσο σημαντικής σημείωσης. Έχουμε αναγκαστεί, ακόμα και να διαγράψουμε κείμενα που έχουν προέλθει από άλλες ιστοσελίδες (και που είτε δεν αναφερόταν από το μέλος που τα έβαλε η πηγή, είτε η ιστοσελίδα που τα φιλοξενούσε αρχικά, δεν επιθυμούσε την επαναδημοσίευσή τους). Και βέβαια, ουκ ολίγες φορές, έχουμε δει κείμενα του ESOTERICA να υπάρχουν δημοσιευμένα σε άλλα site χωρίς να αναφέρεται η προέλευσή τους, πράγμα το οποίο είναι τουλάχιστον ενοχλητικό...

Επίσης να αναφέρω, πως η απενεργοποίηση του θέματος αυτού, είναι κάτι το οποίο ούτως ή άλλως πρέπει να γίνει σύντομα, εφόσον έχει φτάσει σε τόσο μεγάλο μάκρος. Μέσα σε μία βδομάδα, πολλά μπορούν να ειπωθούν για να κλείσει ομαλά.
Προτείνω λοιπόν, να λήξει η συζήτηση αυτή την άλλη Παρασκευή, 20 Γενάρη.

Καλό σας βράδυ.

Σας ευχαριστώ όλους για την συμμετοχή σας, για την έρευνα που κάνατε, τις γνώσεις που προσφέρατε!

Τελικά συμπεράσματα;!
Η άλωση της Πόλης από τους Φράγκους, έδωσε ένα καίριο πλήγμα στην Ανατολική Αυτοκρατορία από το οποίο δύσκολα συνήλθε (παρά τις φωτεινές περιόδους) και οδήγησε στην δεύτερη και τελική άλωση από τους Τούρκους.

Ας θυμηθούμε τι έγραψε για την δεύτερη ένας Λατίνος:
«H αίρεση τιμωρήθηκε- H Tροία εκδικήθηκε»."

Στο λαϊκή ψυχή όμως των μετα-Βυζαντινών έμειναν οι θρήνοι και η ελπίδα:
«Πήραν την Πόλη μωρέ πήραν την, πήραν τη Σαλλονίκη
Πήραν και την Αγιό Σοφιά το μέγα μαναστήρι
Πώ ΄χει σαρανταδυό ΄κλησιές κι εξήντα δυο καμπάνες
Κάθε καμπάνα και παπάς κάθε παπάς και ψάλτης»

«Ανάμεσα τρεις θάλασσες, τριανταφυλλάκι μ’ κόκκινο
Ανάμεσα τρεις θάλασσες, καράβι κινδυνεύει
Με τ’ άργανα κιντύνευε, τριαναταφυλλάκι μ’ κόκκινο,
Με τ’ άργανα κιντύνευε, με τον αέρα σειώταν
Και με τα χαλκοτύμπανα, μαζώνοντ’ αντρειωμένες.
Μαζώνουνταν, συνάζουνταν, πύργον θέλουν να στήσουν,
Να στήσουν την Αγια Σοφιά, το Μέγα Μοναστήρι.
Τα περιστέρια κουβαλούν, τα χελιδόνια χτίζουν
Κι οι Άγγελοι απ’ τον ουρανό βάζουν τα κεραμίδια»

'We are either alone in the universe or we are not. Both ideas are overwhelming'
-Arthur C. Clarke-

ESOTERICA.gr Forums !

© 2010-11 ESOTERICA.gr