Θα είχαν αν παρέθετα την σελ. 31. Ναι αυτήν. Δεν βλέπετε κανένα δερβίση και πάλι αλλά διαβάστε παρακάτω... «Εμείς και ο πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ'». Πρόκειται για ένα ακόμα εξαίσιο κείμενο του Κου Αρανίτση, με μερικές από τις πιο εύστοχες αναφορές σε ό,τι αποτελεί την ουσία του Σουφισμού και τα κακώς εννοούμενα από τα μυωπικά μάτια της σύγχρονης+πολιτισμένης (και κατ εμέ ακόμα άγριας) Δύσης.

«Εμείς και ο πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ'».

Στο Χορασάν, κοντά στα σύνορα της Περσίας και Αφγανιστάν, γεννιέται, στην ανατολή του 13ου αιώνα, ο Τζελαλαντίν Ρουμί, μετέπειτα ιδρυτής του τάγματος των Ιπτάμενων Δερβίσηδων, μιας φιλειρηνικής θρησκευτικής σέκτας στους κόλπους του σουφισμού, που είχε προσηλωθεί στην εμμονή των εκστατικών εμπειριών. Έφηβος ακόμη ο Ρουμί έκανε το μακρύ ταξίδι προς τα δυτικά, όπως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι όταν πέθαιναν ή λες και αποσκοπούσε στην επαλήθευση του αποφθέγματος, ιδιαίτερα διαδεδομένου στις χώρες εκείνες, σύμφωνα με το οποίο «Γίγαντες έρχονται από το Αφγανιστάν και επηρεάζουν τον κόσμο». Επομένως Ex oriente lux· οι προφητείες σχετικά με τις επερχόμενες φωτεινές καταιγίδες του πνεύματος συνόδευαν τον ήλιο στην τροχιά του.

Οπότε ο Ρουμί έγινε ο μέγιστος μεταξύ των κορυφαίων μυστικών ποιητών της Ανατολής, απολογητής ενός θεϊκού έρωτα απ τον οποίο φτάνει σ εμάς τους Δυτικούς, παντελώς αμύητους στην πραγματικότητα του σουφισμού, μόνον ένας σωρός από ακρωτηριασμένες σημασίες, αφού καμιά μετάφραση δεν μπορεί να αποδώσει τον συγκλονισμό εκείνου του τραγουδιού. Ο Ρουμί δεν ήταν ο μόνος που αγάπησε μ αυτόν τον τρόπο το πρόσωπο του πλησίον ως κατοικία της θεότητας. Ίσως υπήρξε ο πλέον συνεπαρμένος υμνητής του, ίσως αισθανόταν καθαρότερα απ οποιονδήποτε άλλον την ανάσα του Θεού της αγάπης στο τρικύμισμα των γεγονότων, όμως η κλίση αυτού του είδους σφράγισε τη μύχια ζωή του ισλαμικού πολιτισμού (όσο και την αρχιτεκτονική του) ανεξίτηλα και για αιώνες. Έστω και αν δεν κατορθώσουμε να ακούσουμε τον ψυχικό της ήχο, έστω και αν ο ίλιγγος μας αφήνει ανέγγιχτους, μας δίνεται τουλάχιστον η ευκαιρία να υποψιαστούμε το δίδαγμα. Και το δίδαγμα είναι ότι τέτοιοι άνθρωποι όχι μόνον δεν μιλούσαν για βία ή πόλεμο αλλά, στη μέθη τους, ήταν πιο άκακοι από νυχτοπεταλούδες που πετούν ζαλισμένες κοντά στο φως της λάμπας.

Απεναντίας η εικόνα του Ισλάμ έχει επιβαρυνθεί από την μονομερή έμφαση που δίνεται στο αυστηρό κλίμα της θεολογικής τους σκέψης ως υποτιθέμενης κινητήριας δύναμης ιερού πολέμου, δηλαδή μιας σκέψης, όσο και πρακτικής, φανατικά και απαρέγκλιτα προσηλωμένης στο γράμμα ενός αιμοσταγούς κηρύγματος. Αυτή η φήμη δέχεται, εδώ, ακριβώς στην καρδιά του ζητήματος, μια προκλητική διάψευση. Καθώς είδαμε, οι Σούφι, οι πατέρες της ύψιστης εσωτερικής διδασκαλίας του Ισλάμ, ανοίγουν τον εαυτό τους σε μια μοίρα κάθε άλλο παρά εξαρτημένη από την επιθετικότητα. Θεμελιώδεις μεταφορές του ουράνιου σύμπαντος που οι τρελοί εκείνοι επεδίωκαν να κατεβάσουν στη γη ήταν το κρασί, η φλόγα του λυχναριού, η θέρμη της χαύνωσης και ο ορμητικός, ο παραληρών σαρκικός έρωτας, ετεροφυλοφιλικός και ομοφυλοφιλικός εξίσου. Η θεολογία τους ήταν αγαπητική και θυσιαστική, μια παράφορη θεολογία που υπερέβαινε τον νόμο και σχεδόν τον περιφρονούσε. Το πλησιέστερο υπόδειγμα στην δική μας παράδοση, δεν είναι τόσο το Ασμα Ασμάτων ή οι ψαλμοί του Δαυίδ, όπως θα νόμιζε κανείς, όσο η ποίηση του Συμεών του Νέου Θεολόγου.

Εν ολίγοις, πλησιάζοντας χωρίς προκατάληψη τους υπαινιγμούς αυτής της εμπειρίας, που δονείται σε ολόκληρο το φάσμα των συγκινήσεων, απ την απύθμενη γλυκύτητα μέχρι τον αφόρητο πόνο και απ το συντριπτικό πένθος μέχρι των ευωχία των αγγέλων, πλησιάζουμε ταυτόχρονα το μέγεθος της παρανόησης που δηλητηριάζει τη ρητορική των δυτικών ΜΜΕ. Φυσικά, είναι για μας αδύνατο να διανοηθούμε έναν λυρισμό της αγάπης που αναπτύσσεται στο εξωτικό περιβάλλον της περσικής ή της αραβικής γλώσσας. Ή της τουρκικής. Αλλά υπάρχει και βρίσκεται εκεί, σαν απόδειξη μιας όψης του πράγματος αυστηρά λογοκριμένης απ τους μηχανισμούς αναπαραγωγής της επικαιρότητας.

Διότι η παράδοση των Σούφι, και με δεδομένο ότι δεν πρόκειται για μια εκκεντρική μόδα αλλά γι αυτό που χαρακτηρίζεται ομόφωνα απ όλους τους δυτικούς σχολιαστές σαν κολοφώνας της ισλαμικής πνευματικής συνείδησης, μας φέρνει μπροστά στο ερώτημα του κατά πόσον θα ήταν δυνατόν για έναν λαό (το Ισλάμ) κατ εξοχήν φονταμενταλιστικής ιδιοσυγκρασίας, όπως τον παρουσιάζουν, να συντηρεί, στο σημείο όπου αναδύεται η πιο βαθειά του ταυτότητα, μια παρόμοια διακήρυξη αγάπης. Τονίζω ότι ο σουφισμός, μακράν του να αποτελεί παιχνίδια για μια παρέα πέντ’ έξι ιδιόρρυθμων, ήταν ένα ισχυρό και συνεχές υπόγειο ρεύμα με πελώριες αντηχήσεις στις κοινότητες που ζούσαν νοτίως της ρωσικής αυτοκρατορίας, μέχρι τις ακτές του ινδικού ή στις παρυφές της αφρικανικής ερήμου.

Επομένως κάθε φορά που υπονοείται ότι το Ισλάμ, συνολικά, πρέπει να θεωρηθεί σαν συνώνυμο του κακού, λογικό είναι να αντιμετωπίζουμε την προτροπή με μεγάλη καχυποψία. [1] Βέβαια, η βάση του κοινωνικού Ισλάμ, σε αντίθεση με την κορυφή του πνευματικού, υπακούει σε σκληρούς νόμους, των οποίων η βάναυση αντίληψη περί τιμωρίας μπορεί κάλλιστα να απομονωθεί και να προβληθεί στη σκηνή του γκροτέσκ, πχ δημόσια μαστίγωση γυναικών που κατηγορούνται ότι απάτησαν τον άντρα τους ή αποκοπή του χεριού των κλεφτών. Είναι φρικτό ασφαλώς αλλά, αν θέλετε τη γνώμη μου, είναι λιγότερο φρικτό, για παράδειγμα, απ τη μακάβρια και γλοιώδη κατατεμάχιση και συρραφή εκατομμυρίων προσώπων στα χιλιάδες χειρουργεία της Δύσης εν ονόματι του, κυριολεκτικά και μεταφορικά διαβολικού, ιδανικού της πλασματικής αιώνιας νεότητας – ο δικός μας θεσμός είναι απείρως πιο απάνθρωπος κατά το ότι θεμελιώνεται στην αυθόρμητη και μετά χαράς αυτοτιμωρία των υποκείμενων που εκπαιδεύτηκαν να συγκρίνουν το προχώρημα της ηλικίας με τη λέπρα, χώρια που οι υπόλοιποι παρακολουθούμε απολύτως εξοικειωμένοι με το θέαμα, δίχως την ελάχιστη αίσθηση τρόμου.

Συνεπώς, επιτρέπεται να ισχυριστεί κανείς πως η σχέση μεταξύ των φονταμελιστών του Ισλάμ και του μεταφυσικού πυρήνα της διδασκαλίας του δεν είναι λιγότερο μακρινή απ αυτήν των απανταχού της γης χριστιανικών ιδρυμάτων προς το αυθεντικό περιεχόμενο της καλοσύνης. Χυδαίες μορφές ηλιθιότητας και μοχθηρίας, οι οποίες κάνουν τον Ηomo sapiens αυτό που είναι, δηλαδή θηρίο, παρελαύνουν στη βέβηλη πρόσοψη όλων ανεξαιρέτως των δογμάτων προκειμένου να συσκοτίσουν εκείνο που επανέρχεται διακριτικά σαν προϊδεασμός παραδείσου.

Έτσι ο πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’, που αναφέρθηκε στη συγγένεια του Ισλάμ με τις πρακτικές καταστολής, πιάστηκε επ αυτοφόρω να πλησιάζει, με τον αναπτήρα στο χέρι, τις ισλαμικές δεξαμενές πετρελαίου. Από την άλλη, είχε δίκιο, δεν λέω, αφού το Ισλάμ, ως εθνικοκοινωνικό σώμα, συναπαρτίζεται από γιγαντιαίες διαστρωματώσεις εξαγριωμένων πληθυσμών, ορκισμένων πολέμιων της Δύσης κ.τλ. κ.τλ. – όμως δεν θα ήταν πολύ καλύτερα αν αποφάσιζε, για μια μοναδική φορά, να έχει άδικο, να κάνει λάθος; Ο ποιητής Νίκος Καρούζος είχε γράψει: «Μη με διαβάζετε όταν έχετε δίκιο». Επιπλέον, τι να το κάνεις το αλάθητο όταν έχεις δίκιο ούτως ή άλλως; Το αλάθητο, σαν ασπίδα προστασίας, χρειάζεται όταν κανείς έχει άδικο. Γι αυτό και εμείς, εδώ στην Ανατολή, κάνουμε χρυσές δουλειές με το αλάθητο.

Για όλα τα παραπάνω ((αλλά και για τον «Ιψ», την «ιστορία των ηδονών» και συρτάρια με αποδελτιώσεις))
και για τον Γιάννη ((που μου έμαθε να κάνω quote!))
τους αγαπημένους φίλους «αυτηνής» ((που μοιραστήκαμε αληθινά τον οίνο))
και την Σοφία που κάποτε μου έδειξε τα βήματα...
αφήνω πρώτα εδώ (*) ένα αστεράκι ((για όποιον ενδιαφέρεται))
και μετά εδώ (**) ένα σούφικο λαλά, του Μercan Dede, του οποίου την ματιά αγαπώ ιδιαίτερα. Ελπίζω να μην χρειάζεται λεξικό...

Βλέπετε, πολλά πράγματα είμαστε καταδικασμένοι θαρρείς να τα αγνοούμε για πάντα, καθώς χάνονται στο πέρασμα του χρόνου, είτε πρόκειται για τελετουργίες, είτε για τεχνικές. Μα έτσι ήταν κι έτσι είναι (το αν θα είναι δεν το γνωρίζω)... οι κοινωνίες είναι ζωντανοί οργανισμοί, αλλάζουν, μετα-κινούνται, πεθαίνουν κι αναγεννιώνται και μέσα σε αυτό το ταξίδι υπάρχει πάντα η πιθανότητα να βρει κανείς έναν κόκκο άμμου που έρχεται από τα βάθη των αιώνων κι εμπεριέχει την ίδια δυναμική που θα μπορούσε να ξυπνήσει και παραδόσεις και τα πάντα. Ίσως ακούγεται απλοϊκό και ως τέτοιο αφελές μα νιώθω πως αυτό ακριβώς το «συνεχές»...... χμ... τίποτα.

Αυτό μόνο.> ** ((http://briefcase.pathfinder.gr/file/AAART/46948/549483)) >Sufi dreams...

Shukran
©Μoz

* «Κουλτούρα και καθημερινή ζωή στην Οθωμανική Αυτοκρατορία – Από το Μεσαίωνα ως τις αρχές του 20ού αιώνα» της Suraiya Faroqhi, εκδ. Εξάντας. Πλούσιο σε αναφορές στον Kόσμο των δερβίσηδων (μοναστήρια, δίκτυα, τελετουργίες κλπ) και επιπλέον με πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον ρόλο των γυναικών στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

1. Σεμινάριο
"Το Στροβίλισμα των Δερβίσηδων", 25 & 26 Νοεμβρίου 2006 στο Κέντρο της Ειρήνης, Μητσαίων 5-7, Αθήνα, τηλ. 2109234912.

2. DVD
"The world of Rumi Parts 1 & 2: Rumi, The Wings of Love & Come to Life, al-Mahya" δύο ταινίες του Shems Friedlander συνολικής διάρκειας 80 λεπτών. Είναι στα αγγλικά, μπορεί κανείς να το βρει στο www.watkinsbooks.com, αντιγράφω εδώ μόνο λίγα λόγια για το περιεχόμενο:

Rumi, The Wings of Love takes viewers into a secret world rarely seen by outsiders. Nearly eight countries after his death, Melvana Jaluddin Rumi, Sufi master and mystical poet, is ever-present in the whirling ceremony of today's Mevlevi dervishes. The Halveti zikr, Mevlevi semas, and the Gharib, or secret, sema -nor seen for over 100 years - were filmed in Cairo, Istanbul, and the garden of Rumi in Konya. This unique footage set to Mevlevi music is enhanced by interviews with Martin Lings, Seyyed Hossein Nasr ans Sheikh Omer Tugrel Inancer.

Come to Life, al-Maya - once a year in the middle of the month of Shabban "mureeds" of the Demerdache Khalwati Sufi Order in Cairo go into small cells and make a spiritual retreat which has been a tradition in this order for over 500 years. Friedlander is the fist person to be allowed to film this secret ans sacred ceremony. During the "khaiwa" the mureed prays, fasts (as in the month of Ramadan), is silent, remains in seclusion, invokes the name of Allah, meditates and maintains a state of ritual purity.

10 και 11 Φεβρουαρίου 2007
στο ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ
Μητσαίων 5-7, Αθήνα 11742
Τηλ. 2109234912
www.irini.therapeia.gr

ESOTERICA.gr Forums !

© 2010-11 ESOTERICA.gr