ΟΣΚΑΡ "ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ
ΟΜΟΡΦΙΑΣ"
Ποια να είναι άραγε η σχέση της Ομορφιάς με την επιστημονική αξία; Μήπως η
Ομορφιά είναι κάτι υποκειμενικό ή μήπως αποτελεί αντικειμενικό σκοπό της "Καλής"
Επιστήμης;
Ξεκινώντας απ' αυτό το ερώτημα, ο Robert P. Crease, έφτασε να αναζητά την ομορφιά στον χώρο των επιστημονικών πειραμάτων, προκηρύσσοντας ένα διαγωνισμό για το πιο όμορφο πείραμα Φυσικής, παρόμοιο μ' αυτόν των κινηματογραφικών Όσκαρ.
Ο R. P. Crease, καθηγητής στο τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, και ιστορικός στο Εθνικό Εργαστήριο Brookhaven των Η.Π.Α., υποστηρίζει ότι πρέπει να αναζητήσουμε την Ομορφιά, όχι μόνο στη διατύπωση των θεωριών της Φυσικής αλλά και στη διεξαγωγή των πειραμάτων που στο κάτω - κάτω είναι κάτι το υλικό και χειροπιαστό, όπως και κάθε άλλο αντικείμενο Τέχνης.
Την ιδέα έδωσε στον Crease, το έργο του ιστορικού Επιστήμης Frederic Holmes "Meselson, Stahl, and the Replication of DNA", στο οποίο ο Holmes κάνει μια εκτίμηση για το πιο όμορφο πείραμα της Βιολογίας που έχει ποτέ διεξαχθεί. Θεωρεί σαν πιο όμορφο πείραμα αυτό των Meselson-Stahl, (1957) που οδήγησε στην αποκάλυψη του τρόπου αντιγραφής του DNA (με την αντιγραφή της διπλής έλικας). Τα κριτήρια της επιλογής του Holmes, ήταν η απλότητα, η ακρίβεια, η καθαρότητα και η στρατηγική σημασία του πειράματος.
Ποια είναι όμως τα κριτήρια
για το πιο ... όμορφο πείραμα Φυσικής.
Το Όμορφο για αυτόν είναι κάτι το υλικό, που αποκαλύπτει κάτι για τη Φύση
με καθαρό, απλό, βαθύ και "νατουραλιστικό" τρόπο, είναι τα κριτήρια
του Crease, του οποίου για την ανάδειξη του πιο όμορφου πειράματος περιλαμβάνει:
- το πείραμα παραβίασης της ισοτιμίας (parity) του Chien-Shiung (1956-7)
- το πείραμα του Maurice Goldhaber (1957) που οδήγησε στη διαπίστωση για την
αρνητική περιστροφή των νετρίνων (δηλ. ότι το spin τους είναι αντίθετο απ'
την ορμή τους).
Επίσης αναρωτιέται για την ομορφιά των πειραμάτων που διεξήχθησαν το 1919 από διάφορους Βρετανούς ερευνητές για την απόδειξη της καμπύλωσης του αστρικού φωτός απ' την βαρυτική έλξη, κάτι που προέβλεπε η θεωρία του Αϊνστάιν του 1915, καθώς και για τη διατύπωση απ' τον Αρχιμήδη του νόμου της Άνωσης, που έγινε μέσω (και μέσα) του μπάνιου του.
Ακόμα, στο Crease παραθέτει
υποψηφιότητες και κριτήρια άλλων επιστημόνων. Για παράδειγμα:
- ο Frederic Holmes κάνει μια νύξη για το πείραμα του Helmholtz του 1850 για
τη μέτρηση της ταχύτητας της νευρικής ώθησης, αν και αυτό ανήκε περισσότερο
στον τομέα της Φυσιολογίας.
- το κριτήριο για τον Samuel Devons του Πανεπιστημίου της Columbia, είναι
το πείραμα να οδηγεί σε μια σημαντική ανακάλυψη η οποία να αλλάζει τη γνώση
της ανθρωπότητας πάνω σε κάποιο αντικείμενο. Έτσι θέτει ως υποψήφια "πιο
όμορφα" πειράματα, αυτό του Cavendish του 1770 για τη μέτρηση της κατανομής
του ηλεκτρικού φορτίου σε μια κούφια σφαίρα και τη δύναμης που αναπτύσσεται
μεταξύ ηλεκτρικών φορτίων, καθώς και το πείραμα των Weber και Kohlrausch του
1856 για τη σχέση ηλεκτροστατικού και ηλεκτροδυναμικού φορτίου.
Τέλος, μπορείτε και εσείς οι ίδιοι να προτείνετε τα δικά σας Όσκαρ για το πιο Όμορφο Πείραμα Φυσικής, στο web site www.bnl.gov/bnlweb/physq/.
http://physicsweb.org/article/world/15/5/2
Προσθέστε: Σχόλια - Παρατηρήσεις - Δικές σας απόψεις,
στην διεύθυνση arthra@esoterica.gr