Ας δώσουμε πρώτα τον ορισμό και τον σκοπό του σκακιού ή ζατρίκιου (όπως ονομάζεται στην καθαρεύουσα).

Το σκάκι δεν είναι τυχερό παιχνίδι.

Παίζεται μεταξύ δύο παικτών πάνω σε έναν τετραγωνικό πίνακα, ο οποίος λέγεται σκακιέρα. Η σκακιέρα διαιρείται σε 64 τετράγωνα, χρώματος ανοικτού και σκούρου, εναλλάξ.

Κάθε παίκτης παίζει με 16 κομμάτια τα οποία για τον ένα είναι λευκά και για τον άλλο μαύρα.

Ο σκοπός του παιχνιδιού να κάνει ματ (λέξη Περσική που σημαίνει ότι "ο Βασιλιάς συνελήφθη ή αιχμαλωτίστηκε", τον Βασιλιά του άλλου. Ο παίκτης που κάνει ματ κερδίζει την παρτίδα.

Η σκακιέρα πρέπει να είναι τοποθετημένη με τέτοιο τρόπο ώστε ο κάθε παίκτης να έχει λευκό το τετράγωνο της προς τα δεξιά του κάτω γωνίας. Οι οκτώ κάθετοι, ως προς τους παίκτες, σειρές των τετραγώνων ονομάζονται στήλες, οι δε οκτώ οριζόντιες σειρές των τετραγώνων ονομάζονται γραμμές.

Τα κομμάτια που έχει ο κάθε παίκτης (ο ένας λευκού χρώματος και ο άλλος μαύρου χρώματος) είναι:

Ένας "Βασιλιάς" που λέγεται και "Ρουά" (από την γαλλική λέξη "Roi").

Μία "Βασίλισσα" που λέγεται και "Ρεν" ή "Ντάμα" (από τις γαλλικές λέξεις: "Reine" και "Dame").

Δύο "Πύργοι".

Δύο "Αξιωματικοί" που λέγονται και "Τρελλοί" ή "Φου" (από την γαλλική λέξη "Fou = Τρελλός" ).

Δύο "Ιππείς" (στα γαλλικά λέγονται "Cavaliers"). Στην πράξη λέγονται "Άλογα".

Οκτώ "Σρατιώτες" (στα γαλλικά "Pions"), συνήθως λέγονται"Πιόνια".

Η λέξη "ζατρίκιο" προέρχεται από την Περσική "σατράνζ", ή την Σανσκριτική και Περσική λέξη "σαχ" (σάχης), που σημαίνει "βασιλιάς".

Από την Περσική γλώσσα προήλθαν οι Ευρωπαϊκές ονομασίες του παιχνιδιού "echec" στα Γαλλικά, "Schash" στα Γερμανικά, "chess" στα Αγγλικά, και "scacco" στα Ιταλικά.

Αυτά προς το παρόν.

Εάν θέλεις μπορούμε να επεκταθούμε στην ιστορία του σκακιού ή και στο πώς παίζεται (στις κινήσεις των διαφόρων κομματιών).

Φιλικά

Κηφεύς

Από παιχνίδι που παίζονταν στην αρχή μόνο από τους αυλικούς, έγινε αργότερα παιχνίδι των πλουσίων, και σήμερα παιχνίδι που το παίζουν όλες οι κοινωνικές τάξεις.

Και κάτι ακόμη: από ένα απλό παιχνίδι, από μια ψυχαγωγία, το σκάκι έγινε σήμερα επιστήμη.

Προσωπικά, όχι μόνο δεν το βλέπω σαν παιχνίδι, αλλά σαν "τρόπο ζωής".

Η ιστορία του σκακιού είναι πολύ παλιά.

Υπάρχουν πολλές εκδοχές για τον χρόνο που εφευρέθηκε και για το ποιός ήταν ο εφευρέτης του, και της εθνικότητάς του.

Κατά μία από τις εκδοχές αυτές, εφευρέτης υπήρξε ο Παλαμήδης, ο οποίος κατά την πολιορκία της Τροίας ήταν ένας από τους Έλληνες αρχηγούς και επιδίωξε να διασκεδάζουν με αυτό οι πολιορκητές. Κατά τον Πλάτωνα (Πολιτεία 333 Β΄), ο Παλαμήδης "εφεύρε πεσσούς κύβους τε". Πεσσούς ή πεττούς καλούσαν οι αρχαίοι "ψήφους" ωοειδείς ως προς το σχήμα. Υπήρχαν και ψήφοι σε μορφή διαφόρων ζώων, πουλιών, ψαριών κλπ. Το πιθανώτερο είναι ότι ο Παλαμήδης εφεύρε το παιχνίδι της ντάμας ή παρόμοια με αυτήν παιχνίδια τα οποία παίζονταν με ομοιόμορφους πεσσούς διαφόρων χρωμάτων που είχαν την ίδια αξία.
Επίσης εφεύρε τους "κύβους" κοινώς "ζάρια".

Τα παιχνίδια αυτά παίζονταν και κατά τα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Κατά τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Κουκουλέν, το ζατρίκιο, ή σαντράζ, ή ζατριζάν και αργότερα σκάκι, ήταν κατά τους πριν τον 7ο μ.Χ. αιώνα άγνωστο στις Βυζαντινές χώρες.

Η προέλευση ήταν ανατολική. Αυτό βρέθηκε στις Ινδίες στις αρχές της 5ης εκατονταετηρίδας, στη συνέχεια έγινε γνωστό την 6η εκατονταετηρίδα στην Περσία και αργότερα από τους Άραβες το γνώρισαν οι Βυζαντινοί. Το ζατρίκιο παιζόταν τότε πάνω σε μια τετράγωνη πλάκα που ήταν διαιρεμένη σε τετραγωνίδια, πάνω στα οποία ετοποθετούντο διαφόρων ειδών ψήφοι.

Η επικρατέστερη τελικά, πάντως, εκδοχή είναι αυτή του δόκτορα Φόρμπες (The History of chess, London 1860), το σκάκι εφευρέθηκε στις Ινδίες 3000 χρόνια προ Χριστού από τον Βραχμάνο Σίσσα, υιό του Νταχέρ, φίλου του βασιλιά Βελχίμπ (κατ'άλλους Σεράμ ή Μπαλχάϊτ).

Ο βασιλιάς ζήτησε από τον σοφό άνδρα να δημιουργήσει ένα παιχνίδι, για τη σωστή διεξαγωγή του οποίου θα απαιτηθούν από τον παίκτη πολλά προτερήματα , όπως π.χ. η φρόνηση , η πρόβλεψη , η υπομονή και με τον τρόπο αυτό να αντισταθεί στη μοιρολατρία και στην τύχη – δύο στοιχεία στα οποία βασίζονταν το νάρντ, ένα παιχνίδι πολύ διαδεδομένο την εποχή εκείνη στις Ινδίες (κάτι περίπου σαν το σημερινό τάβλι . (Συνεχίζεται)

Φιλικά

Κηφεύς

Σε λίγο καιρό ο Σίσσα έφερε στο βασιλιά το καινούργιο παιχνίδι : μια σκακιέρα σαν τη σημερινή και πεσσούς οι οποίοι δεν διέφεραν πολύ απ’αυτούς που χρησιμοποιούμε σήμερα .

Αυτοί οι πεσσοί αναπαριστούσαν τα τέσσερα στοιχεία του ινδικού στρατού :άρματα , άλογα , ελέφαντες και στρατιώτες , οδηγούμενα όλα αυτά από ένα βασιλιά και από ένα βεζύρη.

Ο Σίσσα εξήγησε ότι διάλεξε τον πόλεμο σαν πρότυπο του παιχνιδιού διότι ο πόλεμος ήταν η πιο αποτελεσματική σχολή για να μάθει κανείς την αξία της δυναμικότητας , της υπομονής , του ορθού συλλογισμού και του ηρωισμού .

Ο βασιλιάς ενθουσιάστηκε από το παιχνίδι και όταν ρώτησε τον Σίσσα τι ήθελε σαν αμοιβή , ο σοφός ζήτησε να του δοθούν κόκκοι σιταριού τοποθετημένοι στη σκακιέρα ως εξής : στο πρώτο τετράγωνο ένας κόκκος , στο δεύτερο δύο , στο τρίτο 4 , στο τέταρτο τετράγωνο διπλάσιοι κόκκοι απ’ότι ήταν στο τρίτο δηλαδή 8 κόκκοι κ.ο.κ. μέχρι το τελευταίο το 64ο . Ο βασιλιάς δεν ήθελε να ακούσει καν για το ασήμαντο αυτό δώρο , αλλά ο πονηρός Βραχμάνος επέμενε . Και ο βασιλιάς διέταξε να εκπληρωθεί η επιθυμία του .

Φαντασθείτε την έκπληξη του βασιλιά όταν τον πληροφόρησαν σε λίγο ότι για να συγκεντρωθούν οι κόκκοι που ζήτησε ο Σίσσα , δεν έφθανε όλο το σιτάρι όχι μόνο των Ινδιών αλλά ολόκληρου του κόσμου . Διότι ο συνολικός αριθμός των κόκκων που έπρεπε να δοθούν , ανερχόταν στον τεράστιο αριθμό 18.446. 744.073.709.551.615 ή εάν προτιμάτε τα κιλά , ο αντίστοιχος αριθμός είναι 977.677 δισεκατομμύρια τόνοι. Τόσο σιτάρι δεν υπήρχε σ’όλο τον κόσμο !

Λέγεται ότι ο βασιλιάς δεν ήξερε τι να πρωτοθαυμάσει περισσότερο . Την εφεύρεση του Σίσσα ή την απαίτησή του .

Ίσως να μην είναι τυχαίο το γεγονός ότι στις Ινδίες τη σκακιέρα με τα τετράγωνα την αποκαλούν «κοχταζάρια» που σημαίνει σιταποθήκη .

Στα παλαιά ινδικά χειρόγραφα το σκάκι ονομάζεται «τσατουράγκα» που σημαίνει «τετραμερής» και που ήταν η ονομασία του ινδικού στρατού ο οποίος , όπως ήδη ανέφερα , αποτελούνταν από τέσσερα μέρη .

Οι Κινέζοι παραδέχονται ότι το παιχνίδι έγινε γνωστό σ’αυτούς από τις Ινδίες , το ονόμαζαν δε "παιχνίδι του ελέφαντα".

Το παιχνίδι παιζόταν πολύ στις Ινδίες και υφίστατο διαρκώς εξελίξεις . Σύμφωνα με μια καινοτομία παιζόταν από τέσσερις παίκτες , δύο συμμάχων εναντίον των άλλων δύο . Καθένας από τους παίκτες διέθετε οκτώ κομμάτια διαφορετικού χρώματος : δηλαδή ένα Βασιλέα , ένα Πύργο , ένα Ιππέα , ένα Αξιωματικό και τέσσερις Στρατιώτες . Η θέση των κομματιών και οι κινήσεις ήταν λίγο διαφορετικές από τις σημερινές . (Συνεχίζεται)

Φιλικά

Κηφεύς

Στην Ευρώπη , το σκάκι , διαδόθηκε από του Άραβες κατά τον 9ο αιώνα . Κατά τον 12ο αιώνα , έγραψε πρώτος διάφορα χειρόγραφα περί σκακιού ο Ιάκωβος Γκεσσόλες . Περί θεωρίας του σκακιού (ανοίγματα και φινάλε) έγραψαν δύο Ισπανοί ,ο Βικέντιος και ιδίως ο Λουκένα κατά τον 15ο αιώνα .

Αυτούς ακολούθησαν ο Νταμιελάνο ή Νταμιάνο (1512) , ο Ισπανός ιερέας Ρουΰ Λοπέζ ντε Σεγκούρα (1561), ο οποίος θεωρείται ο θεμελιωτής της θεωρίας του σκακιού .

Επίσης οι Ιταλοί Τζανούτιο (1597) , ο Αλέξανδρος Σάλβιο (1604) , ο Καρρέρα (1617) , ο διάσημος Γκρέκο από την Καλαβρία , του οποία τα έργα τυπώθηκαν κατά το 1656 – 1669 πολύ μετά τον θάνατό του , ο Μπερτέν (1735) , ο Στάμμα (1737) και ο Ανδρέας Ντάνικαν Φιλιντόρ (1749), ο οποίος αν και ήταν μουσικός (συνέθεσε 25 όπερες και οπερέτες , οι οποίες σχεδόν ξεχάστηκαν, διακρίθηκε σαν παίκτης στο σκάκι και σαν συγγραφέας . Επίσης έγραψε ο πολυμαθής Γουσταύος Σελένους (ψευδώνυμο του Αυγούστου , δούκα του Βρούνσβικ).

Σήμερα υπάρχουν πάμπολλοι συγγραφείς στις διάφορες χώρες ασχολούμενοι με το σκάκι , το οποίο έχει πάρει την τελική του σημερινή μορφή και διαδόθηκε σε όλες τις πολιτισμένες χώρες, αφού σε κάθε μια έχουν ιδρυθεί πάμπολλοι σύλλογοι , σύνδεσμοι και λέσχες .

Τελικά ιδρύθηκε και διεθνής ομοσπονδία που εδρεύει στην Χάγη . Αυτή επεξεργάστηκε τον διεθνή κανονισμό του σκακιού , τον οποίο πρόκρινε το 1928 κατά το 5ο της Συνέδριο στην Χάγη και επικύρωσε το κείμενό του η Γενική Συνέλευσή της κατά το 6ο Συνέδριο που έγινε στην Βενετία το 1929 . Αυτός ο σκσκιστικός κανονισμός ισχύει μέχρι και σήμερα .

Φιλικά

Κηφεύς

Επειδή, νομίζω, ότι θάταν σκόπιμο να παρακολουθήσουν και οι φίλοι αναγνώστες που δεν παίζουν σκάκι (όσοι θέλουν βέβαια), για τι μιλάμε, ας δώσουμε πριν καταλήξω στην ενδιαφέρουσα παρατήρησή σου, μερικά περιληπτικά στοιχεία για την κίνηση του αλόγου.

Η αρχική τοποθέτηση της σκακιέρας, σε διάγραμμα, έχει την εξής μορφή:

Η κίνηση του αλόγου είναι αρκετά περίπλοκη. Κινείται έτσι ώστε η διαδρομή του να έχει πάντα το σχήμα του γράμματος Γ (γάμμα κεφαλαίο). Το μεγαλύτερο σκέλος αυτού του Γ αποτελείται από τρία τετράγωνα και το μικρότερο από δυο. Αμέσως παρακάτω φαίνεται ποιο σχήμα έχει η διαδρομή του αλόγου:

Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνονται τα τετράγωνα στα οποία μπορούν να πηδήσουν τα λευκά άλογα:

Το άλογο είναι το μόνο κομμάτι που μπορεί να υπερπηδάει άλλα κομμάτια που βρίσκονται στη διαδρομή του. Πρέπει μόνο το τετράγωνο στο οποίο θα καταλήξει το άλογο (δηλαδή το τετράγωνο στο οποίο θα τερματισθεί η κίνηση του αλόγου) να είναι ελεύθερο ή να καταλαμβάνεται από εχθρικό κομμάτι (στην τελευταία περίπτωση το κομμάτι του αντιπάλου "αιχμαλωτίζεται" ή, όπως συνήθως το λένε οι σκακιστές - "κόβεται").
Στο επόμενο διάγραμμα το λευκό άλογο μπορεί να πάρει οποιοδήποτε από τα 8 μαύρα κομμάτια και να καταλάβει τη θέση αυτού:

Ας έρθουμε τώρα, Arsenios33, στην παρατήρησή σου:

quote:

---

Επίσης, ας διαλογιστούν οι ασχολούμενοι με την δυτική εσωτερική παράδοση, πότι το άλογο (που οι αγγλόφωνοι λένε templar) κινείται σε ορθές - και μόνο - γωνίες.

---

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

Αγαπητέ Arsenios33

Επειδή, νομίζω, ότι θάταν σκόπιμο να παρακολουθήσουν και οι φίλοι αναγνώστες που δεν παίζουν σκάκι (όσοι θέλουν βέβαια), για τι μιλάμε, ας δώσουμε πριν καταλήξω στην ενδιαφέρουσα παρατήρησή σου, μερικά περιληπτικά στοιχεία για την κίνηση του αλόγου.

Η αρχική τοποθέτηση της σκακιέρας, σε διάγραμμα, έχει την εξής μορφή:

Η κίνηση του αλόγου είναι αρκετά περίπλοκη. Κινείται έτσι ώστε η διαδρομή του να έχει πάντα το σχήμα του γράμματος Γ (γάμμα κεφαλαίο). Το μεγαλύτερο σκέλος αυτού του Γ αποτελείται από τρία τετράγωνα και το μικρότερο από δυο. Αμέσως παρακάτω φαίνεται ποιο σχήμα έχει η διαδρομή του αλόγου:

Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνονται τα τετράγωνα στα οποία μπορούν να πηδήσουν τα λευκά άλογα:

Το άλογο είναι το μόνο κομμάτι που μπορεί να υπερπηδάει άλλα κομμάτια που βρίσκονται στη διαδρομή του. Πρέπει μόνο το τετράγωνο στο οποίο θα καταλήξει το άλογο (δηλαδή το τετράγωνο στο οποίο θα τερματισθεί η κίνηση του αλόγου) να είναι ελεύθερο ή να καταλαμβάνεται από εχθρικό κομμάτι (στην τελευταία περίπτωση το κομμάτι του αντιπάλου "αιχμαλωτίζεται" ή, όπως συνήθως το λένε οι σκακιστές - "κόβεται").
Στο επόμενο διάγραμμα το λευκό άλογο μπορεί να πάρει οποιοδήποτε από τα 8 μαύρα κομμάτια και να καταλάβει τη θέση αυτού:

Ας έρθουμε τώρα, Arsenios33, στην παρατήρησή σου:

quote:

---

Επίσης, ας διαλογιστούν οι ασχολούμενοι με την δυτική εσωτερική παράδοση, πότι το άλογο (που οι αγγλόφωνοι λένε templar) κινείται σε ορθές - και μόνο - γωνίες.

---

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

Αν μπορείς επίσης, ανέφερε μας για το λόγο που το Άλογο κινείται μόνο σε ορθές γωνίες.

In anticipation of my resurrection...

ESOTERICA.gr Forums !

© 2010-11 ESOTERICA.gr