ΤΗΕ MLGRAM EXPERIMENT –“OBEDIENCE TO AUTHORITY FIGURES”

Περί της υπακοής στις «αυθεντίες», ας ονομάσουμε το θέμα αυτό.

Το οποίο θέμα φίλοι το ανακάλυψα σήμερα και με έχει συγκλονίσει. Πιθανόν αρκετοί να το γνωρίζετε, ενώ δεν αποκλείεται να έχει ανοίξει και σχετικό θέμα παλιότερα στο φόρουμ. Το άνοιξα στην κατηγορία "Ψυχή" διότι αφορά άμεσα το μεγάλο μυστήριο της ανθρώπινης ψυχολογίας και ψυχοσύνθεσης.

Είμαστε άραγε τόσο ελεύθερα πνεύματα όσο νομίζουμε? Είμαστε άραγε τόσο πιστοί στις αρχές και τα πιστεύω μας? Ή μήπως αν βρεθεί στο δρόμο μας μία αυστηρή αρχή και θέληση δυνατότερη από την δική μας είμαστε ικανοί να υπακούσουμε ακόμα και στα φρικτότερα κελεύσματά της?

Μήπως οι περισσότεροι από εμάς εδώ θα μπορούσαμε κάλλιστα υπό συγκεκριμένες συνθήκες να είμαστε μεταξύ των ανά εποχή δημίων, εκτελεστών και βασανιστών, όχι επειδή είμαστε εκ φύσεως επιθετικοί και σαδιστές αλλά απλώς επειδή κάποιος μας διέταξε και εμείς υπακούσαμε??? Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα φαίνεται δυστυχώς αποκαρδιωτική...

O επιστήμονας Μίλγκραμ εν έτει 1961 οργάνωσε ένα ψυχολογικό πείραμα με σκοπό να καταγράψει την επιρροή της επιχείρησης άσκησης ελέγχου και διαβίβασης αυστηρών εντολών εκ μέρους μίας «αυθεντίας» σε ένα τυχαία επιλεγμένο δείγμα ανθρώπων, εντολών που έρχονταν σε σύγκρουση με τις ηθικές τους αντιλήψεις και οι οποίες είχαν σαν αντικείμενο την άσκηση βίας σε έναν συνάνθρωπο ο οποίος δεν τους είχε κάνει κανένα απολύτως κακό!

Στα πλαίσια των ερευνών του γύρω από τις εκτελέσεις των Ναζί ο Μίλγκραμ διατύπωσε το ερώτημα εάν «οι άνθρωποι αυτοί είχαν όντως μία έμφυτη δύναμη «κακού» μέσα τους» ή αν έκαναν όσα έκαναν απλώς επειδή ακολουθούσαν τις αυστηρές εντολές μίας αρχής. Τα αποτελέσματα του πειράματος ήταν ανατριχιαστικά και δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν από πολλά πανομοιότυπα πειράματα ανά τον κόσμο.

Πριν την διενέργηση του αρχικού πειράματος η εκτίμηση ορισμένων ψυχιάτρων ήταν πως μονάχα το 1-3% των ανθρώπων θα μπορούσε να υπακούσει τυφλά στην εντολή μία «αυθεντίας» και να προξενήσει κακό σε έναν αθώο συνάνθρωπό του...το πραγματικό αποτέλεσμα όμως δεν κυμάνθηκε γύρω στο 3% αλλά στο απίστευτο 65%!!!!!! Και όπως θα δούμε το 65% ήταν αυτό που έφτασε στο σημείο άσκησης απίστευτα σκληρής και απάνθρωπης βίας, ενώ το υπόλοιπο 35% άσκησε έντονη βία χωρίς όμως να φτάσει στο απόγειο του κατ’εντολήν βασανισμού!!!!!

Ποιό ήταν τώρα το πείραμα???

Οι επιστήμονες έβαλαν αγγελία σε μία εφημερίδα προσφέροντας 5 δολάρια σε εθελοντές που θα επιθυμούσαν να συμμετάσχουν σε ένα ψυχολογικό πείραμα.

Οι εθελοντές συμμετείχαν στο πείραμα ανά δυάδες, όπου κατόπιν κλήρου ο ένας έπαιρνε το ρόλο του «δασκάλου» και ο άλλος του «μαθητή». Ο υποτιθέμενος σκοπός του πειράματος ήταν να διαπιστωθεί εάν η τιμωρία βοηθάει στην βελτίωση της μνήμης και της μαθησιακής διαδικασίας. Εάν δηλαδή και κατά πόσο η άσκηση βίας (και ο φόβος που προκύπτει από την απειλή νέας άσκησης βίας) βοηθαει έναν αδιάβαστο μαθητή στο να επιστρατεύσει καλύτερη μνήμη ώστε να μην ξανατιμωρηθεί. Για το λόγο αυτό ο μεν «μαθητής» ήταν συνδεδεμένος με καλώδιο παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, ο δε «δάσκαλος» είχε μπροστά του έναν πίνακα με κουμπιά μέσω των οποίων έστελνε ρεύμα για να χτυπήσει τον μαθητή. Η δοκιμασια για τον μαθητή ήταν η εξής: αφού του διάβαζε ο δάσκαλος μία σειρά από 40 αντίστοιχες λέξεις-ζεύγη έπρεπε να προσπαθήσει να θυμηθεί το εκάστοτε ταίρι για την καθεμία. Στο πρώτο λάθος που θα έκανε θα τον χτυπούσε ρεύμα τάσης 15 βολτ. Σε κάθε λάθος απάντηση η τάση αυξανόταν ανά 15 βολτ φτάνοντας στο ανώτερο όριο των 450 βολτ.

Στην πραγματικότητα ο «δάσκαλος» του πειράματος αγνοούσε δύο βασικούς παράγοντες:

1) ο «μαθητής» δεν ήταν εθελοντής αλλά ένας εκ των επιστημόνων που οργάνωσαν το πείραμα και του οποίου ο πόνος από το ηλεκτρικό ρεύμα δεν ήταν πραγματικός αλλά ψεύτικος, θεατρινίστικος. Ο δάσκαλος όμως αυτό δεν το ήξερε πιστεύοντας ότι ο φοβερός πόνος του «μαθητή» ήταν πραγματικός! Η δε κλήρωση για το ποιός θα είναι δάσκαλος και ποιός μαθητής ήταν στημένη διότι και οι δύο κλήροι έγραφαν τη λέξη «δάσκαλος», συνεπώς ο εθελοντής που επέλεγε πάντα πρώτος τύχαινε πάντα στο ρόλο του δασκάλου.

2) ο πραγματικός σκοπός του πειράματος δεν ήταν η διάγνωση της σχέσης τιμωρίας-μνήμης-εκμάθησης αλλά ο βαθμός υπακοής του «δασκάλου» σε ένα ανόητο πείραμα όπου ασπροντυμένοι επιστήμονες-αυθεντίες του ζητούσαν να εκτελέσει τέλεια το πείραμα όπου δέχτηκε εθελοντικά να συμμετάσχει και χωρίς να παρεκκλίνει στο παραμικρό από την περάτωση του ρόλου του.

Αναλυτικές λεπτομέρεις για το πείραμα υπάρχουν εδώ (http://en.wikipedia.org/wiki/Milgram_experiment) και κυρίως στη σχετική βιβλιογραφία που υπάρχει άφθονη στο διαδίκτυο.

Να σημειωθεί ότι το πείραμα επαναλήφθηκε αρκετές φορές δείχνοντας πανομοιότυπα αποτελέσματα. Ωστόσο υπήρξε κοινωνικού τύπου διακυμάνσεις. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά «υπακοής» ήταν οι παραδοσιακά πειθαρχημένες (και πειθήνιες) Αγγλοσαξονικές και η Γερμανία, ενώ κάποιες μουσουλμανικές και βαλκανικές χώρες, καθώς και η Βραζιλία έδειξαν μειωμένα ποσοστά υπακοής. Επίσης δεν ανιχνεύθηκε διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Το ακόμα πιο σοκαριστικό είναι ότι ακόμα και όταν το πείραμα επαναλήφθηκε με πιο ελαστικούς όρους τα αποτελέσματα ήταν ίδια, αν και ο Milgram είχε παρατηρήσει ότι υπήρξαν παράγοντες στις αρχικές συνθήκες που επηρέαζαν τα ποσοστά. Για παράδειγμα στην περίπτωση που οι επιστήμονες δεν ήταν επίσημα ντυμένοι και χωρίς άσπρες μπλούζες τα ποσοστά υπακοής μειώνονταν (λόγω του less authoritative figure). Επίσης στην περίπτωση που ο δάσκαλος βρισκόταν στο ένα μέτρο από τον μαθητή, έχοντας δηλαδή πολύ κοντική επαφή, τα επίπεδα υπακοής μειώνονταν, ενώ εάν βρίσκονταν σε διαφορετικό δωμάτιο τα ποσοστά υπακοής αυξάνονταν (διότι όσο πιο μακρυά είναι ο πόνος που προκαλούμε τόσο λιγότερες οι τύψεις που νιώθουμε)....

Θα σου δώσω ένα παράδειγμα, δικό μου. Εγώ προέρχομαι από στρατιωτική οικογένεια. Θέλω να πω δηλ. πως στο σόι μου είμαστε τίγκα συνταγματάρχες, ταγματάρχες κι έχουμε κι έναν αντιστράτηγο ε.α. άμα λάχει να 'ουμ. Αυτό σημαίνει πως εγώ, μεγαλωμένος σε ένα τέτοιο περιβάλλον, έχω μια ιδιαίτερη σχέση με την εξουσία, δηλ. με αυτό που λέει ο Μίλγκραμ, εάν «οι άνθρωποι αυτοί είχαν όντως μία έμφυτη δύναμη «κακού» μέσα τους» ή αν έκαναν όσα έκαναν απλώς επειδή ακολουθούσαν τις αυστηρές εντολές μίας αρχής.» Αυτός είναι ένας παράγοντας που επηρρεάζει όπως καταλαβαίνεις το πείραμα αν εγώ π.χ ήμουν εθελοντής στο να συμμετάσχω σε αυτό.

Ο Μίλγκραμ όπως λες, κάνει αυτό το πείραμα, στα πλαίσια των ερευνών του γύρω από τις εκτελέσεις των Ναζί. Πολύ πιθανόν και ο ίδιος να απορεί γι' αυτό, γι' αυτές τις εκτελέσεις. Όμως οι Ναζί έχουν να αντιτάξουν σ' αυτό, ένα πολύ ισχυρό επιχείρημα που χρησιμοποιήθηκε π.χ στη Δίκη της Νυρεμβέργης. Το επιχείρημα πως εκτελούσαν διαταγές. Αν ρωτήσεις τον θείο μου : "Προτιμάς να πεθάνεις ή να παρακούσεις διαταγή ;", θα σου απαντήσει χωρίς δισταγμό "Προτιμώ να πεθάνω". Κι αν τον ρωτήσεις "Ακόμη κι αν αυτή η διαταγή αφορά εκτέλεση ενός ανθρώπου ;", θα σου απαντήσει, πάλι χωρίς δισταγμό "Θα εκτελέσω την διαταγή". Αυτό δεν σημαίνει όμως πως ο άνθρωπος αυτός έχει μια έμφυτη δύναμη "κακού" μέσα του.

Η έννοια της διαταγής, από στρατιωτικής πλευράς, είναι η βασική αρχή της στρατιωτικής διαπαιδαγώγησης. Δεν ξέρω αν στις σημερινές Στρατιωτικές Σχολές ισχύει τόσο έντονα κάτι τέτοιο ακόμη, όμως οι παλιοί στρατιωτικοί έχουν γαλουχηθεί με αυτόν τον "ψυχισμό". Έπειτα, υπάρχει και ο Στρατιωτικός Κώδικας, ο οποίος λέει πως αν παρακούσεις μια διαταγή σε καιρό πολέμου, αυτό ισοδυναμεί με προδοσία. Και οι ναζί, ήταν σε πόλεμο.

Αυτά τα λέω, γιατί υπάρχουν πολλοί παράμετροι που επισέρχονται σ' αυτήν την συμπεριφορά και θα πρέπει να αναλυθούν διεξοδικά ένας προς έναν.

quote:

---

Ωστόσο υπήρξε κοινωνικού τύπου διακυμάνσεις. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά «υπακοής» ήταν οι παραδοσιακά πειθαρχημένες (και πειθήνιες) Αγγλοσαξονικές και η Γερμανία, ενώ κάποιες μουσουλμανικές και βαλκανικές χώρες, καθώς και η Βραζιλία έδειξαν μειωμένα ποσοστά υπακοής. Επίσης δεν ανιχνεύθηκε διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών.

---

Δεν είναι ακριβώς αριστούργημα, όμως σχετίζεται με αυτό που λες :

quote:

---

kost

Μήπως οι περισσότεροι από εμάς εδώ θα μπορούσαμε κάλλιστα υπό συγκεκριμένες συνθήκες να είμαστε μεταξύ των ανά εποχή δημίων, εκτελεστών και βασανιστών, όχι επειδή είμαστε εκ φύσεως επιθετικοί και σαδιστές αλλά απλώς επειδή κάποιος μας διέταξε και εμείς υπακούσαμε???

---

Edited by - zip on 14/11/2011 15:44:36

quote:

---

Το πείραμα γίνεται το 1961. Απλώς να σου πω, πως όταν κάποιος μελετά ένα πείραμα - ψυχολογικό πείραμα - που έγινε στο παρελθόν [ εδώ έχουν περάσει 50 χρόνια, μισός αιώνας δηλ. ], δεν πρέπει να "βλέπει" αυτό το πείραμα "ξεκομμένο" από άλλους κοινωνικο-πολιτικούς παράγοντες αλλά να το "βλέπει" σε σχέση με αυτούς. Επίσης, καλό θα ήταν να μας έδινες αριθμητικά δεδομένα, όπως π.χ ο αριθμός των εθελοντών ή κάποια άλλα στοιχεία όπως π.χ το μορφωτικό τους επίπεδο, η καταγωγή τους, η σχέση που είχαν αυτοί οι εθελοντές με την εξουσία κτλ.

---

quote:

---

kost

Περί της υπακοής στις «αυθεντίες», ας ονομάσουμε το θέμα αυτό.

---

Edited by - zip on 14/11/2011 17:15:18

Ίσως το 65% αυτών που έκαναν το πείραμα να μη σταματούσαν πριν τα 450 βολτ, επειδή "έτσι τους είχαν πει να κάνουν", δηλαδή δεν μπορούσαν να δείξουν δική τους πρωτοβουλία και να βγουν εκτός του πλαισίου του πειράματος για να αναρωτηθούν τι κάνουν. Στην προκειμένη περίπτωση, ότι βασάνιζαν έναν άλλο άνθρωπο ο οποίος επίσης συμμετείχε στο πείραμα και είχε την "ατυχία" να τραβήξει τον λάθος κλήρο...

Το θέμα που άνοιξες είναι σχετικό και με την ταινία ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ (γίνεται σχετική συζήτηση στην κατηγορία ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ), όπου εκεί η εγκληματική συμπεριφορά δεν προκαλείται από την επίδραση της αυθεντίας, αλλά από την ταύτιση των υποκειμένων του πειράματος με συγκεκριμένους ρόλους. Και πάλι πάντως, βλέπουμε την αδυναμία να ξεφύγει κάποιος από το πλαίσιο δράσης στο οποίο έχει τοποθετηθεί, πράγμα που μας κάνει, όπως πολύ σωστά αναφέρεις, να αναρωτιόμαστε για την ελευθερία της βούλησής μας:

quote:

---

Είμαστε άραγε τόσο ελεύθερα πνεύματα όσο νομίζουμε? Είμαστε άραγε τόσο πιστοί στις αρχές και τα πιστεύω μας? Ή μήπως αν βρεθεί στο δρόμο μας μία αυστηρή αρχή και θέληση δυνατότερη από την δική μας είμαστε ικανοί να υπακούσουμε ακόμα και στα φρικτότερα κελεύσματά της?

---

Κατά πόσον λειτουργεί η ομάδα, το πλήθος, ενίοτε και ο... όχλος ως "αυθεντία".
Σίγουρα το πείραμα που παρέθεσα δικαιολογεί τη μεγάλη επίδραση στη βούληση και τη σκέψη μας που μπορεί να υφιστάμεθα από μια ομάδα που έχει διαφορετική άποψη από τη δική μας. Εάν η ομάδα λειτουργεί περαιτέρω ως αυθεντία σε εμάς, με τον τρόπο που έδειξαν τα αποτελέσματα του Milgram Experiment, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί π.χ. έχουν γίνει εγκλήματα από ομάδες ανθρώπων ανάμεσα σε εκατοντάδες ή χιλιάδες ακόμα παρατηρητές που δεν έκαναν τίποτε παρά παρακολουθούσαν αμέτοχοι τα εγκλήματα του όχλου, πολλοί δε, συμμετείχαν σε αυτά.

Νομίζω πως οι περιπτώσεις που συζητάμε εδώ - Μίλγκραμ και Ντας Εξπέριμεντ -

αποτελούν ξεκάθαρες εκφάνσεις / επιπτώσεις / προβολές της απλής κατά Κρισναμούρτι έννοιας "CONDITIONED" = διαμορφωμένο άτομο.

Μορφές αυθεντίας αντιμετωπίζουμε (ή αντιμετωπίζαμε...) καθημερινά και με πολλές μορφές.

Σίγουρα υπάρχουν κλιμακώσεις στον βαθμό αυθεντίας του ατόμου ή συστήματος που έχουμε απέναντι μας, αλλά εάν δεν έχει κάποιος έναν ελάχιστο βαθμό έστω αυτο-συνειδητότητας, κάθε τί που κάνει μπορεί να είναι "αυθεντικό-κινούμενο".

Και όντως έτσι είναι - δεν είναι?

Ένα πρόχειρο αλλά και ευρύτατο παράδειγμα είναι η επιρροή που ασκούν οι Τηλεοπτικοί Δημοσιαγράφοι-Τσάτσοι της εξουσίας πάνω στον απλό κόσμο-τηλεθεατή.

Έβαλαν τον Παπαδήμο τον Μάγιστρο αρχηγό (αλήθεια πότε θα βγει δημόσια με την κάπα?), είπαν οι Τι-Βι τσάτσοι "ευτυχώς, σωθήκαμε", το πίστεψαν 75% του κόσμου. Πόσοι ξέρουν το ελάχιστο για τον Παπαδήμο? Σίγουρα όχι το 75%. Ίσως το 5%.

Μίλησαν οι "αυθεντίες", ακολούθησαν τα υποκείμενα.
Τί κι αν δεν γνωρίζουν τίποτα για αυτόν?
Τί κι αν δεν έχουμε δημοκρατία? (κι αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα : θα πρέπει να κάνουμε το σωστό, εάν έστω ο Παπαδήμος είναι η σωστή επιλογή, ή να κάνουμε το δημοκρατικό, αν οι περισσότεροι ψηφίσουν ξέρω γω τον Τρύφωνα Σαμαρά για πρωθυπουργό ?)

Ελπίζω να μην πλατιάζω, νομίζω πως είμαι εντός θέματος.

Την συμπάθεια μου στον φίλο που μεγάλωσε σε Στρατιωτική / Συνταγματαρχική οικογένεια ...

Και αυτό σαφώς και συνδέεται με το παράδειγμα του άλογου όχλου που αναφέρεις, και των απείρων ιστορικών περιπτώσεων λιντσαρίσματος και θανατώσεων ανθρώπων από μία μανιασμένη μάζα ανθρώπων. Από την οποία μάζα οι περισσότεροι "παράφρονες" εάν τους γνωρίζαμε προσωπικά έναν-έναν πιθανόν να βλέπαμε ανθρώπους ήρεμους και άκακους...υπό την επιρροή όμως και την κάλυψη του απρόσωπου όχλου ακόμα και ένα "άκακο ανθρωπάκι" μπορεί να μεταμορφωθεί σε βασανιστή...και αυτό είναι το πιο φοβερό απ'όλα...διότι οι ενίοτε υποκινητές και αρχηγοί πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν στις διάφορες ομάδες, δηλαδή οι πιο ισχυρές και μαγνητικές παρουσίες σε ένα σύνολο, οι πιο αυτόφωτες αλλά και χειριστικές προσωπικότητες, την θέληση των οποίων ακολουθούν -περισσότερο ή λιγότερο συνειδητά- οι υπόλοιποι. Το να υπάρχει όμως ένας άνθρωπος συνήθως συγκαταβατικός και δεκτικός που να πραγματοποιεί σημεία και τέρατα -υπό την κάλυψη και ανωνυμία του απρόσωπου όχλου- αυτό είναι εντυπωσιακό. Διότι τότε καταλαβαίνουμε ότι η "αρετή" αρκετών ανθρώπων είναι αποτέλεσμα δειλίας. Ο φόβος είναι δηλαδή που τους κάνει να ενεργούν με τρόπο "αγαθό", και όταν αυτός ο φόβος φύγει ή όταν τους δοθεί κάποιο είδος εξουσίας τότε δείχνουν ένα περισσότερο ειλικρινές και ωμό πρόσωπο (εδώ σχετίζεται προφανώς και η γνωστή ταινία "το Πείραμα" βασισμένη στο γνωστό αμερικάνικο πείραμα).

ESOTERICA.gr Forums !

© 2010-11 ESOTERICA.gr