Ευθανασια - Ο " γλυκος θάνατος "
( ιατρικη -θεολογικη - κοινονικη και φιλοσοφικη προσεγγιση)Αντι προλογου:
Πριν αρκετο καιρο μου ειχε προταθει η συνταξη αυτου του αρθρου.
Βεβαια δεν κρυβω να ομολογισω πως στην αρχη, δυσπιστα, αντιμετωπισα την ολη προταση του επιφανειακα και με ενα κρυφο - ειρωνικο χαμογελο αδιαφοριας.
Ομως επειτα μιας συντομης, απο ανθρωπινη περιεργεια και μονο, ερευνας μου, αναθεωρησα της συμπεριφορας μου και τωρα πια σας την παρουσιαζω.
Ειναι μερος της ανθρωπινης φυσης, καποια θεματα να αντιμετωπιζονται με ιδιεταιρη ανησυχια και σκεπτικισμο, θεματα οπως εκεινο της αυτοχειριας και της ευθανασίας.
Πιο συγκεκριμενα η ευθανασία είναι εκεινο από τα πιο σημαντικά ζητήματα που συζητιούνται σήμερα στο χώρο της υγείας και οχι μονο. Το αποτέλεσμα αυτών των συζητήσεων θα επηρεάσει, σε μεγάλο βαθμό, τις οικογενειακές σχέσεις, το δίκαιο, την αλληλεπίδραση μεταξύ ασθενών και ιατρών, καθώς και την ηθική όπως την αντιλαμβανόμαστε όλοι.
Όταν αναφερόμαστε στον ορισμό της ευθανασίας, είναι καλό να κάνουμε ένα μικρό διαχωρισμό. Στην ευθανασία ο λειτουργός της υγείας προβαίνει σε πράξη με την οποία κατά άμεσο τρόπο θανατώνει κάποιον. Για παράδειγμα, ένας ιατρός χορηγεί θανατηφόρα ένεση σε ασθενή.
Πέρα από την ευθανασία, υπάρχει η λεγόμενη " αυτοκτονία με τη βοήθεια ιατρού ". Σε αυτήν ένας λειτουργός της υγείας που δεν πάσχει από κατάθλιψη ή άλλη ψυχική νόσο παρέχει τα μέσα ώστε ένας ασθενής να αυτοκτονήσει. Με άλλα λόγια, συνταγογραφεί κάποιο δηλητήριο ή δίνει οδηγίες για μια επιτυχημένη και ανώδυνη αυτοκτονία.
Ερώτηση-κλειδί στη θεώρηση του ζητήματος είναι αν οι ιατροί οφείλουν να κάνουν τα πάντα για να κρατήσουν τους ασθενείς τους εν ζωή. Η ιατρική σήμερα, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, διαθέτει την τεχνογνωσία ώστε να κρατήσει ασθενείς για μεγάλο χρονικό διάστημα ζωντανούς, υποστηρίζοντας τις ζωτικές λειτουργίες τους με τεχνητά μέσα. Ωστόσο, η παράταση της ζωής με όλους τους τρόπους είναι ακόμη και για τους ιατρούς ηθικά και επιστημονικά απαράδεκτη. Ούτε οι νόμοι ούτε η ιατρική ηθική απαιτούν να καταβάλλεται η μέγιστη δυνατή προσπάθεια προκειμένου να διατηρείται εν ζωή ο άρρωστος. Πολλές φορές, είναι σκληρό και απάνθρωπο να διατηρείται με επιμονή κάποιος στη ζωή ενάντια στη θέλησή του και να αναβάλλεται το μοιραίο με όλα τα διαθέσιμα μέσα. Συχνά, επιβάλλεται να γίνονται πιο άνετες και χωρίς πόνο οι τελευταίες στιγμές ενός ανθρώπου.
Ένα ακόμη ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο έχει ο καθένας μας δικαίωμα να αυτοκτονήσει. Κάθε χρόνο οι αυτοκτονίες είναι περισσότερες από τις ανθρωποκτονίες. Συνεπώς, ο καθένας μπορεί να εκφράσει την επιθυμία και έχει τη δυνατότητα να θέσει τέρμα στη ζωή του. Η επιθυμία όμως αυτή αναγνωρίζεται από την ιατρική επιστήμη ως πάθηση που
πρέπει να αντιμετωπιστεί. Σχετικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι μεγάλο ποσοστό ασθενών που πάσχουν από μία θανατηφόρα και ανίατη ασθένεια που υποβαθμίζει δραματικά την ποιότητα της ζωής τους, είτε μέσω της αναπηρίας την οποία συνεπάγεται είτε λόγω του πόνου που προκαλεί, πάσχουν και από κλινική κατάθλιψη. Με άλλα λόγια, οι ιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό έχουν υποχρέωση να τους αντιμετωπίσουν ως πάσχοντες που οφείλουν να προστατέψουν και όχι να τους προσφέρουν τα μέσα για να πραγματοποιήσουν το σκοπό τους.
Για αυτό, η ευθανασία αναφέρεται κατά κύριο λόγο σε ασθενείς που έχουν προσβληθεί από ανίατη θανατηφόρα ασθένεια και δεν διαθέτουν τη δυνατότητα να βάλουν οι ίδιοι τέλος στη ζωή τους. Τα προβλήματα που ανακύπτουν από αυτό τον αφορισμό είναι εύκολα κατανοητά στον καθένα. Η ιατρική σήμερα, παρ΄ ότι έχει τον τρόπο να ορίσει επιτυχημένα μία ανίατη θανατηφόρα ασθένεια, δεν μπορεί να προσδιορίσει πότε και εάν θα εκπνεύσει ο πάσχων.
Σε μια προσπάθεια να προσδιοριστούν οι ασθενείς στους οποίους μπορεί να πραγματοποιηθεί ευθανασία, το έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Suicide and Life-threatening behavior έδωσε την παρακάτω διάκριση: "Όσοι πάσχουν από ανίατη και θανατηφόρα ασθένεια με σοβαρό σωματικό και ψυχολογικό πόνο, οργανική και πνευματική αποδιοργάνωση, καθώς και ποιότητα ζωής που δεν είναι αποδεκτή από τους ίδιους".
Η τελευταία πρόταση είναι και η πιο ουσιαστική. Ποιος είναι σε θέση να συμπεράνει πότε η ποιότητα ζωής δεν είναι αποδεκτή; Λογικά, μόνο ο ίδιος ο ασθενής, ο οποίος πρέπει να δίνει και την πλήρη συναίνεσή του στους λειτουργούς της υγείας. Τότε, όμως, ποιος είναι ο ρόλος του ιατρού; Ποιος μπορεί να διαβεβαιώσει πως πάσα ελπίδα έχει χαθεί ή ότι σε μικρό χρονικό διάστημα δεν θα ανακοινωθεί κάποια νέα τεχνική ή μορφή θεραπείας; Είναι σε θέση ο ασθενής να αποφασίσει μόνος του για την πορεία ή την κατάσταση της υγείας του;
Ταυτόχρονα, ανακύπτει και ένα πολύ σημαντικό ζήτημα σχετικά με την ποιότητα της περίθαλψης η οποία παρέχεται σε έναν ασθενή που υποφέρει από ανίατη ασθένεια. Έρευνες που διεξήχθησαν στις ΗΠΑ έδειξαν ότι ασθενείς που προέρχονταν από μειονότητες και χαμηλά οικονομικά στρώματα δεν είχαν πρόσβαση σε θεραπείες που ανακουφίζουν τον πόνο και βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής, με αποτέλεσμα να χάνουν πιο γρήγορα κάθε ελπίδα και να ζητούν σύντομα τερματισμό της ζωής τους. Έτσι, δυστυχώς, υπεισέρχεται και ο οικονομικός παράγοντας στις διαθέσιμες επιλογές.
Βεβαια η πρόοδος της επιστήμης άλλαξε ριζικα τη στάση μας απέναντι στο θάνατο. Ενώ στο παρελθόν ο θάνατος είχε θεωρηθεί ως το αποτέλεσμα της απώλειας όλων των ζωτικών λειτουργιών της αναπνοής, της λειτουργίας της καρδιάς και ούτω καθ' εξής, σήμερα ένας άνθρωπος μπορεί να θεωρηθεί νεκρός, όταν η καρδιά του χτυπάει και η αναπνοή υποβοηθάται από μία συσκευή.
Αυτός είναι ο επονομαζόμενος εγκεφαλικός θάνατος. Εφόσον επιβεβαιωθεί ο θάνατος του εγκεφάλου ενός ανθρώπου, τότε μόνο θεωρείται νεκρός και τα όργανα και οι ιστοί του σώματός του μπορούν να χρησιμεύσουν προς όφελος αυτών που τα χρειάζονται. Αν και τα νομικά προβλήματα που συνδέονται με την κατάσταση του εγκεφαλικού θανάτου, έχουν κατά κύριο μέρος υπερνικηθεί, με τη θέσπιση λεπτομερών κανονισμών, τα βιο-ηθικά προβλήματα παραμένουν, ειδικά όταν εμπλέκονται θρησκευτικές αντιλήψεις. Επιπρόσθετα, ιδιαίτερα στην περίπτωση ενός εγκεφαλικού τραύματος, ενδέχεται να είναι εξαιρετικά δύσκολο, εάν όχι αδύνατον, να βεβαιωθεί με απόλυτη σιγουριά ότι η απώλεια της εγκε-φαλικής λειτουργίας είναι ανεπανόρθωτη. Τί γίνεται στην περίπτωση που κατα-γραφεί κάποια ασήμαντη ηλεκτρική δραστηριότητα;
Πιο πρόσφατη είναι η εισαγωγή του νεοφλοιώδους θανάτου. Αυτή η περίπτωση έπεται της χρόνιας καταστάσεως του κλινικού θανάτου (κοινως λεγομενο ως φυτό) όπου παρατηρείται απολυτη αναισθησία με διατήρηση των φυσιολογικών λειτουργιών και των οφθαλμών ανοικτών. Σε ορισμένες περιπτώσεις κανένας γιατρός δεν μπορεί να προβλέψει το τελικό αποτέλεσμα. Μετά από πολλούς μήνες σε αυτή την κατάσταση, οι άνθρωποι συνήθως, ανακτούν τις αισθήσεις τους, πράγμα που υπο-δεικνύει ότι ο νεοφλοιώδης θάνατος ενδέχεται να είναι μία λανθασμένη διάγνωση.
Στην περίπτωση της ακινητικής αλαλίας μόνο η μπροστινή περιοχή του εγκεφάλου καταστρέφεται. Ο ασθενής περνάει τον καιρό του έχοντας ανοικτά τα μάτια του και δείχνει να παρατηρεί με προσοχή όλα τα αντικείμενα γύρω του με εξαιρετικά έντονο ενδιαφέρον. Ομως, η πραγματοποίηση οποιασδήποτε επαφής μαζί του είναι αδύνατη. Πρέπει, επίσης, να ληφθούν υπόψιν τα εξής:
--> η κατάσταση του λήθαργου, η οποία ενδέχεται να διαρκέσει πάνω από μία δεκαετία,
--> η περίπτωση της ολικής παράλυσης των άκρων και των μυών που σχετίζονται με την ομιλία, με ανάκτηση των αισθήσεων. Σε αυτήν την περίπτωση, μόνο η γνώση της ειδικής γλώσσας της κινήσεως των οφθαλμών δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να έρθει σε επαφή με τους άλλους.
Η ηθική θέση όλων αυτών των καταστάσεων παραμένει ασαφής. Αυτά τα προβλήματα αντιμετωπίζονται σε βάθος στο βιβλίο που εκδόθηκε από τον W. Demeester De Meyer,28 όπου εξετάζονται θέματα που αφορούν στο ζήτημα της ευθανασίας. Ο συγγραφέας διακρίνει ανάμεσα σε:
--> βοήθεια προς το πρόσωπο που πεθαίνει: ανακουφίζοντας τον πόνο του και αλλάζοντας την κατάσταση συνείδησης του ασθενούς,
--> ορθοθανασία: αφήνοντας τον ανίατο ασθενή να πεθάνει από μόνος του, αποφεύγοντας τις περαιτέρω προσπάθειες για παράταση της ζωής του,
--> παθητική ευθανασία: η αποφυγή οποιασδήποτε ιατρικής θεραπείας, που έχει σκοπό την καθυστέρηση του θανάτου,
--> ενεργητική ευθανασία: η διακοπή της ζωής ενός ανθρώπου χωρίς πόνο, ύστερα από απαίτησή του και με σκοπό να εμποδίσει το πρόσωπο από το να υποφέρει,
--> βοήθεια σε αυτοκτονία: η βοήθεια προς ένα πρόσωπο στο να αφαιρέσει την ίδια του τη ζωή.
Αυτά τα προβλήματα προκάλεσαν πρόσφατα τη λήψη ειδικών μέτρων, καθώς υπάρχουν πολλά περιστατικά σοβαρών ασθενειών, όπως ο καρκίνος, ή οι διαταραχές της εγκεφαλικής κυκλοφορίας του αίματος, τα οποία οδηγούν σε μία ανίατη, ανεπανόρθωτη βλάβη, που συνδέεται με περιόδους παρατεταμένου πόνου. Παρ' όλα αυτά υπάρχει ακόμη διαμάχη για τα συναφή νομικά και βιο-ηθικά προβλήματα.
Η ευθανασία θεωρείται ισότιμη με φόνο στη νομοθεσία ορισμένων κρατών, όπως είναι π.χ. η Γαλλία.28 Την ίδια στιγμή, η Γαλλική νομοθεσία δεν θεωρεί ως πράξη τιμωρητέα τη βοήθεια προς αυτοκτονία.28 Ενα σχέδιο νόμου, που προτάθηκε πρόσφατα από την Επιτροπή Αναθεώρησης του Ποινικού Δικαίου στην Αγγλία, επιτρέπει την παθητική ευθανασία με διακοπή της ιατρικής θεραπείας, σε περιπτώσεις όπως το ανεπανόρθωτο κώμα. Ο Αγγλικός
νόμος, όμως, δεν κάνει καμία διάκριση ανάμεσα στη βοήθεια προς αυτοκτονία και στο φόνο. Αυτές οι διαφορές στη νομοθεσία υπογραμμίζουν την περιπλοκότητα των βιο-ηθικών προβλημάτων, που ζητούν ακόμα λύσεις.
Πανω στο ζήτημα της ευθανασίας υπαρχρει και η επισημη θεολογικη προοπτικη της Εκκλησιας Της Ελλαδος σε κειμενο του Μάριου Π. Μπέγζου ο οποιος και γραφει:
Η θεολογική θέση στο ζήτημα της ευθανασίας είναι γνωστή και άγνωστη. Παραμένει πασίγνωστη η αρνητική τοποθέτηση της εκκλησιαστικής παράδοσης απέναντι στην ευθανασία. Μένει όμως άγνωστη η θεολογική λογική με την οποία θεμελιώνεται μια τέτοια άρνηση που μάλιστα εκφέρεται με απόλυτα κατηγορηματικό τρόπο.
Η κατηγορηματική άρνηση της ευθανασίας εκ μέρους της εκκλησίας απορρέει από μία συγκεκριμένη θεολογική λογική. Αξίζει τον κόπο να υπενθυμίσουμε εντελώς παρενθετικά ότι η ευθανασία ανήκει στην ίδια κατηγορία φαινομένων, όπως π.χ. η αυτοκτονία και η έκτρωση, που εξίσου απορρίπτονται από την θρησκεία, εξ αιτίας της ιδίας θεολογικής λογικής. Με την αυτοκτονία σημειώνεται παρέμβαση του ανθρώπου στο τέλος της ζωής, ενώ με την έκτρωση στην αρχή του φαινομένου της ζωής. Στην άμβλωση διακόπτεται η ζωή, προτού καν αρχίσει, ενώ με την αυτοχειρία συμβαίνει το ίδιο, προτού όμως να τελειώσει η ζωή του ανθρώπου.
Είτε στην αρχή είτε στο τέλος της ζωής σημειώνεται ανθρώπινη παρέμβαση σε κατιτί που προϋπάρχει του συγκεκριμένου ατόμου και θα συνεχίσει να υπάρχει μετά από αυτό, δηλαδή στο γεγονός της ζωής. Επί πλέον - και κυρίως! - η ζωή κάθε όντος και δημιούργημα ενός άλλου όντος, του «άλλως άλλου», του «αλλιώτικα Αλλου», του «Μεγάλου Αλλου». Σύμφωνα με τις μονοθεϊστικές θρησκείες (ιουδαϊσμός, χριστιανισμός, μουσουλμανισμός), αυτός ο μέγας «άλλως Αλλος» ονομάζεται Θεός, γίνεται αντιληπτός ως οντότητα προσωπική και πιστεύεται ότι είναι η ανεπανάληπτη πρωταρχική πηγή της ζωής, Πατέρας, Παντοκράτορας, «Ποιητής ουρανού και γης, ορατών τε πάντων αοράτων», σύμφωνα με τον χριστιανισμό «Σύμβολον της Πίστεως».
Κάθε ανθρώπινη παρέμβαση στην ροή της ζωής ανασταλτικά, τόσο στην αρχή της με την αντισύλληψη, όσο και στο τέλος της με την αυτοκτονία ή την ευθανασία, συνιστά αναστολή του έργου του Θεού. Συνεπώς αντιστρατεύεται τόσο τον Θεό όσο και την ίδια την ζωή. Δηλαδή στρέφεται εναντίον του Δημιουργού και του δημιουργήματος, του πλάστη και του πλάσματος, του κτίστη και του κτίσματος, του κτιστού και του άκτιστου, του ποιητή και του ποιήματος.
Με μία τέτοια θεολογική λογική καταδικάζεται η ευθανασία μαζί με την αυτοκτονία, την δολοφονία, την άμβλωση, τον ευνουχισμό και κάθε άλλη μορφή ατομικής παρέμβασης στον γεγονός της ζωής. Το μόνο που επιτρέπεται στον άνθρωπο από την θρησκεία είναι να ζήσει την ζωή και ό,τι του απαγορεύεται είναι η αναστολή, η διακοπή και η διατάραξη της ζωής σε κάθε φάση με την αντισύλληψη είτε στην ακροτελεύτια φάση με τον αυτοχειριασμό, στον οποίο ταξινομείται η ευθανασία.
«Ζω την ζωή» σύμφωνα με την θεολογική λογική σημαίνει «σχετίζομαι με το άλλο μου». Εάν τεθεί σε έναν ενήμερο θεολόγο το ερώτημα «τι είναι ζωή;» ή, ακόμα χειρότερα, αν του ζητηθεί να ορίσει το γεγονός της ζωής, τότε και αφού προηγουμένως αποκηρύξει μετά βδελυγμίας την δυνατότητα καν να υπάρξει ποτέ κάποιος ορισμός της ζωής, θα σας εμπιστευθεί εντελώς σχηματικά την απάντηση του με τον ακόλουθο τρόπο: «η ζωή είναι σχέση», «ζω θα πει σχετίζομαι», «ζω σημαίνει ότι σχετίζομαι με το άλλο μου».
Αυτό το «άλλο μου» είναι καθετί έξω και πέρα από εμένα, πριν από το άτομό μου και πάνω από την ύπαρξη μου, απέναντι στο εγώ μου, μακριά από την οντότητα μου, κατέναντι στον εαυτό μου: στο «άλλο μου» ανήκουν ο κόσμος, η φύση, η κοινωνία, τα έμψυχα και τα άψυχα, τα έλλογα και τα άλογα, τα εγκόσμια και τα υπερβατικά, τα ορατά και τα αόρατα, ο Θεός, ο μεγάλος «άλλως Αλλος». Όχι μόνο τα κτίσματα, αλλά και ο κτίστης τους εμπεριέχεται στην οντότητα του «άλλου».
Συνεπώς η σχέση κάθε ανθρώπου με το «άλλο» του εμπεριέχει τον Θεό ως δυνατότητα μέσα στα όρια της πίστη εφ’ όσον το άτομο έχει προβεί στην επιλογή της θρησκευτικής πίστης εκούσια, ελεύθερα και συνειδητά. Όποιος αδιαφορεί για το μεταφυσικό ερώτημα και την θρησκευτική απορία, όπως ο αγνωστικιστής και ο διάφορος, ή έχει λάβει αρνητική θέση στο περί Θεού ερώτημα για λόγους συνειδησιακής εντιμότητας, όπως ο άθεος και ο άθρησκος, όλοι αυτοί οι συμπολίτες μας δεν δεσμεύονται καθόλου από την θεολογική καταδίκη της ευθανασίας. Το πρόβλημα υφίσταται κυρίως για εκείνους τους συνανθρώπους μας που έχουν επιλέξει την δέσμευση της πίστης, οι οποίοι άλλωστε αυθόρμητα χρεώνονται με την εμβίωση της πίστης τους μέσα στην ζωής τους, γι’ αυτό αναρωτιούνται για τον αποχρώντα λόγο της θρησκευτικής άρνησης της ευθανασίας ή των άλλων παρεμφερών πρακτικών ανακοπής της ζωής, όπως είναι η αυτοκτονία και η αντισύλληψη.
Σύμφωνα με την θεολογική λογική, η ζωή είναι σχέση. «Ζω» θα πει «μετέχω», συμμετέχω και σχετίζομαι, κοινωνώ και επικοινωνώ. Η ζωή για την πίστη είναι πάντοτε μετοχή, κοινωνία και επικοινωνία, αναφορά και διαφορά: διαφορά ανάμεσα στο εγώ και στο άλλο, συνάμα όμως αναφορά του εγώ στο άλλο. Καθένας και καθεμία, καθετί χωριστά και όλα τα όντα μαζί διαφέρουν μεταξύ τους και αναφέρονται το ένα στο άλλο, αδιάκοπα και αμοιβαία. Η διαφορά και η αναφορά είναι ο καμβάς και το υφάδι που συνυφαίνουν την ζωή.
Ο θάνατος ως άρση και αναίρεση της ζωής καταργεί την αναφορά και τη διαφορά: όταν όλα νεκρώνουν, τότε παγώνουν και παγιώνονται, μένουν αμέτοχα και άσχετα, ομοιόμορφα και άμορφα, ταυτόσημα και εξομοιωμένα ισοπεδωτικά. Η ποικιλία και η ενότητα χαρακτηρίζουν τη ζωή. Η ομοιομορφία και ο χωρισμός ταιριάζουν στο θάνατο αποκλειστικά. Τελικά, θάνατος είναι η σχάση, δηλαδή η διακοπή της σχέσης, η άρνηση της αναφοράς, η αναίρεση της σχέσης, ο χωρισμός και ο διαχωρισμός, η αίρεση και η διαίρεση της πραγματικότητας σε εξατομικευμένες οντότητες, ο κατακερματισμός και η κατάτμηση της ζωής σε ατομικότητες.
Η ζωή είναι η σχέση και ο θάνατος η σχάση, δηλαδή μη-σχέση. Ό,τι ενέχει ιδιάζουσα σημασία για την θεολογική λογική είναι η σχεσιακότητα της ζωής, δηλαδή η αναφορικότητα σε αντίθεση προς την ατομικότητα. Η πραγματικότητα γίνεται κατανοητή ως αναφορικότητα, δηλαδή ως σύνολο πλήρες σχέσεων, σαν πλέγμα αμοιβαίων αλληλεξαρτήσεων και σαν ιστός απειραρίθμων μορφών ζωής γεμάτων από ποικιλίες. Η αναφορικότητα αντιπαρατίθεται στην ατομικότητα, η οποία εκλαμβάνεται ως κατιτί αρνητικό, που έχει την διαίρεση, τη σχάση, τον χωρισμό, οδηγώντας έτσι στον θάνατο, τον κατεξοχήν χωρισμό με την τέλεια απομόνωση του ανθρώπου.
Ατομικότητα ή αναφορικότητα είναι οι δύο πόλοι του βασικού διλήμματος που τίθεται ενώπιον του ανθρώπου για να ζήσει τη ζωή του. Η εκκλησιαστική παράδοση συνιστά να υιοθετήσουμε την αναφορικότητα αντί για την ατομικότητα. Συνεπώς να προκρίνουμε τη σχέση αντί για τη σχάση, τη ζωή αντί για τον θάνατο. Κι έτσι η πίστη απαγορεύει κάθε ατομική παρέμβαση στο φαινόμενο της ζωής που επιφέρει τη διακοπή του.. Με μία τέτοια θεολογική λογική, στο όνομα της σχεσιακότητας της πραγματικότητας και εξ αιτίας της αναφορικότητας της ζωής, η εκκλησία αντιτάσσεται στην ευθανασία, όπως άλλωστε και κάθε
μονοθεϊσμός. Εάν τώρα κάτι τέτοιο δικαιώνεται από την ίδια τη ζωή ή διαψεύδεται από την πραγματικότητα, παραμένει ένα ακόμα διαρκώς ανοικτό ερώτημα προς περαιτέρω συζήτηση.
Τελος ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος ,μετά και την πρόσφατη απόφαση του Βελγίου να αποποινικοποιήσει την ευθανασία, επικέντρωσε τα πυρά του εναντίον όσων επιχειρούν να γκρεμίσουν τις χριστιανικές αξίες από τις κοινωνίες και να επιβάλουν απάνθρωπες λογικές, όπως η ευθανασία, και έτσι υπέχουν βαρύτατες ευθύνες έναντι της ιστορίας. Γιατί διαλύοντας τις αξίες αυτές, τις δοκιμασμένες επί αιώνες και κατασταλαγμένες στη συνείδηση των ανθρώπων ως βέλτιστες για την ανάπτυξη και την ευτυχία τους, τους εκβαρβαρίζουν και τους μετατρέπουν σε σύνολα κινουμένων όντων στα οποία 'όλα' επιτρέπονται.
Ο ιδιος βεβαια δεν παρελιψε να περιγραψει με τα πιο μελανά χρώματα τον κόσμο στην περίπτωση που επιτραπεί με νόμο η ευθανασία και υπογράμμισε πως ο πόνος μεγαλώνει όταν δεν είναι κανένας δίπλα στο βαρέως ασθενούντα και απαλύνεται από την παρουσία συγγενών και φίλων που ο ασθενής γνωρίζει ότι τον αγαπούν ειλικρινά και ενδιαφέρονται για αυτόν. Αυτά όμως τα ευγενή, τα άγια συναισθήματα τείνουν να εκλείψουν στις μέρες μας. Ζούμε σε μία κοινωνία της ευκολίας, της καλοπέρασης, της απόλαυσης, της άγνοιας της αγάπης και της επικράτησης του συμφέροντος, και όταν αυτά χαθούν - γιατί είναι βέβαιο ότι κάποια μέρα θα χαθούν -, τότε θυμόμαστε την αξιοπρέπεια, ως το τέλος και το επιστέγασμα μιας ζωής χωρίς αγάπη, χωρίς ενδιαφέρον, χωρίς συναίσθημα.
Φιλοσοφικα τελος, το ζήτημα της ευθανασίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το εν πολλοίς αντοιστιχο φιλοσοφικό ερώτημα για το δικαίωμα επιλογής στο θάνατο και, κατ΄ επέκταση, με την αυτοκτονία. Το δεύτερο είναι για τους υπέρμαχους της προσωπικής ελευθερίας ηθικά αποδεκτό, ενώ η ευθανασία θεωρείται διακοπή της ζωής με αξιοπρεπή τρόπο.
Το πρόβλημα της ευθανασίας απασχολεί τους διανοητές από τις απαρχές της φιλοσοφίας. Η ίδια η ετυμολογία της λέξης σημαίνει "καλός θάνατος". Οι αρχαίοι Έλληνες τάσσονταν, γενικά, υπέρ της πρακτικής, μολονότι ο ίδιος ο Ιπποκράτης αντιτίθεται σε αυτήν σαφώς και κατηγορηματικώς στον όρκο του, δίνοντας έμφαση στην αξία διατήρησης της ζωής και στο καλό του ασθενή, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα συμφέροντα του ιατρού.
Ο Πλάτων, επίσης, καταδικάζει την αυτοκτονία, παρ΄ ότι ο δάσκαλός του, Σωκράτης, προτίμησε να πεθάνει πίνοντας κώνειο παρά να εξοριστεί.
Ο ιδεαλιστής φιλόσοφος αποδέχεται αργότερα στους "Νόμους" του την αυτοκτονία σε περίπτωση που ο αυτόχειρας έχει υποστεί μεγάλη συμφορά και θεωρεί τη ζωή ανυπόφορη ή, επίσης, έχει προσβληθεί η τιμή του.
Την εκούσια διακοπή της ζωής υποστηρίζουν και οι Στωικοί εφόσον ο ασθενής υποφέρει από πόνους ή κάποια ανίατη ασθένεια.
Ο Πλούταρχος διηγείται πως ο Λυκούργος απείχε από την τροφή, ώσπου απεβίωσε.
Ο Κικέρωνας στο έργο του "De senectute" υπενθυμίζει πως ο Πυθαγόρας εναντιώνεται στην αυτοκτονία, αναφέροντας ότι δικαίωμα στη ζωή του ανθρώπου έχει μόνον ο Θεός.
Κατά το Μεσαίωνα, οι χριστιανοί, Εβραίοι και μουσουλμάνοι φιλόσοφοι ενστερνίστηκαν τις απόψεις του Ιπποκράτη και εναντιώθηκαν στην ενεργό ευθανασία, παρ΄ όλο που ο
χριστιανισμός ανέκαθεν αποδεχόταν την παθητική ευθανασία - δηλαδή το θάνατο που επέρχεται από τη μη χορήγηση τροφής.
Το 1516 ο Αγγλος ανθρωπιστής Τόμας Μορ έγραψε ένα βιβλίο που έμελλε να αφήσει το στίγμα του στη φιλοσοφική αναζήτηση της Αναγέννησης. Στην "Ουτοπία" ο Μορ περιγράφει τον τρόπο λειτουργίας των νοσηλευτικών ιδρυμάτων σε μία τέλεια κοινωνία: Οι λειτουργοί υγείας φροντίζουν στοργικά τους πάσχοντες και κάνουν ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατόν για να τους θεραπεύσουν. Ωστόσο, όταν ο/η ασθενής υποφέρει από ανίατη και επώδυνη ασθένεια, μπορεί να επιλέξει να πεθάνει, είτε από ασιτία είτε με τη χορήγηση οπίου. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, οφείλει να έχει την έγκριση των ιερέων.
Στο ίδιο μήκος κύματος ο Φραγκίσκος Βάκων αναφέρει το 1627 στη "Νέα Ατλαντίδα" ότι ο ρόλος των ιατρών δεν έγκειται μόνο στη θεραπεία αλλά και στην ανακούφιση από τον πόνο, και μάλιστα όχι αποκλειστικά όταν η εξάλειψη του πόνου οδηγεί σε ίαση, αλλά και όταν οδηγεί σε ένα εύκολο πέρασμα (στο θάνατο).
Αξιζει πιστευω σε αυτο το σημειο να αναφερω ορισμενα συμαντικα γεγονοτα - σταθμοι στην ιστορια της ευθανασιας στον 20ο αιωνα.
1906: Σχέδιο νόμου για την εθελοντική ευθανασία στην πολιτεία του Οχάιο.
1920: Εκδίδεται στη Γερμανία το βιβλίο "Απελευθέρωση της Καταστροφής των Ζωών Ανευ Αξίας", το οποίο στη συνέχεια αποτελεί την ιδεολογική βάση των ναζί για την ακούσια ευθανασία διαφόρων ομάδων.
1935: Ιδρύεται στην Αγγλία η Εταιρεία για την Εθελοντική Ευθανασία.
1936: Ο βασιλιάς Γεώργιος Ε’, ο οποίος έπασχε από ανίατη μορφή καρκίνου, υποβάλλεται σε ευθανασία με μια υψηλή δόση μορφίνης.
1937: Οι νομοθέτες της Νεμπράσκα καταψηφίζουν σχέδιο νόμου που θα επέτρεπε την ενεργό ευθανασία στις ΗΠΑ.
1938: Ιδρύεται η Εταιρεία Ευθανασίας των ΗΠΑ στη Νέα Υόρκη.
1939: Οι νομοθέτες της Νέας Υόρκης απορρίπτουν νομοσχέδιο που θα νομιμοποιούσε την πρακτική στις ΗΠΑ.
1949: Η πρώτη υπόθεση ευθανασίας στην Ιαπωνία. Μία ημιπαράλυτη Κορεάτισσα χάνει κάθε ελπίδα να επιστρέψει στην πατρίδα της. Η γυναίκα παθαίνει κατάθλιψη και ο γιος της της χορηγεί ποτάσα για να τερματίσει την οδύνη της. Κατηγορείται για φόνο και καταδικάζεται σε φυλάκιση ενός έτους με διετή αναστολή.
1962: Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιαπωνίας νομιμοποιεί την ενεργό ευθανασία, εφόσον ικανοποιούνται έξι κριτήρια.
1969: Σχετικό νομοσχέδιο για την εθελοντική ευθανασία απορρίπτεται από τη Βουλή των Λόρδων στη Βρετανία.
1973: Σύλλογοι που υποστηρίζουν την εθελοντική ευθανασία ιδρύονται στην Ολλανδία.
1976: Σύλλογοι που υποστηρίζουν την εθελοντική ευθανασία ιδρύονται και στην Ιαπωνία και τη Γερμανία.
1976: Το Ανώτατο Δικαστήριο του Νιου Τζέρσι αποφαίνεται ότι η Κάρεν Αν Κουίνλιν, η οποία βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση, είχε δικαίωμα μέσω της οικογένειάς της να αρνηθεί θεραπεία που θα τη διατηρούσε εν ζωή.
1978: Δημοσιεύεται στο Λονδίνο το βιβλίο του Ντέρεκ Χάμφρι "Ο δρόμος της Τζιν". Ο συγγραφέας περιγράφει πώς βοήθησε τη γυναίκα του, η οποία έπασχε από ανίατη μορφή καρκίνου, να τερματίσει τη ζωή της.
1980: Ο Σύλλογος για την εθελοντική ευθανασία στη Σκοτία δημοσιεύει ένα εγχειρίδιο αυτοκτονίας με τίτλο "Πώς να πεθάνεις με αξιοπρέπεια".
1981: Δικαστήριο στο Ρότερνταμ προσδιορίζει σε ποιες περιπτώσεις δεν θα διώκεται η ενεργός και η παθητική ευθανασία.
1983: Ο υπουργός Δικαιοσύνης της Βρετανίας αποτυγχάνει να παρεμποδίσει τη διανομή του βιβλίου "Πώς να πεθάνεις με αξιοπρέπεια".
1984: Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ολλανδίας εγκρίνει την εθελοντική ευθανασία υπό όρους.
1990: Η Γερουσία των ΗΠΑ υποχρεώνει τα νοσοκομεία να αποδέχονται την έγγραφη έγκριση ασθενών που επιθυμούν να υποβληθούν σε ευθανασία.
1991: Καταψηφίζεται με ισχνή πλειοψηφία νομοσχέδιο στην πολιτεία της Ουάσινγκτον που θα επέτρεπε την εθελοντική ευθανασία.
1992: Ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος ανακοινώνει ότι υποστηρίζει την έγγραφη έγκριση ασθενών που επιθυμούν να υποβληθούν σε ευθανασία.
1993: Η Ολλανδία διευρύνει την πολιτική ανοχής σε περιπτώσεις ευθανασίας, αλλά δεν νομιμοποιεί την πρακτική.
1994: Νόμος του Όρεγκον επιτρέπει στους ιατρούς να χρησιμοποιούν θανατηφόρες ενέσεις, αλλά δεν τίθεται ποτέ σε ισχύ.
1994: Εκπρόσωποι της κινεζικής Εθνοσυνέλευσης προτείνουν τη νομιμοποίηση της ευθανασίας.
1995: Στην Αυστραλία ψηφίζεται νόμος για τα δικαιώματα όσων βρίσκονται στο τελικό στάδιο ασθένειας, βάσει του οποίου επιτρέπεται η ενεργός ευθανασία υπό προϋποθέσεις.
1995: Το θέμα επανέρχεται στην Εθνοσυνέλευση της Κίνας με αφορμή τη φυλάκιση ενός άνδρα που βοήθησε την πάσχουσα από ανίατη ασθένεια σύντροφό του να αυτοκτονήσει.
1995: Η Σιγκαπούρη θεσπίζει νόμο που εγγυάται το δικαίωμα στο θάνατο. Δεν νομιμοποιεί την πρακτική αλλά δίνει την επιλογή σε όσους πάσχουν από ανίατη αρρώστια να ζητήσουν εγγράφως να υποβληθούν σε ευθανασία.
1996: Γερουσιαστής στις Φιλιππίνες προτείνει τη νομιμοποίηση της ευθανασίας πρεσβεύοντας ότι πρόκειται για δικαίωμα του ατόμου και όχι του κράτους. Η πρότασή του τυγχάνει ευρείας αποδοχής στο Κοινοβούλιο.
1996: Εφετείο του Όρεγκον κρίνει αντισυνταγματικό το νόμο που επιτρέπει την παθητική ευθανασία.
1997: Η Γερουσία της Αυστραλίας ανατρέπει το σχετικό νόμο που είχε ψηφιστεί τρία χρόνια νωρίτερα.
1997: Η Κολομβία νομιμοποιεί την ευθανασία για τους ασθενείς στο τελικό στάδιο, εφόσον έχουν οι ίδιοι δώσει σχετική έγκριση.
1999: Ο δρ. Τζακ Κεβόρκιαν καταδικάζεται σε κάθειρξη 15 έως 20 ετών για το ρόλο του σε θάνατο ασθενή που έπασχε από τη νόσο του Λου Γκέρινγκ, κάτι που μεταδόθηκε από το εθνικό τηλεοπτικό δίκτυο.
2000: Η Εθνική Επιτροπή Ηθικής της Γαλλίας εξακολουθεί να αντιτίθεται στην ευθανασία αλλά αναγνωρίζει ότι, πιθανώς, είναι αποδεκτή σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
2001: Ελεύθερη διά νόμου η ευθανασία στην Ολλανδία.
Τελικά, λοιπόν, τι είναι η ευθανασία; Ένας τρόπος για να ανακουφιστούν κουρασμένοι και ετοιμοθάνατοι άνθρωποι; Μήπως είναι σωστή η θέση ότι η ευθανασία δεν σχετίζεται με το δικαίωμα κάποιου να πεθάνει αλλά το δικαίωμα κάποιου να σκοτώνει;
Πηγες για την συνταξη του παραπανω αρθρου.
--> Διαδυκτιο:
http://www.i-m-attikis.gr/html/gr/prosvasis/02/06.htm
http://www.notdeadyet.org/
http://www.euthanasia.com/
http://www.prolifeinfo.org/euthanasia.html
http://health.in.gr/
http://www.kathimerini.gr/
http://www.in.gr/news/
--> Εφημεριδες και Περιοδικα του Αθηναικου και Διεθνους Τυπου :
Καθημερινη
Βημα της Κυριακης
Psicologia (Περιοδικο Ιταλικου Τυπου)
Newton (Περιοδικο Ιταλικου Τυπου)
Quark (Περιοδικο Ιταλικου Τυπου)
Focus (Περιοδικο Ιταλικου Τυπου)
La Stampa (Εφημεριδα Ιταλικου Τυπου)
La Reppublica (Εφημεριδα Ιταλικου Τυπου)
Il resto di Carlino (Εφημεριδα Ιταλικου Τυπου)
Scientific American (Περιοδικο Ιταλικου Τυπου απο επισημη μεταφραση του αντιστοιχου αμερικανικου προτοτυπου)
--> Αρθρα και συνεντευξεις :
της Γαλήνης Φούρα στην εφημεριδα Καθημερινη
και του K. Στεφανή σε συνέντευξή του στην εφημεριδα Καθημερινη
--> Βιβλιογραφια :
dottore
Bologna Μάρτης Απριλης και Μαης του 2002
Ευθανασια - Ο " γλυκος θάνατος "
Απεστάλη: 22/05/2002, 17:00:21
με ένα μικρό σχόλιο...
.Σας χαιρετώ όλους!!Ο Σκοτεινός Άγγελος!
να ειστε καλλα
