".....Η συνέχεια της Ελληνικής σκέψης, (σχολιάζει ο Hack), σχετικά με το Θεό, επισκιάζεται με την απόκρυψη των δογμάτων του Θαλή και των άμεσων διαδόχων του κάτω από τις δίδυμες ταμπέλες της φιλοσοφίας και της επιστήμης.
Είναι αλήθεια ότι ο Θαλής ήταν φιλόσοφος και επιστήμονας. Είναι όμως εξίσου αλήθεια ότι ήταν και Θεολόγος. Κάτω από την επιρροή σύγχρονων προκαταλήψεων συνηθίζουμε να θεωρούμε αυτές τις ενασχολήσεις ως διακριτές και σε μεγάλο βαθμό ως αποκλείουσες η μία την άλλη.
Αλλά αυτές υπήρχαν συνδυασμένες στο Θαλή καθώς και στους περισσοτέρους από τους διαδόχους τους και αν δεν αντιληφθούμε αυτό το γεγονός, η Ελληνική σκέψη θα τείνει να γίνει μή κατανοητή..."

Ο Jeager έρχεται να συμπληρώσει γράφοντας:"...δεν έχουμε το δικαίωμα να διαμαρτυρόμαστε ότι ο στοχασμός περί της φύσης δεν ενέχει αληθινή θρησκεία. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι απλά δεν μπορούμε να συλλάβουμε οποιαδήποτε προχωρημένη μορφή θρησκείας χωρίς την ιδέα της αιωνιότητας και αφθαρσίας τν οποία ο Αναξίμανδρος συνδέει με την νέα αντίληψή του περί Θεότητας..."

Το θείον ως όρος γράφει ο Jeager, χρησιμοποιείτο στην προσωκρατική φιλοσοφική γλώσσα και εμπεριέχει πλέον την ιδέα του ενός Θεού με τις ιδιότητες του αθανάτου και της παντοδυναμίας.
Η απόδειξη και μόνο ότι το "άπειρον" είναι αθάνατο θα αρκούσε για να δικαιούται αυτό να ταυτιστεί με το Θείο. Στην Ελληνική σκέψη το αθάνατο είναι απόλυτα συνυφασμένο με την ιδέα της Θεότητας."

Αγαπητέ Κηφεύς θα συνεχίσω σε επόμενο μήνυμα, να είσαι καλά.

Επειδή θεωρώ ότι οι εξηγήσεις που δόθηκαν, όσον αφορά γενικότερα τους προσωκρατικούς και ειδικότερα τον Ηράκλειτο, είναι επαρκείς και για τον λόγο ότι η παρέκβαση που έχομε κάνει οι δυο μας από το θέμα του topic αυτού που είναι ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ? είναι ήδη αρκετά εκτενής, θα αναφερθώ για τελευταία φορά, εδώ, στον Ηράκλειτο:

Οι περισσότεροι σύγχρονοι σχολιαστές τουλάχιστον, φαίνεται να κατανοούν ότι:

Η ΘΕΟΤΗΤΑ , κατά τον Ηράκλειτο , ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ
ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΘΕΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥ , ΟΥΤΕ ΜΕ ΤΙΣ ΥΣΤΕΡΕΣ Ή ΠΡΟΤΕΡΕΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΕΣ Ή ΟΧΙ ΘΕΟΤΗΤΕΣ ΑΛΛΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ .

Για τον Ηράκλειτο : Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ , ΔΕΝ ΕΦΤΙΑΞΕ ΤΙΠΟΤΕ , ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ΒΟΥΛΗΣΗ , ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΜΠΛΕΚΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΣΥΜΒΑΙΝΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΦΥΣΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Ή ΝΑ ΚΑΘΟΔΗΓΕΙ ΤΑ ΣΥΜΒΑΙΝΟΝΤΑ ΜΕ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ ΤΡΟΠΟ .

ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ . (Περ.67) .

Για τον Ηράκλειτο η ψυχή προέρχεται από τις αναθυμιάσεις του νερού. Ως ψυχή προσδίδει τις ιδιότητες της ζωής στον άνθρωπο και μετά τον θάνατο επιστρέφει στην υγρή κατάσταση (Περ. 77) .

Η φύση της θεότητας για τον Ηράκλειτο είναι ταυτόσημη με την φύση του κόσμου ως σύνολο και από την παρατηρούμενη φύση του κόσμου συνάγει με την ενορατική λογική του «τας γνώμας του θείου ήθους» . Αυτό είναι το βασικό μήνυμα της φιλοσοφίας του Ηράκλειτου και το νόημα του λόγου του. (Περ.78) .

Το θείο , για τον Ηράκλειτο , δεν είναι ο υπερβατικός Θεός των θρησκειών , ο δημιουργός του κόσμου , αφού στην περικοπή 30 σαφώς μας πληροφορεί ότι κανένας Θεός δεν έφτιαξε τον κόσμο . Ούτε οι σκέψεις της θεότητας που αναφέρονται στην περικοπή 78 έχουν κάποια σχέση με το είδος των ανθρώπινων σκέψεων , αλλά αποτελούν μόνο την έκφραση της κοσμικής τάξης .

Επομένως το θείο , για τον Ηράκλειτο , είναι η τάξη , ο κόσμος , η επικρατούσα στον κόσμο νομοτέλεια , αφού τα πάντα κυβερνώνται από τα πάντα επαναλαμβάνοντας «μέτρα» . Το θείο είναι η διαπίστωση πως τα πάντα είναι ένα και τα πάντα είναι καλά και αγαθά και δίκαια .

Μετά από τα παραπάνω επανέρχομαι στο κύριο θέμα του forum.

Φιλικά

Κηφεύς

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

Σας υπενθυμίζω, ότι σκοπός μου είναι να εξηγήσω , πρώτα , πώς, κατά τη γνώμη μου, γεννήθηκε η θρησκεία , το νόημα και την αξία των διαφόρων μορφών της , σε τι σημείο βρίσκεται σήμερα και ποιο θα είναι το μέλλον της στην Ανθρωπότητα .

Ό,τι περιγράφω, μέχρι να φθάσουμε στο τελικό συμπέρασμα, προσπαθώ να το κάνω εντελώς αδογμάτιστα και όσο πιο αντικειμενικά μπορώ.

Φιλικά

Κηφεύς

quote:

---

Σας υπενθυμίζω, ότι σκοπός μου είναι να εξηγήσω , πρώτα , πώς, κατά τη γνώμη μου, γεννήθηκε η θρησκεία , το νόημα και την αξία των διαφόρων μορφών της , σε τι σημείο βρίσκεται σήμερα και ποιο θα είναι το μέλλον της στην Ανθρωπότητα .

Ό,τι περιγράφω, μέχρι να φθάσουμε στο τελικό συμπέρασμα, προσπαθώ να το κάνω εντελώς αδογμάτιστα και όσο πιο αντικειμενικά μπορώ.

---

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

quote:

---

Αγαπητέ AINEIAN, κανένα πρόβλημα, αλλά μη μας ...δείρεις
κιόλας για το δικό σου δικαίωμα, όχι το δικό μου, φυσικά,περί
πίστεως... Θα ήθελα δε να σε παρακαλέσω, όπως αν γίνεται να
μη βρίζεις όταν δεν σε βρίζουν .... Στοιχειώδεις κανόνες
συμπεριφοράς... Ας μην ανακαλύπτουμε κάθε μέρα την Αμερική...
Πάθος και εμπάθεια δείχνει,κάτι τέτοιο, ή νεότης που επιπόλαια μιλάει...

---

Εχουμε και λεμε
1. Δεν εβρισα κανεναν σε προσωπικο επιπεδο ουτε καν βλασφημισα [ με την κυριολεκτικη εννοια ... οχι οπως αντιλαμβανονται οι θρησκευομενοι πιστοι την βλασφημια .. οπου καθε αμφισβητηση των πιστευων τους θεωρειται ...βλασφημη !!!]
2. Σου αναγνωριζω το δικαιωμα να πιστευεις οτι θελεις , κι να ζεις -μεσα στα νομιμα φυσικα πλαισια- συμφωνα με τα πιστευω σου , ομως δεν ειμαι υποχρεωμενος να σεβαστω αποψεις που θεωρω λαθος .
Το πολυ πολυ να αναγκαστω ΝΑ ΣΥΜΒΙΒΑΣΤΩ με αυτες ... γιατι τις βρισκω συνεχως μπροστα μου κι δεν εχω περθωρια ατιδρασης [ οπως θα συμβιβαζοσουν κι εσυ .. εαν εβλεπες καθημερινως εξω απο το σπιτι σου ενα Τζαμι ... ασχετα εαν σαν ..Γνησιος Χριστιανος θεωρεις το Ισλαμ ...σατανικο !!]

quote:

---

σημείο να αντμετωπίζουμε την θρησκεία ώς υπηρεσία του Δημοσίου...

---

... υπαγομενη στο Υπουργειο Παδειας και ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ... με κρατικη συνδρομη και επιβολη !!!!

Ας κοιτάξουμε πάλι λίγο τη σημαντικότερη και μοναδική μαρτυρία για "το Θείον" που εμφανίζεται από τον Αναξίμανδρο και μας μεταφέρει ο Αριστοτέλης.
(Αριστ.Φυσ. 203) "και το άπειρον δεν έχει αρχή...αλλά φαίνεται ότι αυτό είναι η αρχή των άλλων και τα πάντα περιέχει και τα πάντα κυβερνά, όπως λένε όσοι δέχονται άλλες αιτίες όπως π.χ. το νου ή τη φιλία πλάι στο άπειρο. Και αυτό είναι το Θείον, διότι είναι αθάνατο και άφθαρτο, όπως λέει ο Αναξίμανδρος και οι περισσότεροι φυσιολόγοι. "

Εδώ η διατύπωση του κειμένου φαίνεται να εισάγει το "Θέιον" ως μια ανεξάρτητη έννοια. Τον όρο τον βρίκουμε και πάλι αργότερα στον Εμπεδοκλή και στον Ηράκλειτο, όπως και στο κείμενο του Κριτία Σίσυφος που αποδίδεται από τον Σέξτο Εμπειρικό.

Ο Jaeger λοιπόν, οποίος θεωρεί ότι σε περίπτωση απουσίας άμεσων μαρτυριών είναι θεμιτό να προσφεύγουμε σε ενδείξεις από
μεταγενέστερους συγγραφείς, παραθέτει απόσπασμα από τον Σίσυφο, όπου ο Κριτίας οραματίζεται το σοφό άνδρα που δημιουργεί θρησκεία ως ένα είδος προσωκρατικού φιλοσόφου που εισάγει την ιδέα του "ΘΕΙΟΥ" και την εξοπλίζει με τα κατηγορούμενα της αθανασίας, της δυνατότητας να κινεί, να βλέπει και να ακούει τα πάντα με το νού του.
Οι ιδιότητες αυτές ασφαλώ θυμίζουν τον "Ένα" "Θεό" του Ξενοφάνη.

Στη φιλοσοφική προσωκρατική θεολογία οι ομηρικοί και οι ησιοδικοί θεοί, απογυμνόνονται συνειδητά από κάποια κατηγορούμενα για να δώσουν τη θέση τους στη νέα αντίληψη του Θείου.
Μία σαφή ένδειξη της συνειδητής κριτικής πλευράς της νέας φιλοσοφικής θεολογίας προέρχεται από τον Ξενοφάνη, ο οποίος κατακρίνει με αρκετή δόση ειρωνίας τον ανθωπομορφισμό της ομιρικής και ησιοδικής θρησκείας.

Αλλά και τα σχόλια του Ηρακλειτου περί Θεού φαίνεται καθαρά ότι τον εννοεί πέρα από εκείνον τον ανθρωπόμορφο Δία.

Έτσι τα σχόλια του Ηράκλειτου (Αριστόκριτος, Θεοσοφία), δείχνουν καθαρά την επιδείωξή του να απαλλάξει το Θεό από τα ανθρώπινα χαρακτηριστκά:
"Προσεύχονται στα αγάλματα των θεών σαν να μπορούσαν να τους ακούσουν, ενώ δεν τους ακούνε, δεν δίνουν, όπως και δεν μπορούν τίποτα να ζητήσουν"...........
"Και προσεύχονται σ' αυτά τα αγάλματα, πράγμα που ισοδυναμεί με το να θέλει κανείς να μιλήσει στους τοίχους, χωρίς να ξέρει καθόλου τι είναι πραγματικά οι θεοί και οι ήρωες".

quote:

---

Ας κοιτάξουμε πάλι λίγο τη σημαντικότερη και μοναδική μαρτυρία για "το Θείον" που εμφανίζεται από τον Αναξίμανδρο και μας μεταφέρει ο Αριστοτέλης.
(Αριστ.Φυσ. 203) "και το άπειρον δεν έχει αρχή...αλλά φαίνεται ότι αυτό είναι η αρχή των άλλων και τα πάντα περιέχει και τα πάντα κυβερνά, όπως λένε όσοι δέχονται άλλες αιτίες όπως π.χ. το νου ή τη φιλία πλάι στο άπειρο. Και αυτό είναι το Θείον, διότι είναι αθάνατο και άφθαρτο, όπως λέει ο Αναξίμανδρος και οι περισσότεροι φυσιολόγοι. "

---

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

Ο Κομφούκιος ταυτίζει την ηθική με την διανόηση και κηρύσσει όχι την ταπεινότητα και την καλοσύνη , αλλά την πλήρη ανάπτυξη της προσωπικότητας .

Ας αναφέρουμε μερικά από τα παραγγέλματά του :

Τι συνιστά τον ανώτερο άνθρωπο ; Η καλλιέργεια εαυτού με αυτοσεβασμό .
Ο ανώτερος άνθρωπος είναι καθολικός , όχι μεροληπτικός .
Ο κοινός άνθρωπος είναι μεροληπτικός όχι καθολικός .
Ο ανώτερος άνθρωπος επιθυμεί να είναι ολιγόλογος . διότι οι άνθρωποι εύκολα καταστρέφονται από την φλυαρία . Ενεργεί πριν μιλήσει και κατόπιν μιλάει σύμφωνα με τις πράξεις του . Δεν συζητεί . Συμμορφώνεται προς τους τρόπους του ταπεινού .
Τώρα δεν υπάρχει σκοπός των πραγμάτων που να επηρεάζει τον άνθρωπο .
Και όταν οι προτιμήσεις και οι αντιπάθειές του δεν υπόκεινται σε κανόνες, μεταβάλλεται στην φύση των πραγμάτων όπως έρχονται εμπρός του .
Ο ανώτερος άνθρωπος ζητεί ό,τιδήποτε χρειάζεται εντός του .
Ο κατώτερος άνθρωπος ζητεί ό,τι χρειάζεται από τους άλλους .
Ο ανώτερος άνθρωπος ανησυχεί μήπως δεν κατακτήσει την αλήθεια . Δεν ανησυχεί μήπως τον βρει η φτώχια .
Υποφέρει για την έλλειψη ικανότητας και όχι για το ότι δεν τον αναγνωρίζουν οι άνθρωποι .
Εκείνο στο οποίο ο ανώτερος άνθρωπος είναι ανυπέρβλητος δεν είναι παρά αυτό :
Το έργο του , το οποίο οι άλλοι άνθρωποι δεν μπορούν να δουν .
( Williams, E. T. : “China Yesterday and Today” , σελ. 241 – Brown , B. : “The Wisdom of the Chinese” , σελ. 24 ) .

Τώρα θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό δεν είναι θρησκεία !

Είναι μόνο ηθική . και μάλιστα ακόμη περισσότερο , είναι ηθική για τους εκλεκτούς , για τους εκ φύσεως εκείνους ευγενείς , οι οποίοι δεν χρειάζονται καθόλου την ηθική .

Η θρησκεία θα πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από την ηθική . Και χωρίς αυτό το κάτι περισσότερο , η ηθική είναι μια φωτιά , πολύ μακρινή για να θερμάνει . Ούτε είναι δόγμα η θρησκεία ή οτιδήποτε άλλο το διανοητικό .

Η θρησκεία είναι ένα αίσθημα , η αιφνίδια και καθολική κατάληψη της ψυχής από μια αίσθηση του όλου , όπου το άτομο χάνεται σε λατρεία και η χωριστή ύπαρξη σε πίστη .

Οι άνθρωποι της Δύσης δοκιμάζουν άραγε κάτι παρόμοιο ;

Πιστεύω πως μόνο εξαιρέσεις υπάρχουν , που η σπανιότητά τους μαρτυρεί πόσο ασήμαντη θέση κατέχει η θρησκεία για τους λαούς της Δύσης .

Φιλικά

Κηφεύς

quote:

---

Ας κοιτάξουμε πάλι λίγο τη σημαντικότερη και μοναδική μαρτυρία για "το Θείον" που εμφανίζεται από τον Αναξίμανδρο και μας μεταφέρει ο Αριστοτέλης.
(Αριστ.Φυσ. 203) "και το άπειρον δεν έχει αρχή...αλλά φαίνεται ότι αυτό είναι η αρχή των άλλων και τα πάντα περιέχει και τα πάντα κυβερνά, όπως λένε όσοι δέχονται άλλες αιτίες όπως π.χ. το νου ή τη φιλία πλάι στο άπειρο. Και αυτό είναι το Θείον, διότι είναι αθάνατο και άφθαρτο, όπως λέει ο Αναξίμανδρος και οι περισσότεροι φυσιολόγοι. "

---

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

quote:

---

Κηφεύς:
Βρήκα το τμήμα της παραγράφου 203, αγαπητέ europaios2, στα "Φυσικά" του Αριστοτέλη και συμφωνώ με την ερμηνεία που δίνεις.

Παρακάτω, όμως, στην αρχή της παραγράφου 204, γράφει ο Αριστοτέλης:

Έχει δ'απορίαν η περί του απείρου θεωρία. και γαρ μη είναι τιθεμένοις πολλ'αδύνατα συμβαίνει και είναι. Έτι δε ποτέρως εστί, πότερον ως ουσία ή ως συμβεβηκός καθ'αυτό φύσει τινί; ή ουδετέρως; αλλ'ουδέν ήττον εστίν άπειρον ή άπειρα τω πλήθει. Μάλιστα δε φυσικού εστί επισκέψασθαι ει έστι μέγεθος αισθητόν άπειρον. Πρώτον ουν διοριστέον πασαχώς λέγεται το άπειρον.

Μετάφραση: Η εξέταση του απείρου παρουσιάζει δυσκολίες . είτε το αρνηθεί κανείς είτε το παραδεχθεί, θα συναντήσει πολυάριθμες δυσκολίες. Κοντά σ'αυτά τίθεται και το ζήτημα της φύσης του. Είναι ουσία ή ουσιώδες κατηγόρημα σε κάποια φύση, ή ούτε το ένα ούτε το άλλο, αλλά υπάρχει ένα άπειρο ή άπειρα σε αριθμό πράγματα; Είναι προ πάντων έργο του φυσικού να εξετάσει εάν υπάρχει άπειρο αισθητό μέγεθος. Έτσι πρώτα πρέπει να προδιορίσει τις διάφορες εκδοχές του απείρου.

Μελετώντας παρακάτω φαίνεται ότι είναι προφανές ότι ο Σταγιρίτης πίστευε για το άπειρο, ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν πρωταρχική οντολογική ουσία αλλά έπαιρνε αυτό σαν ιδιότητα που μπορεί να αποδοθεί σε άλλη βασικότερη ουσία, όπως είναι το νερό, η φωτιά, ο αέρας.

---

quote:

---

Ας κοιτάξουμε πάλι λίγο τη σημαντικότερη και μοναδική μαρτυρία για "το Θείον" που εμφανίζεται από τον Αναξίμανδρο και μας μεταφέρει ο Αριστοτέλης.
(Αριστ.Φυσ. 203) "και το άπειρον δεν έχει αρχή...αλλά φαίνεται ότι αυτό είναι η αρχή των άλλων και τα πάντα περιέχει και τα πάντα κυβερνά, όπως λένε όσοι δέχονται άλλες αιτίες όπως π.χ. το νου ή τη φιλία πλάι στο άπειρο. Και αυτό είναι το Θείον, διότι είναι αθάνατο και άφθαρτο, όπως λέει ο Αναξίμανδρος και οι περισσότεροι φυσιολόγοι. "

---

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

Ας πάμε να δούμε τι γίνεται με τον μυστικισμό:

Στην Ινδία , αυτή η μυστική ενότητα του μέρους με το όλο θεωρείται ως η ουσία της θρησκείας .

Κανείς δεν θεωρείται θρησκευόμενος απλώς και μόνο επειδή πιστεύει σε ένα δόγμα , ή επειδή παρακολουθεί ιεροτελεστίες .

Οι ιερείς τους οι Βραχμάνοι έχουν πάρει αυτή την ονομασία από την λέξη που σημαίνει Θεός – την λέξη «Βράχμα». Αλλά η λέξη αυτή δεν υποδηλώνει κάποιο πρόσωπο που είναι κάτι το μερικό και ξεχωριστό . Είναι ένα ουδέτερο όνομα και υποδηλώνει όλη την πραγματικότητα . Και πάλι εδώ ο νους μας πηγαίνει στον Σπινόζα .

Στο δόγμα των Βραχμάνων , μόνο το Βράχμα , δηλαδή η Άπειρη Πραγματικότητα , υπάρχει .

Κάθε τι άλλο , κάθε επί μέρους διάκριση σε πρόσωπα και πράγματα , είναι Μάγυα , πλάνη .

Όταν αισθανθείς τον μηδαμινό σου εαυτό να εξαφανίζεται και να κολυμπάς ικανοποιημένος μέσα στον ωκεανό των όντων , όπου έχεις διαλυθεί , και όταν κάθε τι άλλο εκτός από αυτή την άπειρη ενότητα σου φαίνεται ευτελές , τότε γνωρίζεις τι είναι θρησκεία , τι είναι Θεός , γίνεσαι και συ τμήμα του Θεού , χάνεσαι μέσα στο Θείο άπειρο .

Αυτή όμως η αίσθηση του όλου, έστω και με το συναισθηματικό της υπέδαφος και πλαίσιο , δεν είναι απαραίτητα θρησκευτική .

Αυτή η έκσταση προ της παγκόσμιας ενότητας δεν είναι το μόνο στοιχείο στην ινδουιστική θρησκεία .

Φιλικά

Κηφεύς

Επειδή κανείς από τους προγόνους μας προσωκρατικούς (απ'ότι γνωρίζω) δεν υπήρξε ιδρυτής θρησκείας, αλλά μόνον εξέφραζαν τις οντολογικές και μεταφυσικές τους απόψεις μόνο, σας παραθέτω (επειδή έχομε αναφερθεί σ'αυτόν) ένα τμήμα από τις απόψεις του Ηράκλειτου που αφορά την έννοια του "λόγου" του:

Προσθέτω παρακάτω μερικές ακόμη αναλύσεις Περικοπών που πιστεύω ότι θα βοηθήσουν στην καλύτερη αποσαφήνηση της έννοιας της λέξης "λόγος" του Ηράκλειτου:

Περικοπή 101 : εδιζησάμην εμεωυτόν .

Μετάφραση Περικοπής 101 : διερεύνησα εμένα τον ίδιο .

Ο Ηράκλειτος συχνά επαναλαμβάνει στο βιβλίο του ότι οι παλαιότεροι σοφοί δεν ξέρουν τι λένε , ακόμη και ο Όμηρος , ο Ησίοδος , ο Πυθαγόρας , των οποίων τα έργα θεωρούνται τότε κάτι ανάλογο με τα ύστερα ιερά βιβλία των λαών .

Καθώς τα πάντα μεταβάλλονται συνεχώς οι αισθήσεις των ανθρώπων δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστες και είναι μάλιστα κακοί μάρτυρες για όσους ανθρώπους έχουν βάρβαρες ψυχές (Περ. 107) .

Το μόνο , λοιπόν που μένει για τον άνθρωπο είναι να ψάξει μέσα στον εαυτό του , ώστε να ανακαλύψει τον κοινό λόγο με την χρήση του οποίου θα κατορθώσει να κατανοήσει βασικές αλήθειες :

Έν πάντα είναι – εκ πάντων έν και εξ ενός πάντα – επίστασθαι γνώμην , οτέ η εκυβέρνησε τα πάντα δια πάντων – κόσμον τόνδε , τον αυτόν απάντων , ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν , αλλ’ήν αεί και έστιν και έσται πυρ αείζωον , απτόμενον μέτρα και αποσβεννύμενον μέτρα .

Όλοι οι άνθρωποι έχουν τον κοινό νου , «τον ξυνόν λόγον», ώστε να κατανοήσουν όλα αυτά .

Δυστυχώς , όμως , οι πολλοί ζουν σαν να έχουν δική τους γνώση , ακριβώς επειδή δεν αναζήτησαν μέσα τους τον λόγο , αλλά τον αναζητούν έξω από τον εαυτό τους , όπως στα έργα του Ομήρου και του Ησιόδου και τους άλλους μύθους, σε απόψεις που πολλοί ανεγκέφαλοι πλάθουν . Οι πολλοί δεν είναι ικανοί οι ίδιοι να αναζητήσουν μέσα τους και να ανακαλύψουν την αλήθεια .

Αυτό είναι το βασικό μήνυμα του Ηράκλειτου και οι δύο λέξεις της παρούσας περικοπής θα έπρεπε να είναι τόσο γνωστές όσο και οι δύο λέξεις του ναού των Δελφών («γνώθι σαυτόν») , που τόσο διασυνδέθηκαν με το όνομα του Σωκράτη .

Την γνώση δεν την βρίσκει ο Ηράκλειτος στην πολυμάθεια αλλά την αναζητά μέσα του καθώς προσπαθεί να γνωρίσει τον εαυτό του .

Δεν την επιζητά στην παρατήρηση και τον ενορατικό λόγο και για τούτο συχνά μεταφέρει τη γνώση του σαν να ήταν χρησμός .

Τον ενορατικό αυτό λόγο αναζητά μέσα του ο Ηράκλειτος .
Βρίσκει έτσι την ευκαιρία , έμμεσα να κατηγορήσει πάλι τους πολλούς για την άγνοιά τους , όπως κάνει και σε άλλες περικοπές , τις 28 , 78 , 79 , 23 .

Πώς δικαιολογεί , όμως , ο ίδιος την δική του υπεροχή ;

Έχει την πεποίθηση πως τον λόγο που είναι κοινός για όλους τους ανθρώπους , ο ίδιος κατόρθωσε να τον φέρει στην επιφάνεια , καθώς διερεύνησε τον εαυτό του .

Όλοι μπορούν να επιτύχουν το ίδιο ακολουθώντας την δική του μέθοδο, αλλά οι πολλοί δεν ενδιαφέρονται , δεν προσπαθούν , δεν το κατορθώνουν .

Για τούτο ο ίδιος γράφει με το προσωπικό ελλειπτικό ύφος , αφού οι πολλοί είτε δεν θα τον καταλάβουν καθόλου είτε θα τον καταλάβουν μόνο μερικώς , όπως ο Σωκράτης , είτε θα νομίζουν πως εκφράζει μόνο προσωπικές απόψεις , όπως κάνουν άλλοι «δοκιμώτατοι» – (Περ. 28) – (Περ. 101).

Φιλικά

Κηφεύς

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

Σ'εκείνη την ωραία εποχή, λοιπόν, έζησε ο Ηράκλειτος που μπορούσε εντελώς αδογμάτιστα να εκφράζει ελεύθερα την γνώμη του επί παντός επιστητού, ανέπτυξε τα αμέσως παρακάτω που παραθέτω:

Περικοπή 114 : ξυν νόω λέγοντας ισχυρίζεσθαι χρη τω ξυνώ
πάντων , όκωσπερ νόμω πόλις , και πολύ ισχυροτέρως . τρέφονται γαρ πάντες οι ανθρώπειοι νόμοι υπό ενός του θείου . κρατεί γαρ τοσούτον οκόσον εθέλει και εξαρκεί πάσι και περιγίνεται .

Μετάφραση Περικοπής 114 : Μιλώντας με κατανόηση πρέπει ο άνθρωπος να γίνεται ισχυρός με αυτό που είναι κοινό σε όλα , όπως η πόλη από τον νόμο και πολύ ισχυρότερα . Γιατί όλοι οι νόμοι του ανθρώπου τρέφονται από τον ένα τον θείο αυτός υπερτερεί τόσο όσο θέλει και επαρκεί για όλα και επικρατεί .

Ο Ηράκλειτος κάνει ακόμη μία παρομοίωση και μάλιστα μία πυκνή παρομοίωση , όπως εκείνη της Περ. 67 , όπου ο θεός ταυτίζεται με τέσσερα ζεύγη αντιθέτων .

Όπως η πόλη γίνεται ισχυρότερη όταν εφαρμόζονται οι νόμοι της , έτσι και ο άνθρωπος γίνεται ισχυρός , πολύ ισχυρότερος μάλιστα , όταν μιλά έχοντας γνώση αυτού που είναι κοινό σε όλα τα πράγματα .

Αυτό που είναι κοινό σε όλα τα πράγματα είναι ο λόγος , όπως έχει επισημάνει στην αρχή του έργου του . Αργότερα διευκρινίζει πως αυτός ο λόγος είναι η ενορατική λογική διαπίστωση πως τα πάντα είναι ένα και τα πάντα κυβερνώνται από τα πάντα .

Έτσι επιχειρεί και την πρώτη συστηματική διασύνδεση μιάς κοσμικής αρχής με μία ηθική αρχή .

Ο Ηράκλειτος ισχυρίζεται ότι εάν κατανοήσει ο άνθρωπος ότι ο κοινός λόγος – η πεποίθηση πως στον φυσικό κόσμο τα πάντα αποτελούν ενιαία ενότητα – ισχύει το ίδιο και για τους ανθρώπους ως μέρος του φυσικού κόσμου , τότε ο άνθρωπος γίνεται ισχυρός με την γνώση , όπως η πόλη γίνεται ισχυρή όταν αποδέχονται τον νόμο .

Έτσι , για να τελειώσει τον λόγο αυτής της περικοπής , δεν μένει στον Ηράκλειτο παρά να περιγράψει τα χαρακτηριστικά του θείου νόμου ή του κοινού λόγου των πάντων .

Είναι λοιπόν κραταιός , για τούτο υπερτερεί όλων των άλλων όσο θέλει , και είναι αρκετός για όλα και για όλους , και επαρκεί για τα πάντα χωρίς τίποτε να μένει έξω από αυτόν (Περ. 114) .

Φιλικά

Κηφεύς

Ου τα πάντα τοις πασι ρητά.

Όσον αφορά τον Αναξίμανδρο, μόνον ένα μέρος από αυτά που είπε αφορούσε τις οντολογικές του απόψεις. Αυτά δε, όπως προανέφερα, συνοψίζονται στην μοναδική φράση που μας άφησε, και την οποία παραθέτω πάλι ακόμη μια φορά:

quote:

---

"Αρχήν των όντων το άπειρον, εξ ων δε η γένεσις έστι τοις ούσι , και την φθοράν εις ταύτα γίνεσθαι κατά το χρεών. διδόναι γαρ αυτά δίκην και τίσιν αλληλοις της αδικίας κατά την του χρόνου τάξιν".

---

Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά.

quote:

---

Κηφεύς:
Επειδή κανείς από τους προγόνους μας προσωκρατικούς (απ'ότι γνωρίζω) δεν υπήρξε ιδρυτής θρησκείας, αλλά μόνον εξέφραζαν τις οντολογικές και μεταφυσικές τους απόψεις μόνο, σας παραθέτω (επειδή έχομε αναφερθεί σ'αυτόν) ένα τμήμα από τις απόψεις του Ηράκλειτου που αφορά την έννοια του "λόγου" του:

---

quote:

---

Και θέλω λίγο να μου ερμηνεύσεις το εξής: «Εδόκει δ’ αυτώ καθολικώς μεν τάδε, εκ πυρός τα πάντα συνεστάναι και εις τούτο αναλύεσθαι, πάντα δε γίγνεσθαι καθ’ ειμαρμένην»

Μετάφραση: Ο Ηράκλειτος είχε γενικά τη γνώμη ότι τα πάντα συνίστανται από πυρ και πάλι στο πυρ αναλύονται. Τα πάντα δε γίνονται όπως ορίζει η ειμαρμένη.

Τι σημαίνει για σένα εδώ η ειμαρμένη?

---

quote:

---

Η απάντηση είναι:

Η λέξη ειμαρμένη σημαίνει κάτι που είναι προκαθορισμένο και επομένως κάτι που θα συμβεί κατ'ανάγκη. Ο Θεόφραστος και ο Διογένης φαίνεται να κατανοούν καλά την τοποθέτηση του Ηράκλειτου ως προς αυτή την σημαντική φιλοσοφική θέση την κατανόηση της ορθής σκέψης πως όλα συμβαίνουν σύμφωνα με την ειμαρμένη, σύμφωνα με προκαθορισμένη ανάγκη. (βλ. σε συνδυασμό με την περ.137).

Αλλα γιατί με ρωτάς;

---

Edited by - europaios2 on 04/11/2008 00:04:03

Υπάρχει η λατρεία του σεξ , και μία τριάδα . Εννοώ γιατί ο Κρίσνα , το δεύτερο πρόσωπο της ινδουιστικής τριάδας , έγινε άνδρας και λύτρωσε τον κόσμο .

Υπάρχει επίσης ο πολυθεϊσμός – αναρίθμητο πλήθος θεών .

Ο Reinach λέγει ότι το ινδουιστικό πάνθεο μοιάζει με τροπικό δάσος .

Εκείνο που θέλγει τον λαό δεν είναι μια αίσθηση του όλου , αλλά μια καλή , απίστευτη ιστορία.

Μια μυστικιστική έξαρση ενδιαφέρει τον ινδικό λαό λιγότερο από ό,τι ο μύθος , λόγου χάριν , κατά τον οποίο κάποιος θεός ήπιε τον ωκεανό , ή εκείνος όπου ένας άλλος θεός συνευρέθηκε μέσα σε μια νύκτα με 10.000 παρθένους .

Δεύτερη κατά σειρά στις προτιμήσεις του λαού έρχεται η ευχαρίστηση από την τήρηση του ιεροτελεστικού τυπικού – λόγου χάριν η ευχαρίστηση του να πλύνουν τα χέρια τους στον Γάγγη (σαν ο Γάγγης να ήταν δυνατόν να καθαρίσει οτιδήποτε) , να προσφέρουν μαγικούς εξορκισμούς και προσευχές και να προσφέρουν αναθήματα στις θείες δυνάμεις .

Φοβάμαι , όμως , πως πήρα πάλι το κοινό περίβλημα της θρησκείας σαν την ουσία της , όπως ακριβώς οι φιλόσοφοι σήμερα νομίζουν ότι η μηχανή που αποτελεί το σκήνωμα του ανθρώπου είναι αυτή η ουσία του .

Ακόμη και ο απλοϊκός άνθρωπος του λαού , για τον οποίο έγινε λόγος , νηστεύει συχνά μέχρι σημείου λιμοκτονίας .

Δεν νομίζω ότι υπάρχει καμία ευχαρίστηση σ’αυτό , εκτός ίσως του ότι η λιμοκτονία καταργεί την αυτοσυναίσθηση και ταυτίζει το παροδικό άτομο με τον κόσμο και την αιωνιότητα .

Φιλικά

Κηφεύς

Πολλοί μυστικιστές , κρατούν σφιγμένη την γροθιά τους επί τόσο πολύ καιρό , ώστε τα νύχια τους , μεγαλώνοντας , διεισδύουν στην παλάμη τους και εξέρχονται από την εξωτερική της όψη .

Ή ας πάρουμε τον Βούδα .

Προσπάθησε να απαλλάξει την πατροπαράδοτη θρησκεία από τις καταχρήσεις του κλήρου και να την επαναφέρει στην παλιά της αγνότητα .

Δεν σκότωνε τα ζωύφια που τον ενοχλούσαν και είχε ένα καλό λόγο ακόμα και για τις τίγρεις , που καταβρόχθιζαν τόσους ανθρώπους στις Ινδίες .

Αντίθετα προς τους Χριστιανούς , δεν απέβλεπε σε ένα παράδεισο ικανοποιημένων επιθυμιών , αλλά στην απόλυτη κατάργηση της επιθυμίας , την οριστική εξαφάνιση όλων των εμποδίων μεταξύ της ατομικής προσωπικότητας και του παγκόσμιου πνεύματος . Η νιρβάνα είναι ακριβώς αυτό : καθαρίζει τον εαυτό μας από κάθε σκέψη για την ύπαρξή μας και τότε η όλη μας ύπαρξη ανυψώνεται προς την αιώνια πραγματικότητα .

Υποπτεύομαι ότι όλοι μας θα φθάσομε στην νιρβάνα . Αυτό που έχει ενδιαφέρον όμως με τον Βούδα είναι ο αθεϊσμός του : πιστεύω ότι δημιούργησε μια πολύ ισχυρή θρησκεία χωρίς Θεό .

Βέβαια αυτό δεν είναι ακριβώς σωστό : Αν σαν Θεό εννοούμε ένα υπέρτατο Πρόσωπο , τότε ναι . Αν όμως εννοούμε το πνεύμα του παντός , τότε όχι .

Αντιλαμβάνομαι γιατί ο Βούδας , στους μύθους της Ανατολής , εμφανίζεται ότι γεννήθηκε από Παρθένο .

Φαίνεται ότι κάθε θεός πρέπει , με την γέννησή του , να αποδοκιμάζει την φυσική μητρότητα – η οποία κάποτε υπήρξε το σύμβολο και η πηγή κάθε θεότητας .

Όμως , δεν πρέπει να παίρνομε τους μύθους κατά γράμμα . Κατ’αυτόν τον τρόπο αφήνομε να μας διαφεύγει η μεγάλη σοφία την οποία περικλείουν στην μεταφορική τους μορφή . Και να θυμόμαστε , ότι αυτά τα πράγματα δεν είναι θρησκεία . Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ενοχλητικά ζωύφια στο σώμα της θρησκείας .

Φιλικά

Κηφεύς

Ας περάσουμε σήμερα στον Ιουδαϊσμό και ας δούμε τα κυριότερα χαρακτηριστικά του:

Δεν είναι ευχάριστη ιστορία της θρησκείας του Ιουδαϊσμού απ’αρχής μέχρι τέλους . Διότι αυτή η θρησκεία άρχισε ακριβώς με όλο εκείνο τον ανιμισμό και τις προλήψεις για τα οποία μιλήσαμε παραπάνω .

Οι αρχαιότεροι Εβραίοι για τους οποίους υπάρχουν ειδήσεις, λάτρευαν βράχους, βόδια , πρόβατα και τα πνεύματα των σπηλαίων και των πηγαδιών , (Shotwell σελ.30 ).

Τιμούσαν διάφορα φετίχ , όπως τα Τεραφίμ – φορητά είδωλα όμοια με τις νεράϊδες των Ρωμαίων – και εφάρμοζαν μια πρωτόγονη μαγεία . Ακόμη και η ρίψη ενός κύβου από ένα κουτί χρησιμοποιούταν για να γνωσθεί το θέλημα των θεών , (Reinach , σελ. 177) .

Είχε το μερίδιό της και η φαλλική λατρεία . Ο όφις και ο ταύρος ήταν φαλλικά σύμβολα και ο θεός Βάαλ εθεωρείτο ως η αρσενική αρχή η οποία γονιμοποίησε την γη , (Smith , W. R. , σελ. 101) .

Όλες σχεδόν οι ιουδαϊκές γιορτές πηγάζουν από τις γιορτές της βλάστησης :

Οι γιορτές παραδείγματος χάριν του Μαζώθ , του Σαβαώθ (Πεντηκοστής) και του Σουκκώθ ήταν αρχικά γιορτές της έναρξης του θερισμού του κριθαριού , του τέλους του θερισμού του σιταριού και του τρυγητού , (Reinach , σελ. 184) .

Το Πεζάχ (Πάσχα) ήταν η γιορτή των πρώτων καρπών των ποιμνίων . : Ένα αρνί ή ένα ερίφιο θυσιαζόταν και τρωγόταν και το αίμα του ριχνόταν πάνω στις πόρτες σαν μερίδα του πεινώντος θεού .

Αργότερα , το έθιμο αυτό το εξηγούσαν σαν υπόμνηση του ότι ο Θεός είχε θανατώσει όλα τα πρωτότοκα παιδιά των Αιγυπτίων και είχε εξαιρέσει τα πρωτότοκα παιδιά των Ισραηλιτών εκείνων , των οποίων οι πόρτες ήταν σημειωμένες με το αίμα του αμνού .

Αυτή όμως η ερμηνεία ήταν επινόηση του ιερατείου .

Η γιορτή του Πάσχα , όπως και οι άλλες παραλήφθηκαν από τους υποδουλωθέντες Χαναναίους , για τους οποίους ήταν απλώς θυσία ενός εριφίου στον τοπικό θεό .

Ο αμνός ήταν αρχικά το τοτέμ , το ιερό ζώο της φυλής των Χαναναίων . Μεταδόθηκε στον χριστιανισμό και έγινε , ως Agnus Dei (Θείος Αμνός) , το σύμβολο του Χριστού .

Φιλικά

Κηφεύς

ESOTERICA.gr Forums !

© 2010-11 ESOTERICA.gr