quote:

---

γαρατζώτης
Με λίγα λόγια, αυτό που απεκάλεσα «επικίνδυνους βλάκες», δεν έχει να κάνει με τη βλακεία, την νοητική υστέρηση δηλαδή, αλλά με την ακύρωση της ευφυίας.
Με άλλα λόγια, αυτό που είπα για τη ΝΑ, ήταν πως, οι περισσότεροι ήταν αρκετά ευφυείς, αλλά με κάποιο, πολύ συγκεκριμένο, ψυχολογικό πρόβλημα, που τους έκανε να ακυρώνουν την νοημοσύνη τους.

---

ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΣΟΥ ΕΛΛΑΣ
ΜΕ ΤΑ ΤΕΚΝΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΑΣ.

Επιπροσθέτως, όλα τα παραπάνω τα έχεις γράψει κάτω από μήνυμά μου όπου αναφέρεται ρητά η έλλειψη ανοχής μας σε άμεσες ή έμμεσες αναφορές που εμπλέκουν ψυχιάτρους, ψυχοφάρμακα, κ.λπ., τέτοιες που υποδηλώνουν κακόβουλη σκοπιμότητα (περιπαιχτικές, προσβλητικές, χειραγωγικές, κ.λπ. εναντίον συμμετεχόντων στις συζητήσεις).

Μπορείς πάντως κι εσύ να... "get a life"!
Δύο ημέρες απενεργοποίηση του λογαριασμού σου είναι αρκετές γι' αυτό.
Και θα σου προτείναμε να το δεις αυτή τη φορά σαν σαφέστατη προειδοποίηση σχετικά με τη συμμετοχή σου.

Να παρακαλέσουμε γενικότερα τους συμμετέχοντες της παρούσας συζήτησης να συμβάλλουν ώστε να πέσουν οι τόνοι.

Να παρακαλέσουμε γενικότερα τους συμμετέχοντες της παρούσας συζήτησης να συμβάλλουν ώστε να πέσουν οι τόνοι.
...............

Αν και έχω ξαναγράψει στο παρόν θέμα πριν 8 χρόνια, σελίδα 10, δεν έχει αλλάξει τίποτα απο όσα σκεφτόμουν τότε και όσα σκέφτομαι τώρα, οσο αφορά γενικά το χώρο του εσωτερικά, τις ομάδες και τους ακόλουθους.

Κύριε γαραντζωτη, που και που βρίσκεται κάποιο διαφορετικό και ιδιαιτερο πνεύμα, (νικομαχος, ζιπ, ψευτογιαννης, δοκτορ) μα και άλλοι που έγραψαν και γράφουν στο φόρουμ, και ανταλλασουμε λιγο απο την τρελλα μας.

Βλέπετε κύριε γαραντζωτη, έχουμε γνώση πως υπάρχει απλωμενη παντού η βλακεία, και καθένας με τον τροπο του προσπαθεί να την περιορίσει.

Η προσπάθεια σας λοιπόν, να βοηθησεται στην κατεύθυνση της μη βλακείας, τυνχανει σιγουρα αναγνώρισης, μα είναι σαν να λέτε πως μέσα στις ομάδες υπάρχουν βλάκες και αρχιβλακες, ενώ ΈΞΩ...δεν υπάρχουν?

Όχι κύριε γαραντζωτη, την βλακεία την βλέπουμε παντού. Είναι συγκατοικος και συνονημο της Συγγρουσης, και αυτή είναι παντού διάχυτη. Ο φίλος ο Νικομαχος είναι απο τους λιγους που έγραψε (άλλου), πως στο σύμπαν δεν υπάρχει συγγρουση, μα ταλλαντωσεις, και αν αληθεύει ότι κατάλαβε, κύριε γαραντζωτη απο την βλακεία χρειαζεται να ελευθεροθουμε, την κουβαλάμε, είναι διάχυτη, στο DNA μας, για αυτο είναι δύσκολη η κατανόηση της.

Καλές εορτές σε όλους.

quote:

---

Επειδή Νικόμαχε, στη πράξη, δεν με ενδιαφέρει τι θέλεις ή τι δεν θέλεις εσύ.
Αν δηλαδή περιμένεις ή δεν περιμένεις απάντηση και αυτό γιατί εσύ απλά αποτελείς την αφορμή και μόνο αυτή για να καταλάβουν αρκετοί από αυτούς που μας παρακολουθούν ή θα μας διαβάσουν στο μέλλον, τι σημαίνει στη πράξη το να είναι κάποιος επικίνδυνος βλάκας.
Γι αυτό και αντιπαρέρχομαι την απάντησή σου και συνεχίζω...
Στη Ν.Α., όπως προανέφερα στη σελ 14, γνώρισα πολύ λίγα άτομα που απ΄όσα έλεγαν και όσα έκαναν, να γίνεται φανερό πως, δεν είναι και πολύ έξυπνα.
Αυτούς θα τους αποκαλούσα απλοϊκούς ή έντιμους βλάκες.
Οι περισσότεροι όμως, απ τα μέλη της ΝΑ, ανήκαν σε μια άλλη κατηγορία ανθρώπων, που ενώ είχαν μια μεγάλη ευφυΐα, κατάφερναν να την ακυρώσουν εξαιτίας των διαφόρων ψυχολογικών προβλημάτων τους.
Έτσι, αν και είχαμε να κάνουμε με έξυπνους ανθρώπους, τα αποτελέσματα των πράξεών τους μας αναγκάζει να τους λέμε και αυτούς βλάκες.

Παρατηρώντας τους καλύτερα, διαπίστωσα πως, αυτού του είδους οι άνθρωποι ήταν πάντα πεπεισμένοι για την ηθική ανωτερότητά τους και αυτό επειδή προσάρμοζαν πάντα την ηθική στα μέτρα της νοητικής τους ικανότητας.
Για το λόγο αυτό και διάλεξαν να υπηρετούν την πνευματικότητα της δύναμης αντί γι΄αυτή της αγάπης.
Γι΄αυτούς τους ανθρώπους δεν μπορούμε να μιλάμε για έλλειψη ευφυΐας αλλά για την αποτυχία της.
Είναι όλοι αυτοί που πιστεύουν πως, έχουν το ηθικό δικαίωμα να κάνουν ότι θέλουν για να εξουσιάσουν τους άλλους και να τους οδηγήσουν στη δικιά τους αλήθεια.
Αυτοί οι άνθρωποι επειδή στερούνται της αυτεπίγνωσης έχουν τρομερή επιμονή σ΄αυτά που κάνουν και δεν διδάσκονται από τη ζωή.
Αυτού του είδους, λοιπόν, οι βλάκες, μπορεί να αποδειχτούν οι πιο επικίνδυνοι από όλους τους ανθρώπους γιατί, πιστεύοντας στην εξυπνάδα τους, αντιμετωπίζουν τους άλλους με μεγάλη αλαζονεία.
Ουδέποτε ενδιαφέρονται για τη σοβαρότητα αυτών που υποστηρίζουν, αλλά για τη στόχευση... αν δηλαδή οι ενέργειές τους μπορούν να ολοκληρώσουν αυτό που έχουν στο μυαλό τους.
Αυτό συμβαίνει γιατί αυτού του είδους η βλακεία δεν αποτελεί ελάττωμα της νόησης αλλά του συναισθήματος.

Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν, θα πρέπει οπωσδήποτε να ξεχωρίσουμε τους απλοϊκούς βλάκες, αυτούς δηλαδή με την χαμηλή ευφυΐα από τους επικίνδυνους βλάκες. Τους ευφυείς δηλαδή ανθρώπους που, εξαιτίας κάποιου ψυχολογικού προβλήματος, με όσα κάνουν, ακυρώνουν την εξυπνάδα τους.
Έτσι λοιπόν στη σελ 14, δεν λέω, κατ ουδένα τρόπο πως, στη ΝΑ υπήρχαν μόνο επικίνδυνοι βλάκες.

Η γενίκευση της ποιότητας των ακροπολιτανών, δεν προήλθε από εμένα. Άλλοι ήταν που, για δικούς τους λόγους, που μόνο αυτοί γνωρίζουν, παρερμήνευσαν τα λεγόμενά μου.
Εγώ απλά είπα πως…τα περισσότερα από τα μέλη της ΝΑ, ήταν επικίνδυνοι βλάκες.
Εξήγησα μάλιστα, πολύ ξεκάθαρα, τους όρους και επομένως κανείς δεν είχε καμία δικαιολογία ώστε να παραφράσει τα λόγια μου.

Με λίγα λόγια, αυτό που απεκάλεσα «επικίνδυνους βλάκες», δεν έχει να κάνει με τη βλακεία, την νοητική υστέρηση δηλαδή, αλλά με την ακύρωση της ευφυίας.
Με άλλα λόγια, αυτό που είπα για τη ΝΑ, ήταν πως, οι περισσότεροι ήταν αρκετά ευφυείς, αλλά με κάποιο, πολύ συγκεκριμένο, ψυχολογικό πρόβλημα, που τους έκανε να ακυρώνουν την νοημοσύνη τους.

Μόνο αν καταλάβουμε, καλά, μα πάρα πολύ καλά όλα όσα αφορούν τους επικίνδυνους βλάκες, τότε μόνο θα μπορέσουμε να εξηγήσουμε και το φαινόμενο της ΝΑ, αλλά και το φαινόμενο του φασισμού και πολύ περισσότερο το φαινόμενο του Ναζισμού.

Θα χαρώ πολύ να δώσω και άλλες επεξηγήσεις , αν χρειάζεστε. Σας περιμένω…

πρώην αρχηγός ΝΑ Θεσσαλονίκης

---

Edited by - gianipseftis on 24/12/2011 12:42:42

quote:

---

Nik,
μια μικρη παρενθεση,
τα θαυματα το πολυ πολυ να τα κατανοησεις δεν τα απορριπτεις.Ομως και παλι θαυματα παραμενουν!

---

ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΣΟΥ ΕΛΛΑΣ
ΜΕ ΤΑ ΤΕΚΝΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΑΣ.

Κάτα τρίτον, να πω ένα μπράβο στον Νικόμαχο που χάρη σε αυτόν στέφθηκε μια ακόμη ριψοκίνδυνη "αποστολή" με επιτυχία. Χωρίς αυτόν θα ήταν αδύνατον να πραγματοποιηθεί. Έπαιξες τον ρόλο σου λες και είχαμε συνεννοηθεί από πριν (κάτι που δεν συνηθίζω), έχεις προχωρήσει

Κατα τέταρτον, πεθαίνω της νύστας,
καληνύχτα

Αν σου πώ ότι "την είχα πάρει γραμμή",που το πήγαινες,τι θα πείς?

Και εις άλλα με υγεία.
Και...καλή συνέχεια.

Θα έχουμε δριμύτατη επιστροφή!!

Λες πως, δεν καταλαβαίνεις σε ποιον απευθύνομαι με αυτά που μετέφερα για το πρόβλημα της μανίας.

Μάλλον πρέπει να φταίει αυτό που σχολίασα πιο πάνω, ότι δηλαδή μιλάς για τον εαυτό σου στον πληθυντικό.

Εγώ απ την πλευρά μου, πάντως, πιστεύω πως, ήταν πολύ ξεκάθαρο…

Έγραψα…
«Αμαλία, για να μπορέσεις να κρίνεις καλύτερα, έστω και εκ των υστέρων, τον ντόκτορα, σε ενημερώνω με τις πιο κάτω πληροφορίες, που είναι παρμένες από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια»

Σε εσένα λοιπόν απευθυνόμουν και σε κανένα άλλο.
Εσείς, βεβαίως, έχετε κάθε δικαίωμα να βάζετε ότι θέλετε με το μυαλό σας.
Κανείς δεν μπορεί να σας ελέγξει, ούτε και να σας το απαγορεύσει.
Αυτό , το δικαίωμα που δεν έχετε όμως, είναι …αυτά που περνούν από τα μυαλά σας, να τα καταλογίζετε στους άλλους.( όσο και αν πιστεύετε πως… είναι ηλίου φαεινότερα)
Πολύ δε μάλλον, δεν έχετε το ηθικό δικαίωμα να καταδικάζετε κάποιον, μόνο και μόνο από τις υποχθόνιες ιδέες που πέρασαν από το μυαλό σας. Πολύ δε περισσότερο , χωρίς ούτε καν να του ζητήσετε να απολογηθεί, χωρίς μια υποτυπώδη δίκη δηλαδή.
Καλά, που νομίζετε πως βρίσκεστε?
Σε ένα βασίλειο του μεσαίωνα, ξεκομμένο από τον υπόλοιπο κόσμο?

Τέτοιες αντιλήψεις και συμπεριφορές, μπορούν να αναπτυχθούν μόνο σε ένα περιβάλλον του οποίου ακόμα και τα πιο διακεκριμένα στελέχη του, στερούνται των βασικών πολιτικών (όχι κομματικών) γνώσεων, και παρ όλα αυτά προσπαθούν να λειτουργήσουν πολιτικά μέσα από ένα πρωτόγονο εμπειρισμό, αποτέλεσμα συνήθως της επαγγελματικής τους, και κοινωνικής τους εμπειρίας, χωρίς να καταλαβαίνουν πως αυτός ο τρόπος αν και τους φαίνεται λειτουργικός δεν αποτελεί παρά τον θάνατο της πολιτικής.
Αν κάποιος π.χ. ενώ στην επαγγελματική του ζωή μπορεί να ήταν συνεταίρος με τον αδελφό του, όταν τα παιδιά του μεγάλωσαν, έκρινε πως για να τα αποκαταστήσει επαγγελματικά θα έπρεπε να διώξει τον αδελφό του και τη θέση του να την πάρουν τα παιδιά του και έτσι έκανε.
Ασχολούμενος με τα κοινά, ο ίδιος άνθρωπος , θα είναι απόλυτα πεπεισμένος, όπως κάθε επικίνδυνος βλάκας, πως η λύση σε κάθε πρόβλημα είναι η ίδια.
Να ποδηγετήσει κάθε πολιτικό του αντίπαλο προς την έξοδο του χώρου που το σωστό θα ήταν, να συνεργάζονται.
Τον λαϊκίστικο αυτό τρόπο αντιμετώπισης της πολιτικής τον περνούν, δυστυχώς, και στους άλλους , επιφέροντας έτσι αλλοίωση του πολιτικού μας πολιτισμού.
Έτσι έχει παύσει οποιαδήποτε έννοια αναζήτησης, του καθαρού πολιτικού διαλόγου.
Έτσι έχουμε φτάσει στο σημείο ακόμα και αυτοί που υποτίθεται πως ασχολούνται με πάθος με τα κοινά να λειτουργούν με μια ξύλινη γλώσσα και με μια συνθηματολογία που αγγίζει τα όρια του ρατσισμού, ταξινομώντας τους υπόλοιπους σαν…αριστερούς, δεξιούς, κεντρώους, κομμουνιστές, νεοφιλελεύθερους, φασίστες και με τόσους άλλους πολιτικούς προσδιορισμούς, λες και αν τους ρωτήσει κάποιος , τι είναι π.χ φασισμός και ποιος είναι ο φασίστας, ξέρουν να του πουν.
Το πιο πιθανόν είναι να του απαντήσουν… «αφού ξέρεις για τι μιλάμε, αυτά θα λέμε τώρα!» και έτσι δεν θα έχουν δείξει τίποτε άλλο παρά την πολιτική γύμνια τους.
Όσα συμβαίνουν μέσα σε ένα φόρουμ π.χ., δεν είναι ξεκομμένα από όλα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα μας.
Αν η ποιότητα της δημοκρατίας υστερεί μέσα σε έναν οποιοδήποτε κοινωνικό χώρο, αυτό είναι επακόλουθο του ότι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ νόμιμου και παράνομου έχει καταστεί ασαφής, αν δεν έχει και καταργηθεί εντελώς σε ορισμένες περιπτώσεις.
Δυστυχώς, για πολλούς, η ανάγκη εφαρμογής του νόμου δεν θεωρείτε απόλυτη.
Η ευκολία με την οποία παρανομεί ένας συντονιστής, ή ένας διαχειριστής ενός φόρουμ ή ανέχεται την παρανομία ενός μέλους που εκμεταλλευόμενο τη θέση του και εξαιτίας της προβληματικότητάς του, φέρεται ασεβώς προς τα άλλα μέλη του φόρουμ., είναι ανάλογη με την απόλυτη φυσικότητα με την οποία παρανομεί ένας Υπουργός, ένας Νομάρχης, ένας Δήμαρχος.
Με άλλα λόγια , οι πολιτικά βάρβαροι, με τις πράξεις τους σχετικοποιούν την ισχύ αυτού που είναι νόμιμο.
Οι νόμοι ,γι αυτούς, πρέπει να βρίσκονται στην εφεδρεία για να τους εφαρμόζουν κατά περίπτωση, λογαριάζοντας τις εκάστοτε σκοπιμότητες και το κοινωνικοπολιτικό κλίμα.
Πόσο σοβαρά όμως, μπορεί να πάρει κανείς αυτούς τους πολιτικά βάρβαρους που θεωρούν πως η εφαρμογή των νόμων είναι θέμα πολιτικής απόφασης?
Οι νόμοι πρέπει να είναι στη διάθεση αυτών που ασκούν εξουσία, δηλ. των δυνατότερων, ή στη διάθεση αυτών που αναζητούν ένα πιο δημοκρατικό και αξιοκρατικό σύστημα διοίκησης?
Δυστυχώς στη πράξη παρατηρείτε μια κοινή πολιτική κουλτούρα την οποία συμμερίζεται ο άρχων με τον αρχόμενο, με αποτέλεσμα η ίδια η δημοκρατία να αυτοϋπονομεύεται και τελικά να αυτοαναιρείται .
Όλη αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί ένα πολιτικό πολιτισμό που νομιμοποιεί (υποτίθεται) ορισμένες ενέργειες.
Έτσι παράνομες ενέργειες θεωρούνται νόμιμες από τους διαμορφωτές κοινής γνώμης και γίνονται ανεκτές ή ακόμα χειρότερα και αγαπητές.
Η υψηλοβάθμων αυτή υπεράσπιση της παρανομίας λησμονεί ότι ο νόμος προστατεύει τα δικαιώματα τα οποία έχει ο αρχόμενος, από τις έκνομες διαθέσεις που έχει ο κατά περίπτωση ισχυρός και ισχυρός εν προκειμένω είναι αυτός που ενεργεί με βία είτε ατομικά είτε συλλογικά.
Όποιος δηλ. χρησιμοποιεί τη δύναμη που του δίνει ο τίτλος του για να παρανομήσει χωρίς να τιμωρηθεί.
Όλη αυτή η πολιτική βαρβαρότητα είναι η μόνη υπεύθυνη για την βαθειά οικονομική και πολιτική κρίση που διανύει η χώρα μας.
Κάθε κρίση για να εμφανιστεί πρέπει να αποδομηθεί ένα ολόκληρο σύστημα μέσα στο οποίο, μία κοινωνία λειτουργούσε και η αποδόμηση αυτή έχει να κάνει και με την αντίληψη που έχουν να κάνουν οι άνθρωποι για την κοινωνία, την εργασία, την σχέση των ανθρώπων στον δημόσιο χώρο ή στα διάφορα φόρα, με άλλα λόγια για την αντίληψη που έχουμε για την καθημερινότητά μας.
Αυτό στην Ελλάδα φαίνεται πως συνέβη αρκετό καιρό πριν επέλθει η κρίση.
Έτσι λοιπόν για να ξεπεραστεί η κρίση θα πρέπει να κτυπηθούν τα βαθύτερα αίτιά της, οι ρίζες της και όχι μόνο με πρόσκαιρα μέτρα να την ξεπεράσουμε προσωρινά.
Θα πρέπει δηλ. να διαμορφώσουμε μια νέα αντίληψη που θα διέπει τις σχέσεις μας, την οικονομία μας, την καθημερινότητά μας, τους δημόσιους διαλόγους μας, όλα αυτά δηλ. που έχουν να κάνουν με τον πολιτικό πολιτισμό μας.
Για να τα καταλάβουμε όμως όλα αυτά χρειάζεται πριν απ όλα να έχουμε τον κατάλληλο χρόνο που θα μιλήσουμε γι αυτά.
Ο Αριστοτέλης ήταν αυτός που πρώτος μας είπε… « εμείς φτιάξαμε τη γλώσσα μας και χωρίσαμε την σχόλη από την ασχολία – εργασία και το να μην εργαζόμαστε και να ασχολούμαστε με τη σχόλη το σχολιάσαμε σαν δημιουργό της πολιτικής, της αρετής και του ήθους» .
Με πιο απλά λόγια είναι αυτό που λένε οι Μεξικανοί… «δώσε χρόνο στο χρόνο».
Χρειάζεται δηλ. πέρα από την απλή διαχείριση αυτών που πρέπει να γίνουν να δώσουμε χρόνο σε ένα δημιουργικό πολιτικό διάλογο . ειδικά σε αυτή τη συγκυρία της κρίσης , σε όλα τα επίπεδα του πολιτισμού. Χρειάζεται δηλαδή καταξίωση της σχόλης , ως κοινωνικού γεγονότος και όχι ως ραθυμίας-τεμπελιάς, και έτσι μέσα από ορθές κοινωνικές σχέσεις μεταξύ μας να κάνουμε ένα ειλικρινή πολιτικό διάλογο που θα μας οδηγήσει σε ένα νέο πολιτικό πολιτισμό ικανό όχι μόνο να μας βγάλει από την βαθειά κρίση στην οποία βρισκόμαστε, αλλά και να μας εκτινάξει με δύναμη σε ένα ελπιδοφόρο μέλλον.
Η τραγωδία μας , σαν νεοέλληνες είναι πως ποτέ δεν βρήκαμε τον χρόνο να ξεκαθαρίσουμε με σαφήνεια, ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε και που πάμε. Δεν είδαμε ποτέ ρεαλιστικά τα πράγματα και έτσι δεν μπόρεσαν να γεννηθούν στάσεις και δυναμικές που σήμερα δεν προβλέπονται και που μόνο αυτές μπορούν να μας γεφυρώσουν με ένα καλύτερο μέλλον.

Για όλους αυτούς, τους πιο πάνω λόγους θεωρώ απόλυτα χρήσιμο και σε άμεση σχέση με το φαινόμενο της ΝΑ, το να…εμβαθύνουμε, όσο πιο πολύ μπορούμε, και στο θέμα των επικίνδυνων βλακών, αλλά και στο θέμα της μανίας.

Αυτός, αμαλία, είναι και ο κύριος λόγος που σου μετέφερα, σε κοινή θέα, τις πληροφορίες για τη μανία και για τον ίδιο λόγο σου μεταφέρω και τα δύο πιο κάτω άρθρα περί βλακίας.

Η δύναμη της βλακείας
Δημοσιεύθηκε στις 29/10/2008
Συντάκτης: Πολιτισμός Πολίτης

Είναι η πιο επικίνδυνη δύναμη του κόσμου. Δεν μπορούμε να την εξαλείψουμε, αλλά μπορούμε να την αναγνωρίσουμε. Αν και, κάποιες φορές, μας βοηθά να προοδεύσουμε.
«Δύο πράγματα είναι ατελείωτα: το σύμπαν και η βλακεία του ανθρώπου, όμως για το σύμπαν δεν είμαι ακόμα σίγουρος».
Αυτή η φράση, που αποδίδεται στον Άλμπερτ Αϊνστάιν, εκφράζει μια πανάρχαια ιδέα. Άλλωστε ο πρώτος βλάκας της ιστορίας δεν ήταν άλλος από τον Αδάμ, που έχασε τον Παράδεισο, για να φάει ένα φρούτο.
Τι εννοούμε όμως με τη λέξη «βλακεία»;
Η έννοια, αν και είναι ενστικτωδώς γνωστή σε όλους, μοιάζει να ξεφεύγει από οποιονδήποτε θεωρητικό ορισμό.
Δεν είναι απλώς το αντίθετο της εξυπνάδας, γιατί υπάρχουν έξυπνοι άνθρωποι που, κάποιες φορές, συμπεριφέρονται σαν βλάκες.
Ο μοναδικός που κατάφερε να δώσει έναν πειστικό ορισμό στη βλακεία ήταν, το 1988, ο ιστορικός και οικονομολόγος Κάρλο Τσιπόλα: βλάκας είναι αυτός που προκαλεί ζημιά σε κάποιον άλλο αλλά παράλληλα δεν πετυχαίνει κάποιο πλεονέκτημα για τον εαυτό του ή ακόμα και υφίσταται ζημιά και ο ίδιος.
«Η ζωή μας είναι γεμάτη απώλειες χρήματος, χρόνου, ενέργειας, ησυχίας και καλής διάθεσης, λόγω των απίθανων πράξεων κάποιου παράλογου πλάσματος που μας τυχαίνει τις πιο απρόσμενες στιγμές και ζημιώνει, ακυρώνει και δυσκολεύει τη ζωή μας, χωρίς να έχει απολύτως τίποτα να κερδίσει από τις πράξεις του», γράφει ο Τσιπόλα.
Ένα πράγμα είναι λοιπόν ξεκάθαρο: η βλακεία έχει μια ευκρινή κλίση να μεταφράζεται σε πράξεις, και αυτό την καθιστά επικίνδυνη.
Σύμφωνα με τον Τσιπόλα, που αναγνώρισε τους «5 θεμελιώδεις νόμους της βλακείας», τα έξυπνα άτομα έχουν την τάση να υποτιμούν τους κινδύνους που συνδέονται με τη βλακεία.
Με αυτόν τον τρόπο η βλακεία γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνη από την κακία, γιατί η κακία διαθέτει μια κατανοητή λογική, και έτσι μπορεί να προβλεφθεί και να αντιμετωπιστεί.
Ακριβώς για να απομακρύνουμε το φόβο της βλακείας (καταλογίζοντάς την σε άλλους) ή για να παρηγορηθούμε για το πόσο αναπόφευκτη είναι, ανέκαθεν η βλακεία προσφέρει πλούσια κωμικά εναύσματα.
Βλάκες είναι πολλοί πρωταγωνιστές κινηματογραφικών ταινιών, αλλά πριν από αυτούς βλάκες ήταν κάποιες μορφές της λογοτεχνίας, όπως ο πρωταγωνιστής στο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν Τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα: ένας (βλάκας) ηγεμόνας πείθεται από έναν απατεώνα ράφτη να φορέσει ένα εκπληκτικό ρούχο, που θα είναι αόρατο στους βλάκες. Ο αυτοκράτορας πέφτει στην παγίδα, όμως κανείς, για να μην παραδεχτεί τη βλακεία του και εναντιωθεί στο βασιλιά, δεν τολμά να πει ότι δε βλέπει το ρούχο (που δεν υπάρχει). Μόνο ένα παιδί φωνάζει δυνατά ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός, αποκαλύπτοντας την απάτη.
Βλάκες είναι επίσης οι αστυνομικοί που πρωταγωνιστούν σε διάφορα ανέκδοτα, αλλά και τα γαϊδούρια των παραμυθιών, όπως ο γάιδαρος στον οποίο μεταμορφώνεται ο Πινόκιο όταν σταματά να μελετά για να μπορεί να γλεντά.
Στο έργο Δείπνο ηλιθίων, οι πρωταγωνιστές έχουν ένα χόμπι: ψάχνουν βλάκες για να τους καλούν για φαγητό, ώστε να διασκεδάζουν σε βάρος τους (όμως στο τέλος ένας βλάκας θα τους κοροϊδέψει). Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται τα Βραβεία Δαρβίνου, μια αναγνώριση για όσους «συνέβαλαν στη βελτίωση της ανθρώπινης γενετικής δεξαμενής αποχωρώντας από αυτή με τρόπο θεαματικά βλακώδη».
Ένα παράδειγμα; Ο 33χρονος Άγγλος που τραυματίστηκε θανάσιμα, ενώ ήθελε να διαπιστώσει αν το μπουφάν που φορούσε μπορούσε να αντέξει τις μαχαιριές.
Όταν όμως γελάμε με τη βλακεία, μπορούμε να την κάνουμε «συμπαθητική» και συνεπώς να την υποτιμήσουμε περαιτέρω.
Αν στην τέχνη ο βλάκας είναι εντελώς αναγνωρίσιμος, δεν ισχύει το ίδιο για την αληθινή ζωή. Έχει βασική σημασία να συνειδητοποιήσουμε περί τίνος πρόκειται, για να μπορέσουμε να ελέγξουμε καλύτερα τις συνέπειες. Δε θα μπορέσουμε ποτέ να τη νικήσουμε ολοκληρωτικά, όμως τα αποτελέσματά της μπορούν να είναι λιγότερο βαριά αν καταλάβουμε πώς λειτουργεί. Άλλωστε η βλακεία έχει τρία χαρακτηριστικά.
1) Η βλακεία είναι ασυναίσθητη και υποτροπιάζει. «Ο κίνδυνος της βλακείας προέρχεται από τον βλάκα που δεν ξέρει ότι είναι βλάκας», εξηγεί ο Τσιπόλα. «Αυτό δίνει μεγαλύτερη δύναμη και αποτελεσματικότητα στην καταστρεπτική δράση της».
Ο βλάκας δε γνωρίζει τα όριά του, παραμένει προσκολλημένος στις πεποιθήσεις του και δεν ξέρει πώς να αλλάξει, με αποτέλεσμα να επαναλαμβάνει επ’ άπειρον τα ίδια λάθη.
Σε κλινικό επίπεδο, η βλακεία είναι η χειρότερη ασθένεια, γιατί είναι αθεράπευτη. Ο βλάκας έχει την τάση να επαναλαμβάνει πάντα την ίδια συμπεριφορά, γιατί δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί τη ζημιά που προκαλεί και συνεπώς δεν μπορεί να αυτοδιορθωθεί. Ο βλάκας είναι σαν τα διαμάντια: παντοτινός.
2) Η βλακεία είναι μεταδοτική. Το πλήθος, δηλαδή, συμπεριφέρεται με περισσότερο βλακώδη τρόπο από τα μεμονωμένα άτομα που το συνθέτουν.
Αυτό εξηγεί γιατί ολόκληροι λαοί (όπως η ναζιστική Γερμανία και η φασιστική Ιταλία) μπορούν εύκολα να χειραγωγηθούν, ώστε να επιδιώκουν τρελούς σκοπούς. Αυτό το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα γνωστό στην ψυχολογία. Η συναισθηματική μετάδοση, που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ομάδας, μειώνει την κριτική ικανότητα. Παρατηρείται τότε η «πόλωση της λήψης αποφάσεων»: επιλέγεται η πιο απλή λύση, που συνήθως είναι και η λιγότερο έξυπνη.
3) Εκτός από το πλήθος, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που γιγαντώνει τη βλακεία: η εξουσία. «Η εξουσία αποβλακώνει», έγραψε ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε. Τα άτομα που έχουν εξουσία τείνουν να πιστεύουν ότι, ακριβώς επειδή έχουν εξουσία, είναι οι καλύτεροι, οι πιο ικανοί, οι πιο έξυπνοι, οι πιο σοφοί από όλη την ανθρωπότητα.
Εξάλλου, περιστοιχίζονται από αυλικούς, οπαδούς και κερδοσκόπους, που ενισχύουν διαρκώς αυτή την ψευδαίσθηση. Με αυτό τον τρόπο όποιος βρίσκεται στην εξουσία καταλήγει να διαπράττει κατά γενική ομολογία τις μεγαλύτερες ανοησίες.
Άλλωστε η εξουσία (πολιτική, οικονομική ή γραφειοκρατική) αυξάνει το βλαπτικό δυναμικό ενός βλάκα. Το πιο ακραίο παράδειγμα έρχεται από την ταινία S.O.S. Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, όπου μια ομάδα ηλιθίων φτάνει στο σημείο να πυροδοτήσει μια συσκευή που θα φέρει το τέλος του κόσμου, αφανίζοντας τον πλανήτη.
Δε χρειάζεται όμως να ανατρέξουμε στην επιστημονική φαντασία, καθώς η ιστορία βρίθει περιστατικών με συγκλονιστικά λάθη εκτίμησης.
Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ στις 14 Ιουλίου του 1789 (την ημέρα της κατάληψης της Βαστίλης, το γεγονός με το οποίο ξεκίνησε η Γαλλική Επανάσταση) σημείωσε στο ημερολόγιό του: «Σήμερα τίποτα καινούριο». Η ίδια ανόητη αίσθηση του ανίκητου ίσως οδήγησε τον Τζορτζ Άρμστρογκ Κάστερ να επιτεθεί στους Ινδιάνους της Μοντάνα το 1876 (κοντά στον πύργο Λιτλ Μπιγκ Χορν εκατοντάδες άντρες του αμερικανικού στρατού κατασφάχτηκαν από τη συμμαχία των Ινδιάνων Σιου με τους Σεγιέν) ή τον Ναπολέοντα να εισβάλει στη Ρωσία το χειμώνα του 1812 (κατά τη διάρκεια του οποίου η Μεγάλη Στρατιά της Γαλλίας αποδεκατίστηκε από το κρύο και την ανέχεια). Χωρίς να υπολογίσουμε τις –προβλεπόμενες– πανωλεθρίες στο Βιετνάμ και το σημερινό Ιράκ.
Σε αυτό το σημείο, όμως, ήρθε η ώρα για ένα συλλογισμό.
Δεδομένου ότι το χαρακτηριστικό του βλάκα είναι ότι δε γνωρίζει πως είναι βλάκας, αν πιστεύουμε ότι δεν είμαστε βλάκες, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι δεν είμαστε. Τουλάχιστον κάποιες φορές ή σε κάποιες περιπτώσεις. Έχουμε την τάση να χαρακτηρίζουμε βλακεία όλες τις συμπεριφορές που δεν εντάσσονται στα δικά μας νοητικά σχήματα. Όμως το να πιστεύουμε πως μόνο οι άλλοι είναι βλάκες είναι ένας φαύλος κύκλος και… μεγάλη βλακεία.
Σε καθένα από εμάς υπάρχει ένας παράγοντας βλακείας που είναι πάντα μεγαλύτερος απ’ όσο πιστεύουμε. Το οποίο δεν είναι υποχρεωτικά μπελάς. Ίσως μάλιστα η βλακεία να έχει εξελικτική λειτουργία: μας αναγκάζει να κάνουμε ριψοκίνδυνες πράξεις, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να είναι περισσότερο χρήσιμες από την απραξία.
Η βλακεία, καθώς είναι μια παράλογη συμπεριφορά, επιτρέπει στον άνθρωπο να δέχεται προκλήσεις που διαφορετικά δε θα δεχόταν.
Και η παρεκτροπή λόγω της βλακείας οδηγεί στην πρόοδο και την ανεύρεση καινοτόμων λύσεων.
Η βλακεία, λοιπόν, μας επιτρέπει να κάνουμε λάθη, και από την εμπειρία του λάθους έρχεται πάντα η πρόοδος της γνώσης.
Συνεπώς ένα σημείο-κλειδί για να εξαλείψουμε τη βλακεία είναι να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας και να διορθωθούμε.
Όπως έλεγε ο Γάλλος συγγραφέας Πολ Βαλερί: «Υπάρχει ένας βλάκας μέσα μου. Πρέπει να επωφεληθώ από τα λάθη του».
Με ποιον τρόπο όμως; Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Έξετερ στη Μεγάλη Βρετανία, που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Ιούλιο στο Journal of Cognitive Neuroscience, εντόπισε μια περιοχή του εγκέφαλου, στον κροταφικό φλοιό, που ενεργοποιείται κάθε φορά που πρόκειται να διαπράξουμε το ίδιο λάθος: ένας συναγερμός μας εμποδίζει να πέσουμε στα ίδια σφάλματα.
Αν λοιπόν η βλακεία οφείλεται σε μια ανωμαλία σε αυτή την περιοχή, ίσως μια μέρα καταφέρουμε να τη διορθώσουμε με μια χειρουργική επέμβαση.
Αρκεί να μην πέσουμε στα χέρια ενός βλάκα γιατρού…
Από το blog: www.focus.gr

Ευαγγελου Λεμπεση 1941
περι βλακων

Η τεραστία κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω
Εις την πολυπληθή κατηγορίαν των βλακών προσάπτεται ασφαλώς άδικος και επιστημονικώς εσφαλμένη μομφή, όταν ούτοι χαρακτηρίζονται είτε ως άχρηστοι και περιττόν βάρος της κοινωνίας, είτε ως παρασιτικοί, εκφράζεται δε συχνά η ανόητος, ως θα ίδωμεν, ευχή όπως ούτοι εκλείψουν. Το πρόβλημα των βλακών δεν είναι εν τούτοις απλούν όταν ληφθή πρώτον ύπ΄ όψιν η στερεά και απολύτως αναγκαία θέσις, ήν ούτοι επαξίως κατέχουν εν τω κοινωνικώ διαφορισμώ. Οι βλάκες διαιρούνται ούτως εις δύο όλως αντιθέτους μεταξύ των «ομάδας», διεπομένας όμως αμφοτέρας υπό του αυτού νόμου, του διαφορισμού Η πρώτη εκ τούτων ομάς καταλαμβάνει ως γνωστόν τας υποδεεστέρας εν τη κοινωνία θέσεις, ήτοι ευρίσκεται εις τας κατωτάτας βαθμίδας τού κοινωνικού διαφορισμού. Πόσον ευεργετική διά την κοινωνίαν είναι η ομάς αύτη είναι περιττόν να τονισθή, διότι άνευ αυτής δεν θα υπήρχεν εκμετάλλευσις και άνευ εκμεταλλεύσεως δεν θά υπήρχε πολιτισμός. Εις δε την γλώσσαν του κοινωνικού διαφορισμού: Άνευ αυτής δεν θα υπήρχε διαφορισμός, διότι αντί της ανισότητος, θα υπήρχεν ισότης, έστω και εκ των άνω, δηλαδή θα ήσαν όλοι ευφυείς, όπερ από της απόψεως του διαφορισμού το αυτό: ως να ήσαν όλοι βλάκες• διότι ο διαφορισμός απαιτεί ρητώς και ευφυείς και βλάκας, περικοπτωμένων δε οιονδήποτε εκ των δύο τούτων σκελών του, αίρεται ολόκληρος. Άνευ δε, κατ΄ ακολουθίαν, τού διαφορισμού, καθισταμένου δυνατού μόνον διά της σοβαράς συμβολής των βλακών, δεν υπάρχει κοινωνία. Τοιαύτη λοιπόν ή τεραστία κοινωνική σημασία των βλακών, ήτις άλλως τε υπό πάντων αναγνωρίζεται, μολονότι μόνον εις τον κοινωνιολόγον είναι επιστημονικώς γνωστή.
1. Η κατά των βλακών καταφορά προκαλείται άλλως τε υπό της δευτέρας ομάδος αυτών, πλέον ενοχλητικής της πρώτης, αλλά και ενταύθα η καταφορά αύτη, έφ΄ όσον εμφανίζεται ως λογική κρίσις, είναι ακοινωνιολόγητος, ήτοι αντεπιστημονική. Κατηγορούνται δηλαδή οι βλάκες της δευτέρας ταύτης κατηγορίας ότι παναξίως κατέχουν σπουδαίας εν τη κοινωνία θέσεις. Αλλ΄ η κρίσις αύτη προδίδει πλήρη μιας ωρισμένης μορφής του διαφορισμού άγνοιαν. Η μορφή αύτη δεδομένη με φυσικήν αναγκαιότητα ως ο νόμος τού διαφορισμού είναι ο στοιχειώδης κανών: "δέκα βλάκες καθ΄ ενός ευφυούς• δέκα ανίκανοι καθ΄ ενός ικανού• δέκα αδύνατοι καθ΄ ενός ισχυρού κ.ο.κ.". Το φαινόμενον τούτο, κλασσικόν, τυπικόν καί αιώνιον αφ΄ ής υπάρχει ανθρωπίνη κοινωνία, δι΄ όλης της Ιστορίας της ανθρωπότητος, δύνανται να είναι «τυχαίον»; Αλλά τυχαίον είναι ό,τι αδυνατεί να συλλάβη ο ανθρώπινος νούς. Ουδέποτε όμως ό,τι προ πολλού έχει συλληφθή εις τον θεμελειώδη νόμον του διαφορισμού. Και το μεν ψυχολογικόν ελατήριον του συνασπισμού των οπωσδήποτε «κάτω» κατά των οπωσδήποτε «άνω» είναι δεδομένη δια του ressentiment.
Ο συνασπισμός των βλακών ενταύθα είναι μηχανική οργάνωσις βάσει της αρχής της "ελαχίστης προσπαθείας" προς αντιμετώπισιν ισχυροτέρας δυνάμεως εις το πρόσωπον των ολίγων ή του ενός. Η οργάνωσις αύτη περιωρισμένης εκτάσεως καλείται κοινωνιολογικώς κλίκα (clique).
2. Η έμφυτος τάσις του βλακός, εξικνουμένη συχνότατα εις αληθή μανίαν όπως ανήκη εις ισχυράς και όσον το δυνατόν περισσοτέρας πάσης φύσεως οργανώσεις, εξηγείται πρώτον μεν εκ της ευκολίας της αγελοποιήσεως, εις ήν μονίμως υπόκειται, λόγω ελλείψεως ατομικότητος (εξ ού και το μίσος του κατά του ατόμου και του ατομικισμού), δεύτερον δε εκ του ατομικού ζωώδους πανικού, υπό του οποίου μονίμως κατατρύχεται, εκ του δεδικαιολογημένου φόβου μήπως περιέλθη εις το παντός είδους προλεταριάτον. Αποτελεί δε η τάσις αύτη αμάχητον σχεδόν τεκμήριον περί του βαθμού της πνευματικής του αναπηρίας. Τοιουτοτρόπως δημιουργείται αυτόματος συρροή βλακών εις τας πάσης φύσεως οργανώσεις, αίτινες, εάν μεν είναι συμφεροντολογικαί, διατηρούν τουλάχιστον την σοβαρότητα των συμφερόντων των, εάν όμως είναι «πνευματικαί» περιέρχονται συν τω χρόνω εις πλήρη βλακοκρατίαν. Εις το φαινόμενον τούτο οφείλει τον εκφυλισμόν του λ.χ. ο μασσωνισμός, oι απανταχού Ροταριανοί 0μιλοι, όλοι oι «πνευματικοί» σύλλογοι, καί αυτή αύτη η... Κοινωνία των Εθνών!. Επόμενον είναι κατόπιν τούτων, ότι όπως η λεγεών των βλακών ωθείται ακατανικήτως προς την αγέλην και προς τας πάσης φύσεως οργανώσεις, ούτω υφίσταται ακατανίκητον έλξιν από τας παντός είδους αγελαίας αντιατομικάς και ομαδιστικάς θεωρίας, από του πάσης φύσεως παρεμβατισμού η διευθυνομένης οικονομίας ή 4ης Αυγούστου μέχρι του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού (Άλλοι είναι οι εκμεταλλευταί των θεωριών αυτών). Τούτων δεδομένων εξηγείται καί η ατελεύτητος και αυστηροτάτη επιλογή βλακών εις τά ομαδικά συστήματα η οποία, τη βοηθεία μιας πολιτικής βίας, κατοχυρούται και ως πολιτικόν και κοινωνικόν καθεστώς (4η Αύγούστου), τόσω μάλλον, όσο η ελευθερία της σκέψεως, χρήσιμος μόνον εις εκείνους, οίτινες διαθέτουν σκέψιν, είναι μονίμως και εξόχως αντιπαθητική εις τους βλάκας, διότι ασκουμένη υπό των άλλων στρέφεται εναντίον των, ιδία οσάκις ούτοι κατέχουν εξουσιαστικάς θέσεις, ή έχουν συνδέση συμφέροντα με τους κατέχοντας αυτάς. Η έλλειψις ιδίας γνώμης, η κολακεία και η ραδιουργία (ίδε κατωτέρω) τούς προορίζουν άλλως τε ειδικώς δια τας καταστάσεις ταύτας. Η ακατανίκητος επίσης τάσις των βλακών προς τας πάσης φύσεως αγελαίας εμφανίσεις (κοσμικαί συγκεντρώσεις και causerie τρεφομένη εκ των περιεχομένων των εφημερίδων και των ραδιοφώνων, μόδα, κλπ.) και διακρίσεις (τίτλοι, διπλώματα παράσημα) είναι κατόπιν των ανωτέρω αυτονόητος.
3. Αλλά πόθεν είναι δεδομένη η πραγματική δυνατότης της αποτελεσματικής δράσεως της βλακικής αγέλης; Η δυνατότης αύτη είναι δεδομένη απολύτως αντικειμενικώς και ανεξαρτήτως τού ψυχολογικού ελατηρίου (τού ressentiment), το οποίον άλλως ουδεμίαν θα είχε κοινωνικήν δράσιν και ακολούθως κοινωνιολογικήν σημασίαν. Είναι δεδομένη εκ της μοιραίας θέσεως την οποίαν κατέχουν εις την κλίμακα του κοινωνικού διαφορισμού οι βλάκες, θέσεως εις την οποίαν είναι αναντικατάστατοι , διότι είναι θέσις υποδεεστέρα, αλλά και απολύτως απαραίτητος δια τον όλον κοινωνικόν μηχανισμόν, ο οποίος βασίζεται απολύτως εις τας κατωτέρας αυτού βαθμίδας. Ευκρινέστατα διαφαίνεται η εξάρτησις αύτη των ανωτέρω βαθμίδων και προσώπων από των κατωτέρων τοιούτων όπου αύτη λαμβάνει μορφάς καθαρώς εκβιαστικάς, τας οποίας γνωρίζουν πάντες οι κοινωνικοί άνθρωποι. Ως παράδειγμα δύναται να χρησιμεύση η παρέλκυσις ή ο ενταφιασμός μιας ύποθέσεως εις οιανδήποτε υπηρεσίαν υπό κατωτέρων υπαλλήλων, η έκδοσις εντάλματος συλλήψεως κατά καταζητουμένου εκληματίου, εις περίπτωσιν κατά την οποίαν τα κατώτερα αστυνομικά όργανα είναι αλληλέγγυα προς αυτόν κλπ. κλπ.
4. Λαμβανομένης ήδη ύπ΄ όψιν της επικαίρου ταύτης θέσεως των κατωτέρων βαθμίδων και προσώπων εν τω κοινωνικώ διαφορισμώ καθίσταται απολύτως νοητή και η άνοδος αυτών εις ανωτέρας βαθμίδας δια κοινού μεταξύ των συνασπισμού αναδεικνύοντος εαυτούς και αλλήλους άφ΄ ενός μεν δι΄ οργανωμένης αντιστάσεως (boycotage) προς τα άνω και παραλύσεως των τυχόν αντιθέτων ενεργειών των υπερκειμένων παραγόντων προς ανάδειξιν άλλου πράγματι ικανού, προσώπου, αφ΄ ετέρου δε δι΄ οργανωμένης προωθήσεως προσώπου εκ των κόλπων αυτών, προς την ανωτέραν βαθμίδα. Το φαινόμενον τούτο καλείται κλίκα. Ότι την εξέλιξιν ταύτην ουδείς δύναται να σταματήση είναι φανερόν, όσον είναι φανερά η νομοτελειακή συνάρτησις των ως άνω δεδομένων. Κατά την αυτήν συνάρτησιν το φαινόμενον συνεχίζεται: «ενός βλακός προκειμένου μύριοι έπονται», ο δε ούτω ανελθών βλαξ θα προωθήση ο ίδιος πρόσωπα μόνον κατώτερα εαυτού, μέχρις ότου η μία βιαία έξωθεν επέμβασις, υπαγορευομένη υπό της ανάγκης άλλου τινός κοινωνικού όργανισμού, ή ο φυσικός εκφυλισμός ενός τοιούτου οργανισμού εκ των έσω, επιφέρει θεμελιώδη τινά ανατροπήν ή και αυτόν τούτον τον τερματισμόν του βίου του εκφυλισθέντος οργανισμού. Ούτω λ.χ., εις παρομοίαν περίπτωσιν η το 1910 ανελθούσα κοινωνική ομάς ανέτρεψε την ιεραρχίαν των αξιών και των προσώπων και εντός του παλαιοκομματισμού, καταστήσασα δυνατήν την υπεφαλάγγισιν των παλαιών αυτού αρχηγών υπό νέων (Γούναρη, Στράτου κλπ.). Ως παράδειγμα δια την δευτέραν περίπτωσιν δύναται να θεωρηθή η άνευ ουδεμιάς αντιστάσεως παράδοσις της εξουσίας υπό της παλαιάς κρατούσης κοινωνικής ομάδος εις την αναίμακτον «επανάστασιν» τού 1909. Πλείστα άλλα παραδείγματα αποσυνθέσεως ορισμένων άλλοτε ισχυρών οργανισμών: του Βενιζελισμού και του Αντιβενιζελισμού παρατηρούνται σήμερον, μερικών εκ των οποίων αλλαχού δίδεται η ανάλυσις.
5. Αλλά και οι άνευ συνασπισμού και οργανώσεως, άνευ«κλίκας», ανερχόμενοι βλάκες ή ανίκανοι γενικώς, ατομικώς και μόνον επικρατούντες, ευρίσκονται εν τούτοις δεσμευμένοι υπό του κοινωνικού διαφορισμού εις ίσον βαθμόν ως και οι οργανωμένοι τοιούτοι. Διότι αντικειμενικώς αι θέσεις τας οποίας λαμβάνουν είναι τοιαύται, ώστε η ανεπάρκειά των ή να είναι πλεονεκτική ή να είναι ανεκτή, ούδέποτε όμως θέσεις απαιτούσαι πραγματικά προσόντα, εκ των οποίων, και αν ακόμη φθάνουν εις αυτάς, ανατρέπονται και κρημνίζονται εις την πρώτην αντίξοον περίστασιν και υπό μεγάλου τινός ή μικρού πνέοντος ανέμου. Ούτω λ.χ. πολλοί εξ αυτών κατέλαβον διαδοχικώς πλείστα αξιώματα της κοινωνίας και της πολιτείας, από του Προέδρου της Δημοκρατίας, μέχρι του «Προέδρου του Συλλόγου Προστασίας Εγγύων Μυιών», του «Γενικού Γραμματέως της Γενικής Συνομοσπονδίας Πωλητών Ποντικοπαγίδων» κ.ο.κ., αξιώματα βεβαίως, τα οποία ουδέποτε θα επιδιώξη σοβαρώς απασχολούμενος άνθρωπος. Εις τα αξιώματα ταύτα προστίθενται φυσικά και διακρίσεις οίον παράσημα, διπλώματα, δεξιώσεις κλπ. τα οποία ανέκαθεν απετέλεσαν ευπρόσδεκτα και ζωηρώς καταζητούμενα θέματα μεγάλων σατυρικών έργων της λογοτεχνίας, ένθα απηθανατίσθη ο ανώνυμος ούτος κοινωνικός τύπος. Την άνοδον αυτού διευκολύνουν πλείστα προς τούτο ειδικά προσόντα: η παντελής έλλειψις προσωπικότητος, ήτις εκδηλούται εις την χρονίαν απουσίαν γνώμης επί παντός ζητήματος, εις τον φόβον προ της ενδεχομένης διαφωνίας προς πάντα άνθρωπον, η ολιγόλογος ανιαρότης αυτού, εκλαμβανομένη υπό των αφελών ως βαθύνοια και σοβαρότης, οφειλομένη δε πράγματι εις ανεπανόρθωτον έλλειψιν πνεύματος και πολιτισμού, κλπ. (Τοιούτοι λ.χ. δύο κλασσικοί και αντίθετοι τύποι σοβαροφανών βλακών: ο «ψωνίζων» και ο «causeυr». Ο «ψωνίζων» έχει έκδηλον στίγμα την βλακώδη πονηρίαν εις το μέρος εκείνο του ανθρωπίνου σώματος, ένθα παρά τοις ανθρώποις κείται συνήθως το πρόσωπον. Η ευφυΐα του, την οποίαν πιστεύει ότι έχει και ότι την κρύπτει επιμελώς, συνίσταται εις το ν΄ ακούη μόνον τα λεγόμενα των άλλων, συνοδεύων αυτά με εξυπνώδες τι ηλίθιον μειδίαμα. Δεν απαντά, διότι βεβαίως δεν είναι «κουτός» διά να «εκτεθή». Πάντα άνθρωπον κατ΄ αρχήν θεωρεί ως εχθρόν ενεδρεύοντα να του αρπάση καμμίαν εκδήλωσιν δια να τον εκθέση κακοήθως εις τους εχθρούς του. Πάντα δε άνθρωπον κατ΄ αρχήν εκφράζοντα γνώμας θεωρεί άνευ δισταγμού βλάκα, κρύπτων ο ίδιος επιμελώς την ευφυΐαν του όπισθεν συγκαταβατικού μειδιάματος. Εχει την ευφυεστάτην άποψιν, ότι ηλίθιοι ήσαν πάντες οι έχοντες γνώμην, οι γράψαντες βιβλία, ότι ο Κάντ αδίκως εφιλοσόφησε και ο Μπετόβεν διέπραξε μεγίστην ηλιθιότητα συνθέσας τας μουσικάς του συμφωνίας. Η περιφρόνησίς του προς τους διανοουμένους και ιδίως τους αγωνιζομένους εξ αυτών και προς τους καλλιτέχνας είναι απέραντος, περί δε των ευφυολόγων φρονεί ότι πρόκειται περί γελωτοποιών τεταγμένων να τον διασκεδάζουν, γελά δε ουχί λόγω των ευφυολογημάτων των, αλλά λόγω της βλακείας των να λέγουν ευφυολογήματα άνευ πρακτικού τινος λόγου. Πάσας τας ανοησίας ταύτας των καλουμένων ευφυών καλύπτει ο «ψωνίζων» με μειδίαμα αυτοπεποιθήσεως, συγκαταβάσεως και μετριόφρονος υπεροχής...
Ο causeur συνάδελφος του ανωτέρω αποτελεί αληθή κοινωνικήν μάστιγα, διότι ως causerie εκλαμβάνει το να λέγη εις τους χειμαζομένους συνανθρώπους τί ανέγνωσεν εις τας εφημερίδας, τί ήκουσεν εις το ραδιόφωνον και τί του είπον διάφοροι καθ΄οδόν, εξικνούμενος έστιν ότε εις τα σχόλιά του, όταν αποφασίση να σχολιάση εις δυσθεώρητα ύψη οξυδερκείας και πνευματικής χάριτος: ότι λ.χ. κατά την νύκτα αναμφιβόλως επικρατεί σκότος, την δε βροχήν ακολουθεί οπωσδήποτε η υγρασία.... Εις ταύτα προστίθεται ενίοτε και η «προστατευτική» στάσις αυτού έναντι των πνευματικώς ανωτέρων του, σκοπούσα την υποτίμησιν αυτών εις τα όμματα του κόσμου κλπ. Με γενικόν και ανεπανόρθωτον αποτέλεσμα την κατάκτησιν της γενικής «συμπαθείας» του κόσμου και την απονομήν του περιφήμου διπλώματος του «συμπαθούς», κατά του οποίου, δι΄ αιματηράς σατύρας εξηγέρθησαν εv σώματι όλοι οι πνευματώδεις άνθρωποι των αιώνων, οι αφήσαντες τα επισκεπτήριά των εις τας σελίδας της Ιστορίας, θεωρήσαντες αυτό, άγνωστον διατί, ως την δεινοτέραν ύβριν.
6. Ενδιαφέρον είναι τέλος ενταύθα το φαινόμενον μερικών ευφυών ανθρώπων, οίτινες, ενστικτωδώς διαισθανόμενοι τον κοινωνικώς ανυπέρβλητον ρόλον των βλακών και την λαμπράν κοινωνικήν αυτών σταδιοδρομίαν - εv τη «χρυσή» μέση οδώ της μετριότητος εννοείται - αποφασίζουν να υποδυθούν τον ρόλον αυτόν, όπως ανέλθουν δια της μεθόδου της «νύσσης», ως αύτη ευφυέστατα αποκαλείται παρά τω λαώ. Αλλ'; ο ρόλος ούτος είναι εξαιρέτως δύσκολος εκ δύο λόγων: Πρώτον υποκειμενικώς η ύπαρξις πνευματικής και ψυχικής ζωής έχει ως γνωστόν αναποτρέπτους αντανακλάσεις επί της εξωτερικής φυσιογνωμίας, αίτινες με την τελειοτέραν υπόκρισιν, δύσκολον είναι ν'; αποκρυβούν, πλην της περιπτώσεως καθ΄ ήν είναι δεδομένον τάλαντον μεγάλου ήθοποιού. Η απλή παρουσία του ευφυούς ανθρώπου είναι κατά κανόνα διά τον βλάκα εις το έπακρον προκλητική. Το ψυχολογικόν σύμπλεγμα των συναισθημάτων, το οποίον αύτη εξαπολύει παρ΄ αυτώ είναι το αυτό ακριβώς με εκείνο του καταδιωκομένου και πανικοβλήτου ζώου ή άνθρώπου, εν καταστάσει φυγής ή άμύνης. Τό μίσος, ο φόβος, ο φθόνος μετά του θράσους συμπλέκονται κατά τρόπον, δηλούντα δια τον εξησκημένον οφθαλμόν σαφώς εις πάσαν φράσιν, ίδία υποτιμητικήν ή μειωτικήν, την κατάστασιν αμύνης. Δεύτερον από της απόψεως του βλακός, η ένστικτος καχυποψία αυτού είναι τοιαύτη, ώστε η υπόκρισις του ευφυούς ν'; αποβαίνη ματαία, η δε πραγματική ειλικρίνεια αυτού να εκλαμβάνεται ως υπόκρισις. Ο βλάξ, ως πλησιέστερος προς το ζωϊκόν βασίλειον, έχει την ένστικτον καχυποψίαν ούτω ανεπτυγμένην, ώστε ν΄ αδυνατή να διαγνώση ή να εννοήση συλλογισμούς και λογικούς υπολογισμούς του ευφυούς, βασιζομένους όχι εις το ένστικτον αλλά εις την διάνοιαν. Αοπλος και ανυπεράσπιστος έναντι των ψυχρών υπολογισμών της ξένης διανοίας, ής ο μηχανισμός τυγχάνει εις αυτόν νοητικώς απροσπέλαστος, μίαν μόνην άμυναν διαθέτει, ακριβώς όπως το ζώον και ο πρωτόγονος άνθρωπος: την ένστικτον καχυποψίαν. Ούτω εξηγείται και η φυσική και πνευματική κατωτερότης των λαών, οίτινες εμπνέονται βασικώς υπό της καχυποψίας, ήν αυταρέσκως εκλαμβάνουν ως ευφυίαν. Έναντι τών Ευρωπαίων οίτινες ουδεμίαν ανάγκην έχουν αυτής, ως αντιλαμβανόμενοι νοητικώς τον κόσμον. Εκ τούτων επίσης φαίνεται σαφώς, ότι η καχυποψία και η απότοκος αυτής πονηρία είναι ακριβώς το αντίθετον της ευφυίας ως προς τον όλον αυτής εκτοπιζομένης πάντοτε υπό της δευτέρας. Λέγομεν αντίθετος μόνον ως προς τον ρόλον, διότι η διάνοια δεν είναι τι το ανεξάρτητον ή αντίθετον του ενστίκτου, αλλά τουναντίον η ανάπτυξις και ο δια λογικών μέσων πλουτισμός αυτού εις την αρχικήν αυτού πάντοτε κατεύθυνσιν.
7. Πονηρία είναι η ενεργητική όψις της καχυποψίας και το δεύτερον στάδιον αυτής, ήτοι η δράσις αυτής, δράσις όμως ζωϊκώς αμυντικής φύσεως, διότι προϋποθέτει την πνευματικήν κατωτερότητα και την πνευματικήν αμηχανίαν του βλακός, ως ζώου ενστικτώδους και πνευματικώς πανικοβλήτου. Η απλή καχυποψία είναι άμυνα παθητικής φύσεως,καθ΄ ο μη ενεργούσα επί άλλων ατόμων. Η πονηρία είναι άμυνα ενεργητικής φύσεως, διότι αποτελεί εγκεφαλικήν ενέργειαν, σχηματισμόν συλλογισμών και συμπερασμάτων, αγόντων εις πράξεις («τον εγέλασε» κ.λπ.) και συνεπώς ενεργεί επί άλλων ατόμων. Άσχετον το ζήτημα της βλακώδους ποιότητος των συλλογισμών και συμπερασμάτων. Η χρησιμοποίησις ήδη των βλακωδών τούτων συλλογισμών και συμπερασμάτων, με μιάν λέξιν της πονηρίας, χρησιμοποίησις όμως γενικώτερον ψυχολογικώς επιδρώσα επί του άλλου ατόμου, ήτοι χρησιμοποίησις αυτής εν συνδυασμώ με στοιχεία κατωτάτης πνευματικής υποστάθμης (κολακεία, ψεύδος, ραδιουργία, συκοφαντία, σωματεμπορία, συμπαθής μορφή τού βλακός ακόμη, επίκλησις της πολυτεκνίας του, προσφορά ανηθίκων καί ευκόλων υπηρεσιών εις το κολακευόμενον πρόσωπον, χαφιεδισμός, ξεσκονίσματα, το «ποιείν τον καραγκιόζην», ή τον gigolot, χειροφιλήματα προς τον «Εθνικόν Κυβερνήτην», εκφωνήσεις λόγων, συρραφή κολακευτικών στίχων, μεταφορά λαχανικών, κλπ. κλπ.) τοιαύτη, λέγομεν, χρησιμοποίησις της πονηρίας, κατάστασις θετική, ενεργός και προσοδοφόρος, καλείται επιτηδειότης. Και εδώ συμβαίνει κοσμοϊστορικόν γεγονός: ότι η δύναμις των μέσων τούτων επικρατήσεως των βλακών είναι τοιαύτη, λόγω της ευτελείας και της διανοητικής κατωτερότητος των κολακευομένων προσώπων, ώστε ο βλάξ, κατά παράβασιν φαινομενικώς της βλακείας του, νά φθάνη εις τον σκοπόν του και να προωθείται ή να επικρατή! Δεν γνωρίζομεν όμως τη αληθεία ποία κατηγορία βλακών είναι ενταύθα η πλέον επικίνδυνος και ψυχολογικώς η πλέον αποσυνθετική δια την κοινωνίαν: εκείνη, ήτις διαπράττει τ΄ ανωτέρω, ή έκείνη, διότι δημιουργείται και δευτέρα, ήτις θεωρεί ως ευφυείς τους ως άνω βλάκας! Εις την κατηγορίαν αυτήν ανήκουν και οι ευφυέστατοι εκείνοι αρριβισταί πάσης φύσεως του δημοσίου βίου, οι οποίοι φρονούν ότι δεν έχει καμμίαν σημασίαν τί λέγει και τί πράττει τις σήμερον και αύριον, διότι «εν τη συγχίσει του λαού τα πάντα λησμονούνται», παραγνωρίζοντες οι ατυχείς το γεγονός, ότι αν τυχόν λησμονεί ο λαός, δεν λησμονούν όμως τα στελέχη καί οι ηγέται του και ότι και αν ακόμη ολόκληρος ο λαός αποτελείται από λωποδύτας και παληανθρώπους, ο αυτός όμως ακριβώς λαός έχει την μοχθηράν αξίωσιν να μη είναι τοιούτοι oι παρ΄ αυτού αναδεικνυόμενοι, ή εκείνοι oι οποίοι οπωσδήποτε επηρεάζουν τας τύχας του τους οποίους, εξ ενστίκτου αυτοσυντηρήσεως και δικαιοσύνης, διότι εφωδιασμένοι αυτοί με περισσότερα μέσα του κάμνουν αθέμιτον ανταγωνισμόν, επιθυμεί ασπίλους, ή άλλως τιμωρεί. Διότι μόνον από της απόψεως της δευτέρας ταύτης κατηγορίας βλακών δύναται νά τεθή το ερώτημα: «ποίος είναι βλάξ, ο κολακεύων, ή αντιθέτως ο κολακευόμενος;» Αλλ'; ότι πάντα ταύτα τα μέσα της επιτηδειότητος είναι άσχετα εντελώς με την ευφυίαν, και ότι ουδείς ευφυής έχει ανάγκην να τα χρησιμοποιήση, διότι ούτος επικρατεί διά της άξίας του, δεν αμφισβητείται. Ότι είναι τα ευκολώτερα "πνευματικώς" μέσα δεν αμφισβητείται. Ότι ο κολακευόμενος, εάν πιστεύση εις την ειλικρίνειαν του επιτηδείου είναι βλάξ, δεν αμφισβητείται. Πώς όμως δύναται ν';αμφισβητηθή ότι εάν ο κολακευόμενος είναι βλάξ, βλάξ αναγκαίως θα είναι και ο πείθων ένα βλάκα; Διότι, αλλοίμονον!, Ουδείς ευφυής μέχρι τούδε κατώρθωσε νά πείση βλάκα και ουδεμία συνεννόησις επιτεύχθη ποτέ μεταξύ ετερογενών εγκεφάλων. "Δύο κεφαλαί δια να συνεννοηθούν πρέπει να είναι ή εξ ίσου κεναί, ή εξ ίσου πλήρεις" είπε κάποτε επιγραμματικώτατα ο πρύτανις της Ελληνικής δημοσιογραφίας, διευθυντής της «Νέας Ημέρας». Η κλασσική εκάστοτε αποτυχία των ευφυών εκείνων ανθρώπων, οίτινες ποτέ επειράθησαν προς στιγμήν να εισέλθουν εις τον ψυχοδιανοητικόν κόσμον των βλακών, διά να τους πλησιάσουν όπως επιτύχουν τι παρά των πανισχύρων τούτων εξουσιαστών των υψηλοτέρων αξιωμάτων, υπήρξε πράγματι τραγική μέχρι σημείου, ώστε να οδηγηθούν oι ατυχείς ούτοι εις την απελπισίαν, ενίοτε δε και εις τον τερματισμόν της σταδιοδρομίας των και εις τον θάνατον, ενώ ουδέν ποτέ νέφος διετάραξε την αγαστήν σύμπνοιαν μεταξύ των βλακών... Κατ'; αδήριτον συνέπειαν η ως άνω δευτέρα κατηγορία αυτών θεωρεί τους ευφυείς αυτούς ως βλάκας! Υπάρχει και τρίτη κατηγορία βλακών, κυνικωτέρα και κομψοπρεπώς παροξύνουσα τα πράγματα: "Η μεγαλυτέρα βλακεία είναι η ευφυΐα!", λέγει αϋτη ώφελιμιστικώς κρίνουσα καί μή καθορίζουσα επακριβώς τήν... Ιδίαν αυτής θέσιν.
8. Αν ο βλάξ καταφεύγει εις την επιτηδειότητα λόγω των πενιχρών πνευματικών του μέσων εκ της αυτής ελλείψεως ανωτέρων πνευματικών μέσων ωθείται και προς την απάτην. Απάτη είναι ως γνωστόν η αποσιώπησις της αληθείας ή η παράστασις ψευδών πραγμάτων ως αληθών. Εξ αυτού τούτου του ορισμού αυτής συνάγεται ότι η απάτη δεν ανάγεται εις την εύφυίαν του απατεώνος, διότι πάς άνθρωπος δύναται να παραστήση ψευδώς πράγματα ως αληθή και αυτός ούτος ο βλάξ, αλλ΄ εις την ευπιστίαν του θύματος. Ότι λοιπόν καταφεύγει εις αυτήν, ως διανοητικώς ευκολώτερον μέσον ο βλάξ επειδή, στερούμενος ευφυΐας, είναι ανίκανος να μεταχειρισθή έντιμα μέσα, είναι αυτονόητον, διότι έντιμα μέσα ως δυσκολώτερα, χρησιμοποιεί μόνον ο κεκτημένος πραγματικήν ατομικήν αξίαν. Πόθεν λοιπόν προέρχεται η ευρέως διαδεδομένη αντίληψις, ότι ο απατεών όχι μόνον αποκλείεται να είναι βλάξ, αλλ΄ αναγκαίως είναι ευφυής, αντί της ως άνω αναλύσεως, εξ ής αντιθέτως προκύπτει, ότι ο απατεών όχι μόνον αποκλείεται να είναι ευφυής, αλλ΄ είναι αναγκαίως βλάξ; Η αντίληψις αύτη προέρχεται εκ της «θεωρίας» τού βλακός περί της ευπιστίας. Ειθισμένος ο βλάξ να «σκέπτεται» ουχί διά του νοητικού μηχανισμού, αλλά δια χονδροειδών έξωθεν εντυπώσεων, δεν ερευνά τας αιτιοκρατικάς σχέσεις, αλλά περιορίζεται εις το γεγονός μιας επιτυχούσης απάτης, γεγονός εξ ού και μόνου συνάγει την βλακείαν του θύματος και την ευφυΐαν του απατεώνος. Ότι η απάτη δεν οφείλεται εις ευφυίαν ανελύθη, νομίζομεν επαρκώς. Ότι όμως η ευπιστία του θύματος αποτελεί βλακείαν, τούτο είναι αληθές μνημείον βλακικής "διανοίας" καί πολιτιστικής υποστάθμης. Διότι η ευπιστία ενός ατόμου, ως προϋποθέτουσα τα άλλα άτομα ως έντιμα καί συνεπώς ως ευφυά, είναι ασφαλώς το μέγιστον των τεκμηρίων της πνευματικής του αναπτύξεως και του πολιτισμού του. Οσον υψηλότερον επί των βαθμίδων της ευφυίας καί του πολιτισμού ίσταται εν άτομον ή είς λαός, (οι Ευρωπαίοι εν σχέσει προς τους Ανατολίτας) τόσον περισσότερον εύπιστος είναι. Ο τελευταίος των βλακών θα ηδύνατο να εξαπατήση ένα Κάντ ή ένα Μπετόβεv και ο τελευταίος των Ελλήνων ένα Ευρωπαίον... Το μειδίαμα του οίκτου, το οποίον ρίπτουν οι "αφελείς κουτόφραγκοι", δημιουργοί των πνευματικών αξιών και εξουσιασταί του κόσμου, επί των δυστυχών «έξυπνων» της Μεσογείου και της Ανατολής, ας είναι και η τιμωρία των βλακών και δια την "θεωρίαν" των ταύτην!

9. «Οτι ο βλάξ, ακολουθών την ένστικτον αυτού καχυποψίαν, ευρίσκεται εντός της πραγματικότητος, τούτο είναι αναμφισβήτητον, θέτει δε αυτόν εν τω Κοινωνικώ βίω εις «ανωτέραν» μοίραν λ.χ. του μεταφυσικού, του όποιου ο ενστικτώδης κόσμος έχει υποστή νοσηράν ατροφίαν, έναντι του διανοητικού αυτού κόσμου, όστις έχασε πάσαν επαφήν μετά της πραγματικότητος. Εάν δεχθώμεν, ως υποχρεούμεθα, πρώτον ότι το ένστικτον είναι αλάθητον, καθ΄ ό ανεξήγητον και άφθαρτον, δεύτερον ότι ο κόσμος των ενστίκτων είναι ο κατ΄ εξοχήν φυσικώς υγιής κόσμος, τρίτον ότι η κοινωνία ως συνέχεια της φύσεως είναι υγειής οργανισμός, απαρτιζόμενος υπό υγειών ατόμων, τότε το συμπέρασμα περί της υπεροχής του βλακός επί του μεταφυσικού εν τη κοινωνία, είναι συμπέρασμα αναγκαστικόν και ανέκκλητον, επαληθευόμενον άλλως τε, κατά φυσικήν αναγκαιότητα, υπ'; αυτής ταύτης της κοινωνικής πραγματικότητος όλων των εποχών και των λαών. Το ότι οι μεταφυσικοί επεκράτησαν (όχι ήνθισαν) εις εποχάς παρακμής των κοινωνιών δεν είναι τυχαίον. Ο βλάξ, ως ελέχθη και ανωτέρω, διαισθανόμενος εν τη καχυποψία του την επίθεσιν εκ μέρους του ευφυούς, είναι θεμελιωδώς εντός της πραγματικότητος, διότι διαισθάνεται ορθώς τον κίνδυνον να περιέλθη κοινωνικώς εις την κάτω τάξιν. Εάν δια της καχυποψίας αυτής και μόνης προστατεύεται έναντι του φυσικού αυτού προορισμού του, τούτο είναι άλλο ζήτημα. Φανερόν είναι, ότι το ένστικτον αποτελεί μέσον προσανατολισμού και στοιχειώδους αμύνης εις τον πρωτόγονον άνθρωπον, όχι όμως μέσον κατισχύσεως και υπεροχής εν προηγμένη κοινωνία μετά προηγουμένου κοινωνικού διαφορισμού και αναπτύξεως των νοητικών του ανθρώπου μέσων, των όποιων η κατ΄ άτομα ανισότης είναι εξ ίσου φυσικώς δεδομένη. Ο βλάξ ομοιάζει ενταύθα το ζώον, το όποίον εξ ενστίκτου γνωρίζει να διαφεύγη πάντα κίνδυνον, πλήν ανωτέρας ωμής βίας, εις την ζούγκλαν, εισερχόμενον όμως εις κεντρικήν οδόν μεγαλουπόλεως, ευρίσκεται αιφνιδίως υπό τους τροχούς αυτοκινήτου. Τούτο είναι άγνωστος και ακατανόητος εις αυτό μηχανή, βασιζομένη βεβαίως κατά τελευταίον λόγον εις το ένστικτον του ανθρώπου, κατασκευασθείσα όμως δια της διανοίας του. Πώς ήδη οι πνευματικώς κατώτεροι άνθρωποι ευρίσκονται υπό τους τροχούς διαφόρων κοινωνικών "αυτοκινήτων", - τούτο δεικνύει η θέσις αυτών εις την κάτω τάξιν. Την "μηχανήν" αυτήν είναι βεβαίως αδύνατον να διαφύγη και ο βλάξ, του οποίου και η άνοδος είναι αυστηρώς εντός ωρισμένων πλαισίων περιωρισμένη. Οτι δε τέλος ο μεταφυσικός ουδέ το ζώον, ουδέ τον βλάκα δύναται να περιπλέξη εις τροχούς, τούτο είναι ευνόητον εκ του γεγονότος, ότι ούτος φέρεται επί του Πηγάσου...
10. Ως προς την κοινωνικήν προέλευσιν των βλακών διαπιστούται ότι η παραγωγή βλακών δεν είναι ταξική. Η πονηρά φύσις δεν έδωκεν εις ωρισμένην τινά κοινωνικήν τάξιν το επίζηλον τούτο προνόμιον. Επεδαψίλευσεν ίσως ως φαίνεται, εις την εκάστοτε άνω τάξιν τους διασκεδαστικωτέρους απλώς τύπους βλακών, αλλά δεν εστέρησεν ουδεμίαν άλλην κοινωνικήν τάξιν της σοβαράς συμβολής των. Ο βλάξ υπουργός, ο αγόμενος και φερόμενος υπό των υπαλλήλων του και τα μέλη ενός εργατικού σωματείου, τα οποία εκμεταλλεύεται ο πονηρός εργατοκάπηλος, αποτελούν δύο αντίθετα παραδείγματα του γεγονότος, ότι η βλακεία δεν έχει ταξικήν την πατρίδα.
Ψυχολογικά δε είναι κυρίως τα περιεχόμενα, τα οποία δημιουργούν τας ποικιλίας και παραλλαγάς μεταξύ των βλακών. Ο fils a papa της άνω τάξεως, ο οποίος λόγω φυσικής ατροφίας του βουλητικού του κόσμου, λαμβάνει σοβαρώς υπ'; όψιν την ατελεύτητον σειράν των απαγορεύσεων της οικογενείας του, στερούμενος δε και ιδίας πνευματικότητος, καταντά εις το τέλος τύπος χωρίς την ελαχίστην προσωπικότητα, ονομάζεται υπό της τάξεώς του επιεικέστατα "καλό παιδί", εις δε την αντικειμενικήν διάλεκτον θα ηδύνατο να αποκληθή "ευπρεπής βλάξ", ενώ το "τέκνον του λαού" εις την αυτήν περίπτωσιν ονομάζεται υπό του ευφυεστέρου και κυριολεκτούντος λαού δραστικώτατα "κόπανος". Σημαντικώς αυστηροτέρα είναι επομένως η φυσική επιλογή εντός της κάτω τάξεως: ενώ λ.χ. ο fils a papa εις την μαθητικήν ηλικίαν τυγχάνει της αγωγής, των μορφωτικών μέσων και των περιποιήσεων της τάξεώς του και παραμένει ψυχικώς αμείωτος, όπερ επαυξάνει την γελοίαν αυτοπεποίθησίν του εις πρεσβυτέραν ηλικίαν, δυνάμενος να φθάση ανενοχλήτως και εις υψηλά αξιώματα, η δε ατομική του ύπαρξις ως μη ώφειλε, είναι γνωστή εν τη κοινωvία. Αντιθέτως το τέκνον του λαού και σκληρώτερον χειραγωγείται υπό των γονέων του και των συμμαθητών του εν τω σχολείω μέχρι πλήρους ψυχικής εξουθενώσεως δια σκληράς υποτιμήσεως, προπηλακισμών, φαρσών, ύβρεων και βιαιοπραγιών και δυσκολώτερον είναι κατόπιν τούτων ν'; ανέλθη την κοινωνικήν κλίμακα, ο δε βλάξ των λαϊκών τάξεων ούτως και συμπαθέστερος είναι και άγνωστος και ακινδυνώτερος και ολιγώτερον γελοίος, καθ'; ο σεμνότερος και εστερημένος της αυτοπεποιθήσεως ή επάρσεως του βλακός των άνω τάξεων, εις τον οποίον λόγω ατροφίας τού βουλητικού του και τής μαλθακότητος του οικογενειακού του περιβάλλοντος προστίθεται έστιν ότε και αηδής γυναικωτός χαρακτήρ. Ενιαίον όμως είναι το πνευματικόν προλεταριάτον πάσης ταξικής καταγωγής.

11.Η ηθική τέλος σχέσις μεταξύ βλακός και επιτηδείου ή απατεώνος είναι απροσδοκήτως διάφορος της ήν εκλαμβάνει συνήθως η «κοινή γνώμη». Ο συνήθης κοινωνικός άνθρωπος θεωρεί τον επιτήδειον και τον απατεώνα ως ανηθίκους μεν, άλλ΄ ως υποδιαιρέσεις του ευφυούς. Ολως το αντίθετον όμως συμβαίνει: ο επιτήδειος και ο απατεών είναι ακριβώς υποδιαιρέσεις τού βλακός. Καί ιδού πώς. Είπομεν ανωτέρω ότι η πονηρία, εκτός εάν είναι μέσον αμύνης των ευφυών ουχί κατά των βλακών αλλά κατά της πονηρίας των, αποτελεί φυσικήν ιδιότητα των βλακών και δη φυσικήν συνέπειαν του γεγονότος, ότι, λόγω ατροφίας του νοητικού των μηχανισμού, αποτελεί αύτη την μόνην άμυναν αυτών κατά πάσης έξωθεν επιθέσεως. Από της διαπιστώσεως της αληθείας ταύτης μέχρι της ακολούθου αληθείας υπάρχει έv και μόνον βήμα: ότι μόνον ο πνευματικώς ανάπηρος έχει ανάγκην της επιτηδειότητος και της απάτης δια να προωθηθή ή να επικρατήση. Ουδείς άνθρωπος αξίας έχει ανάγκην να γίνη επιτήδειος ή απατεών. Η καθημερινή κοινωνική πείρα διδάσκει ότι τα επίθετα ταύτα ουδέποτε κατώρθωσαν να "κολλήσουν" εις ανθρώπους πραγματικής αξίας, οι οποίοι, εάν υπήρξαν μισητοί, εχαρακτηρίσθησαν ίσως ως «κακοί», ως «καταχθόνιοι», ως «γόητες», ως «τορπιλληταί» ή ως «λιβελλογράφοι», ουδέποτε όμως ως επιτήδειοι ή απατεώνες, και όταν ακόμη υπήρξαν συντηρητικοί εις τας σχέσεις των μετά των λοιπών ανθρώπων και κατώρθωσαν πάντοτε να προωθηθούν ή να επικρατήσουν. Απόλυτος εσωτερική συνέπεια της πνευματικής αναπηρίας του βλακός είναι άλλως τε όχι μόνον η αγελαία του τάσις, όχι μόνον η προώθησίς του «πλάτην μέ πλάτην» με την λεγεώνα των ομοίων του, όχι μόνον η προσφυγή εις τα ευτελέστερα μέσα της επιτηδειότητος, την έλλειψιν αντιθέτου γνώμης, την προσφοράν ευκόλων και ανηθίκων εκδουλεύσεων και την κολακείαν, αλλά και η συστηματική αποφυγή πάσης συγκρούσεως και πάσης μάχης. Και όταν ακόμη ο βλάξ, υπό την μορφήν του επιτηδείου ή του απατεώνος, εξαναγκασθή να δώση μάχην, θα δώση αυτήν δια των πνευματικώς ευκολοτέρων καί συνεπώς των ανηθικωτέρων «όπλων»: του ψεύδους, της διαστροφής, της ραδιουργίας και της συκοφαντίας.
Εξ ού έπεται το ακλόνητον δόγμα: και η ανηθικότης είναι αποκλειστικόν προνόμιον των βλακών!

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ Ε.Λ.
Το βιογραφικό σημείωμα του Ευάγγελου Λεμπέση, είναι γραμμένο από τα χέρια του και αφορά κυρίως τη μεταγυμνασιακή περίοδο της ζωής του και μέχρι την υποβολή της διδακτορικής του διατριβής προς έγκριση.
Ωστόσο, και μέχρι να φτάσουμε στο σημείο αυτό, ας δώσουμε συνοπτικά το χρόνο και χώρο της γέννησής του. Μύτικας Χαλκίδας, λοιπόν, το 1904 και η οικογένεια του Βασίλη και της Παναγιώτας Λεμπέση υποδέχεται το νέο μέλος της, τον Ευάγγελο Λεμπέση.
Ο λόγος τώρα στον ίδιο: ... «Περατώσας τας εν Αθήναις γυμνασιακάς μου σπουδάς, μετέβην τω 1920 εις Γερμανίαν, ένθα ενεγράφην εις το Πανεπιστήμιον της Φραγκφούρτης. Εσπούδασα επί 10ετίαν πολιτικάς, οικονομικάς και κοινωνικάς επιστήμας, επί 6 και ήμισυ έτη εν Γερμανία, επί 2 έτη εν Παρισίοις και επί εν και ήμισυ έτος εν Ιταλία».
Κύριος κλάδος εις ον ησχολήθην εις τας πανεπιστημιακάς μου σπουδάς και επί του οποίου έγραψα την διδακτορική μου διατριβήν, γενομένην δεκτήν υπό του καθηγητού μου Franz Oppenheimer είναι η Κοινωνιολογία. Αι λοιπαί σπουδαί εις τας οποίας επεδόθη, ήσαν, πλην της Κοινωνιολογίας, 2) η Φιλοσοφία, 3) η Ψυχολογία, 4) η Πολιτική Οικονομία, 5) η Δημοσιονομία, 6) Αρχαί Δημοσίου Δικαίου, 7) Συνταγματικόν Δίκαιον, 8) Διοικητικόν Δίκαιον, 9) Διεθνές Δίκαιον, 10) Ανθρωπολογία και Εθνολογία, 11) Κοινωνική Πολιτική, 12) Αγροτική Οικονομία και Αγροτική Πολιτική, 13) Επιστημονική Δημοσιογραφία.
Επιπροσθέτως ησχολήθην, εξ ιδίας προαιρέσεως, με την Ιστορίαν της Τέχνης, με την Ευρωπαϊκήν Λογοτεχνίαν, Ποίησιν και Κριτικήν και με την Ευρωπαϊκήν Δημοσιογραφίαν.
Επίσης κέκτημαι το Πανεπιστημιακόν δίπλωμα των Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών...

Επίσης, αμαλία, γράφεις…
«Ούτε βέβαια γιατί έχεις κάνει τις συγκεκριμένες "ερμηνευτικές" παρεμβάσεις στις αναφορές περί σεξουαλικής διάθεσης στο εν λόγω κείμενο της wikipedia»
Όχι, αμαλία. Δεν κάνω «ερμηνευτικές» παρεμβάσεις.
Υποσημειώσεις, κάνω και όχι με το άδικό μου και αυτό επειδή, αν θυμάσαι, την άλλη φορά, μόνο και μόνο επειδή είχα χρησιμοποιήσει μια λέξη που, κακώς, πολύ κακώς, οι σύγχρονοι νεοέλληνες την χρησιμοποιούμε πολλές φορές για να υποδηλώσουμε την ερωτική πράξη, εσύ παρέβλεψες όλα τα άλλα που έγραφα και κόλλησες σε αυτή.
Εξ αιτίας αυτού του κολλήματος, μάλιστα, έκανες και μια αισχρή και απόλυτα αντιαισθητική απάντηση, μη τηρώντας , ούτε στο ελάχιστο, όλα όσα απαιτεί ο θεσμικός σου ρόλος.
Τι θα γινόταν , άραγε, αν δεν σου έλεγα να προσέξεις και έπεφτες στο ίδιο ατόπημα, τώρα μάλιστα που , σύμφωνα με το κείμενο της βικιπεδια , οι αναφορές σε σεξουαλικά προβλήματα, ήταν ξεκάθαρες ?

Γράφεις επίσης… «Επιπροσθέτως, όλα τα παραπάνω τα έχεις γράψει κάτω από μήνυμά μου όπου αναφέρεται ρητά η έλλειψη ανοχής μας σε άμεσες ή έμμεσες αναφορές που εμπλέκουν ψυχιάτρους, ψυχοφάρμακα, κ.λπ., τέτοιες που υποδηλώνουν κακόβουλη σκοπιμότητα (περιπαιχτικές, προσβλητικές, χειραγωγικές, κ.λπ. εναντίον συμμετεχόντων στις συζητήσεις).»
Όχι αμαλία, δεν τα έγραψα, τα μετέφερα. Σου δήλωσα μάλιστα ευθαρσώς πως… «σε ενημερώνω με τις πιο κάτω πληροφορίες, που είναι παρμένες από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια».

Όπως, λοιπόν, και μόνη σου, μπορείς να διαπιστώσεις αν ψάξεις στη βικιπεδια για το πρόβλημα της μανίας, όλα όσα μετάφερα ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ούτε περιπαιχτικές, ούτε προσβλητικές, ούτε χειραγωγικές κλπ αναφορές εναντίον συμμετεχόντων στις συζητήσεις. Τουναντίον μάλιστα , αποτελούσαν μια προσπάθεια υποστήριξης ενός παλαιού μέλους του φόρουμ, του ντόκτορα, καθώς επίσης και απόλυτα χρήσιμες πληροφορίες, όπως πολύ καλά αναφέρει και ο Λεμπέσης… «Η έμφυτος τάσις του βλακός, εξικνουμένη συχνότατα εις αληθή μανίαν»

Γνωρίζοντας λοιπόν, όπως πολύ καλά μπορείς να καταλάβεις, διαβάζοντας τα δικά μου σχόλια περί βλακείας πως, ήμουν ήδη ενημερωμένος για το άρθρο του Λεμπέση και για την αναφορά του στη μανία, τι πιο φυσικό, παρά να αρπάξω την ευκαιρία που μου έδωσε ο ντόκτορας και να λειτουργήσω εποικοδομητικά για το θέμα, μεταφέροντας εδώ τις πληροφορίες περί μανίας.

Εξ άλλου και σύμφωνα με τον Λεμπέση το όλο θέμα είναι άμεσα συνυφασμένο και με την έρευνα περί βλακείας και με τη μανία.
Γράφει λοιπόν ο Λεμπέσης… «Εις το φαινόμενον τούτο οφείλει τον εκφυλισμόν του λ.χ. ο μασσωνισμός, oι απανταχού Ροταριανοί 0μιλοι, όλοι oι «πνευματικοί» σύλλογοι, καί αυτή αύτη η... Κοινωνία των Εθνών!»
Στο σημείο αυτό , είναι χρήσιμο να σας πω πως, η κοινωνία των εθνών είχε τις ίδιες ακριβώς αρχές με τη θεοσοφική εταιρεία και με τη νέα ακρόπολη (τυχαίο ?).

Γράφεις επίσης αμαλία,… «Μπορείς πάντως κι εσύ να... "get a life"!»
Βλέπω πως, με μιμείσαι . Πρόσεχε, γιατί κάπως έτσι ξεκινούν οι μεγάλοι έρωτες…(μη πάει, πάλι, το μυαλό σου στα σεξουαλικά)
Στη συνέχεια λες… «Δύο ημέρες απενεργοποίηση του λογαριασμού σου είναι αρκετές γι' αυτό.»

Το πόσες ημέρες, για εμένα είναι αρκετές για… "get a life", το μόνο σίγουρο είναι πως, με τίποτα δεν μπορείς να το γνωρίζεις εσύ.
Το μόνο σίγουρο είναι πως… για δυο μέρες, τουλάχιστον, θα ησυχάσεις εσύ και κάποιοι άλλοι από εμένα.

Γράφεις, τέλος, αμαλία ότι… «Και θα σου προτείναμε να το δεις αυτή τη φορά σαν σαφέστατη προειδοποίηση σχετικά με τη συμμετοχή σου.»

Αμαλία, μη μου μιλάς έτσι! Άρχισα να τρέμω. Δεν νομίζεις πως…. Πριν να προειδοποιήσεις εμένα, θα έπρεπε να είχες προειδοποιήσει κάποιους άλλους που μου φέρονται αρκετά προσβλητικά και όμως εξακολουθούν να βρίσκονται στο απυρόβλητο. ( γιατί άραγε ?)
Θέλεις μήπως να σου μεταφέρω τα όσα προσβλητικά και συκοφαντικά έχουν πει για μένα? Δεν νομίζω πως χρειάζεται, και αυτό επειδή είμαι σίγουρος πως, δεν έχουν διαφύγει της προσοχής σου.
Άσε λοιπόν κατά μέρος τις προειδοποιήσεις, ξέρουμε όλοι πως, αλλού είναι το πρόβλημα… και μόνο με την παρουσία μου, έχω ταράξει τα πράγματα, σε τέτοιο βαθμό που, όσο βρίσκομαι στο θέμα, τόσο πιο πολύ θα ακούγονται , δυσάρεστα , για αρκετούς , πράγματα και τόσο πιο πολλές σελίδες θα γράφονται για αυτή τη προβληματική όπως την αποκαλείς κατάσταση.
Εσύ δεν είσαι που είπες… «Γιατί όπως καταλαβαίνεις, εδώ είναι προβληματική η κατάσταση: έχουμε μια οργάνωση που λειτουργεί νομίμως στην ελληνική επικράτεια και ένα πρώην μέλος (εσένα) που καταφέρεται εναντίον της. Και η δική μας θέση είναι λεπτή στο να επιτρέψουμε σε κάποιον με την είσοδό του να μπει και να κάνει κατευθείαν, χωρίς καν να τον γνωρίζει η κοινότητα ως συζητητή, αρνητική κριτική»

Τώρα πια, τα πράγματα για εσάς είναι πολύ πιο προβληματικά. Τώρα πια δεν είμαι ένας που, «με την είσοδό» του, κάνει αρνητική κριτική, αλλά ένα μέλος 1ης βαθμίδας που δεν κάνει «αρνητική κριτική» ( παλιά μέλη του φόρουμ είναι αυτά που, έχουν πει και έχουν εννοήσει τα χειρότερα για τη ΝΑ), αλλά προσπαθεί να βάλλει στη σωστή βάση το θέμα, έχοντας μάλιστα την λεπτότητα να μη κατηγορήσει την ΝΑ (παρ όλη την πίεση από παλιά μέλη του φόρουμ) πριν ξεκαθαρίσουμε τις έννοιες.
Αμαλία μη ξεχνάς… υπάρχουν πολλά μάτια, από παλιά μέλη του φόρουμ που , άσχετα που δεν συμμετέχουν, μας βλέπουν…
Έχουν ήδη αρχίσει να ανοίγουν ένα παράλληλο διάλογο, με εμένα, μέσα από το e-mail μου.( co.veth@gmail.com )
Αγωνιούν να μάθουν…
Υπάρχουν μάλιστα, κάποια άλλα που , μη έχοντας διάθεση να ψάχνουν το e-mail μου, προτιμούν να μου απευθύνουν πρόσκληση για συνάντηση, μέσα από άλλα φόρουμ και με άλλο όνομα.( Ρίξε μια ματιά στο filosofia.gr και θα καταλάβεις…)
Γιατί άραγε, δεν χρησιμοποιούν την υπηρεσία προσωπικών μηνυμάτων του φόρουμ?
Αν ψάχνετε για λόγους, για να με απομακρύνετε από το θέμα, μη ψάχνετε για δικαιολογίες. Όσο πιο γρήγορα το κάνετε, τόσο λιγότερο επώδυνο θα είναι για εσάς. Όπως, θα έχετε καταλάβει πολύ καλά, εγώ από πλευράς μου, δεν πρόκειται να σας δώσω την δικαιολογία για να με απομακρύνετε. Μπορεί να χρησιμοποιώ πολύ σκληρή γλώσσα αλλά και πολύ κόσμια και καθόλου υβριστική. Το αν τώρα έτυχε, να ξεκινήσουμε την έρευνά μας για τη ΝΑ με την κατανόηση της βλακείας και της μανίας, δεν φταίω μόνο εγώ. Παλιά μέλη του φόρουμ είναι αυτά που με τις ερωτήσεις τους εμμένουν στο θέμα της βλακείας.

Βέβαια, μετά από όλα αυτά, έγινε κατανοητή, για άλλη μια φορά , η ρήση του Ηράκλειτου… «πόλεμος , πάντων πατήρ». Θα μπορούσε να υπάρχει πχ μεγαλύτερη ευκαιρία για μένα, από αυτή που μου έδωσε ο Dr Jekyll Mr Hyde για να αναφερθώ με τον πιο φυσικό τρόπο σε αυτό που ήθελα εξ αρχής, στην μανία δηλαδή των επικίνδυνων βλακών.
Αν δεν είχαν μεσολαβήσει οι τόσες συγκρούσεις, θα ήταν δυνατόν να αναδειχτεί η τόσο μεγάλη σημασία των δύο πιο πάνω άρθρων περί βλακείας και των πληροφοριών που μετέφερα για τη μανία.?
Τώρα ξέρω, καλά, πολύ καλά πως, θα υπάρξουν πολλοί που θα κάνουν τον κόπο , όχι απλά να τα διαβάσουν, αλλά και να τα μελετήσουν.
Για όλους αυτούς βέβαια, έχει γίνει απόλυτα κατανοητή η δριμύτατη επιστροφή, εξ αιτίας της μανίας που τους διακατέχει, που κάνουν οι επικίνδυνοι βλάκες στις διάφορες φάσεις της ιστορίας.

Όπως είχα διαβάσει στο άρθρο του Λεμπέση, αρκετά χρόνια πριν… «Ουδείς ευφυής μέχρι τούδε κατώρθωσε νά πείση βλάκα και ουδεμία συνεννόησις επιτεύχθη ποτέ μεταξύ ετερογενών εγκεφάλων. "Δύο κεφαλαί δια να συνεννοηθούν πρέπει να είναι ή εξ ίσου κεναί, ή εξ ίσου πλήρεις"»

Γράφει επίσης ντόκτορα ο Λεμπέσης…«η ευπιστία ενός ατόμου, ως προϋποθέτουσα τα άλλα άτομα ως έντιμα καί συνεπώς ως ευφυά, είναι ασφαλώς το μέγιστον των τεκμηρίων της πνευματικής του αναπτύξεως και του πολιτισμού του.»

Γράφει επίσης ο Λεμπέσης… «. Ο βλάξ ομοιάζει ενταύθα το ζώον, το όποίον εξ ενστίκτου γνωρίζει να διαφεύγη πάντα κίνδυνον, πλήν ανωτέρας ωμής βίας, εις την ζούγκλαν, εισερχόμενον όμως εις κεντρικήν οδόν μεγαλουπόλεως, ευρίσκεται αιφνιδίως υπό τους τροχούς αυτοκινήτου.»

Ο μόνος τρόπος επομένως, για να περιορισθεί η βλαπτική δράση των επικίνδυνων βλακών, είναι το να δημιουργούμε ένα περιβάλλον πολιτισμού , κτίζοντάς το με την αναλυτική σκέψη μας. Αυτή ακριβώς είναι που δεν μπορούν να ανεχτούν όλοι οι επικίνδυνοι βλάκες και για τον λόγο αυτόν, θα κάνουν δριμύτατες επιθέσεις εναντίον της.

Ο επικίνδυνος βλάκας,( κατά τον Λεμπέση)… «ως πλησιέστερος προς το ζωϊκόν βασίλειον, έχει την ένστικτον καχυποψίαν ούτω ανεπτυγμένην, ώστε ν΄ αδυνατή να διαγνώση ή να εννοήση συλλογισμούς και λογικούς υπολογισμούς του ευφυούς, βασιζομένους όχι εις το ένστικτον αλλά εις την διάνοιαν.»

Όπως καταλαβαίνουν πολλοί από αυτούς που μας παρακολουθούν, ή που θα μας διαβάσουν στο μέλλον, το φαινόμενο της επικίνδυνης βλακεία και της μανίας, θα μας συνοδεύει διαρκώς, καθ όλη την διάρκεια της εξέτασης του θέματός μας.
Η επικίνδυνη βλακεία και η μανία είναι άμεσα συνυφασμένες με τη λειτουργία οποιουδήποτε αντιδημοκρατικού χώρου.
Το ερώτημα βέβαια παραμένει, στα μυαλά των αμαθών. Για ποιο αντιδημοκρατικό χώρο μιλάς?
Μα για ποιον άλλο, παρά για όποιον που, μη μπορώντας να κρατήσει ούτε τα προσχήματα, δεν ανέχεται στους κόλπους του, την ύπαρξη διαφορετικής άποψης.

Μίλησα για δριμύτατη επιστροφή,αλλά ξεπεράσθηκαν οι προδοκίες μου.

Σκέτο "νόστιμον ήμαρ" ήταν αυτό!!!

quote:

---

γαρατζώτης
Αμαλία μη ξεχνάς… υπάρχουν πολλά μάτια, από παλιά μέλη του φόρουμ που , άσχετα που δεν συμμετέχουν, μας βλέπουν…
Έχουν ήδη αρχίσει να ανοίγουν ένα παράλληλο διάλογο, με εμένα, μέσα από το e-mail μου.( co.veth@gmail.com )
Αγωνιούν να μάθουν…

---

Edited by - ΝΙΚΟΜΑΧΟΣ on 26/12/2011 15:26:32

Αν σας ενδιαφέρει πράγματι να κατανοήσετε την βλακεία, υπάρχει τρόπος, βλέποντας μάλιστα πως  θέλετε να ακολουθήσετε κάποια αναλυτική μέθοδο, θα σας υποδείκνυα, (αν το επιτρέπετε) να κατανοησεται, όχι αυτά που έλεγε η διάνοια του Αριστοτελη, (η κάποιος προικισμενος οραματιστής)  μα τον τροπο που σκεφτόταν ο Σωκράτης. 

Γιατί?

Είναι απλο κύριε Γαραντζιωτη.

Στην πρώτη περίπτωση, θα έχετε να κάνετε πάντα με την εκλογή, (του ποιος είναι ο έξυπνος(εξυπνάδα) και ποιος είναι ο βλάκας(βλακεία)

Στην δεύτερη, (Σωκράτης) έχετε να κάνετε με μια μόνο (δράση), δεν επιτρεπετε στη βλακεία να....δράσει!

Που?
Πάνω σας κύριε Γαραντζιωτη! 

(π.σ Η Αμαλία και ο Αντμιν, δεν είναι ο σωστός δρόμος, εξαλλου στο χώρο τους είναι, κάνουν αυτο που αυτοι κρίνουν σωστό, παρωτι μπορεί να μην είναι. 

Εμείς μπορούμε να έχουμε τις απόψεις μας, να μην συμφωνήσουμε, η και να αποχωρησουμε, βλέπεις φίλε μου, την εκλογή? 

Αν σε ενδιαφέρει πραγματικά η βλακεία, κύριε Γαραντζιωτη, βρες την ομορφιά του Σωκρατη, 

(αταραξια, σε ειρήνη και στον πόλεμο, 
μπρος στη ζωή και μπρος στο θάνατο),

Ετσι θα βοηθήσεις τον εαυτό σου, μα και τους γύρω)

Η μανία πάντως υπάρχει διάχυτη στη φύση...εντός μας πρωτίστως αλλά και γύρω μας παντού...υπάρχουν βέβαια μανίες και μανίες...υπάρχει η δημιουργική μανία που στρέφει τον οίστρο της σε όμορφα πράγματα...υπάρχουν όμως και άλλες μανίες όπως αυτή της "αντιπαλότητας", η ευκολότερα διακρινόμενη στα διάφορα φόρουμ του διαδικτύου, περιλαμβανομένου και του eosterica...διότι έτσι λειτουργεί η ελληνική ιδιοσυγκρασία..."ερίζω άρα υπάρχω"....Και η αντιπαλότητα βέβαια μπορεί να παράξει αρμονία και ομορφιά, αρκεί να τηρείται το fair play και να μην θεωρεί κάποιος ότι όι κανόνες για εκείνον δεν ισχύουν.

Όταν δηλαδή αρχίζουν να τηρούνται οι κανόνες στους άλλους τότε δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά όταν τηρηθούν σε εμάς τότε αρχίζουμε να μιλάμε περί φασιστών, υποχθόνιων συνομωτών, κάνοντας μέχρι και συγκρίσεις των υπευθύνων με τους κυβερνήτες αυτού του δύστυχου τόπου!!! "Μαζί τα φάγαμε" είπαμε, και "όλοι εξάλλου το ίδιο είμαστε, παράνομοι, κλέφτες, προδότες και φασίστες"...

Ελλάς, τι θα γίνει φίλε μου με εμάς, που λέει και ο τραγουδιστής...πραγματικά τι θα γίνει άραγε???
...............

Οι περισσότεροι άνθρωποι κοστ, δεν ξέρουν τι πραγματικά θέλουν. Αν ήξεραν, θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα δια τους ίδιους. Έχεις ασχοληθεί με την Οδύσσεια, τι διεκρυνες στους έλληνες? θέλανε να πάρουν πίσω την Ελένη. Το κάνανε! Δεν παει να τους στοίχιζε οτιδήποτε, το κάνανε!

Ο σημερινός έλληνας είναι ιβριδο. Ξεκινάει για κάτι, και χάνεται στο δρόμο.

Αν κάτι διδάχτηκα μέχρι σήμερα, μπορώ να στο γράψω, σε πολυ απλή γλώσσα.

Θέλεις πολύ μια γυναίκα?

Πήγαινε!

Μα θα φάω...χαστούκι!

Αρκεί να το θέλεις!

καλό μου ακούγεται,θυμίζει τι σημαίνει "γνήσιος" Ελληνας έτσι?

Ζήτα και θα πάρεις κι άν δεν πάρεις,τι είχες και τι έχασες?Σωστόν!!!

Απαίτησε να γίνει και θα γίνει.Κι αν δεν γίνει πάλι τι είχες τι έχασες?

Το σημαντικό είναι να είσαι ατάραχος και ας είσαι στη "μάχη".Σωκρατική αντίληψη ηρεμίας του νού.Και αυτό μου αρέσει.

Μάλλον δεν θα έχεις, ούτε καν ανοίξει την Πολιτεία του Πλάτωνα.
Αν την είχες ανοίξει, θα έβλεπες τις συγκρούσεις που είχε ο Σωκράτης με τους επικίνδυνους βλάκες της εποχής του (σοφιστές) και δεν θα έλεγες αυτά που μου είπες. Άλλωστε εξαιτίας αυτών και τον καταδίκασαν σε θάνατο.
Θα γνώριζες επίσης πως, ο όλος διάλογος διεξάγεται στο σπίτι του Κέφαλου, με τον οποίο δεν συμφωνεί και τόσο ο Σωκράτης.
Παρ όλα αυτά, δεν σηκώθηκε να φύγει αλλά έμεινε και συγκρούστηκε.

Μου λες... "Η Αμαλία και ο Αντμιν, δεν είναι ο σωστός δρόμος, εξάλλου στο χώρο τους είναι, κάνουν αυτο που αυτοι κρίνουν σωστό, παρωτι μπορεί να μην είναι.
Εμείς μπορούμε να έχουμε τις απόψεις μας, να μην συμφωνήσουμε, η και να αποχωρησουμε, βλέπεις φίλε μου, την εκλογή?"

Συμφωνώ απόλυτα με τις εκδοχές που μου παρουσιάζεις και διαλέγω το να μη συμφωνήσω μαζί τους.

Όσο γι αυτό που είπες, ότι δηλ στο χώρο τους είναι και άρα κάνουν ότι θέλουν.
Θέλω να σου θυμίσω πως, επανειλημμένα, στο παρελθόν, ζήτησα να μάθω για το πλαίσιο λειτουργίας του φόρουμ και κανείς δεν δέχτηκε να μου απαντήσει.
Το ότι ένας χώρος είναι ιδιοκτησία κάποιου, δεν σημαίνει πως,του δίνει και το δικαίωμα να κάνει ότι θέλει.

Όσο γι αυτό που λες και το παρουσιάζεις σαν αρετή του Σωκράτη... "(αταραξια, σε ειρήνη και στον πόλεμο,
μπρος στη ζωή και μπρος στο θάνατο)", σε πληροφορώ πως, ούτε στοιχειωδώς δεν έχεις αντιληφθεί ποια ήταν η πραγματικά μεγάλη αρετή του Σωκράτη.
Αυτή δηλαδή που τον έκανε να ξεχωρίσει ανάμεσα στους φιλοσόφους της εποχής του.

Ο Σωκράτης δεν ήταν στωικός φιλόσοφος!!!
Πολέμησε για την πατρίδα του και με την μεγαλύτερη από τις αρετές του εγκαινίασε μια καινούργια περίοδο στη ιστορία της ανθρωπότητας.

Μέχρι τότε έχουμε τα πρότυπα των ηρώων που κάνουν υπεράνθρωπους άθλους και που δίνουν την ζωή τους στα πεδία των μαχών.
Ο Σωκράτης, αποτελεί από μόνος του ένα νέο είδος ήρωα... αυτού που προτιμάει ακόμα και να αδικηθεί από το να αδικήσει τον άλλο και αυτού που προτιμά ακόμα και να πεθάνει από το να προδώσει τις ιδέες του.

Πλάτωνα, καλά θα κάνεις να αλλάξεις όνομα! Το προσβάλλεις!

Διάβασε λίγο την Απολογία του Σωκράτη και προσπάθησε να καταλάβεις...

Δεν ξέρω, άνδρες Αθηναίοι, αν οι κατήγοροί μου σας επηρέασαν. Γιατί κι εμένα, λίγο ακόμα και θα με έκαναν να ξεχάσω ποιος είμαι. Τόσο πειστικά μιλούσαν. Αν και, εδώ που τα λέμε, δεν είπαν τίποτα το αληθινό. Πιο μεγάλη εντύπωση όμως από όλα τα ψέματα που είπαν μου έκανε αυτό: που έλεγαν ότι πρέπει να με προσέχετε, για να μην σας εξαπατήσω επειδή είμαι τάχα δεινός ρήτορας.
Αυτό μου φάνηκε το πιο αδιάντροπο ψέμα, γιατί είναι βέβαιο ότι θα διαψευσθούν ευθύς αμέσως έμπρακτα, καθώς θα αποδειχθεί ότι δεν είμαι τρομερός στο να μιλάω, εκτός αν αυτοί λένε δεινό ρήτορα όποιον λέει την αλήθεια. Αν λοιπόν θέλουν να πουν αυτό θα συμφωνούσα πως είμαι ρήτορας, αλλά όχι με τον τρόπο το δικό τους. Έτσι λοιπόν σας λέω, αυτοί είπαν, ελάχιστα ή και καθόλου, την αλήθεια, εσείς όμως από εμένα θα την ακούσετε ολόκληρη. Όχι, μα το Δία, άνδρες Αθηναίοι με δημηγορίες σαν τις δικές τους, ούτε καλλωπισμένα λόγια με κομψές φράσεις και λέξεις.
Αλλά θα ακούσετε τα σωστά λόγια, όπως μου έρθουν στο μυαλό, γιατί πιστεύω ότι είναι δίκαια όσα λέγω. Και κανείς σας να μην περιμένει τίποτε άλλο. Γιατί δεν είναι σωστό, άνδρες, σε αυτήν την ηλικία που βρίσκομαι, να έρθω σε σας πλάθοντας όμορφα λόγια σαν να ήμουν νεαρός. Και πρέπει να σας ζητήσω, άνδρες Αθηναίοι, μια χάρη από εσάς. Αν με ακούσετε να μιλάω με τα ίδια λόγια που έχω συνηθίσει να μιλάω και στην αγορά και στα τραπέζια, να μην απορήσετε και να μην θορυβηθείτε.
Γιατί συμβαίνει αυτό: Αν και είμαι εβδομήντα χρονών για πρώτη φορά ανεβαίνω σε βήμα δικαστηρίου. Δεν ξέρω λοιπόν την τέχνη της γλώσσας που χρησιμοποιείτε εδώ. Έτσι λοιπόν, όπως εάν πραγματικά ήμουν ξένος θα μου συγχωρούσατε το ότι θα μίλαγα με τη γλώσσα και με τον τρόπο που θα είχα ανατραφεί, έτσι και τώρα αυτό ακριβώς σας ζητώ, γιατί αυτό είναι δίκαιο, να με αφήσετε να εκφραστώ με τον τρόπο που θέλω, ίσως ωραία, ίσως άσχημα, όμως εσείς τούτο να προσέχετε και να έχετε στο νου σας, αν μιλάω δίκαια ή όχι. Γιατί αυτή είναι του δικαστή η αρετή, του ρήτορα δε είναι να λέγει τα αληθινά. Πρώτα λοιπόν είναι σωστό να απολογηθώ, άνδρες Αθηναίοι, για τις παλιότερες κατηγορίες που είπαν για μένα άδικα οι πρώτοι μου κατήγοροι, και μετά για τις επόμενες και τους επόμενους κατηγόρους.
Γιατί πολλοί κατήγοροί μου ήρθαν σε σας και στα περασμένα χρόνια, χωρίς να λένε τίποτα το αληθινό, και τους οποίους εγώ φοβάμαι περισσότερο παρά αυτούς που βρίσκονται τώρα γύρω από τον Άνυτο, αν και αυτοί εδώ είναι αρκετά επικίνδυνοι με τον τρόπο τους. Αλλά εκείνοι, οι παλιοί, είναι φοβερότεροι, άνδρες, οι οποίοι αφού παρέλαβαν πολλούς από εσάς από παιδιά ακόμη, σας έπειθαν και με κατηγορούσαν χωρίς να λένε καμιά αλήθεια, ότι τάχα υπάρχει κάποιος Σωκράτης, σοφός άνδρας, που ασχολείται με τα ουράνια φαινόμενα και έχει ψάξει όλα όσα βρίσκονται κάτω από τη γη, και κάνει τα άδικα λόγια να φαίνονται δίκαια.
Αυτοί, άνδρες Αθηναίοι, που έχουν διαδώσει αυτή τη φήμη, αυτοί είναι οι πιο φοβεροί μου κατήγοροι. Γιατί όσοι τους ακούνε νομίζουν ότι αυτοί που αναζητούν αυτά τα πράγματα δεν πιστεύουν ότι υπάρχουν θεοί. Έπειτα αυτοί οι κατήγοροι είναι πολλοί και με κατηγορούν επί πολλά χρόνια, και ακόμη αυτά τα έλεγαν σε σας όταν ήσασταν σε μια ηλικία που εύκολα τους πιστεύατε, επειδή πολλοί από εσάς ήσασταν παιδιά, και μάλιστα μερικοί μωρά. Και κατηγορούσαν έναν απόντα που δεν μπορούσε να απολογηθεί για καμιά κατηγορία. Το πιο παράλογο από όλα είναι ότι ούτε τα ονόματά τους δεν γνωρίζω να πω εκτός από κάποιον ποιητή κωμωδιών. Όσοι δε με έχουν διαβάλλει από φθόνο και σας έπειθαν, και όσοι έχοντας οι ίδιοι πεισθεί μετά έπειθαν κι άλλους, αυτοί είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπισθούν. Γιατί δεν μπορώ ούτε να φέρω εδώ κανέναν από αυτούς ούτε να τον ελέγξω αλλά πρέπει να απολογούμαι σαν να παλεύω με σκιές και να κάνω ερωτήσεις χωρίς να παίρνω απάντηση. Θεωρήστε λοιπόν κι εσείς, σαν δεδομενο, αυτό που λέω κι εγώ, ότι οι κατήγοροί μου είναι δυο ειδών, αυτοί που με κατηγόρησαν τώρα τελευταία, κι εκείνοι που με κατηγορούν από παλιά, για τους οποίους σας μίλησα πριν λίγο.
Και να καταλάβετε ότι για εκείνους πρώτα πρέπει να απολογηθώ, γιατί κι εσείς εκείνους είχατε ακούσει πρώτα να με κατηγορούν, και μάλιστα για πολύ περισσότερο καιρό, απ' ότι αυτοί εδώ οι πρόσφατοι. Ας είναι. Πρέπει λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, να απολογηθώ και να επιχειρήσω να εξαφανίσω την ψεύτικη κατηγορία που τόσο πολύ χρόνο ακούγατε για μένα, μέσα σε τόσο λίγο χρόνο που έχω στη διάθεσή μου.
Θα ήθελα λοιπόν να γίνει έτσι, αν το θεωρείτε σωστό και για σας και για μένα, και να απολογηθώ με επιτυχία. Ξέρω όμως ότι είναι δύσκολο και βλέπω αρκετά καλά γιατί. Ας γίνει όμως όπως θέλει ο θεός. Εγώ πρέπει να υπακούσω στο νόμο και να απολογηθώ. Ας εξετάσουμε λοιπόν από την αρχή ποια είναι η κατηγορία από την οποία ξεκίνησε η διαβολή εναντίον μου, στην οποία πιστεύοντας ο Μέλητος έκανε αυτή την καταγγελία. Ας δούμε τι έλεγαν οι κατήγοροί μου εκείνοι. Πρέπει λοιπόν, σαν να ήταν αληθινοί κατήγοροι, να σας διαβάσω το κατηγορητήριό τους. "Ο Σωκράτης είναι ένοχος και ερευνά ψάχνοντας αυτά που βρίσκονται κάτω από τη γη και στον ουρανό, επίσης κάνει τον άδικο λόγο να φαίνεται δίκαιος, και αυτά τα διδάσκει και σε άλλους".
Κάπως έτσι είναι. Γιατί αυτά βλέπετε και σεις οι ίδιοι στην κωμωδία του Αριστοφάνη, δηλαδή κάποιον Σωκράτη να περιφέρεται εκεί, να συζητά, να αεροβατεί και να φλυαρεί, πράγματα για τα οποία εγώ δεν έχω την παραμικρή ιδέα. Και δεν τα λέω αυτά για να υποτιμήσω την επιστήμη αυτή, αν κάποιος είναι σοφός σε τέτοια ζητήματα - ούτε βέβαια για να αποφύγω αυτές τις κατηγορίες του Μελήτου - αλλά επειδή εγώ, άνδρες Αθηναίοι, δεν έχω καμιά σχέση με αυτά.
Έχω για μάρτυρες τους περισσότερους από εσάς, και σας παρακαλώ να πληροφορήσετε ο ένας τον άλλον και να μιλήσουν όσοι με άκουσαν ποτέ να συζητάω. Και υπάρχουν πολλοί ανάμεσά σας τέτοιοι. Πείτε λοιπόν μεταξύ σας, αν κανείς από σας με άκουσε να συζητάω ποτέ, έστω και για λίγο, γι' αυτά τα θέματα. Και απ' αυτό θα καταλάβετε ότι τέτοιου είδους είναι και τα άλλα που λέει για μένα ο κόσμος. Τίποτα όμως από αυτά δεν είναι αλήθεια ούτε και αυτό αν το ακούσατε είναι αληθινό, ότι δηλαδή εγώ εκπαιδεύω ανθρώπους και παίρνω χρήματα γι' αυτή τη δουλειά.
Παρόλο που και αυτό μου φαίνεται ότι είναι καλό, αν δηλαδή κάποιος είναι ικανός να εκπαιδεύσει ανθρώπους, όπως ο Γοργίας, ο Λεοντίνος και ο Πρόδικος ο Κείος και ο Ιππίας ο Ηλείος. Γιατί ο καθένας από αυτούς άνδρες Αθηναίοι, μπορεί, πηγαίνοντας από πόλη σε πόλη, να πείθει τους νέους - οι οποίοι έχουν την δυνατότητα, χωρίς να πληρώσουν τίποτα να συναναστρέφονται οποιονδήποτε θέλουν από τους συμπολίτες τους - να αφήνουν τις παρέες τους για να συναναστρέφονται αυτούς, πληρώνοντας χρήματα, και να τους χρωστούν από πάνω και ευγνωμοσύνη.
Επίσης υπάρχει κι ένας άλλος άνδρας σοφός εδώ, από την Πάρο καταγόμενος, που έμαθα ότι βρίσκεται στην πόλη μας. Έτυχε κάποτε να συναντήσω κάποιον άνθρωπο που έχει πληρώσει στους σοφιστές πολύ περισσότερα χρήματα από όσα όλοι οι άλλοι μαζί, τον Καλλία του Ιππονίκου. Τον ρώτησα λοιπόν - επειδή έχει και δυο γιους - : "Καλλία, αν αντί για τους δυο γιους σου είχες δυο πουλάρια ή δυο μοσχαράκια, δεν θα ήταν δύσκολο να βρούμε σε ποιον να τα εμπιστευτούμε και ποιον να μισθώσουμε για να μεγαλώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Θα ήταν κάποιος εκπαιδευτής αλόγων ή κάποιος κτηματίας. Τώρα όμως που πρόκειται για ανθρώπους, σε ποιον πρόκειται να τους εμπιστευτείς; Ποιος είναι γνώστης αυτής της αρετής, που ταιριάζει στον άνθρωπο και στον πολίτη; Φαντάζομαι ότι θα έχεις σκεφτεί, αφού έχεις παιδιά. Υπάρχει κάποιος κατάλληλος ή όχι;
- Και βέβαια, μου είπε.
- Ποιος είναι, του είπα. Από πού κατάγεται; Και με πόσα χρήματα διδάσκει;
- Ο Εύηνος, απάντησε, Σωκράτη, από την Πάρο, με πέντε μνες.
Κι εγώ μακάρισα τον Εύηνο, αν όντως κατέχει αυτήν την τέχνη και διδάσκει τόσο καλά. Εγώ ο ίδιος θα υπερηφανευόμουν πολύ αν είχα δεξιότητες και γνώσεις τέτοιου είδους. Αλλά δεν έχω, άνδρες Αθηναίοι. Θα με ρωτούσε ίσως κάποιος από σας: "Μα Σωκράτη, εσύ με τι ασχολείσαι; Πως γεννήθηκαν αυτές οι κατηγορίες εναντίον σου; Γιατί βέβαια αν δεν σε απασχολούσαν πράγματα που δεν απασχολούν άλλους δεν θα δημιουργούσες τόση φήμη, ούτε θα γινόταν τόσος λόγος για σένα, αν δεν έκανες πράγματα που οι πολλοί δεν τα κάνουν. Πες μας λοιπόν τι είναι αυτό, για να μην υποθέτουμε εμείς διάφορα πράγματα για σένα".
Μου φαίνεται ότι σωστά θα μιλούσε όποιος έλεγε αυτά, και θα προσπαθήσω κι εγώ να βρω τι είναι αυτό που δημιούργησε τη φήμη μου και τις εναντίον μου κατηγορίες. Ακούτε λοιπόν προσεκτικά. Ίσως φανεί σε μερικούς από εσάς ότι αστειεύομαι. Να ξέρετε καλά όμως ότι θα σας πω όλη την αλήθεια. Εγώ λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, απέκτησα αυτό το όνομα απ' τη σοφία μου και μόνο. Και ποια είναι αυτή η σοφία; Αυτή που είναι, νομίζω, η ανθρώπινη σοφία. Πράγματι ίσως να την κατέχω αυτή τη σοφία. Ενώ αυτοί, για τους οποίους μιλούσα πριν λίγο, είναι σοφοί με μια σοφία ανώτερη από την ανθρώπινη, αλλιώς δεν ξέρω τι να πω.
Γιατί εγώ δεν τη γνωρίζω αυτή τη σοφία, τη δική τους, και όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο λέει ψέματα και το κάνει για να με διαβάλει. Και μην διαμαρτυρηθείτε με φωνές, άνδρες Αθηναίοι, αν σας φανεί ότι σας λέω κάτι υπερβολικό. Γιατί δεν είναι δικά μου τα λόγια που θα πω αλλά κάποιου πολύ αξιόπιστου. Γιατί της δικής μου σοφίας, αν έχω κάποια σοφία, όποια κι αν είναι, θα παρουσιάσω για μάρτυρα τον θεό των Δελφών. Γνωρίζετε βέβαια τον Χαιρεφώντα.
Αυτός ήταν παιδικός μου φίλος και ήταν και δικός σας φίλος, του λαού, και είχε εξοριστεί τότε μαζί σας, και ξαναγύρισε μαζί σας εδώ. Και ξέρετε βέβαια τι χαρακτήρα είχε ο Χαιρεφώντας, πόσο υπερβολικός ήταν σε ό,τι έκανε. Κάποτε λοιπόν που πήγε στους Δελφούς, τόλμησε να ρωτήσει το μαντείο το εξής: - γι' αυτό που θα πω μην βάλετε τις φωνές, άνδρες - ρώτησε λοιπόν αν υπάρχει κάποιος σοφότερος από μένα. Απάντησε τότε η Πυθία ότι κανένας δεν είναι σοφότερος. Και γι' αυτά τα πράγματα είναι μάρτυρας αυτός εδώ, ο αδελφός του, γιατί εκείνος έχει πεθάνει.
Προσέξτε τώρα γιατί σας τα λέω αυτά. Γιατί πρόκειται να σας εξηγήσω πως γεννήθηκε η ψεύτικη κατηγορία εναντίον μου. Όταν τα άκουσα λοιπόν αυτά, σκέφτηκα έτσι: "Τι είναι αυτά που λέει ο θεός και τι να εννοεί; Γιατί εγώ ξέρω πως δεν είμαι καθόλου σοφός. Τι λέει λοιπόν πως είμαι πιο σοφός απ' όλους; Δεν μπορεί βέβαια να λέει ψέματα. Δεν είναι δυνατόν αυτό". Και για πολύν καιρό απορούσα τι ήθελε να πει. Πολύ αργότερα άρχισα να εξετάζω το ζήτημα με τον τρόπο που θα σας πω. Πήγα σε κάποιον απ' αυτούς που θεωρούνται σοφοί, γιατί ίσως εκεί θα μπορούσα να ελέγξω το μαντείο και να πω στον χρησμό: "Αυτός εδώ είναι σοφότερος από μένα, ενώ εσύ είπες ότι εγώ είμαι". Εξετάζοντάς τον λοιπόν σε βάθος αυτόν - δεν χρειάζεται να πω το όνομά του, - ήταν κάποιος από τους πολιτικούς - εξετάζοντάς τον λοιπόν και συζητώντας μαζί του, έπαθα το εξής, άνδρες Αθηναίοι: μου φάνηκε ότι αυτός ο άνδρας φαινόταν σοφός και σε πολλούς άλλους ανθρώπους και προπαντός στον εαυτό του, ενώ δεν ήταν. Και έπειτα προσπαθούσα να του αποδείξω ότι νόμιζε πως ήταν σοφός, ενώ δεν ήταν. Μ' αυτόν τον τρόπο όμως με αντιπάθησε και αυτός και πολλοί από τους παρόντες.
Εγώ λοιπόν καθώς έφευγα σκεφτόμουν ότι: "Απ' αυτόν τον άνθρωπο εγώ είμαι σοφότερος. Γιατί, όπως φαίνεται, κανένας από τους δύο μας δεν γνωρίζει τίποτα σπουδαίο. Όμως αυτός νομίζει ότι γνωρίζει ενώ δεν γνωρίζει. Ενώ εγώ δεν γνωρίζω βέβαια τίποτα, αλλά ούτε και νομίζω ότι γνωρίζω. Φαίνεται ότι από εκείνον, γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, είμαι λίγο σοφότερος, γιατί εκείνα που δεν γνωρίζω δεν νομίζω ότι τα γνωρίζω. Μετά πήγα σε κάποιον άλλον, από εκείνους που θεωρούνται σοφότεροι απ' αυτόν, και κατάλαβα ότι συμβαίνει και μ' αυτόν ακριβώς το ίδιο. Έτσι με αντιπάθησε κι εκείνος και πολλοί άλλοι.
Μετά απ' αυτά συνέχισα να πηγαίνω και σε άλλους, παρ' όλο που ένιωθα - και λυπόμουν και φοβόμουν - πως γινόμουν μισητός, ωστόσο μου φαινόταν ότι ήταν αναγκαίο να προτιμήσω να ερευνήσω τα λόγια του θεού. Έπρεπε λοιπόν να πάω, εξετάζοντας τι θέλει να πει ο χρησμός, σε όλους που θεωρούνταν ότι γνωρίζουν κάτι.
Και μα τον κύνα, άνδρες Αθηναίοι, - γιατί πρέπει να σας πω την αλήθεια - να τι μου συνέβη: Οι πιο φημισμένοι μου φάνηκαν να ξέρουν σχεδόν τα λιγότερα, όταν τους εξέταζα σύμφωνα με τα λόγια του θεού, ενώ άλλοι, που φαίνονταν κατώτεροι, ήταν πιο συνετοί άνδρες. Πρέπει λοιπόν αυτή την περιπλάνησή μου να σας τη διηγηθώ, σαν άθλους που κατόρθωσα να πραγματοποιήσω, για να μην αφήσω ανεπιβεβαίωτο το χρησμό. Μετά λοιπόν από τους πολιτικούς, πήγα στους ποιητές, κι εκείνους των τραγωδιών κι εκείνους των διθυράμβων και τους άλλους, με σκοπό να πιάσω εδώ τον εαυτό μου να είμαι αμαθέστερος απ' αυτούς. Φέρνοντας λοιπόν μαζί μου εκείνα από τα ποιήματά τους που μου φαινόταν ότι τα έχουν δουλέψει περισσότερο, τους ζητούσα να μου εξηγήσουν τι λένε, για να μάθω ταυτόχρονα και κάτι απ' αυτούς. Ντρέπομαι λοιπόν να σας πω, άνδρες, την αλήθεια. Πρέπει όμως να σας την πω. Με λίγα λόγια, σχεδόν όλοι όσοι είναι παρόντες θα μπορούσαν να μιλήσουν καλύτερα για τα έργα τους απ' αυτούς τους ίδιους. Δεν άργησα να αντιληφθώ ότι και για τους ποιητές ισχύει αυτό εδώ, ότι δηλαδή δεν δημιουργούν με τη σοφία, αλλά με κάποιο φυσικό χάρισμα, με κάποια έμπνευση ανάλογη μ' εκείνη των μάντεων και των χρησμωδών.
Γιατί πράγματι αυτοί λένε πολλά και καλά, αλλά δεν γνωρίζουν τίποτα γι' αυτά που λένε. Αυτό μου φαίνεται ότι έχουν πάθει και οι ποιητές. Και ταυτόχρονα κατάλαβα ότι εξαιτίας του ποιητικού τους ταλέντου νομίζουν ότι και στα άλλα είναι οι πιο σοφοί από τους ανθρώπους, ενώ δεν είναι. Έφυγα λοιπόν και από εκεί με τη σκέψη ότι έχω το ίδιο πλεονέκτημα απέναντί τους, όπως και με τους πολιτικούς. Στο τέλος πήγα στους χειροτέχνες. Γιατί ήξερα ότι εγώ δεν γνωρίζω τίποτα, ήξερα όμως ότι αυτούς θα τους εύρισκα να γνωρίζουν πολλά και καλά. Και σ' αυτό δεν διαψεύστηκα, γιατί γνώριζαν αυτά που εγώ δεν γνώριζα και ως προς αυτά ήταν σοφότεροι από εμένα. Αλλά, άνδρες Αθηναίοι, μου φάνηκαν να έχουν το ίδιο ελάττωμα με τους ποιητές και οι καλοί καλλιτέχνες. Επειδή ασκούσε καλά την τέχνη του ο καθένας απ' αυτούς, νόμιζε ότι και στα άλλα είναι πάρα πολύ σοφός, και αυτό το σφάλμα τους σκίαζε κι εκείνη τη σοφία που πράγματι κατείχαν.
Έτσι λοιπόν κατέληξα να αναρωτιέμαι - για να δικαιώσω το χρησμό - τι από τα δύο θα προτιμούσα, να είμαι όπως είμαι, δηλαδή να μην είμαι ούτε σοφός με τη δικιά τους σοφία αλλά ούτε και αμαθής με τη δικιά τους αμάθεια, ή να είμαι και σοφός και αμαθής όπως εκείνοι. Απαντούσα λοιπόν και στον εαυτό μου και στον χρησμό ότι είναι καλύτερα να είμαι όπως είμαι. Από αυτήν τη συνήθεια, άνδρες Αθηναίοι, γεννήθηκαν πολλές έχθρες εναντίον μου και μάλιστα τόσο δυσάρεστες και βαριές, ώστε να γεννηθούν απ' αυτές πολλές συκοφαντίες και να μου βγει η φήμη ότι είμαι σοφός. Γιατί κάθε φορά που αποδεικνύω την άγνοια κάποιου, νομίζουν οι παρόντες ότι είμαι σοφός σ' αυτά που εκείνος δεν γνωρίζει. Όπως φαίνεται όμως, άνδρες, ο θεός μόνο είναι πράγματι σοφός και μ' αυτόν το χρησμό αυτό λέει, ότι η ανθρώπινη σοφία έχει μικρή αξία, ίσως και καμία. Και πιθανόν να υποδεικνύει τον Σωκράτη, και να χρησιμοποιεί το όνομά μου φέροντάς με για παράδειγμα, σα να ήθελε να πει: "Εκείνος από σας είναι, άνθρωποι, ο σοφότερος που, σαν το Σωκράτη, γνωρίζει ότι στην πραγματικότητα δεν μπορεί να είναι διόλου σοφός". Όλα αυτά λοιπόν εγώ ακόμα και τώρα τα στριφογυρίζω στο μυαλό μου, τα εξετάζω και τα ερευνώ, ακολουθώντας τα λόγια του θεού, κάθε φορά που νομίσω ότι κάποιος είναι σοφός, είτε συμπολίτης μας είτε ξένος. Και όταν έχω την αίσθηση ότι δεν είναι σοφός, βοηθώ τον θεό αποδεικνύοντάς το. Έτσι, όντας απασχολημένος μ' αυτό το έργο δεν ευκαιρώ ούτε για την πόλη να κάνω τίποτα αξιόλογο ούτε για την οικογένειά μου, αλλά βρίσκομαι σε φοβερή φτώχεια υπηρετώντας το θεό.
Εκτός από αυτά όμως οι νέοι που με ακολουθούν με τη θέλησή τους - και είναι εκείνοι που έχουν τον περισσότερο χρόνο διαθέσιμο, οι πιο πλούσιοι - ευχαριστιούνται να με ακούνε να εξετάζω τους ανθρώπους και πολλές φορές με μιμούνται κι αυτοί. Προσπαθούν έπειτα, να εξετάσουν και οι ίδιοι, άλλους. Και βρίσκουν, όπως φαίνεται, μεγάλη αφθονία από ανθρώπους που νομίζουν ότι γνωρίζουν κάτι, ενώ λίγα πράγματα μόνο γνωρίζουν ή ακόμα και τίποτα. Τότε όσοι εξετάζονται εξοργίζονται με εμένα αλλά όχι μ' εκείνους. Λένε μάλιστα ότι υπάρχει κάποιος άθλιος Σωκράτης που διαφθείρει τους νέους.
Και όταν τους ρωτάει κανείς τι κάνει και τι διδάσκει για να πετυχαίνει κάτι τέτοιο, δεν έχουν τι να απαντήσουν γιατί δεν το ξέρουν. Για να μη φανεί όμως ότι δεν έχουν τι να πουν, λένε ό,τι έχουν πρόχειρο εναντίον των φιλοσόφων γενικώς, "πως ερευνά ό,τι συμβαίνει στον ουρανό και κάτω από τη γη", "ότι δεν πιστεύει σους θεούς" και "ότι κάνει αυτό που είναι λάθος να φαίνεται για σωστό". Γιατί την αλήθεια νομίζω, δεν θα ήθελαν να πουν, ότι δηλαδή προσποιούνται ότι γνωρίζουν, ενώ τίποτα δεν γνωρίζουν. Καθώς είναι λοιπόν φιλόδοξοι και φανατικοί και πολλοί, και μιλάνε όλοι μαζί και πειστικά για μένα, έχουν γεμίσει τα αυτιά σας και από παλιά και τώρα συκοφαντώντας με άγρια. Απ' αυτούς είναι και ο Μέλητος και ο Άνυτος και ο Λύκων που μου επιτέθηκαν, ο Μέλητος οργιζόμενος για λογαριασμό των ποιητών, ο Άνυτος υπερασπιζόμενος τους πολιτικούς και ο Λύκων τους ρήτορες.
Ώστε, όπως έλεγα στην αρχή, θα απορούσα αν κατόρθωνα να βγάλω από το μυαλό σας σε τόσο λίγο χρόνο αυτές τις συκοφαντίες που έχουν συσσωρευτεί. Αυτή είναι, άνδρες Αθηναίοι, η αλήθεια, και σας τη λέω χωρίς να σας κρύψω τίποτα απολύτως και χωρίς να παραποιήσω τίποτα. Παρ' όλο που ξέρω ότι για τον ίδιο λόγο σας γίνομαι μισητός. Αυτό άλλωστε είναι απόδειξη ότι λέω την αλήθεια και ότι από εδώ ξεκινούν οι συκοφαντίες και ότι αυτές είναι οι αιτίες τους.
Και είτε τώρα είτε άλλοτε να εξετάσετε αυτά, θα βρείτε ότι έτσι είναι. Για όσα λοιπόν με κατηγορούσαν οι πρώτοι μου κατήγοροι, αρκεί για σας αυτή μου η απολογία. Στον Μέλητο τώρα, τον καλό και αφοσιωμένο στην πόλη, όπως λένε, και στους πρόσφατους κατηγόρους μου, θα προσπαθήσω να απολογηθώ. Πάλι λοιπόν, επειδή πρόκειται για διαφορετικούς κατηγόρους, ας ακούσουμε το κατηγορητήριό τους. Λέει λοιπόν περίπου τα εξής: Λένε ότι ο Σωκράτης είναι ένοχος επειδή διαφθείρει τους νέους και δεν πιστεύει στους θεούς της πόλης, αλλά σε άλλες καινούργιες θεότητες.
Αυτή λοιπόν είναι η κατηγορία. Ας την εξετάσουμε λεπτομερώς. Λέει λοιπόν ότι είμαι ένοχος επειδή διαφθείρω τους νέους. Εγώ όμως, λέω, άνδρες Αθηναίοι, ότι είναι ένοχος ο Μέλητος, επειδή αστειεύεται σοβαρά, σέρνοντας με μεγάλη επιπολαιότητα ανθρώπους στα δικαστήρια, προσποιούμενος ότι ενδιαφέρεται και φροντίζει για πράγματα για τα οποία ποτέ δε νοιάστηκε. Και θα προσπαθήσω να σας αποδείξω ότι πράγματι έτσι είναι. Έλα λοιπόν, Μέλητε, και πες μας: Υπάρχει τίποτα άλλο που να σε ενδιαφέρει πιο πολύ από τη βελτίωση των νέων;
- Όχι βέβαια. Έλα λοιπόν, πες σ' αυτούς εδώ, ποιος τους κάνει καλύτερους; Γιατί είναι φανερό ότι το ξέρεις, αφού ενδιαφέρεσαι. Έχοντας βρει εκείνον που τους διαφθείρει, όπως λες, με φέρνεις εδώ ενώπιον των δικαστών και με κατηγορείς. Έλα, πες μας τώρα, ποιος τους κάνει καλύτερους. Φανέρωσέ τον σ' όσους μας ακούν.
Βλέπεις, Μέλητε, ότι σιωπάς, ότι δεν έχεις τι να πεις; Δεν νομίζεις ότι η σιωπή σου είναι ντροπή, ότι αποτελεί αρκετή απόδειξη για τον ισχυρισμό μου, ότι δε νοιάζεσαι καθόλου γι' αυτό το ζήτημα; Αλλά πες μας, φίλε μου, ποιος κάνει τους νέους καλύτερους;
- Οι νόμοι.
- Μα δεν ρωτάω αυτό, αγαπητέ μου, αλλά ποιος άνθρωπος, ο οποίος βέβαια θα έχει πρώτα μάθει και τους νόμους.
- Αυτοί, Σωκράτη, οι δικαστές.
- Τι λες, Μέλητε; Αυτοί εδώ είναι ικανοί να μορφώνουν τους νέους και να τους κάνουν καλύτερους;
- Ασφαλώς.
- Όλοι γενικά ή μόνο μερικοί απ' αυτούς;
- Όλοι γενικά.
- Καλά τα λες, μα την Ήρα. Μεγάλη έχουμε αφθονία από ωφέλιμους ανθρώπους. Και αυτοί εδώ οι ακροατές τους κάνουν καλύτερους ή όχι;
- Και αυτοί.
- Και οι βουλευτές;
- Και οι βουλευτές.
- Μήπως τότε, Μέλητε, τα μέλη της εκκλησίας του δήμου, οι εκκλησιαστές, διαφθείρουν τους νεότερους; Ή κι εκείνοι, όλοι γενικά, τους κάνουν καλύτερους;
- Κι εκείνοι.
- Όλοι λοιπόν, όπως φαίνεται, οι Αθηναίοι τους κάνουν καλούς και άξιους εκτός από μένα, και μόνον εγώ τους διαφθείρω. Έτσι λες;
- Έτσι ακριβώς.
- Πόσο δυστυχισμένο με θεωρείς! Απάντησέ μου όμως: νομίζεις ότι και με τα άλογα συμβαίνει το ίδιο ; Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να τα κάνουν καλύτερα, και μόνο ένας είναι που τα χαλάει;
Ή συμβαίνει εντελώς το αντίθετο, και μόνο ένας μπορεί να τα κάνει καλύτερα, ή πολύ λίγοι μόνο, οι ιπποκόμοι; Ενώ οι άλλοι, οι πολλοί, όταν ασχολούνται με άλογα και τα χρησιμοποιούν, τα χαλάνε; Δεν ισχύει αυτό, Μέλητε, και για τα άλογα και για όλα τα άλλα ζώα; Ισχύει, είτε το παραδεχτείτε εσύ κι ο Άνυτος είτε όχι. Θα ήταν λοιπόν πολύ ευτυχισμένοι οι νέοι αν ένας μόνο τους διέφθειρε και όλοι οι άλλοι τους ωφελούσαν.
Αλλά όμως, Μέλητε, είναι ολοφάνερο πως ποτέ δεν φρόντισες για τους νέους και απέδειξες καθαρά την αμέλειά σου, ότι ποτέ δεν ενδιαφέρθηκες για τα πράγματα για τα οποία με κατηγορείς. Πες μας ακόμα, στο όνομα του Δία, Μέλητε, τι είναι καλύτερο, να ζεις ανάμεσα σε καλούς πολίτες ή σε κακούς; Έλα φίλε μου, απάντησε. Δεν σε ρωτάω τίποτα δύσκολο. Οι κακοί δεν βλάπτουν πάντοτε εκείνους που βρίσκονται κοντά τους, και οι καλοί δεν τους ωφελούν;
- Ασφαλώς.
- Υπάρχει λοιπόν κανένας που θα ήθελε να βλάπτεται από τους δικούς του, και όχι να ωφελείται; Απάντησε, αγαπητέ μου. Ο νόμος προστάζει να απαντήσεις. Υπάρχει κανένας που θα ήθελε να βλάπτεται;
- Όχι βέβαια.
- Έλα λοιπόν, πες μας, με κατηγορείς εδώ ότι διαφθείρω τους νέους και τους κάνω κακούς; Γίνεται αυτό με τη θέλησή μου ή χωρίς τη θέλησή μου;
- Με τη θέλησή σου βέβαια.
- Τι είναι αυτά που λες, Μέλητε; Είσαι τόσο σοφότερος εσύ από μένα, παρ' όλο που είσαι τόσο νεότερός μου, ώστε ενώ ξέρεις ότι οι κακοί βλάπτουν πάντοτε εκείνους που βρίσκονται κοντά τους και οι καλοί τους ωφελούν, λες ότι εγώ έχω φτάσει σε τέτοιο σημείο αμάθειας που με το να μην με ενδιαφέρει αν κάνω κάποιον από τους γύρω μου να γίνει κακός, μπαίνω κι εγώ ο ίδιος στον κίνδυνο να μου κάνει κάτι κακό; Και αυτό το τόσο μεγάλο κακό το κάνω, όπως λες, με τη θέλησή μου; Δεν με πείθεις γι' αυτό, Μέλητε, και θαρρώ πως κανέναν άλλον δεν πείθεις. Αλλά ή δεν τους διαφθείρω, ή, αν τους διαφθείρω, το κάνω χωρίς να το θέλω. Πάντως εσύ και στις δύο περιπτώσεις λες ψέματα.
Αν όμως τους διαφθείρω χωρίς τη θέλησή μου, για τέτοια αθέλητα σφάλματα ο νόμος δεν ορίζει να με φέρεις στο δικαστήριο, αλλά να με πάρεις ιδιαιτέρως, και να με συμβουλεύσεις και να με νουθετήσεις. Γιατί είναι φανερό ότι, αφού το καταλάβω, θα πάψω να κάνω ό,τι έκανα ακούσια. Εσύ όμως απέφυγες να το κάνεις αυτό και δεν θέλησες να έρθεις να με βρεις και να με νουθετήσεις. Και με φέρνεις σ' αυτό το δικαστήριο, όπου ο νόμος ορίζει να φέρνουν εκείνους που χρειάζονται τιμωρία και όχι εκείνους που χρειάζονται νουθεσία. Αλλά, άνδρες Αθηναίοι, είναι πια φανερό εκείνο που ήδη έλεγα, ότι δηλαδή ο Μέλητος δε νοιάστηκε ποτέ στο ελάχιστο γι' αυτά. Όμως πες μας: Με ποιον τρόπο Μέλητε, λες ότι διαφθείρω τους νεότερους; Όπως φαίνεται και από την καταγγελία σου, διδάσκοντάς τους να μην πιστεύουν στους θεούς που πιστεύει η πόλη, αλλά σε άλλους καινούργιους δαίμονες; Δεν λες ότι διδάσκοντας αυτά τους διαφθείρω;
- Ακριβώς αυτά λέω.
- Στο όνομα λοιπόν αυτών των θεών για τους οποίους γίνεται τώρα λόγος, Μέλητε, εξήγησέ μας με μεγαλύτερη σαφήνεια και σε μένα και σ' αυτούς εδώ τους άνδρες, γιατί εγώ δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς θέλεις να πεις. Λες ότι διδάσκω να πιστεύουν ότι υπάρχουν μερικοί θεοί - άρα και εγώ πιστεύω ότι υπάρχουν θεοί και δεν είμαι εντελώς άθεος και δεν μπορώ να κατηγορηθώ γι' αυτό - αλλά ότι δεν είναι αυτοί της πόλης, αλλά άλλοι, και γι' αυτό ακριβώς με κατηγορείς, επειδή είναι άλλοι; Ή ισχυρίζεσαι ότι δεν έχω πίστη στους θεούς, πράγμα που διδάσκω και στους άλλους;
- Ακριβώς, λέω ότι δεν πιστεύεις καθόλου στους θεούς.
- Καλέ μου Μέλητε, πως τα λες αυτά;
Δεν πιστεύω λοιπόν ούτε για τον ήλιο ούτε για τη σελήνη ότι είναι θεοί, όπως οι άλλοι άνθρωποι;
- Μα τον Δία, άνδρες δικαστές, για τον ήλιο λεει ότι είναι πέτρα και για τη σελήνη ότι είναι γη.
- Τον Αναξαγόρα νομίζεις ότι κατηγορείς, αγαπητέ μου Μέλητε. Και τόσο μικρή ιδέα έχεις γι' αυτούς εδώ, τους θεωρείς τόσο αγράμματους, ώστε να μη γνωρίζουν ότι τα βιβλία του Αναξαγόρα του Κλαζομένιου είναι γεμάτα από τέτοια λόγια; Από εμένα θα τα μάθαιναν αυτά οι νέοι, ενώ θα μπορούσαν, όποτε ήθελαν, να αγοράσουν τα βιβλία αυτά από την ορχήστρα του θεάτρου με μια δραχμή, και να κοροϊδεύουν το Σωκράτη, αν υποστηρίζει ότι είναι δικά του, πράγματα μάλιστα τόσο περίεργα. Αλλά, στο όνομα του Δία, έτσι σου φαίνομαι; Ότι δεν πιστεύω σε κανένα θεό;
- Όχι, μα το Δία, σε κανέναν απολύτως.
- Ούτε τον εαυτό σου, Μέλητε, μου φαίνεται ότι δεν πιστεύεις πια. Αυτός εδώ μου φαίνεται, άνδρες Αθηναίοι, ότι σας περιφρονεί πολύ και ότι είναι τελείως αναίσχυντος, και ότι έκανε αυτή την καταγγελία από αλαζονεία και αναισχυντία και νεανική επιπολαιότητα. Φαίνεται σα να έχει φτιάξει ένα γρίφο για να με δοκιμάσει:
"Θα καταλάβει άραγε ο Σωκράτης ο σοφός ότι αστειεύομαι και ότι αντιφάσκω ή θα τον εξαπατήσω και αυτόν και τους άλλους που με ακούνε;" Γιατί νομίζω πως είναι φανερό ότι ο ίδιος αντιφάσκει στην καταγγελία του και είναι σαν να έλεγε: "Ο Σωκράτης είναι ένοχος επειδή δεν πιστεύει στους θεούς, πιστεύοντας όμως στους θεούς". Μα είναι αστείο. Εξετάστε κι εσείς μαζί μου, άνδρες, πως αντιλαμβάνομαι αυτά που λέει. Κι εσύ απάντησέ μας, Μέλητε. Όσο για σας, θυμηθείτε αυτό που σας ζήτησα από την αρχή, και μη διαμαρτύρεσθε όταν μιλάω με το συνηθισμένο μου τρόπο.
Είναι κανένας, Μέλητε, από τους ανθρώπους που να πιστεύει ότι υπάρχουν ανθρώπινα πράγματα και να μην πιστεύει ότι υπάρχουν άνθρωποι; Ας μου απαντήσει, άνδρες, και ας μη διαμαρτύρεται λέγοντας άλλα αντί άλλων. Είναι κανένας που να μην πιστεύει ότι υπάρχουν άλογα, αλλά να πιστεύει ότι υπάρχει ιππασία; Ή που ενώ δεν πιστεύει ότι υπάρχουν αυλητές, πιστεύει ότι υπάρχει αυλητική τέχνη; Δεν είναι δυνατόν αυτό, φίλε μου. Κι αν εσύ δεν θέλεις να απαντήσεις, στο λέω εγώ, και σ' εσένα και σ' αυτούς εδώ. Απάντησέ μου όμως τουλάχιστον σ' αυτό που σε ρωτάω τώρα: είναι κανείς που να πιστεύει στη δύναμη των θεοτήτων και να μην πιστεύει ότι υπάρχουν θεότητες;
- Δεν είναι δυνατόν αυτό.
- Με βοηθάς απαντώντας έτσι, έστω και με το ζόρι, επειδή αναγκάζεσαι απ' αυτούς εδώ να το κάνεις. Λες λοιπόν ότι και πιστεύω στη δύναμη των θεοτήτων, και διδάσκω ότι υπάρχουν, είτε πρόκειται για καινούργιες είτε για παλιες, αλλά πάντως πιστεύω στη δύναμη των θεοτήτων, σύμφωνα με τα λόγια σου, και μάλιστα αυτό το αναφέρεις και στην ένορκη καταγγελία σου. Αλλά αν πιστεύω στη δύναμή τους, είναι απολύτως αναγκαίο να πιστεύω ότι υπάρχουν θεότητες. Δεν είναι έτσι; Ασφαλώς. Σε βάζω να συμφωνείς μαζί μου, επειδή δεν απαντάς. Τις θεότητες λοιπόν δεν τις θεωρούμε είτε θεούς είτε παιδιά των θεών; Συμφωνείς ή όχι;
- Βέβαια.
- Αν λοιπόν πιστεύω στις θεότητες, όπως λες εσύ, αν μεν είναι κάποιοι θεοί οι δαίμονες, τότε δεν ισχύει ο ισχυρισμός μου, ότι μιλάς με γρίφους και μας κοροϊδεύεις; Γιατί λες ότι εγώ δεν πιστεύω στους θεούς αλλά ταυτόχρονα και ότι πιστεύω, εφόσον πιστεύω στις θεότητες. Αν πάλι οι θεότητες είναι παιδιά θεών, είτε νόθα είτε από νύμφες είτε από άλλες μητέρες, όπως λένε, ποιος από τους ανθρώπους θα πίστευε ότι ενώ υπάρχουν παιδιά των θεών, δεν υπάρχουν θεοί;
Το ίδιο παράλογο θα ήταν να πίστευε κανείς ότι υπάρχουν παιδιά των αλόγων και των γαϊδουριών, τα μουλάρια, αλλά να μην πίστευε ότι υπάρχουν άλογα και γαϊδούρια. Όχι, Μέλητε, δεν είναι δυνατόν να τα έγραψες αυτά στην καταγγελία σου για άλλο λόγο παρά μόνο γιατί δεν έβρισκες κανένα αληθινό αδίκημα για να με κατηγορήσεις. Αλλά δεν υπάρχει κανένας τρόπος να πείσεις κάποιον άνθρωπο, ακόμα κι αν έχει ελάχιστη νοημοσύνη, ότι μπορεί κάποιος που πιστεύει στη δύναμη των θεοτήτων να μην πιστεύει στη δύναμη των θεών, ή το αντίθετο, ότι μπορεί κάποιος που δεν πιστεύει σε θεότητες να πιστεύει είτε στους θεούς είτε στους ήρωες.
Αλλά, άνδρες Αθηναίοι, νομίζω ότι δεν χρειάζεται να αποδείξω με περισσότερα επιχειρήματα ότι δεν ευσταθεί η κατηγορία του Μέλητου. Αρκούν αυτά που είπα. Εκείνο όμως που έλεγα προηγουμένως, ότι προκάλεσα τη μεγάλη εχθρότητα πολλών ανθρώπων, είναι απολύτως αληθινό. Και αυτό είναι που θα με καταστρέψει, αν με καταστρέψει: δεν θα είναι ούτε ο Μέλητος ούτε ο Άνυτος, αλλά οι συκοφαντίες και ο φθόνος των πολλών. Αυτά στ' αλήθεια κατέστρεψαν και νομίζω θα καταστρέψουν στο μέλλον πολλούς άλλους δίκαιους ανθρώπους.
Γιατί δεν πιστεύω ότι θα σταματήσει σ' εμένα το κακό.
Θα μπορούσε όμως να πει κανείς: "Δεν ντρέπεσαι, Σωκράτη, που έχεις κάνει τέτοια πράγματα ώστε τώρα να κινδυνεύεις να πεθάνεις;" Κι εγώ τότε θα του έδινα τη σωστή απάντηση, λέγοντας ότι: "Κάνεις λάθος, άνθρωπε, αν νομίζεις πως ένας άνδρας που θέλει να ωφελήσει έστω και λίγο τους άλλους πρέπει να υπολογίζει τον κίνδυνο αν θα ζήσει ή αν θα πεθάνει. Ενώ το μόνο που πρέπει να σκέφτεται, όταν ενεργεί, είναι αν ενεργεί δίκαια ή άδικα και αν η συμπεριφορά του είναι καλού ή κακού ανθρώπου.
Γιατί τότε θα ήταν ανάξιοι, σύμφωνα με τα λεγόμενά σου, όσοι από τους ημίθεους σκοτώθηκαν στην Τροία, και όλοι οι άλλοι, και ο γιος της Θέτιδας. Αυτός τόσο πολύ περιφρονούσε τον κίνδυνο, μπροστά στο ενδεχόμενο να ντροπιαστεί, ώστε, όταν του είπε η μητέρα του, που ήταν θεά, τότε που ήθελε να σκοτώσει τον Έκτορα, τα εξής παρακάτω - αν θυμάμαι καλά - λόγια: "Παιδί μου, αν εκδικηθείς το φόνο του φίλου σου του Πατρόκλου και σκοτώσεις τον Έκτορα, θα πεθάνεις κι εσύ. Γιατί αμέσως μετά τον Έκτορα θα έρθει και το δικό σου τέλος", εκείνος - ενώ τα άκουσε αυτά - αδιαφόρησε για τον θάνατο και τον κίνδυνο, και πιο πολύ φοβήθηκε να ζήσει σαν δειλός που εκδίκηση δεν παίρνει για τους φίλους του.
"Ας πεθάνω αμέσως, είπε, φτάνει να τιμωρήσω εκείνον που έφταιξε και να μη μένω πια εδώ ντροπιασμένος, κοντά στα καμπυλόπρυμνα καράβια, βάρος της γης". Νομίζεις ότι νοιάστηκε αυτός για τον θάνατο και τον κίνδυνο; Και πράγματι, άνδρες Αθηναίοι, έτσι είναι. Εκεί που θα ταχθεί κανείς, είτε από μόνος του, επειδή πιστεύει ότι πράττει το καλύτερο, είτε από κάποιον άρχοντα, εκεί οφείλει, θαρρώ, να παραμείνει, διακινδυνεύοντας και χωρίς να λογαριάζει ούτε θάνατο ούτε τίποτα άλλο, μπροστά στην ατίμωση. Θα είχα λοιπόν κάνει πολύ άσχημα, άνδρες Αθηναίοι, αν όταν με διέταξαν οι άρχοντες που εσείς εκλέξατε, να πολεμήσω στην Ποτίδαια, στην Αμφίπολη, στο Δήλιο, έμενα τότε στο καθήκον που μου όριζαν, όπως και οι άλλοι, και έβαζα σε κίνδυνο τη ζωή μου, και όταν μου όριζε ο θεός - κατά τη δική μου πάντα αντίληψη - ότι πρέπει να ζω φιλοσοφώντας και εξετάζοντας τον εαυτό μου και τους άλλους, να φοβόμουν είτε το θάνατο είτε οτιδήποτε άλλο, και να εγκατέλειπα τη θέση μου
Θα ήταν φοβερό, και πράγματι τότε θα ήταν δίκαιο να με φέρει κανείς στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι δεν πιστεύω στους θεούς και ότι δεν υπακούω στον χρησμό, και ότι φοβάμαι τον θάνατο και ότι νομίζω πως είμαι σοφός ενώ δεν είμαι. Γιατί το να φοβάται κανείς τον θάνατο, άνδρες, δεν είναι τίποτα άλλο από το να νομίζει κανείς ότι είναι σοφός χωρίς να είναι. Να νομίζει ότι γνωρίζει αυτά που δε γνωρίζει. Γιατί κανείς δεν γνωρίζει τον θάνατο, ούτε αν συμβαίνει να είναι το μεγαλύτερο αγαθό για τον άνθρωπο, κι όμως τον φοβούνται σα να ξέρουν καλά ότι είναι το μεγαλύτερο κακό.
Και δεν είναι αμάθεια αυτό επονείδιστη, το να νομίζει κανείς ότι γνωρίζει εκείνα που δεν γνωρίζει; Εγώ όμως, άνδρες, σ' αυτό ακριβώς διαφέρω ίσως από τους περισσότερους και αν λέω ότι είμαι σε κάτι σοφότερος από κάποιον άλλον είναι σ' αυτό το σημείο, ότι μη γνωρίζοντας αρκετά για τον Άδη, παραδέχομαι την άγνοιά μου. Γνωρίζω όμως ότι είναι κακό και ντροπή να βλάπτει κανείς έναν καλύτερο και να μην υπακούει σ' αυτόν, είτε θεός είναι είτε άνθρωπος Έτσι λοιπόν ποτέ δεν θα φοβηθώ και δεν θα αποφύγω να κάνω κάτι, διαπράττοντας κακές πράξεις που γνωρίζω ότι είναι κακές, για να επιτύχω άλλες που δεν γνωρίζω αν είναι πράγματι καλές.
Ώστε ακόμα κι αν με αφήνατε τώρα ελεύθερο, μη πιστεύοντας στον Άνυτο, ο οποίος σας είπε ότι είτε από την αρχή δεν έπρεπε καθόλου να δικαστώ, ή, αφού δικάζομαι, δεν είναι δυνατόν να μη με καταδικάσετε σε θάνατο. Γιατί, πρόσθεσε, αν γλιτώσει, οι γιοι σας, που ήδη κάνουν ό,τι τους διδάσκει ο Σωκράτης, θα καταστραφούν όλοι εντελώς. Αν λοιπόν, παρ' όλα αυτά, μου λέγατε: "Σωκράτη, εμείς δεν θα πιστέψουμε τον Άνυτο και θα σε αφήσουμε ελεύθερο, με τον εξής όμως όρο, ότι δεν θα περνάς πια την ώρα σου εξετάζοντας έτσι τους ανθρώπους και φιλοσοφώντας. Κι αν πιαστείς να το κάνεις αυτό το πράγμα, θα πεθάνεις". Αν λοιπόν, όπως είπα, μ' αυτόν τον όρο μ' αφήνατε ελεύθερο, θα σας έλεγα ότι: "Εγώ, άνδρες Αθηναίοι, σας εκτιμώ και σας αγαπώ, αλλά θα υπακούσω στον θεό κι όχι σε σας, και όσο αναπνέω και μπορώ, δεν θα πάψω να φιλοσοφώ και να σας συμβουλεύω και να νουθετώ οποιονδήποτε από σας τυχαίνει κάθε φορά να συναντώ, λέγοντάς του αυτά ακριβώς που συνήθιζα να λέω, ότι: "Πως εσύ, αγαπητέ μου, όντας Αθηναίος πολίτης της πιο μεγάλης και της πιο φημισμένης για τη σοφία της και τη δύναμή της πόλης, δεν ντρέπεσαι να φροντίζεις για τα χρήματα, πως θα αποκτήσεις περισσότερα, και για τη δόξα και τις τιμές, και να μην ενδιαφέρεσαι ούτε να νοιάζεσαι για τη φρόνηση και την αλήθεια και την ψυχή σου;" Και αν κάποιος από σας αμφισβητεί τα λόγια μου και πει ότι φροντίζει και γι' αυτά, δεν θα τον αφήσω αμέσως ούτε θα φύγω, αλλά θα του υποβάλλω ερωτήσεις και θα τον εξετάσω και θα τον ελέγξω, και αν μου φανεί ότι δεν κατέχει την αρετή, παρ' όλο που ισχυρίζεται το αντίθετο, θα τον επιπλήξω που νοιάζεται τόσο λίγο για τα πιο σημαντικά και τόσο πολύ για τα πιο ασήμαντα. Αυτά θα τα κάνω σε όποιον τύχει να συναντήσω, είτε είναι νεότερος είτε μεγαλύτερος, είτε ξένος είτε συμπολίτης μας, και κυρίως στους συμπολίτες μας, που είναι πιο δικοί μου. Γιατί αυτά με προστάζει ο θεός καταλάβετέ το καλά. Και εγώ πιστεύω ότι μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει μεγαλύτερο αγαθό για σας και για την πόλη από αυτήν την υπηρεσία μου που προσφέρω στον θεό. Γιατί περιφέρομαι μη κάνοντας τίποτα άλλο από το να πείθω τους νεότερους και τους πιο ηλικιωμένους ανάμεσά σας να μην φροντίζουν ούτε για τα σώματά τους ούτε για τα χρήματά τους με τόσο πάθος, παρά μόνο για την ψυχή τους, πως θα γίνει καλύτερη, λέγοντας τους ότι η αρετή δεν γίνεται από τα χρήματα, αλλά τα χρήματα και όλα τα άλλα ανθρώπινα αγαθά, και τα ιδιωτικά και τα δημόσια, από την αρετή. Αν τα λόγια μου αυτά διαφθείρουν τους νέους, τότε είναι βλαβερά. Κι αν κάποιος ισχυρίζεται ότι εγώ άλλα λέω και όχι ό,τι σας είπα, δεν λέει την αλήθεια. Ως προς αυτά, θα έλεγα, άνδρες Αθηναίοι, ή να ακούσετε τον Άνυτο ή να μην τον ακούσετε, και ή να μ' αφήσετε ελεύθερο ή να μη μ' αφήσετε, γιατί εγώ δεν πρόκειται να αλλάξω σε ό,τι κάνω, ακόμα κι αν πρόκειται να πεθάνω πολλές φορές.
Μη διαμαρτύρεσθε, άνδρες Αθηναίοι, κάντε ό,τι σας παρακάλεσα. Μην διαμαρτύρεσθε για ό,τι λέω, αλλά ακούτε. Γιατί πιστεύω ότι ακούγοντάς με θα ωφεληθείτε. Γι' αυτά τα άλλα που πρόκειται να σας πω θα βάλετε ίσως τις φωνές, αλλά να μην το κάνετε. Να ξέρετε καλά όμως, ότι αν με θανατώσετε, και είμαι πράγματι αυτός που λέω εγώ, δεν θα βλάψετε τόσο εμένα όσο θα βλάψετε τους εαυτούς σας. Γιατί εμένα σε τίποτε δεν μπορούν να με βλάψουν ούτε ο Μέλητος ούτε ο Άνυτος. Δεν θα είχαν τη δυνατότητα, γιατί πιστεύω ότι δεν γίνεται ο χειρότερος άνθρωπος να βλάψει έναν καλύτερο.
Θα μπορούσε βέβαια να με σκοτώσει ίσως ή να με εξορίσει ή και να μου στερήσει τα πολιτικά μου δικαιώματα. Αυτά τα πράγματα ίσως αυτός ή κάποιος άλλος να τα θεωρεί μεγάλο κακό. Όχι όμως εγώ. Θεωρώ πολύ χειρότερο να κάνει κανείς ό,τι κάνει αυτός τώρα, προσπαθώντας να σκοτώσει άδικα έναν άνθρωπο. Τώρα λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, δεν απολογούμαι καθόλου για χάρη του εαυτού μου, όπως θα νόμιζε κανείς, αλλά για χάρη σας, για να μην αμαρτήσετε προς τον θεό, καταδικάζοντάς με, περιφρονώντας αυτό που σας έδωσε.
Γιατί αν με σκοτώσετε, άλλον σαν κι εμένα δεν θα βρείτε - για να το πω απλά αλλά κι αστεία - που να τον έχει ορίσει ο θεός να βρίσκεται κοντά στην πόλη, η οποία λόγω μεγέθους μοιάζει νωθρό μεγάλο άλογο ράτσας και χρειάζεται αλογόμυγα να την ξυπνάει. Νομίζω ότι σαν τέτοια με έχει βάλει στην πόλη ο θεός, να μη σταματώ όλη τη μέρα να σας ξυπνώ, να σας πείθω και τον καθένα χωριστά να επικρίνω τριγυρίζοντας παντού.
Δεν θα βρεθεί λοιπόν εύκολα άλλος τέτοιος για σας, άνδρες, και αν με πιστεύετε, πρέπει να με αθωώσετε. Ίσως όμως να βαρεθείτε γρήγορα, όπως όσοι ξυπνάνε νυσταγμένοι, και, έχοντας πειστεί από τον Άνυτο, με ένα χτύπημα να με σκοτώσετε εύκολα. Και έπειτα θα περάσετε την υπόλοιπη ζωή σας κοιμώμενοι, αν δεν σας φροντίσει ο θεός και δεν σας στείλει κάποιον άλλον. Το ότι πράγματι εγώ είμαι εκείνος που έδωσε ο θεός στην πόλη γι' αυτόν τον σκοπό, μπορείτε να το καταλάβετε εύκολα: γιατί δεν φαίνεται ανθρώπινο να έχω παραμελήσει όλες τις υποθέσεις μου και να ανέχομαι να είναι τόσα χρόνια παραμελημένοι οι δικοί μου, για να φροντίζω εσάς, πλησιάζοντας τον καθένα χωριστά, σαν να ήμουν πατέρας σας ή μεγαλύτερος αδελφός σας, για να σας πείθω να ασχοληθείτε με την αρετή. Αν βέβαια είχα κάποιο όφελος απ' αυτό και σας παρακινούσα να το κάνετε παίρνοντας αμοιβή, θα είχα κάποιο λόγο να το κάνω. Τώρα όμως, βλέπετε οι ίδιοι, ότι οι κατήγοροι, ενώ για όλα τα άλλα τόσο αναίσχυντα με κατηγορούν, γι' αυτό δεν τόλμησαν να με κατηγορήσουν και να βρουν κάποιον μάρτυρα, πως εγώ είτε πήρα ποτέ αμοιβή είτε ζήτησα.
Κι αυτό γιατί, όπως νομίζω, διαθέτω έναν αρκετά αξιόπιστο μάρτυρα, την φτώχεια μου. Ίσως λοιπόν να σας φαίνεται παράξενο που, ενώ τριγυρνώντας ανάμεσά σας σας συμβουλεύω ιδιαιτέρως και μιλώ για πολλά πράγματα, δημόσια δεν τολμώ να ανεβώ στο βήμα και μιλώντας στο πλήθος να συμβουλεύσω την πόλη. Αιτία αυτού του πράγματος είναι εκείνο που πολλές φορές ήδη και σε πολλά μέρη με έχετε ακούσει να λέω, ότι υπάρχει μέσα μου κάτι θεϊκό και δαιμόνιο, μια φωνή, αυτό το έγραψε και στην καταγγελία του διακωμωδώντας το ο Μέλητος.
Σε μένα λοιπόν αυτό άρχισε να υπάρχει από τότε που ήμουνα παιδί, είναι μια φωνή που ακούω, η οποία, όποτε την ακούω, πάντοτε με αποτρέπει από κάτι που πρόκειται να κάνω, και ποτέ δεν με προτρέπει σε τίποτα. Αυτή είναι που με εμποδίζει να ασχοληθώ με την πολιτική. Και μου φαίνεται ότι κάνει πάρα πολύ καλά που με εμποδίζει. Γιατί να το ξέρετε καλά, άνδρες Αθηναίοι. Αν εγώ από παλιά είχα επιχειρήσει να ασχοληθώ με την πολιτική, από παλιά θα είχα αφανισθεί και ούτε εσάς θα είχα ωφελήσει σε τίποτα ούτε τον εαυτό μου.
Και μη μου θυμώνετε που λέω την αλήθεια. Γιατί δεν υπάρχει άνθρωπος που να μπορεί να διασωθεί, είτε από σας είτε από οποιοδήποτε άλλο πλήθος, όταν εναντιώνεται με ειλικρίνεια και εμποδίζει να γίνονται στην πόλη πολλά άδικα πράγματα και παράνομα. Αλλά είναι αναγκαίο εκείνος που πράγματι μάχεται για το δίκαιο, αν πρέπει να διασωθεί για λίγο χρονικό διάστημα, να παραμείνει ιδιώτης και να μην συμμετέχει στη δημόσια ζωή. Και θα σας δώσω μεγάλες αποδείξεις γι' αυτό, όχι λόγια, αλλά εκείνα που εσείς εκτιμάτε περισσότερο, έργα. Ακούστε λοιπόν αυτά που μου συνέβησαν, για να δείτε ότι δεν υποχωρώ σε τίποτα που να είναι αντίθετο στο δίκαιο από το φόβο του θανάτου, ακόμα κι αν μη υποχωρώντας θα πέθαινα. Θα σας μιλήσω και με λόγια κοινά και με τη γλώσσα των δικαστηρίων, αλλά θα σας πω την αλήθεια. Εγώ λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, δεν κατέλαβα ποτέ κανένα άλλο αξίωμα στην πόλη, διετέλεσα όμως κάποτε βουλευτής και έτυχε να πρυτανεύει η δική μας η φυλή, η Αντιοχίς, τότε που εσείς, τους δέκα στρατηγούς που δεν μάζεψαν τους ναυαγούς μετά τη ναυμαχία, θέλατε να τους δικάσετε όλους μαζί, παράνομα, όπως αργότερα το καταλάβατε όλοι σας. Τότε, μόνος από όλους τους πρυτάνεις σας εναντιώθηκα, υποστηρίζοντας ότι δεν πρέπει να κάνετε τίποτα αντίθετο προς τους νόμους, και ψήφισα ενάντια στη θέλησή σας. Και ενώ ήταν έτοιμοι οι ρήτορες να με καταγγείλουν και να στείλουν να με συλλάβουν, και εσείς τους παροτρύνατε με φωνές, έκρινα ότι είναι προτιμότερο να διακινδυνεύσω όντας με την πλευρά του νόμου και του δικαίου, παρά να είμαι με το μέρος το δικό σας, που δεν σκεφτόσαστε δίκαια, από φόβο μήπως φυλακισθώ ή θανατωθώ. Και αυτά συνέβαιναν ενώ ακόμα υπήρχε δημοκρατία στην πόλη. Αλλά και όταν έγινε ολιγαρχία, οι τριάκοντα πάλι, αφού με κάλεσαν μαζί με τους άλλους τέσσερις στη Θόλο, μας διέταξαν να πάμε να φέρουμε από τη Σαλαμίνα τον Λέοντα τον Σαλαμίνιο, για να τον σκοτώσουν. Τέτοιες διαταγές έδιναν συχνά και σε πολλούς άλλους, επειδή ήθελαν να εμπλέξουν στα εγκλήματά τους όσο το δυνατόν περισσότερους. Τότε λοιπόν εγώ, όχι με τα λόγια, αλλά έμπρακτα, απέδειξα πάλι ότι εμένα - για να μιλήσω πιο καθαρά - δεν με ενδιαφέρει διόλου ο θάνατος. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να μη διαπράξω κάτι άδικο κι ανόσιο. Γιατί εμένα εκείνο το καθεστώς, παρά την ισχύ του, δεν με φόβισε τόσο ώστε να αναγκαστώ να κάνω κάτι άδικο. Αλλά αφού βγήκαμε από τη Θόλο, ενώ οι τέσσερις πήγαν στη Σαλαμίνα και έφεραν τον Λέοντα, εγώ έφυγα και πήγα στο σπίτι μου. Και ίσως να είχα πεθάνει γι' αυτή μου την πράξη, αν δεν είχε καταλυθεί σύντομα η εξουσία τους. Γι' αυτά μπορούν να σας μιλήσουν πολλοί μάρτυρες.
Νομίζετε λοιπόν ότι θα είχα φτάσει σ' αυτήν την ηλικία, αν είχα ασχοληθεί με την πολιτική και αν πράττοντας ως τίμιος άνθρωπος υποστήριζα το δίκαιο και αν, όπως πρέπει, φρόντιζα γι' αυτό περισσότερο απ' όλα; Κάθε άλλο, άνδρες Αθηναίοι. Ούτε και κανένας άλλος άνθρωπος.
Αλλά εγώ σε όλη μου τη ζωή, και όταν έπραξα κάτι δημόσια τέτοιος αποδείχτηκα, και το ίδιο και στην ιδιωτική μου ζωή : ποτέ δεν έκανα καμιά υποχώρηση σε κανέναν μπροστά στο δίκαιο, ούτε σε κάποιον άλλον ούτε και σε κανέναν απ' αυτούς που εκείνοι που με κατηγορούν λένε ότι είναι μαθητές μου. Άλλωστε εγώ δεν υπήρξα ποτέ δάσκαλος κανενός. Κι αν κάποιος όταν μιλάω και όταν λέω τα δικά μου επιθυμούσε να με ακούει, είτε νεότερος είναι είτε μεγαλύτερος, δεν το αρνήθηκα ποτέ σε κανέναν. Ούτε μιλάω μονάχα όταν παίρνω χρήματα, και όταν δεν παίρνω δεν μιλάω, αλλά προσφέρομαι το ίδιο και σε πλούσιους και σε φτωχούς, να με ρωτάνε, ή αν θέλει κανείς απαντώντας μου να ακούει αυτά που λέω. Και γι' αυτούς εγώ, είτε κάποιος τους γίνει καλός είτε όχι, είναι άδικο να κατηγορούμαι, γιατί ποτέ δεν υποσχέθηκα σε κανέναν τίποτα, ούτε δίδαξα κανένα μάθημα. Και αν κάποιος ισχυρίζεται ότι από εμένα ποτέ είτε έμαθε είτε άκουσε κάτι ιδιαιτέρως, που δεν το άκουσαν και όλοι οι άλλοι, να ξέρετε καλά ότι δεν λέει την αλήθεια. Αλλά γιατί τότε μερικοί ευχαριστιούνται να περνούν πολύ χρόνο μαζί μου;
Το ακούσατε, άνδρες Αθηναίοι. Σας είπα όλη την αλήθεια, ότι ευχαριστιούνται να με ακούνε να εξετάζω εκείνους που νομίζουν ότι είναι σοφοί, ενώ δεν είναι. Δεν είναι κι άσχημο αυτό. Εμένα λοιπόν αυτό, σας το βεβαιώνω, μου το έχει ορίσει ο θεός να το κάνω και με χρησμούς και με όνειρα και με κάθε τρόπο, με τον οποίο κάθε θεϊκή ύπαρξη ορίζει οτιδήποτε στους ανθρώπους να πράττουν. Αυτά, άνδρες Αθηναίοι, και αληθινά είναι και εύκολα να ελεγχθούν. Αν όμως εγώ άλλους από τους νέους διαφθείρω και άλλους τους έχω ήδη διαφθείρει, πρέπει βέβαια μερικοί απ' αυτούς, αφού μεγάλωσαν και κατάλαβαν ότι όταν ήταν νέοι τους είχα δώσει εγώ κάποτε κακές συμβουλές, να ανεβούν τώρα στο βήμα και να με κατηγορήσουν και να με τιμωρήσουν. Και αν δεν το ήθελαν οι ίδιοι, όποιος θέλει από τους δικούς τους, είτε πατέρες είτε αδερφοί είτε και άλλοι συγγενείς, αν έπαθαν οι δικοί τους κάποιο κακό από μένα, να το θυμηθούν τώρα και να με τιμωρήσουν. Πάντως είναι παρόντες εδώ πολλοί απ' αυτούς, τους οποίους εγώ τώρα βλέπω, πρώτον απ' όλους αυτόν εδώ τον Κρίτωνα, που είναι συνομήλικός μου και συνδημότης μου και πατέρας του Κριτόβουλου, που κι αυτός είναι παρών.
Έπειτα κι ο Λυσανίας ο Σφήττιος, ο πατέρας αυτού εδώ του Αισχίνη. Ακόμα και αυτός εδώ ο Αντιφώντας από την Κηφισιά, ο πατέρας του Επιγένη. Και άλλοι είναι εδώ που οι αδερφοί τους σύχναζαν κοντά μου, ο Νικόστρατος του Θεοζοτίδου, ο αδερφός του Θεοδότου - ο Θεόδοτος έχει πεθάνει, κι έτσι δεν μπορεί να τον εμποδίσει με τα παρακάλια του - κι ο Πάραλος του Δημοδόκου, που ήταν αδερφός του ο Θεάνης. Να και ο Αδείμαντος του Αρίστωνος, που αδελφός του είναι αυτός ο Πλάτων, και ο Αιαντόδωρος, που αδερφός του είναι ο Απολλόδωρος.
Και άλλους πολλούς μπορώ να σας αναφέρω, και κάποιον απ' αυτούς έπρεπε να ορίσει ο Μέλητος για μάρτυρα στην κατηγορία του. Κι αν το ξέχασε τότε, ας τον ορίσει τώρα, εγώ το αφήνω, και ας μας το πει αν έχει κανέναν. Αλλά θα τους βρείτε όλους τελείως αντίθετους, άνδρες, όλοι τους είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν εμένα που διαφθείρω τους δικούς τους και τους βλάπτω, όπως λένε ο Μέλητος και ο Άνυτος.
Και εκείνοι που έχουν διαφθαρεί ίσως θα είχαν κάποιον λόγο να με βοηθήσουν. Εκείνοι όμως που δεν έχουν διαφθαρεί, και που είναι ήδη ώριμοι άνδρες, οι συγγενείς τους, ποιον άλλον λόγο έχουν να με βοηθούν, εκτός από το να υποστηρίζουν το σωστό και το δίκαιο, επειδή ξέρουν ότι ο Μέλητος λέει ψέματα, ενώ εγώ την αλήθεια. Αρκετά, άνδρες Αθηναίοι. Είπα ό,τι είχα να πω για ν' απολογηθώ, ίσως θα μπορούσα να προσθέσω κι άλλα παρόμοια.
Δεν αποκλείεται όμως να αγανακτήσει κανείς από σας αν σκεφτεί τον εαυτό του, που και σε μικρότερης σημασίας δίκη απ' αυτήν εδώ θα παρακαλούσε και θα ικέτευε τους δικαστές με πολλά δάκρυα, φέρνοντας στο βήμα και τα παιδιά του, για να τον λυπηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο, και άλλους πολλούς συγγενείς και φίλους, ενώ εγώ δεν θα κάνω τίποτα απ' όλα αυτά, παρ' όλο που διατρέχω, όπως φαίνεται, τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Ίσως λοιπόν κανείς, αν αναλογιστεί αυτά τα πράγματα, να γίνει πιο σκληρός απέναντί μου και να οργιστεί γι' αυτά και να δώσει με οργή την ψήφο του.
Αν λοιπόν κάποιος από σας αισθάνεται έτσι - πράγμα που δεν θέλω να το πιστέψω - αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, θα μπορούσα νομίζω να του πω ότι: "Κι εγώ, αγαπητέ μου, έχω κάποιους συγγενείς. Γιατί ισχύει και για μένα εκείνο που είπε ο Όμηρος, "δεν γεννήθηκα ούτε από καμιά βελανιδιά ούτε από καμιά πέτρα", αλλά από ανθρώπους, ώστε να έχω και συγγενείς, και γιους, άνδρες Αθηναίοι, τρεις, ο ένας είναι ήδη έφηβος, οι άλλοι δύο παιδιά. Αλλά όμως κανέναν απ' αυτούς δεν ανέβασα στο βήμα για να σας παρακαλέσω να με αθωώσετε. Γιατί λοιπόν δεν κάνω τίποτα απ' αυτά;
Όχι από υπεροψία, άνδρες Αθηναίοι, ούτε για να σας ντροπιάσω. Αν αντιμετωπίζω τον θάνατο θαρραλέα, είναι άλλη υπόθεση. Για τη φήμη όμως, και τη δική μου και τη δική σας κι ολόκληρης της πόλης, δεν νομίζω ότι είναι πρέπον να κάνω τέτοια πράγματα. Δεν είναι πρέπον στην ηλικία μου αλλά και στο όνομα που έχω αποκτήσει, αληθινό ή ψεύτικο. Γιατί, υπάρχει η γνώμη ότι ο Σωκράτης σε κάτι διαφέρει από το πλήθος των ανθρώπων.
Θα είναι ντροπή να αποδειχθούν κατώτεροι της φήμης τους όσοι από σας θεωρείται πως διαφέρουν στη σοφία, την ανδρεία ή οποιαδήποτε άλλη αρετή. Πολλές φορές έχω δει ανθρώπους, που όταν δικάζονται, ενώ πριν φαίνονταν σπουδαίοι, κάνουν πράγματα ανάρμοστα, σα να θεωρούν ότι θα πάθουν κάτι φοβερό αν πεθάνουν, ως εάν επρόκειτο να είναι αθάνατοι αν δεν τους σκοτώνατε εσείς. Τέτοιοι άνθρωποι μου φαίνεται πως ντροπιάζουν την πόλη, γιατί θα μπορούσαν να κάνουν έναν ξένο να νομίσει ότι όσοι Αθηναίοι διακρίνονται για την αρετή τους, και εκλέγονται από τους συμπολίτες τους για αξιώματα και τιμητικές διακρίσεις, σε τίποτα δεν διαφέρουν από τις γυναίκες. Άνδρες Αθηναίοι, εμείς που έχουμε κάποιο όνομα δεν πρέπει να κάνουμε τέτοια πράγματα αλλά κι αν τα κάνουμε, εσείς δεν πρέπει να το επιτρέπετε. Αντίθετα πρέπει να δείξετε ότι είστε αποφασισμένοι να καταψηφίσετε όποιον παίζει αυτά τα ελεεινά δράματα μπροστά σας γελοιοποιώντας την πόλη αλλά όχι όποιον φέρεται με αξιοπρέπεια.
Αλλά και εκτός από το θέμα της φήμης, άνδρες, δεν μου φαίνεται ότι είναι δίκαιο να παρακαλεί κανείς τον δικαστή, ούτε παρακαλώντας τον να αθωώνεται, αλλά εξηγώντας του και πείθοντάς τον. Γιατί δεν βρίσκεται για το σκοπό αυτό σ' αυτή τη θέση ο δικαστής, για να απονέμει τη δικαιοσύνη κάνοντας χάρες, αλλά για να κρίνει. Και έχει ορκιστεί να μην κάνει χάρες σ' όποιον του αρέσει, αλλά να δικάζει σύμφωνα με τους νόμους. Δεν πρέπει λοιπόν, ούτε εμείς να σας εθίζουμε στην επιορκία ούτε κι εσείς να τη συνηθίζετε. Γιατί τότε κανένας μας δεν θα έπραττε σύμφωνα με τη θέληση των θεών. Μην έχετε λοιπόν την αξίωση, άνδρες Αθηναίοι, να συμπεριφέρομαι απέναντί σας με τρόπο που ούτε εγώ θεωρώ ότι είναι σωστός ή δίκαιος ή αρεστός στους θεούς, και μάλιστα, μα τον Δία, τη στιγμή που κατηγορούμαι απ' αυτόν εδώ τον Μέλητο για ασέβεια προς τους θεούς.
Γιατί είναι φανερό ότι, αν σας έπειθα παρακαλώντας σας, θα σας έκανα να παραβείτε τον όρκο σας, και θα ήταν σα να σας δίδασκα να μην πιστεύετε ότι υπάρχουν θεοί. Και απολογούμενος μ' αυτόν τον τρόπο θα ήταν σαν να κατηγορούσα τον εαυτό μου ότι δεν πιστεύω στους θεούς. Αλλά κάθε άλλο παρά αυτό συμβαίνει. Γιατί πιστεύω, άνδρες Αθηναίοι, όσο κανείς από τους κατηγόρους μου, και επαφίεμαι σ' εσάς και στον θεό για να αποφασίσετε αυτό που είναι το καλύτερο και για μένα και για σας.

( Η απόφαση βγαίνει, ο Σωκράτης κρίνεται ένοχος )
Ο Σωκράτης κάνει προτάσεις για την ποινή που μπορεί να του επιβληθεί
Το ότι δεν αγανακτώ, άνδρες Αθηναίοι, για το γεγονός ότι με κρίνατε ένοχο, οφείλεται σε πολλούς λόγους και στο ότι είναι κάτι που το περίμενα. Εκείνο όμως που με κάνει να απορώ είναι ο αριθμός των ψήφων και από τις δυο μεριές. Γιατί δεν πίστευα ότι θα καταδικαζόμουν με τόσο μικρή πλειοψηφία, αλλά με πολύ μεγαλύτερη. Τώρα όμως, όπως φαίνεται, αν τριάντα μόνο ψήφοι είχαν πέσει αλλιώς, θα είχα αθωωθεί Όσον αφορά την κατηγορία του Μέλητου, νομίζω ότι έχει ήδη αποδειχθεί η αθωότητά μου. Και όχι μόνο έχει αποδειχθεί η αθωότητά μου, αλλά είναι σ' όλους φανερό ότι, αν δεν είχαν παρουσιαστεί για να με κατηγορήσουν ο Άνυτος και ο Λύκων, θα χρώσταγε και χίλιες δραχμές πρόστιμο, επειδή δεν θα έπαιρνε ούτε το ένα πέμπτο των ψήφων.
Προτείνει λοιπόν αυτός ο άνθρωπος να με καταδικάσετε σε θάνατο. Ας είναι. Κι εγώ τι θα σας αντιπροτείνω, άνδρες Αθηναίοι; Προφανώς αυτό που μου αξίζει. Τι είναι λοιπόν αυτό; Τι πρέπει να πάθω, ποια ποινή πρέπει να μου επιβληθεί, επειδή έκρινα ότι πρέπει να παραιτηθώ από την ήσυχη ζωή και να παραμελήσω όλα εκείνα για τα οποία φροντίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι, χρήματα, οικονομικά συμφέροντα, στρατηγίες, δημόσιες αγορεύσεις, και όλα τα άλλα αξιώματα και τις πολιτικές συμμαχίες και φατρίες; Επειδή πιστεύοντας ότι μπορούσα να κάνω κάτι καλύτερο από το να εξασφαλιστώ ασχολούμενος με τέτοια πράγματα, δεν ασχολήθηκα μ' αυτά - που άμα το έκανα ούτε εσάς ούτε τον εαυτό μου θα ωφελούσα καθόλου αλλά πηγαίνοντας σε κάθε ένα χωριστά του χάριζα τη μεγαλύτερη, κατά τη γνώμη μου, ευεργεσία; Ερχόμουν κοντά του κι επιχειρούσα να τον πείσω να μη φροντίσει για καμιά άλλη υπόθεσή του πριν φροντίσει τον εαυτό του, πως θα γίνει δηλαδή καλύτερος και συνετότερος, ούτε για τις υποθέσεις της πόλης. Αλλά για την ίδια την πόλη, και για όλα τα άλλα να φροντίζει με αυτόν τον τρόπο.
Τι μου αξίζει λοιπόν για αυτό που είμαι; Κάτι καλό, άνδρες Αθηναίοι, αν πρέπει στ' αλήθεια να τιμηθώ σύμφωνα με την αξία μου. Και να είναι βέβαια καλό που να μου ταιριάζει. Τι ταιριάζει σ' ένα φτωχό άνθρωπο που σας έχει ευεργετήσει και χρειάζεται να έχει χρόνο ελεύθερο για να σας παροτρύνει; Τίποτα άλλο, άνδρες Αθηναίοι, από τη δωρεάν σίτιση στο Πρυτανείο, και μάλιστα σε τέτοιον άνδρα αυτό αρμόζει πιο πολύ παρά σε κάποιον από εσάς που νίκησε στην Ολυμπία σε ιπποδρομίες ή σε αρματοδρομίες με δυο ή με τέσσερα άλογα. Γιατί αυτός σας κάνει να φαίνεστε ευτυχείς, ενώ εγώ σας κάνω ευτυχείς. Άλλωστε εκείνος δεν έχει ανάγκη να τον τρέφουν, ενώ εγώ έχω.
Εφόσον λοιπόν, πρέπει με δικαιοσύνη να μου αποδώσετε ό,τι μου αξίζει, σας προτείνω τη σίτισή μου στο Πρυτανείο.
Ίσως να νομίσετε ότι αυτά, και τα άλλα περί οίκτου και ικεσιών, τα λέω από αλαζονεία. Όμως δεν είναι αυτό, άνδρες Αθηναίοι, αλλά το εξής: είμαι βέβαιος ότι κανέναν άνθρωπο δεν έχω αδικήσει με τη θέλησή μου, ωστόσο δεν μπορώ να σας πείσω γι' αυτό. Ο λόγος είναι ότι μου δόθηκε λίγος χρόνος να σας μιλήσω. Αν ο νόμος όριζε, όπως σε άλλες πόλεις, σε περίπτωση θανάτου, να μην κρατάει η κρίση μόνο μια μέρα αλλά πολλές, νομίζω ότι θα είχατε πειστεί.
Τώρα όμως δεν είναι εύκολο σε λίγο χρόνο να διαλύσει κανείς μεγάλες συκοφαντίες. Όντας βέβαιος ότι δεν έχω αδικήσει κανέναν, δεν πρόκειται φυσικά να αδικήσω και τον εαυτό μου. Δεν πρόκειται να μιλήσω εναντίον του και να πω ότι μου αξίζει να πάθω κάτι κακό προτείνοντας μάλιστα κάποια ποινή. Τι έχω να φοβηθώ; Μην πάθω εκείνο που προτείνει ο Μέλητος και που δεν ξέρω καλά καλά, όπως είπα, αν είναι καλό ή κακό; Αντ' αυτού να προτιμήσω πράγματα τα οποία ξέρω ότι είναι κακά και να τα προτείνω; Μήπως τη φυλακή;
Και τι θα με ωφελούσε να ζω μέσα στη φυλακή όντας δούλος εκείνων που θα ορίζονταν κάθε φορά να με φυλάνε, των Έντεκα; Μήπως χρηματική ποινή, και να βρίσκομαι στη φυλακή μέχρι να τα πληρώσω όλα; Αλλά και πάλι καταλήγουμε στα ίδια που σας έλεγα πριν από λίγο. Δεν έχω χρήματα για να πληρώσω. Μήπως τότε να προτείνω εξορία; Ίσως να δεχόσαστε να με καταδικάσετε σε εξορία. Θα έπρεπε να αγαπάω πάρα πολύ τη ζωή μου, για να είμαι τόσο ασυλλόγιστος ώστε να μην μπορώ να σκεφτώ ότι ενώ εσείς που είσαστε συμπολίτες μου δεν μπορέσατε να υποφέρετε τον τρόπο ζωής μου και τα λόγια μου, και δυσανασχετήσατε και οργισθήκατε ώστε να ζητάτε τώρα να απαλλαγείτε από αυτά, θα υπήρχαν άλλοι που θα που θα μπορούσαν να τα ανεχτούν ευχαρίστως. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, άνδρες Αθηναίοι. Τι ωραία, αλήθεια, θα ήταν η ζωή μου, αν άνθρωπος σ' αυτήν την ηλικία έφευγα από εδώ και ζούσα πηγαίνοντας από πόλη σε πόλη, διωγμένος από παντού! Γιατί ξέρω καλά ότι, όπου κι αν πάω, άμα μιλάω θα με ακούνε οι νέοι όπως και εδώ. Κι αν προσπαθήσω να τους απομακρύνω, αυτοί οι ίδιοι θα με διώξουν πείθοντας τους πιο ηλικιωμένους. Κι αν δεν τους απομακρύνω, θα το κάνουν γι' αυτούς οι πατέρες τους και οι συγγενείς τους.
Θα μπορούσε ίσως να μου πει κανείς: "Δεν μπορείς, Σωκράτη, να φύγεις από εδώ και να ζήσεις ήσυχα σωπαίνοντας;" Αυτό ακριβώς είναι πολύ δύσκολο να το εξηγήσω σε μερικούς από σας. Γιατί αν σας πω ότι αυτό είναι σα να παρακούω τον θεό και για το λόγο αυτόν είναι αδύνατο να ζω ήσυχος, δεν θα με πιστέψετε νομίζοντας ότι σας ειρωνεύομαι.
Αν πάλι σας πω ότι είναι πολύ μεγάλο αγαθό για τον άνθρωπο το να μιλάει κάθε μέρα για την αρετή και για τα άλλα για τα οποία με ακούτε να συζητάω εξετάζοντας τον εαυτό μου και τους άλλους, και ότι η ζωή χωρίς να τα εξετάζει κανείς αυτά είναι ζωή που δεν αξίζει να τη ζει ο άνθρωπος, τότε θα με πιστέψετε ακόμα λιγότερο. Ωστόσο έτσι είναι, όπως σας τα λέω, άνδρες, και να σας πείσω δεν είναι εύκολο. Εγώ πάντως δεν θεώρησα ποτέ τον εαυτό μου άξιο για οποιαδήποτε ποινή.
Αν είχα βέβαια χρήματα, θα πρότεινα να δώσω ένα χρηματικό ποσό που θα μπορούσα να το πληρώσω. Αυτό δεν θα με έβλαπτε καθόλου. Τώρα όμως δεν έχω. Αν πάντως θέλετε να μου ορίσετε ένα πρόστιμο που θα μπορούσα να το πληρώσω, θα μπορούσα ίσως να σας πληρώσω μια ασημένια μνα. Τόσο λοιπόν προτείνω. Αυτός εδώ ο Πλάτων, άνδρες Αθηναίοι, και ο Κρίτων και ο Κριτόβουλος και ο Απολλόδωρος με προτρέπουν να προτείνω τριάντα μνες, και θα εγγυηθούν αυτοί. Προτείνω λοιπόν αυτό το ποσό. Και εγγυητές για τα χρήματα θα είναι αυτοί οι αξιόπιστοι άνθρωποι.

(Το δικαστήριο επιβάλλει την ποινή του θανάτου στον Σωκράτη)
Ο Σωκράτης σχολιάζει την ποινή του
Επειδή δεν κάνατε λίγο καιρό ακόμα υπομονή, άνδρες Αθηναίοι, θα φορτωθείτε το κακό όνομα και τη μομφή εκείνων που θέλουν να κατηγορήσουν την πόλη πως θανάτωσε τον Σωκράτη, άνδρα σοφό. Γιατί θα πουν ότι είμαι σοφός, ακόμα κι αν δεν είμαι, εκείνοι που θέλουν να σας κακολογήσουν. Αν περιμένατε όμως λίγο καιρό, από μόνο του θα είχε γίνει αυτό. Γιατί βλέπετε την ηλικία μου, ότι βρίσκομαι ήδη μακριά από τη ζωή και κοντά στο θάνατο. Δεν απευθύνομαι σε όλους σας, αλλά σ' εκείνους που με καταδίκασαν σε θάνατο.
Στους ίδιους έχω να πω και το εξής: θα νομίζατε ίσως, άνδρες, ότι καταδικάστηκα επειδή δεν μπόρεσα να σας πω τα λόγια που χρειάζονταν για να σας πείσω, εφόσον πίστευα ότι πρέπει να πω και να κάνω τα πάντα για να αποφύγω την καταδίκη. Κάθε άλλο. Καταδικάστηκα όχι επειδή δεν μπόρεσα να σας πω τα κατάλληλα λόγια, αλλά επειδή δεν μπόρεσα να φανώ θρασύς και αναιδής, και επειδή δεν θέλησα να σας πω πράγματα που θα τα ακούγατε πολύ ευχαρίστως, να κλαίω και να οδύρομαι, να πράττω και να λέω πολλά άλλα, κατά τη γνώμη μου ανάξιά μου, σαν αυτά που έχετε συνηθίσει να ακούτε από άλλους.
Αλλά ούτε τότε πίστεψα ότι έπρεπε λόγω του κινδύνου να πράξω κάτι ανάρμοστο, για ελεύθερο άνθρωπο, ούτε και τώρα μετανιώνω, για τον τρόπο που απολογήθηκα. Προτιμώ να πεθάνω, έχοντας απολογηθεί όπως το έκανα, παρά να ζω αλλιώς. Γιατί ούτε σε δίκη ούτε σε πόλεμο ούτε σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση πρέπει εγώ ή άλλος κανένας να μηχανεύεται πως, με κάθε μέσο, θα αποφύγει το θάνατο.
Γιατί και στις μάχες, πολλές φορές γίνεται φανερό ότι μπορεί κανείς να αποφύγει το θάνατο εγκαταλείποντας τα όπλα του και ικετεύοντας τους εχθρούς. Υπάρχουν σ' όλες τις επικίνδυνες καταστάσεις, πολλοί άλλοι τρόποι, για να ξεφύγει κανείς από το θάνατο, αν έχει το θράσος να πει και να πράξει οτιδήποτε. Δεν είναι λοιπόν κάτι το δύσκολο, άνδρες, το να αποφύγει κανείς το θάνατο, είναι όμως πολύ δυσκολότερο να αποφύγει το κακό. Γιατί το κακό τρέχει γρηγορότερα από το θάνατο.
Εμένα τώρα, αργό και γέροντα, με έχει προφτάσει το πιο αργό απ' τα δύο. Τους κατηγόρους μου όμως, που είναι φοβεροί και γρήγοροι, το χειρότερο, η κακία. Εγώ λοιπόν φεύγω έχοντας καταδικαστεί από σας σε θάνατο, αλλά εκείνοι από την αλήθεια, σε μοχθηρία και αδικία. Φυσικά, εγώ θα υπομείνω την ποινή μου, το ίδιο κι εκείνοι. Ίσως έτσι να έπρεπε να γίνει και νομίζω ότι καλώς έγινε ό,τι έγινε.
Θέλω όμως σε σας που με καταψηφίσατε, να δώσω κι έναν χρησμό για το μέλλον. Γιατί ήδη βρίσκομαι στο σημείο που οι άνθρωποι - σαν πρόκειται να πεθάνουν - αποκτούν τη δυνατότητα να προλέγουν καλύτερα. Λέω λοιπόν, σε όσους από σας, άνδρες, με σκοτώσατε, ότι αμέσως μετά το θάνατό μου θα τιμωρηθείτε πολύ χειρότερα, μα τον Δία, απ' όσο με τιμωρείτε σκοτώνοντάς με. Γιατί τώρα με την πράξη σας αυτή νομίζετε ότι θα απαλλαγείτε από το να δίνετε λόγο για τη ζωή σας. Αλλά ακριβώς το αντίθετο θα συμβεί, όπως εγώ σας τα λέω.
Γιατί, πλέον, θα αυξηθούν εκείνοι που θα σας ελέγχουν, τους οποίους εγώ μέχρι τώρα, χωρίς να το καταλαβαίνετε, εμπόδιζα. Και όσο πιο νέοι είναι τόσο πιο ενοχλητικοί θα σας γίνονται, κι εσείς πιο πολύ θα αγανακτήσετε. Γιατί αν νομίζετε ότι σκοτώνοντας ανθρώπους θα γλιτώσετε από τις επικρίσεις του τρόπου ζωής σας, δεν σκέφτεστε σωστά. Η μέθοδος αυτή απαλλαγής δεν είναι ούτε πολύ αποτελεσματική ούτε καλή. Εκείνη που είναι καλύτερη και ευκολότερη είναι να μην εμποδίζετε τους άλλους να σας επικρίνουν, αλλά να προετοιμάζετε τον εαυτό σας ώστε να γίνει όσο το δυνατόν καλύτερος. Προλέγοντας αυτά για όσους από σας με καταδικάσατε, σας χαιρετώ.
Όσο γι' αυτούς που με αθώωσαν, ευχαρίστως θα μιλούσα μαζί τους για ό,τι συνέβη, ενώ οι άρχοντες θα είναι απασχολημένοι και μέχρι να πάω στον τόπο όπου πρέπει να πεθάνω. Γι' αυτό, άνδρες, μείνετε λίγο χρόνο ακόμα μαζί μου. Γιατί τίποτα δεν μας εμποδίζει, όσο είναι δυνατόν, να μιλάμε μεταξύ μας. Θέλω λοιπόν σε σας, που είσαστε φίλοι μου, να εξηγήσω τι σημαίνει αυτό που μου συνέβη.
Σ' εμένα λοιπόν, άνδρες δικαστές - και ονομάζοντάς σας δικαστές πολύ σωστά σας ονομάζω έτσι - συνέβη κάτι θαυμαστό. Η συνηθισμένη μου μαντική ικανότητα, του δαιμονίου, άλλοτε εμφανιζόταν πολύ συχνά, και ακόμα και για μικρά πράγματα με εμπόδιζε, αν επρόκειτο να πράξω κάτι που δεν ήταν σωστό. Τώρα όμως μου συνέβη αυτό εδώ που βλέπετε κι εσείς οι ίδιοι, που θα το νόμιζε κανείς το χειρότερο από τα κακά, και τέτοιο θεωρείται.
Εμένα όμως ούτε το πρωί που έφυγα από το σπίτι μου δεν με εμπόδισε το σημείο του θεού, ούτε όταν ερχόμουν εδώ στο δικαστήριο, ούτε κατά τη διάρκεια της ομιλίας μου για κάτι που επρόκειτο να πω. Ενώ σε άλλες ομιλίες μου πολλές στιγμές με σταμάτησε καθώς μιλούσα. Τώρα όμως, σ' αυτήν την υπόθεση, πουθενά δεν με εμπόδισε, ούτε σε κάποια πράξη ούτε σε κάποιο λόγο. Που το αποδίδω αυτό; Θα σας πω. Γιατί φαίνεται πως ό,τι μου συνέβη εδώ είναι για μένα καλό και δεν είναι όπως το νομίζουμε όσοι θεωρούμε ότι είναι κακό να πεθάνει κανείς.
Και έχω την καλύτερη απόδειξη γι' αυτό: Γιατί δεν είναι δυνατόν να μη με είχε εμποδίσει το οικείο αυτό θείο σημείο, αν επρόκειτο να κάνω κάτι που δεν είναι καλό. Ας κατανοήσουμε λοιπόν ότι υπάρχει μεγάλη ελπίδα ό,τι έγινε να είναι καλό. Γιατί ένα από τα δύο είναι ο θάνατος: ή δεν είναι τίποτα και όποιος πεθαίνει δεν έχει καμία συναίσθηση, ή, όπως λένε, συμβαίνει κάποια μεταβολή και μετοίκηση της ψυχής από τον εδώ τόπο σε έναν άλλον. Και είτε δεν υπάρχει καμιά αίσθηση, αλλά είναι σαν ύπνος, κι αν είναι σαν να κοιμάται κανείς χωρίς να βλέπει ούτε όνειρο, τι θαυμάσιο όφελος που θα ήταν ο θάνατος!
Εγώ λοιπόν νομίζω ότι αν κάποιος έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα σε μια νύχτα που κοιμήθηκε χωρίς να δει ούτε ένα όνειρο, και τις άλλες νύχτες και μέρες της ζωής του, αν έπρεπε να τις αντιπαραβάλλει με τη νύχτα εκείνη και να σκεφτεί και να πει πόσα καλύτερα και πιο ευχάριστα μερόνυχτα έχει ζήσει στη ζωή του απ' αυτή τη νύχτα, νομίζω ότι όχι μόνο ο τυχαίος ιδιώτης αλλά κι ο μεγαλύτερος βασιλιάς θα τα έβρισκε πολύ λίγα σε σχέση με τη νύχτα εκείνη.
Αν κάτι τέτοιο είναι ο θάνατος, εγώ τουλάχιστον νομίζω ότι είναι όφελος. Γιατί έτσι η αιωνιότητα όλη δεν φαίνεται παρά σαν μια νύχτα. Αν πάλι ο θάνατος είναι αναχώρηση από εδώ για έναν άλλον τόπο κι είναι αλήθεια τα λεγόμενα ότι εκεί βρίσκονται όλοι όσοι έχουν πεθάνει, τι μεγαλύτερο καλό θα υπήρχε από αυτό, άνδρες δικαστές;
Αν κάποιος φτάνοντας στον Άδη, έχοντας απαλλαγεί απ' αυτούς εδώ που ισχυρίζονται ότι είναι δικαστές, θα βρει τους αληθινούς δικαστές που λένε ότι δικάζουν εκεί, τον Μίνωα και τον Ραδάμανθο, τον Αιακό και τον Τριπτόλεμο και τους άλλους από τους ημίθεους που υπήρξαν δίκαιοι στη ζωή τους; Θα ήταν μήπως άσχημη αυτή η αναχώρηση; Ή πάλι, και ποιος από σας δεν θα έδινε οτιδήποτε για να βρεθεί με τον Ορφέα, τον Μουσαίο, τον Ησίοδο και τον Όμηρο; Εγώ πάντως πολλές φορές θα ήθελα να πεθάνω αν όλα αυτά αληθεύουν, γιατί σ' εμένα τουλάχιστον, φαίνεται θαυμαστή η παραμονή σε μέρος που θα μπορούσα να συναντήσω τον Παλαμήδη, τον Αίαντα του Τελαμώνα κι όσους άλλους από τους παλιούς πέθαναν από άδικη κρίση, και να συγκρίνω τα παθήματά μου με τα δικά τους. Νομίζω πως κάθε άλλο παρά δυσάρεστα θα μου ήταν όλα αυτά. Και μάλιστα, το σπουδαιότερο, να εξετάζω και να ερευνώ, όπως κάνω και για τους εδώ, ποιος απ' αυτούς είναι σοφός και ποιος νομίζει ότι είναι αλλά δεν είναι. Και πόσα δεν θα έδινε κανείς, άνδρες δικαστές, για να μπορέσει να εξετάσει εκείνον που ηγήθηκε της μεγάλης στρατιάς της Τροίας ή τον Οδυσσέα ή τον Σίσσυφο - ή και χιλιάδες άλλους που θα μπορούσε να αναφέρει κανείς, άνδρες και γυναίκες - να μιλάει μ' αυτούς και να βρίσκεται μαζί τους και να τους εξετάζει; Δεν θα ήταν όλα αυτά ανείπωτη ευτυχία; Πάντως, για τέτοιες αιτίες, όσοι βρίσκονται εκεί δεν θανατώνουν. Εκείνοι, είναι και για πολλά άλλα πιο ευτυχισμένοι απ' τους εδώ, για το λόγο ακόμα ότι τον υπόλοιπο χρόνο μένουν αθάνατοι, αν φυσικά όσα λέγονται είναι αλήθεια. Αλλά κι εσείς πρέπει, άνδρες δικαστές, να σκέφτεστε με ελπίδα τον θάνατο και να καταλάβετε ότι η αλήθεια είναι μόνο μία: Ότι δεν υπάρχει για τον καλόν άνθρωπο κανένα κακό, ούτε όταν ζει ούτε όταν πεθάνει, και ότι δεν αμελούν οι θεοί να φροντίζουν για τις υποθέσεις του. Και ούτε τα δικά μου τώρα συνέβησαν από μόνα τους, αλλά μου είναι φανερό ότι για μένα πια το να πεθάνω και το να απαλλαγώ από τα πράγματα αυτά είναι το καλύτερο. Γι' αυτό και το σημείο του θεού δεν με απέτρεψε καθόλου, και εγώ σ' εκείνους που με καταδίκασαν και στους κατηγόρους μου δεν κρατάω καμία κακία. Παρ' όλο που δεν με καταδίκασαν και δεν με κατηγόρησαν μ' αυτήν τη σκέψη, αλλά επειδή πίστευαν ότι έτσι θα με έβλαπταν. Για το λόγο αυτό είναι αξιοκατάκριτοι.
Απ' εκείνους ένα μόνο ζητώ: τους γιους μου, όταν γίνουν έφηβοι, να τους τιμωρήσετε, άνδρες, στεναχωρώντας τους μ' εκείνα που σας στεναχώρησα κι εγώ, αν σας φανούν ότι νοιάζονται πιο πολύ για τα χρήματα ή για κάποιο άλλο πράγμα απ' ό,τι για την αρετή. Και αν νομίζουν ότι είναι κάτι ενώ δεν είναι, να τους επικρίνετε, όπως κι εγώ εσάς, που δεν φροντίζουν για εκείνα που πρέπει και που νομίζουν ότι είναι κάτι ενώ δεν αξίζουν. Έτσι να πράξετε, κι ότι πάθω εγώ και οι γιοι μου από εσάς θα το έχω πάθει δίκαια.
Αλλά τώρα πια είναι ώρα να φύγουμε, εγώ για να πεθάνω, κι εσείς για να ζήσετε. Ποιο από τα δύο είναι το καλύτερο, είναι άγνωστο σε μας. Μόνο ο Θεός το γνωρίζει.

Θέλεις πολύ μια γυναίκα?
Πήγαινε!
Μα θα φάω...χαστούκι!
Πήγαινε ρε, και φαε χαστούκι. ΠΗΓΑΙΝΕ! 

και η διάκριση, η μεγαλύτερη αρετή του ανθρώπου, πάει περίπατο...

-Μα είναι παντρεμένη!
-ε, και! εσύ αυτή δεν θέλεις?
-Μα είναι η γυναίκα του γιου μου, η ανιψιά μου,η καλύτερη φίλη της γυναίκας μου
-ε,και! εσύ αυτή δεν θέλεις? Πήγαινε ρε...Τι σε νοιάζουν όλα τα άλλα?
τομαρόπουλος δεν είσαι?

Γεια σας Κύριε Γαραντζιωτη, 
διακιωμα σας, 
σας έγραψα ακριβώς πως στο χώρο τους κάνουν ότι κρίνουν οι ίδιοι σωστό. (οχι θελουν) Αν θεωρήσουν, πως δεν χρειάζεται απάντηση, είναι ελεύθεροι και δικαίωμα τους, να μην απαντήσουν, όπως ο καθενας είναι ελεύθερος να μην απαντήσει σε τυχον (προκλήσεις) κάποιου μέλους. 

Στην απολογία που θέσατε να ξαναδιαβασω, ο Σωκράτης θα μπορούσε να απαντησει διαφορετικά, μα δεν το κάνει, (όπως καποιοι θα περίμεναν) είναι ελεύθερος να πει αυτο που κρίνει σωστο, ο ίδιος. 

Γαρατζιωτης.
Ο Σωκράτης, αποτελεί από μόνος του ένα νέο είδος ήρωα... αυτού που προτιμάει ακόμα και να αδικηθεί από το να αδικήσει τον άλλο και αυτού που προτιμά ακόμα και να πεθάνει από το να προδώσει τις ιδέες του.
.............
Ναι αλλα για να κάνει κάτι τέτοιο, θα πει πως στον πόλεμο απο ότι λένε, αμυνοταν, παρα σκότωνε, όταν οι άλλοι έτρεπεντο εις φυγή, αυτός περπατούσε και κάθε τόσο γύριζε προς τα πίσω να δει αν κάποιος πλησίαζε, (ΑΤΑΡΑΞΙΑ)

όσο για το θάνατο, λιγο πριν πάρει το κωνειο, (πάντα σε ηρεμία) μαλωνει τον κριτια που κλαψουριζει σαν γυναικουλα, λέγοντας του, με αλλα λογια, πως δεν κατάλαβε και πολλά απο αυτόν, και τη φιλοσοφία. 

Φοβάμαι το αυτο δι εσάς αγαπητέ κύριε Γαρατζιωτη!

Γαρατζιωτης
Πλάτωνα, καλά θα κάνεις να αλλάξεις όνομα! Το προσβάλλεις!
.................

Μου το είπαν και άλλοι αυτο. Ήσαν και αυτοί αρχηγοί! 

Γαρατζιωτης
και η διάκριση, η μεγαλύτερη αρετή του ανθρώπου, πάει περίπατο...

Μα είναι παντρεμένη!
-ε, και! εσύ αυτή δεν θέλεις?
-Μα είναι η γυναίκα του γιου μου, η ανιψιά μου,η καλύτερη φίλη της γυναίκας μου
-ε,και! εσύ αυτή δεν θέλεις? Πήγαινε ρε...Τι σε νοιάζουν όλα τα άλλα?
τομαρόπουλος δεν είσαι?

..............

Κύριε γαρατζιωτη, έγραψα κάπου να μην διακρίνει κάποιος?
Έγραψα μήπως να παει με παντρεμένη?
Με τη γυναίκα του γιου του? 
Με την ανιψιά του?
Με την καλύτερη φίλη της γυναίκας του?

Αν δεν έγραψα κάτι τέτοιο και εσείς το αναφέρεται, μας γράφεται απλώς τις δικές σας σκέψεις.

Αυτο που έγραψα (αν μπορείτε να δικρυνεται) είναι ο ευνουχισμος, ο φόβος και η αμφιβολία που χρειαζεται να ξεπερασθει, και που σκοπιμως καλλιεργείται απο αρχηγούς πάσης φύσεως, μιας και είναι ήδη εγκατεστημένη, στο μυαλο των.

Ένας ελεύθερος άνθρωπος δεν γίνεται να καθοδηγηθει, του φτάνουν λίγες ενδείξεις, τα υπόλοιπα τα βρίσκει μόνος.

Πλάτωνας, συζητώντας με τον κύριο γαρατζιωτη, στο εσωτερικά.

Το σημαντικό είναι να είσαι ατάραχος και ας είσαι στη "μάχη".Σωκρατική αντίληψη ηρεμίας του νού.Και αυτό μου αρέσει.
............

quote:

---

Για τους φορουμίστες καταλαβαίνω γιατί επιμένουν... αλλά εσύ βρε γαραντζώτη γιατί επιμένεις; Και σε τι επιμένεις; Εγω βλέπω μια κουβέντα, που δεν παράγει τίποτα. Υποτίθεται ότι θα μιλούσαμε για την Νέα Ακρόπολη. Αφού δεν μιλάμε για αυτή, γιατί συνεχίζουμε την κουβέντα;

---

ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΣΟΥ ΕΛΛΑΣ
ΜΕ ΤΑ ΤΕΚΝΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΑΣ.

Αλήθεια, τόσα χρόνια γιατί δεν μπαίνατε στο θέμα?

Μήπως επειδή δεν έγραφα εγώ?

Υπάρχει κανένας άλλος λόγος?

Εγώ δεν βλέπω...

Δεν ξέρω για σένα ντόκτορα, αλλά εγώ θα συνεχίσω στο θέμα για πολλά χρόνια ακόμα.
Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι αυτό ακριβώς που καταλαβαίνεις εσύ. Το γιατί δηλαδή επιμένουν οι φορουμιστές και μεταξύ αυτών και εσύ.
Άλλωστε, εσείς,οι συγκεκριμένοι, όσο ήταν να χρησιμεύσετε, χρησιμεύσατε.
Χωρίς εσάς δεν θα είχε γίνει, τόσο κατανοητό, το πρόβλημα των επικίνδυνων βλακών και της μανίας.
Σκέψου δηλαδή, να έκανα μονόλογο.

Αλήθεια, τι μανία είναι αυτή να μάθετε δηλαδή, εδώ και τώρα,τι είναι η νέα ακρόπολη?
Προς τι τόση βιασύνη?
Εγώ είδα και έπαθα να παραδεχτεί ο άλλος πως, δεν είπα ότι ήλθα για να με ανακρίνετε.
Γιατί δεν διαμαρτυρήθηκες τότε?

Ρωτάς, γιατί συνεχίζουμε την κουβέντα. Μα αν δείτε να την σταματάω, θα αρχίσετε να ουρλιάζετε, γιατί την σταμάτησα. Μήπως έχω άδικο?
Για να δούμε λοιπόν...

quote:

---

ντόκτορα, γιατί αναρωτιέσαι? οι πόρτες είναι ανοικτές και τα σκυλιά δεμένα.

Αλήθεια, τόσα χρόνια γιατί δεν μπαίνατε στο θέμα?

Μήπως επειδή δεν έγραφα εγώ?

Υπάρχει κανένας άλλος λόγος?

---

quote:

---

Οι περισσότεροι άνθρωποι κοστ, δεν ξέρουν τι πραγματικά θέλουν. Αν ήξεραν, θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα δια τους ίδιους. Έχεις ασχοληθεί με την Οδύσσεια, τι διεκρυνες στους έλληνες? θέλανε να πάρουν πίσω την Ελένη. Το κάνανε! Δεν παει να τους στοίχιζε οτιδήποτε, το κάνανε!

---

Την δε "αταραξία" του Σωκράτη θα την συσχέτιζα με τους βουδδιστικούς παράγοντες της φώτισης αλλά και με τα περί μεσότητας των Πλάτωνα και Αριστοτέλη. Γιατί εκτός από αταραξία (το ακατάπληκτον), είναι και εναρμόνιση αντιθέτων. Σε περιπτώσεις έντασης, φόρτισης και υπερενεργητικότητας (πχ. στον πόλεμο) η σκέψη οφείλει να εξισορροπείται από εσωτερική ηρεμία, νηφαλιότητα και αρμονία, ενώ σε περιπτώσεις ηρεμίας και υποτονικών περιστάσεων η σκέψη εξισορροπείται με εγρήγορση, ενέργεια και χαρά!
...........

Παρα πολύ όμορφο αυτο κοστ!

@ doctor.

Ψάχνεις για απογοητευμενους ενός κινήματος, ώστε να γίνεις και ΕΣΥ αρχηγός, η έχεις πνευματικές βλέψεις στο μυαλο?

Ιδού η απορρια!

Α και για οτι εγραψε μια κοπελια άλλου, για τα ΕΓΏ, ακόμα και ο χώρος που ευδοκιμούν, είναι ΣΎΓΚΡΟΥΣΗ, αν και όχι κάτι καθορισμένο, μα η κίνηση της εξέτασης τους, αυτή καθ αυτη, είναι η αρχή και το ΤΈΛΟΣ τους. Δεν υπάρχουν δυο καταστασεις ΕΓΏ, και κάποιου που κάνει κάτι για αυτά τα ΕΓΏ. ΕΓΏ είναι πάντα!

Βλέπεις το παράδειγμα, που παει, έτσι δεν είναι?

quote:

---

@ doctor.

Ψάχνεις για απογοητευμενους ενός κινήματος, ώστε να γίνεις και ΕΣΥ αρχηγός, η έχεις πνευματικές βλέψεις στο μυαλο?

Ιδού η απορρια!

---

Ψάχνω για ντάρμα... σκέψου το και θα καταλάβεις.

quote:

---

Α και για οτι εγραψε μια κοπελια άλλου, για τα ΕΓΏ, ακόμα και ο χώρος που ευδοκιμούν, είναι ΣΎΓΚΡΟΥΣΗ, αν και όχι κάτι καθορισμένο, μα η κίνηση της εξέτασης τους, αυτή καθ αυτη, είναι η αρχή και το ΤΈΛΟΣ τους. Δεν υπάρχουν δυο καταστασεις ΕΓΏ, και κάποιου που κάνει κάτι για αυτά τα ΕΓΏ. ΕΓΏ είναι πάντα!

Βλέπεις το παράδειγμα, που παει, έτσι δεν είναι?

---

η αλήθεια είναι ότι δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς θες να πεις, ίσως είναι αργά και ο νους μου τα 'χει παίξει. Καλό βράδυ!

Προσέξτε…
Τι κάνει ο Πλάτωνας στο έργο του «περί Δικαίου» ?
Ψάχνοντας να βρει τι είναι το δίκαιο για τον άνθρωπο, παίρνει ένα μεγεθυντικό φακό και…τότε εμφανίζεται η Πόλη.

Ποιοι είναι σήμερα οι πρωταγωνιστές στην πολιτική ζωή της πατρίδας μας?
Όλοι αυτοί που μας έφεραν σε αυτή την άθλια κατάσταση.
Που είναι οι άλλοι?
Βλέπουν, παρατηρούν και δεν ξεχνούν!
Τι περιμένουν άραγε?
Μα, τι άλλο? Ένα τυχαίο γεγονός, που θα ξεχειλίσει το ποτήρι και θα τους βγάλει όλους στη κεντρική σκηνή.
Έτσι δεν έγινε στην περίπτωση του άτυχου εκείνου νέου, του Γρηγορόπουλου…
Έτσι δεν έγινε και στις Αραβικές χώρες?
Που είναι τώρα το πανίσχυρο καθεστώς του Καντάφι?
Καλώς ή κακώς, έτσι λειτουργούν τα πράγματα.
Πρέπει να έλθουν οι κατάλληλες συγκυρίες για να ευοδωθούν οι κόποι μας.
Μέχρι τότε, όσοι μπορούμε, και μόνο επειδή υπάρχουμε, να είμαστε… άμμος στα μάτια τους.

Από την τριβή μου με το θέμα της ΝΑ, έχω καταλάβει πως ότι και αν αποκαλύψω από τα σκοτεινό εσωτερικό της, καθόλου δεν έχει νόημα.
Εδώ φάγαμε τόσο χρόνο για το αν έγραψα …πως ήλθα για να με ανακρίνετε ή αν δεν το έγραψα και η γλώσσα αυτού που υποστήριζε πως έγραψα ότι ήλθα για να με ανακρίνετε, δεν γύρισε για να παραδεχτεί το αντίθετο.
Σκέφτεστε , να μην ήταν γραμμένο και να έπρεπε να το υποστηρίξω?

Ποιος είναι λοιπόν , ο κατάλληλος τρόπος για να δώσω να καταλάβουν οι άλλοι τι είναι η ΝΑ.?
Πρώτα απ όλα, να αξιοποιήσω, όσο γίνεται καλύτερα όλα όσα έχει βγάλει η ίδια προς τα έξω.
Δεν χρειάζεται δηλαδή , να έχει κάποιος προσωπική άποψη του θέματος.
Το μόνο που χρειάζεται είναι…ωριμότητα, καλή προαίρεση και μεθοδική σκέψη.

Μόνο όσοι χαρακτηρίζονται από ανωριμότητα, θέλουν να μάθουν, πριν από όλα τα άλλα, τι κρύβεται πίσω από τη ΝΑ.
Θα φτάσουμε , ίσως, να μιλήσουμε και γι αυτό. Θα πρέπει όμως πρώτα να πούμε για πολλά άλλα…
Όταν παρατηρούμε κάτι, πριν απ όλα βλέπουμε και σχολιάζουμε την εξωτερική του μορφή και μετά εισερχόμαστε στην ουσία του.

Έτσι λοιπόν, σας μεταφέρω από μια σελίδα της ΝΑ, το παρακάτω κείμενο, προκειμένου να το σχολιάσουμε...

Σκοτεινή πόλη

Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια φαίνεται να υπάρχει μία επιστροφή κλασικών πανάρχαιων ιδεών στον σημερινό δυτικό πολιτισμό.

Μάλλον όσο πιο δύσκολες και σκοτεινές τείνουν να γίνουν οι εποχές, ολοένα και περισσότερο αρχίζουν να ακούγονται από διαφορετικές πλευρές, αρχετυπικές ιδέες για την ψευδαίσθηση του κόσμου στον οποίο ζούμε και προβληματισμοί για τη πραγματική ελευθερία του Ανθρώπου.

Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα που εμφανίζεται μεταμορφωμένο και προσαρμοσμένο στα σημερινά δεδομένα είναι αυτό του «μύθου της σπηλιάς», από το έργο «Πολιτεία» του Πλάτωνα.

Εν συντομία ο μύθος περιγράφει ένα σπήλαιο μέσα στο οποίο ζουν άνθρωποι που γεννήθηκαν και παραμένουν σε αυτό δεμένοι και περιορισμένοι, αποδεχόμενοι αυτήν την πραγματικότητα.
Δεν γνωρίζουν το πραγματικό φως του ήλιου (καθώς δεν έχουν βγει ποτέ έξω), ούτε την ύπαρξη της ζωής πέρα από αυτόν το χώρο, που για αυτούς αποτελεί «σπίτι» τους.
Κύριοι της σπηλιάς είναι άλλοι άνθρωποι πιο εξελιγμένοι (εγωιστικά) που έλκουν την προσοχή και την συνείδηση των πολλών, προβάλλοντας τους παιχνιδίσματα σκιών στο ημίφως και ζητώντας τους να επιλέξουν ανάμεσα στο ένα ή το άλλο, δίνοντας τους έτσι την ψευδαίσθηση της ελευθερίας.
Όταν κάποιος από τους δεσμώτες καταφέρει με δυσκολία να λυθεί και να βγει έξω στο φως, ανακαλύπτει την πραγματικότητα και την αλήθεια, καθώς και το ότι η σπηλιά στην οποία ζούσε δεν ήταν η αρχή και το τέλος του κόσμου.
Αν καταφέρει να επιβιώσει ίσως θελήσει από αγάπη στους συνανθρώπους του να επιστρέψει πίσω λέγοντας τους την αλήθεια, όμως αυτοί συνηθισμένοι στο τρόπο ζωής που ήδη έχουν ενστερνιστεί, το πιο πιθανό είναι ότι θα τον σκοτώσουν θεωρώντας ότι τους κοροϊδεύει ζητώντας τους να τους οδηγήσει στο άγνωστο…»

Μία από τις σημερινές δυνατές «φωνές» που χρησιμοποιεί τον παραπάνω συμβολισμό είναι αυτή του κινηματογράφου, που μας έχει εκπλήξει τα τελευταία χρόνια με μία πληθώρα εμπνευσμένων ταινιών. Μερικές από τις γνωστότερες για τις οποίες ήδη έχουν γραφτεί αρκετά είναι: το «Μatrix» και «Τruman Show». Ωστόσο υπάρχουν πολλές ακόμη ταινίες που αξίζουν την προσοχή μας και σε αυτό το μικρό άρθρο θα προσπαθήσουμε να σχολιάζουμε κάποιες από αυτές.

DARK CITY

Η ταινία μας περιγράφει μία πόλη με τους κατοίκους της να αναλώνονται στις καθημερινές τετριμμένες ασχολίες τους: π.χ. με την εργασία, την οικογένεια, και τον έρωτα, όπως ο καθένας από εμάς ή μήπως όχι. Όμως όλα αυτά δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία καλοστημένη παγίδα, ένα σκηνικό των πιο εξελιγμένων (τουλάχιστον τεχνολογικά) οντοτήτων που αναδημιουργούν μεταλλάζοντας καθημερινά τη πόλη, μαζί με τις μνήμες και τους ρόλους των ανθρώπων, προσπαθώντας να βρουν αυτό που τους λείπει, αυτό που άκουσαν να ονομάζουν ως «ψυχή».

Συσχετισμοί με τον Μύθο της Σπηλιάς του Πλάτωνα:

* Πρώτα από όλα ο ίδιος ο τίτλος, που μας παραπέμπει σε μία σκοτεινή πόλη. Μία πόλη-σπηλιά που το φως του ήλιου (ως συμβολισμός της καθαρότητας και της αλήθειας) δεν φέγγει ποτέ, καθώς ενοχλεί τους αφανείς κύριους της, τους «άρχοντες της σπηλιάς». Αλλά και σχεδόν κανείς από τους κατοίκους της δεν συνειδητοποιεί τη διαφορά ανάμεσα στη μέρα και στη νύχτα (εφόσον ζουν με κοιμισμένες τις συνειδήσεις). Όλος ο φωτισμός της ταινίας είναι σκοτεινός δημιουργώντας μας τις παραπάνω εντυπώσεις και μόνο κάποιες ξεθωριασμένες αναμνήσεις εμφανίζονται με έντονα χρώματα, σαν μακρινές εικόνες μίας άλλης εποχής, σαν το όραμα ενός «ελεύθερου ανθρώπου».

*Κανείς δεν μπορεί να βγει έξω από τη πόλη όσο και αν το προσπαθεί. Μία εξαίσια σκηνή που το δείχνει έντονα είναι το πείραμα που κάνει ο επιστήμονας στη ταινία με ένα ποντίκι παγιδευμένο σε ένα σπειροειδή λαβύρινθο να κάνει κύκλους προσπαθώντας να βρει μάταια τη διέξοδο. Φαίνεται ακόμη και από τα λόγια του μισότρελου ντετέκτιβ Βαλένσκι που ανακάλυψε ένα μέρος της αλήθειας λέγοντας χαρακτηριστικά: «Κάνω κύκλους και σκέφτομαι με κύκλους, αλλά δεν υπάρχει διέξοδος, σκέφτομαι το παρελθόν αλλά όλο και ξεθωριάζει, τίποτα δεν φαίνεται πραγματικό, λες και ονειρεύομαι, σαν να είναι όλα ένα κακόγουστο αστείο…». Είναι εντυπωσιακός ο συμβολισμός του αναζητητή που αγωνιά για την ύπαρξη του και που φαίνεται μέσα από τα μάτια των άλλων ως τρελός και χαμένος στο κόσμο του, ενώ στην πραγματικότητα αυτοί είναι οι χαμένοι.

*Ο πρωταγωνιστής της ταινίας ο Μέρντοκ (που συμβολίζει τον αναζητητή φιλόσοφο) μένει ξύπνιος όταν όλοι οι άλλοι κοιμούνται κάτω από την ισχυρή επίδραση των «κυρίων της σπηλιάς» και μάταια προσπαθεί να τους ξυπνήσει. Ο ήρωας με κίνητρο την αναζήτηση της αλήθειας, και της αγάπης που εδώ εμφανίζεται με το πρόσωπο της γυναίκας του (ο πανάρχαιος συμβολισμός της αθάνατης ψυχής, της Ντάμας), είναι αυτός που συνεχίζει να ψάχνει «το ποιος είναι», ζητώντας απαντήσεις και αμφιβάλλοντας για τα πάντα γύρω του. Έτσι ανακαλύπτει ότι είναι ο μόνος που αποτελεί το αγκάθι στα σχέδια ελέγχου των «δυνατών κυρίων» της πόλης, ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει δυνάμεις με βάση τη δική του βούληση και ελευθερία βγάζοντας αυτό τον κόσμο από το σκοτάδι στο φως με τη δύναμη της καρδιάς.

ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

«Πήγα στο Δάσος γιατί ήθελα να ανασάνω βαθιά και να ρουφήξω του μεδούλι της ζωής. Για να μην φτάσει η ώρα να πεθάνω και να ανακαλύψω ότι δεν έζησα . Όταν είμαι ξύπνιος, είμαι ζωντανός»
Σαίξπηρ
Μία πανέξυπνη ταινία που μπλέκει δεξιοτεχνικά πλατωνικές απόψεις με εσωτερικές παραδόσεις δημιουργώντας ένα νέο κόσμο στηριζόμενο στην ευτυχία, να φαντάζει στα μάτια μας ως υπέροχος και σαγηνευτικός, αλλά πάλι δεν παύει να είναι μία ακόμη σπηλιά εφόσον στερείται ουσία, έρωτα, αξίες, φιλία και ηρωισμό.

Η ιστορία ξεκινάει με την περιγραφή του νέου αυτού πολιτισμού: «…Η ζωή διέφερε πολύ στο παρελθόν, παλιότερα οι άνθρωποι ταίριαζαν μόνοι τους το DNA, όπως ακριβώς τα ζώα, γεγονός που ήταν επώδυνο, εξευτελιστικό και άκρως επικίνδυνο, γιατί μπορούσαν να συμβούν πολλά. Τα παιδιά τους ανήκαν σαν τα αντικείμενα, δεν εκτιμούσαν την ελευθερία όσο εμείς και ονομάζονταν οικογένεια. Σήμερα έχουμε εξελιχθεί πολύ από τότε, ταιριάζουμε το θηλυκό με το αρσενικό DNA αναπτύσσοντας τα έμβρυα σε κατάλληλες μηχανές, για να βεβαιωθούμε ότι όλα θα γίνουν σωστά. Δεν έχουμε ζήλια, απάτη, κτητικότητα και κακή ανατροφή. Η αλλαγή αυτή πραγματοποιήθηκε μόνο όταν ενώθηκε ο κόσμος μετά από τους πολέμους, κάτω από μία λογική και φωτισμένη κυβέρνηση και ήρθε η πρόοδος. Ζούμε με πολυτέλεια, αφθονία και ασφάλεια. Υπάρχει καλύτερη εποχή για να ζήσει κανείς; Σήμερα όλοι είναι ευτυχισμένοι, όλοι ανήκουν σε όλους τους άλλους, όλοι είναι χρήσιμοι και υπάρχει μία θέση για τον καθένα… Ας πούμε ευχαριστώ με “σόμα”».

Η δομή αυτής της νέας πολιτείας στηρίζεται σε τέσσερις κατηγορίες ανθρώπων (τύπου κάστες), διαμορφωμένες με την επίδραση της γενετικής στο DNA: τους Α, τους Β, τους Γ και τους Δ. Οι Α σκέφτονται, οι Β βγάζουν την γραφειοκρατική δουλειά, ενώ οι Γ και οι Δ αποτελούν τους εργάτες. Όλοι πρέπει να είναι ευτυχισμένοι και για αυτό φροντίζει το «Κέντρο Διαπαιδαγώγησης» που με την βεβαιότητα ότι 62.400 επαναλήψεις δημιουργούν μία αλήθεια, διαμορφώνει και ελέγχει συνειδήσεις, προβάλλοντας οπτικά και ακουστικά μηνύματα σχεδόν παντού και πάντα, ακόμη και κατά την διάρκεια του ύπνου των παιδιών. Βέβαια οι πληροφορίες αλλάζουν ανάλογα με την ομάδα στην οποία απευθύνονται, έτσι από την μία τονίζεται η ανωτερότητα των Α με σλόγκαν του τύπου «πρέπει να σεβόμαστε τους άλλους, μα δεν θέλω να είμαι βαρετός όπως οι Δ, να δέχομαι εντολές όπως οι Γ, ή να με εντοπίζουν ως Β», και από την άλλη ενισχύεται η κατωτερότητα των Δ με μηνύματα όπως «Το χαζό είναι καλό, λένε ότι χρησιμοποιούμε το 10% του εγκεφάλου μας, και αυτό πολύ είναι…».

Για να μην υπάρχουν δυσλειτουργίες στο σύστημα έχουν εφεύρει το «Σόμα» (που θυμίζει το μυστηριακό ποτό των αρχαίων Ινδών), το μόνο φάρμακο-ναρκωτικό που χρησιμοποιείται όπως ακριβώς και η σημερινή ασπιρίνη. Με στόχο την ευτυχία το «σόμα» αποκοιμίζει τη βούληση, δημιουργώντας ανθρώπους σκλάβους και εξαλείβοντας κάθε θλίψη, έγνοια και πόνο που σύμφωνα με τον Βούδα «δεν παύει να είναι φορέας συνείδησης», αφού μας διδάσκει να μην αποφεύγουμε τον εαυτό μας και να συνεχίσουμε να ψάχνουμε.
Σε αυτή την κοινωνία δεν υπάρχει η μοίρα ούτε η πεποίθηση ότι αυτή μπορεί να διαμορφωθεί από τον άνθρωπο, τα πάντα είναι ελεγχόμενα και ασφαλές. Δεν υπάρχουν ήρωες γιατί οι ήρωες αλλάζουν τα πράγματα, και εδώ κανείς δεν θέλει να αλλάξει τίποτα. Δεν υπάρχει εκπαίδευση γιατί σωστό είναι μόνο ότι γράφει το βιβλίο, και όχι οι ιδέες και οι σκέψεις του δασκάλου ή του μαθητή.

Δεν υπάρχει το ανορθόδοξο γιατί αποτελεί απειλή για την κοινωνία. Δεν υπάρχει αγάπη, επειδή η αγάπη δημιουργεί δεσμεύσεις και όλοι πρέπει να είναι «ελεύθεροι». Δεν υπάρχει τέχνη, ποίηση και φιλοσοφία επειδή όπως εξηγεί ο κυβερνήτης αυτής της πόλης (ο άρχοντας της σπηλιάς), η φιλοσοφία προκαλεί ανησυχίες. Δεν υπάρχει Αλήθεια και η έλλειψη της είναι αυτό που παγιδεύει τους εξυπνότερους.

Είναι λοιπόν φανερές οι πλατωνικές επιρροές μίας ιδανικής πολιτείας, σε αυτόν τον «νέο υπέροχο κόσμο», τοποθετημένες όμως με την ακραία τους μορφή ώστε να αλλάζουν τα κίνητρα και το στόχο ενός ιδανικού πολιτισμού. Δημιουργούν ένα χρυσό κλουβί εφυσησυχάζοντας τις συνειδήσεις και τις ανησυχίες των ατόμων για το Όμορφο, το Δίκαιο και το Αγαθό, τα ανώτερα ιδανικά σύμφωνα με τον Πλάτωνα στα οποία μπορεί να ατενίσει το βλέμμα του ο καθένας μας ως Άνθρωπος (Άνω-Θρώσκω, κοιτώ ψηλά).
http://nea-acropoli-athens.gr/index.php?option=com_content&view=article&catid=44:2008-03-11-08-24-09&id=135:2008-05-08-14-44-06&Itemid=72

Πλάτωνας. Ο Μύθος του Σπηλαίου
Ο μύθος του σπηλαίου παρουσιάζει τη σχέση των ανθρώπων προς τις βαθμίδες του πραγματικού κόσμου, σε συνάρτηση με τον βαθμό γνώσης που αυτοί κατέχουν.
Η κλιμάκωση τοποθετεί τη γνώση των δεσμωτών στο επίπεδο της εικασίας και της πίστεως, ενώ αυτοί που ανεβαίνουν στον επάνω κόσμο ανέρχονται στην γνωστική κατηγορία της διάνοιας, έχοντας τη δύναμη ν’ αντικρίσουν μόνο τα απεικάσματα των αντικειμένων.
Όσοι είναι οπλισμένοι με τη δύναμη της διαλεκτικής ατενίζουν τα ίδια πράγματα, συλλαμβάνοντας την υπόστασή τους.
Αυτοί που μπορούν να δουν τον ίδιο ήλιο, είναι εκείνοι που μπορούν ν’ ατενίσουν την πηγή του Αγαθού, βρίσκονται, δηλαδή, στη γνωστική σφαίρα της νοήσεως.
Παρατηρείται πως η συνάντηση των ατομικών συνειδήσεων με τον κόσμος και η διαπίστωση της διαφοράς των δύο μεγεθών, είναι ανάλογη με τη διαπίστωση της διαφοράς των μερών της ίδιας συνείδησης, έτσι ώστε οι δεσμώτες του σπηλαίου να συμβολίζουν τον κρυφό και ανεξερεύνητο κομμάτι του ανθρώπου, το οποίο θα συζεύξει το με το γνωστό μέρος η διαλεκτική.

Από την «Πολιτεία του Πλάτωνα» Εκδόσεις Κάκτος
Ο μύθος είναι μια πολλαπλή αλληγορία.
Μέσω αυτού ο Πλάτωνας αναπτύσσει τον δικό του κόσμο ιδεών.
Αφενός, παραθέτοντας τα στοιχεία (βαθμίδες) που μπορούν να καταρτίσουν ένα δημοκρατικό κράτος, αφετέρου μέμφεται τη ζωή μέσα σε συγκεκριμένες συνθήκες όπου ο άνθρωπος οχυρώνεται σε ένα προσωπικό σύμπαν ( το προσωπικό σύμπαν είναι η σπηλιά) με τους νόμους, τη θρησκεία και τους κανόνες αδιαφορώντας για την ευρύτητα του πνεύματος που υπάρχει έξω από αυτές τις συνθήκες (η ευρύτητα του πνεύματος είναι ο ήλιος που υπάρχει έξω από την σπηλιά και οι εντός της σπηλιάς φοβούνται να αντικρίσουν γιατί τα μάτια τους συνήθισαν στο σκοτάδι και άμα δουν το δυνατό φως του ήλιου –της αλήθειας- θα τυφλωθούν.
Μάλλον φοβούνται ότι θα τυφλωθούν γιατί τυφλοί είναι μέσα. Είναι ο ίδιος φόβος που καλλιεργούν οι ιθύνοντες προς τους υποτακτικούς)

Δεσμώτες είναι οι ακαλλιέργητοι, απαίδευτοι, (όχι αμόρφωτοι όπως υποστηρίζουν πολλοί, ή αμόρφωτοι με την έννοια αυτών που έχουν μόνο τη μόρφωση του σχολίου, χωρίς να έχουν κάνει τις προσωπικές αναζητήσεις) που έχουν αλυσοδεθεί από την παιδική τους ηλικία και βλέπουν μόνο το βάθος της σπηλιάς, τίποτε άλλο.
Γνωρίζουν μόνο την γνώση που τους έχουν υποβάλει.
Υπάρχουν και οι απελεύθεροι, ή οι φιλόσοφοι που μπορούν αν δουν το φως και την έξοδο. Έχουν όμως να επιλέξουν για το αν θα οδηγήσουν τους συνανθρώπους τους στην αφύπνιση και έξω από την σπηλιά, ή θα χρησιμοποιούσουν την τύφλα τους για να τους εκμεταλλευτούν και να γίνουν ισχυροί.
Με το φως της σπηλιάς βλέπουν τις σκιές πάνω στα τοιχώματα και νομίζουν πως είναι τα ίδια τα πράγματα και όχι οι σκιές τους. Αλλά μπορεί να είναι και τα πάθη παραμορφωμένες έτσι όπως παραμορφώνουν τη ζωή.
Ο Πλάτωνας γράφοντας αυτό το μεγαλειώδες αλληγορικό έργο που είναι ενταγμένο στην «Πολιτεία» ως το έβδομο βιβλίο, της ακτινογραφεί την κοινωνία και τον άνθρωπο, τη φύση και τους νόμους. Στους αιώνες που πέρασαν από τότε που γράφτηκε δοθήκαν δεκάδες ερμηνείες, αλλά αυτό που μένει κοινό σε όλους είναι το καταναγκαστικό σκοτάδι που επιβάλουν στους ανθρώπους από την ώρα που γεννιούνται ενταγμένοι σε μια κοινωνία που έχει ως δεδομένο την σκλαβιά τους και υπηρέτηση των ανωτέρων οι οποίοι προκύπτουν από μια ιεραρχία που ατσαλώνει το επίσημο κράτος με νόμους, καθαγιάζει η θρησκεία και επιβάλει ο φόβος και με τους δύο.

ESOTERICA.gr Forums !

© 2010-11 ESOTERICA.gr